• فهرست مقالات معرّب

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - نقد و بررسی واژگان دخیل و معرّب قرآن در آیینه زبان‌شناسی جدید
        جمال طالبی قره‌قشلاقی عسگر بابازاده اقدم
        یکی از مباحثی که از سده‌های آغازین تاریخ اسلام مورد اهتمام زبان‌شناسان مسلمان، مفسّران و نیز مستشرقان قرار گرفته است، مسأله واژگان غیر عربی در قرآن کریم می‌باشد. این مسأله در پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، و دیدگاه‌های متعددی را بیان نموده است چکیده کامل
        یکی از مباحثی که از سده‌های آغازین تاریخ اسلام مورد اهتمام زبان‌شناسان مسلمان، مفسّران و نیز مستشرقان قرار گرفته است، مسأله واژگان غیر عربی در قرآن کریم می‌باشد. این مسأله در پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، و دیدگاه‌های متعددی را بیان نموده است. سه دیدگاه اصلی موافق، مخالف، و بینابین ماحصل پژوهش‌های زبان‌شناسان قدیم در این حوزه به شمار می‌رود. ولی واقعیّت این است که علوم زبان‌شناختی وجود واژگان غیر عربی در قرآن را مقوله اثبات‌شده‌ای می‌داند. در مقاله حاضر که رویکرد توصیفی تحلیلی دارد، واژگان غیر عربی موجود در قرآن از منظر زبان‌شناسی جدید مورد بررسی قرار گرفته است. مهم‌ترین یافته پژوهش حاضر این است که واژگان غیر عربی در قرآن غیر قابل انکار است و انکار آن در تعارض با یافته‌ها و دیدگاه‌های علوم زبان‌شناختی جدید است. واژگان مذکور صدها سال پیش از نزول قرآن وارد زبان عربی شده، و با ساختاری آوایی و صرفی زبان عربی سازگار گشته است. از سوی دیگر، خاستگاه واحد زبان‌های سامی که عربی یکی از آن‌هاست دلیل دیگری بر اثبات وجود واژگانی از خانواده زبان‌های سامی در قرآن است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - اللفظة الأعجمیة فی اللغة العربیة من العصر الجاهلی حتی نهایة النهضة الحدیثة
        سهیلا عیدانی سهاد جادری
        یتناول هذا البحث موضوعاً تاریخیاً یتحدث عن وجود ألفاظ أعجمیة فی اللغة العربیة وسبل دخولها فی العصور المختلفة قبل الإسلام وبعده؛ ویقدّم لنا دلیلاً علی العلاقات المتبادلة بین اللّغة العربیة واللّغات الأخری منذ قدیم الزمان إلی یومنا هذا، وذلک إثر إتصال العرب فی قدیم الأیام چکیده کامل
        یتناول هذا البحث موضوعاً تاریخیاً یتحدث عن وجود ألفاظ أعجمیة فی اللغة العربیة وسبل دخولها فی العصور المختلفة قبل الإسلام وبعده؛ ویقدّم لنا دلیلاً علی العلاقات المتبادلة بین اللّغة العربیة واللّغات الأخری منذ قدیم الزمان إلی یومنا هذا، وذلک إثر إتصال العرب فی قدیم الأیام بالأمم المجاورة التی کانت تتبادل معهم المنافع والإمکانیات والخبرات. فجعلهم یقتبسون من لغات هؤلاء القوم کثیراً من الألفاظ وجلّ ما اقتبسوه من الفارسیة، ویلیها الیونانیة والهندیة واللاتینیة وسائر الأمم السامیة وغیر السامیة. فسمّوا هذه الألفاظ بالمعرّبات وهی التی صاغوها من أبنیة کلامهم والألفاظ التی استعملوها علی ما هی مستعملة فی اللّغات الأخری وسمّوها الدخیل. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - دراسة فی بعض ألفاظ الفارسیة المعرّبة فی لسان العرب لابن منظور
        رمضان رضائی پریناز علی أکبری
        إن لکل أمة ما تفاخر به، وهذا حال العرب الذین اعتزوا بلغتهم واشتهروا ببلاغتهم وفصاحتهم وحافظوا علی لغتهم أشد الاحتفاظ إذ کانوا یرسلون أبنائهم إلى البادیة لیحافظوا علی عربیة لسانهم، ومع ذلک فقد وجدنا فی ألفاظهم ما کان معرّباً ودخیلاً، ومن هنا کان اختیارنا لموضوع الألفاظ ا چکیده کامل
        إن لکل أمة ما تفاخر به، وهذا حال العرب الذین اعتزوا بلغتهم واشتهروا ببلاغتهم وفصاحتهم وحافظوا علی لغتهم أشد الاحتفاظ إذ کانوا یرسلون أبنائهم إلى البادیة لیحافظوا علی عربیة لسانهم، ومع ذلک فقد وجدنا فی ألفاظهم ما کان معرّباً ودخیلاً، ومن هنا کان اختیارنا لموضوع الألفاظ المعرّبة فی کتاب لسان العرب. فتناولنا هذا الکتاب بالبحث والاستقراء واخترنا فیها بعض ألفاظ معرّبة ودخیلة فارسیة ثم بیان معناها وحکمُها. وحاولنا إرجاع کل لفظة إلى لغتها التی جاءت منها مع بیان معناها فی تلک اللغة وما کان ذلک إلا کشفنا عن أثر اللغات الأعجمیة فی اللغة العربیة ومدی تأثرها بها. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - تبار شناسی و بررسی سیر تحول معنایی واژه قرآنی «سرد»
        مجتبی نوروزی مهناز تفقدی
        سرد به نظر عده‌ای از اندیشمندان به عنوان یکی از واژگان دخیل (معرّب) است. برای این واژه در ورود به زبان عربی، سیر تحول معنایی رخ داده است. اهمیت و ضرورت این پژوهش از آن جهت است که این واژه دارای خاستگاه ایرانی بوده و در زبان عربی تحول معنایی داشته و فهم آن موثر بر فهم و چکیده کامل
        سرد به نظر عده‌ای از اندیشمندان به عنوان یکی از واژگان دخیل (معرّب) است. برای این واژه در ورود به زبان عربی، سیر تحول معنایی رخ داده است. اهمیت و ضرورت این پژوهش از آن جهت است که این واژه دارای خاستگاه ایرانی بوده و در زبان عربی تحول معنایی داشته و فهم آن موثر بر فهم و درک کلام الهی و اعجاز آن است. این پژوهش با روش تاریخی و تحلیلی و با هدف بررسی خاستگاه تاریخی و تبارشناسی واژه سرد، سیر تحول معنایی آن در زبان عربی و کاربست تاریخی مشتقات واژه سرد را در بافت آیات قرآن مورد تحلیل قرار می دهد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که واژه معرّب سرد از ریشه فارسی زره بوده و با استفاده از کاربست تاریخی واژه زره در ایران باستان و کاربرد گسترده این پوشش در سواره نظام های ایرانی از اولین سلسله های پادشاهی و نیز گواه قدرتمند و گویای شاهنامه در توصیف زره پوشان ایرانی، می‌توان گفت که سرد واژه‌ای با اصالت فارسی و با خاستگاهی نظامی است. این واژه در زبان عربی به مفاهیم سوراخ کردن و دوختن چرم،بافتن زره و پیاپی و پشت سر هم بودن چیزی نیز تطور معنایی پیدا کرده است. واژه سرد در قرآن کریم به صورت تک کاربرد و به مفهوم حلقه های زره نیز به کار رفته است. پرونده مقاله