فهرست مقالات مارکس

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - ابوذر از مبارزِ اشتراکی تا انقلابیِ مسلمان: تاریخ انگاره‌ها در نیمه نخست سده 14ش/20م
  عباسعلی گرزین حامد (فرهنگ ) خانی (مهروش) محمدعلی خالدیان
  10.30495/jhcin.2023.23240
  مسلمانان ابوذر غِفاری را در شمار اصحاب برجسته و راویان حدیث پیامبر(ص) می‌دانند. ازهمین‌رو در طول تاریخ روایات پرشماری را به وساطت او نقل، و آثاری درباره زندگیش تألیف کرده بودند. بااین‌حال، در نیمه نخست سده 14ش شمار آثار تألیف‌شده درباره ابوذر و محتوای آن‌ها دچار تحول کل چکیده کامل

  مسلمانان ابوذر غِفاری را در شمار اصحاب برجسته و راویان حدیث پیامبر(ص) می‌دانند. ازهمین‌رو در طول تاریخ روایات پرشماری را به وساطت او نقل، و آثاری درباره زندگیش تألیف کرده بودند. بااین‌حال، در نیمه نخست سده 14ش شمار آثار تألیف‌شده درباره ابوذر و محتوای آن‌ها دچار تحول کلان شد. مؤلفان آثار درباره ابوذر در سده 14ش کوشیدند ابوذر را سوسیالیستی برجسته یا نخستین سوسیالیستِ تاریخ معرفی کنند یا خواستند با چنین روی‌کردی مخالفت ورزند و بر ضد این دیدگاه استدلال نمایند. در این مطالعه بناست با کاربست روش تحلیل محتوا هم‌چون یک روش تحقیق کیفی و بهره‌جویی از تکنیک تفسیر پیام‌ها و خوانش دقیق آن‌ها تحول نگرش‌ها به ابوذر در این دوره آن‌سان‌که از منابع فارسی، عربی و اردو قابل‌درک است بازشناخته شود. بناست زمینه‌های سوسیالیست‌انگاری ابوذر، سیر تحول آراء دراین‌باره، مباحثات مرتبط با این نگرش‌ها و پیامدهای نظری آن مباحثات، و انگاره‌هایی که در این دوره تاریخی از ابوذر در ذهن مسلمانان شکل گرفت مطالعه، و از این فرضیه دفاع شود که مجموع مجادلات نظری میان فرقه‌های مختلف اسلامی و گرایندگان به جنبش‌های چپ‌گرایانه سبب شد که از ابوذر تصویر یک انقلابی با ایدئولوژی اسلامی به معنای مدرن آن شکل گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - فهم دولت ملت در نظری ههای روابط بی نالملل
  سید عبدالعلی قوام افشین زرگر
  این مقاله در پی آن است که ب هبررسی فه مهای مختلف از دولت ملت در نظری ههای روابط بی نالملل بپردازد. با توجهب همطالعه نظری ههای مختلف روابط بی نالملل و شناخت قوت و ضع فهای هرکدام در ارایه فهمی مناسب از دولت ملت،این مقاله تلاش میک‌ند با وارد کردن دوباره مضمون مهم نظم و تقس چکیده کامل

  این مقاله در پی آن است که ب هبررسی فه مهای مختلف از دولت ملت در نظری ههای روابط بی نالملل بپردازد. با توجهب همطالعه نظری ههای مختلف روابط بی نالملل و شناخت قوت و ضع فهای هرکدام در ارایه فهمی مناسب از دولت ملت،این مقاله تلاش میک‌ند با وارد کردن دوباره مضمون مهم نظم و تقسیم آن ب هنظم در دولت و نظم بین دولت، ب هفهممناس بتری از چگونگی ساخته شدن و تحول دولت در روابط بی نالملل دست یابد. برای دستیابی ب هچنین فهمی، این مقالهبر ضرورت نزدیک ساختن نظریه سیاسی ب هنظریه روابط بی نالملل تأکید و سعی میک‌ند حداقل الگویی اولیه برای جستارفکری پردامن هتر برای فهم دقی قتر چرایی، چیستی و چگونگی )ظهور، تحول و تکامل و عملکرد( دولت ملت ارایه کند.این تلاش فکری ثابت میک‌ند که بحث دولت ملت از زوایای مختلف ب هویژه بحث چگونگی ظهور، تحول و تکامل آن)دولت مل تسازی( را نم یتوان در مطالعات روابط بی نالملل مورد غفلت قرار داد، زیرا چنین غفلتی موجب فهم ناتمام وناقص روابط بی نالملل و خصوصاً مهمترین و محور یترین بازیگر آن م یشود.در واقع انگیزه اصلی برای چنین تلاشی، مشاهده ضعف مطالعاتی و نیز فکری شدیدی است که در مورد بحث دولت وملت در روابط بی نالملل وجود دارد. اگرچه نظری ههای روابط بی نالملل در کل دولت ملت را ب هعنوان بازیگر اصلی و محوریدر کانون توجه خود قرار داد هاند، ولی در کل تصویر بسیار ساده، ابتدایی و ناقصی از دولت ملت ارایه م یشود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بازاندیشی تئوریک و عملی کمونیسم در فروپاشی شوروی
  محمد توحیدفام اکرم صالحی
  بهجرأتمی‌توانگفتکهپسازجنگجهانیدوم،فروپاشیشورویمهم‌ترینتحولسیاسی- بین‌المللیدرقرنبیستمبود. اینتحولموجبپایانعمر 45 سالهدورانجنگسردونظامدوقطبیگردیدهوشرایطبنیادینجدیدیرابرنظامبین‌المللیتحمیلنمود. ازاینروتعدادزیادیازاندیشمندانومحققینبه‌ویژهدرحوزهعلومسیاسیوروابطبین‌المللبهپژو چکیده کامل

  بهجرأتمی‌توانگفتکهپسازجنگجهانیدوم،فروپاشیشورویمهم‌ترینتحولسیاسی- بین‌المللیدرقرنبیستمبود. اینتحولموجبپایانعمر 45 سالهدورانجنگسردونظامدوقطبیگردیدهوشرایطبنیادینجدیدیرابرنظامبین‌المللیتحمیلنمود. ازاینروتعدادزیادیازاندیشمندانومحققینبه‌ویژهدرحوزهعلومسیاسیوروابطبین‌المللبهپژوهشدرزمینهعلتشکستاولینتجربهعملیکمونیسموفروپاشینظام‌هایکمونیستیدراوایلدهه 1990 پرداختهواززوایایمختلفموضوعرابررسینموده‌اند. دراینمقالهنیزتلاششدهاستبهنارسایی‌هایکمونیسمدرتئوریونیزدرعملپرداختهشدهوازاینزوایهبهدلایلپایاننظامدوقطبیتوجهشود. دراینچارچوبمواردیمثلناتوانیدرونیکمونیسمدرپاسخگوییبهنیازهایروزجهانی،عدمتوجهبهآزادی،عدماهمیتدادنبهدموکراسی،اغراقدرنقشپرولتاریا،دیدگاهغلطدرزمینهکار،دوریازعقل‌گرایی،ناکارآمدیتئوریجبرتاریخی (ماتریالیسمدیالکتیک)،عدمتوجهبهملیت‌هاوناتوانیدرایجادپیوندایدئولوژیکمحکمبینآنهاوبالاخرهبی‌توجهیبهانگیزه‌هاوابتکاراتفردیدرقالبنارسائی‌هایتئوریککمونیسمتوضیحدادهشدهوسپسایننارسائی‌هادربعدعملینیزموردکنکاشقرارگرفتهاست. کهدرمبحثمربوطبهنارسائی‌هایعملیکمونیسمموضوعاتیچوننارسائی‌هایاقتصادانعطاف‌ناپذیرمتکیبربرنامه‌ریزیمتمرکز،ناکارآمدیوفقدانانگیزهودلگرمیدرتولیدمحصولاتکشاورزی،نارسائی‌هایاجتماعی،نارسائی‌هایسیاسیواصلاحاتگورباچفموردبررسیقرارگرفتهاست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - اثر بازدارندگی اسانس اوجی بر کلایورومایسس مارکسیانوس و خواص حسی در دوغ ایرانی
  سحر اقدسی حامی کابوسی لیلا گلستان
  مقدمه: گیاه اوجی ) یکی از گونه aquatica های خانواده نعنائیان می باشد. اسانس این گیاه بر روی انواع میکروب ها در محیط کشت خواص ضد میکروبی موثری را نشان داده است. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی اسانس های اوجی بر قابلیت بقای کلایورومایسس مارکسیانوس در دوغ ایرانی می چکیده کامل

  مقدمه: گیاه اوجی ) یکی از گونه aquatica های خانواده نعنائیان می باشد. اسانس این گیاه بر روی انواع میکروب ها در محیط کشت خواص ضد میکروبی موثری را نشان داده است. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی اسانس های اوجی بر قابلیت بقای کلایورومایسس مارکسیانوس در دوغ ایرانی می باشد. مواد و روش ها: اسانس اوجی با روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر استخراج گردید. ترکیبات مؤثر این اسانس با دستگاه گاز شناسایی شد. خاصیت بازدارندگی اسانس اوجی بر روی مخمر (GC/MS) کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی کلایورومایسس مارکسیانوس در محیط کشت مولر هینتون آگار و با روش دیسک دیفیوژن مورد آزمایش قرار گرفت و بعد از اطمینان از خاصیت ضدمیکروبی آن، اثر بازدارندگی اسانس اوجی در غلظت درصد بر کلایورومایسس مارکسیانوس در دوغ 0/25، 0/125، 0/1، 0/05 های درجه سانتی 4 ایرانی در دمای روزه انبارمانی مورد مطالعه قرار گرفت. 28 گراد و طی یک دوره یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس اوجی در غلظت های بالاتر دارای بالاترین اثر بازدارندگی بر روی رشد کلایورومایسس مارکسیانوس می باشد. در مورد اثر توام اسانس ها بر خواص ارگانولپتیکی و اثر ضد میکروبی می توان گفت، غلظت بهینه ای که باعث ایجاد P 0/05( درجه باعث کاهش معناداری 4 درصد اسانس بود که این غلظت در دمای 0/1 طعم مطبوع شد غلظت ) در تعداد مخمر تلقیحی ˂ نیز گردید. نتیجه گیری: اسانس اوجی بسته به غلظت های مورد استفاده باعث کاهش در قابلیت بقای میکروارگانیسم مورد آزمایش شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - انتخاب مناطق حفاظتی با تنوع‌زیستی بالا از طريق نرم افزار ماركسان ( مطالعه موردی : منطقه ساحلی غرب استان هرمزگان)
  آزاده وزیری نهاد سید علی جوزی رخشاد حجازی محمد رضا شکری سعید ملماسی
  10.30495/jest.2022.62773.5477
  زمینه و هدف: برای حفظ تنوع زیستگاه‌ها و جمعیت‌های حیات وحش چاره‌ای جز انتخاب مناسب مناطق حفاظتی که نماینده تنوع زیستی باشند وجود ندارد. یکی از روش‌های انتخاب مناطق حفاظتی با تنوع زیستی بالا، استفاده از نرم افزار مارکسان است. هدف اصلی این مطالعه تعیین لکه‌های مناسب حفاظت چکیده کامل

  زمینه و هدف: برای حفظ تنوع زیستگاه‌ها و جمعیت‌های حیات وحش چاره‌ای جز انتخاب مناسب مناطق حفاظتی که نماینده تنوع زیستی باشند وجود ندارد. یکی از روش‌های انتخاب مناطق حفاظتی با تنوع زیستی بالا، استفاده از نرم افزار مارکسان است. هدف اصلی این مطالعه تعیین لکه‌های مناسب حفاظتی با تنوع‌زیستی بالا از طريق نرم افزار ماركسان و شناسایی لکه‌های حفاظتی تحت فشار کانون‌های آلاینده در منطقه ساحلی غرب استان هرمزگان است. روش بررسی: برای شناسایی لکه‌های مناسب حفاظتی با تنوع زیستی بالا از الگوریتم مذاب‌سازی شبیه‌سازی شده نرم افزار ماركسان در قالب دو سناریو استفاده گردید و به این منظور 36 معیار حفاظتی مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین پراکنش گونه‌های گیاهی و جانوری به‌عنوان معيارهای حفاظتی، پراکنش کانون‌های آلاینده و مناطق تحت‌ حفاظت موجود از نرم افزار 10.3ArcGIS استفاده شده است. با تلفیق نتایج سناریو منتخب با نقشه منابع آلاینده، لکه‌های حفاظتی تحت‌فشار کانون های آلاینده شناسایی شدند. یافته‌ها: نتایج اجرای نرم افزار ماركسان که در سال 1399 انجام شد، نشان داد که مناطق حفاظتی منتخب و مناطق تحت حفاظت موجود سازمان محیط زیست به لحاظ حفظ تنوع زيستي تطابق لازم را ندارند و برای حفاظت 50 درصد هر یک از معیارهای حفاظتی (سناریوی دوم)، نیاز است 801349 هکتار به سطح مناطق حفاظت شده فعلی اضافه گردد و باید فشار صنایع را دربخش‌های شرقی و مرکزی زیر حوضه کاهش داد. بحث و نتیجه‌گیری: در نهایت می‌توان نتیجه گرفت با توجه به این‌‎که سناریو دوم تمام معیار‌های حفاظتی را به‌جز یک معیار پوشش داده است، این سناریو به لحاظ دستیابی به معیار‌های حفاظتی می‌تواند به عنوان بهترین سناریو مطرح گردد و با تلفیق نتایج سناریو دوم با نقشه منابع آلاینده مشخص گردید لکه‌های حفاظتی در قسمت شرقی و مرکزی منطقه مورد مطالعه تحت‌فشار هستند. بنابراین توسعه مناطق حفاظت شده فعلی به سمت نواحی غربی منطقه توصیه می شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی تطبیقی مؤلفه‌های مارکسیستی رمان ژانی گل اثر ابراهیم احمد و دختر رعیت اثر محمود اعتمادزاده
  بهار کاظمی بدریه قوامی
  10.30495/clq.2022.1961533.2437
  نقد مارکسیستی گونه‌ای از نقد ادبی است که از ارتباط جامعه و ادبیات سخن می‌گوید. در نقد مارکسیستی ادبیات را بر اساس شرایط تاریخی پدیدآورندۀ آن تحلیل می‌کنند. بنابراین برای نقد مارکسیستی شناخت زمینۀ تاریخی آن نیز ضرورت دارد با اشغال ایران و عراق و منطقۀ کردستان بعد از جنگ چکیده کامل

  نقد مارکسیستی گونه‌ای از نقد ادبی است که از ارتباط جامعه و ادبیات سخن می‌گوید. در نقد مارکسیستی ادبیات را بر اساس شرایط تاریخی پدیدآورندۀ آن تحلیل می‌کنند. بنابراین برای نقد مارکسیستی شناخت زمینۀ تاریخی آن نیز ضرورت دارد با اشغال ایران و عراق و منطقۀ کردستان بعد از جنگ جهانی اول توسط نیروهای متفقین و روسیه، جریانی بر ادبیات فارسی و کردی مسلط می‌شود که بسیاری از نویسندگان آن‌ها را تحت تأثیر مارکسیسم و کمونیسم روسیه قرار می‌دهد. جامعۀ ایران در خلال و بعد از جنگ جهانی اول به دلیل ناکارآمدی نظام حاکم درگیر مشکلاتی همچون؛ فقر و تنگدستی، وجود نظام طبقاتی و فشار حاکم بر مردم توسط حکومت وقت بوده است، کردستان عراق نیز از دیرباز محل نزاع با دولت و حکومت‌های مرکزی وقت خود در پی یافتن حکومت و دولتی مستقل بوده است، اندیشۀ ناسیونالیست کردی در کردستان عراق و نیز تأثیرپذیری جامعۀ ایران و کردستان عراق از جریان‌های کمونیستی و مارکسیستی بعد از جنگ جهانی اول این زمینه را فراهم می‌کند که به بررسی آثار نویسندگان ادبیات فارسی و کردی و تأثیرپذیری آن‌ها از این جریان‌ها پرداخته شود. در این پژوهش به نقد مارکسیستی رمان ژانی گل و دختر رعیت که می‌توان گفت در ادبیات فارسی و کردی هر دو اثر جزو نخستین داستان‌های واقع‌گرای اجتماعی هستند بر اساس مؤلفه‌های نقد مارکسیستی پرداخته شده است و پس از بررسی‌هایی که در این پژوهش انجام گرفته مشخص شده است که؛ محمود اعتمادزاده و ابراهیم احمد رمان‌هایشان را وسیله‌ای برای بیان افکار خود قرار داده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - تیپیزاسیونِ سنجشی مابین مکتب مارکسیست و بیان‌شیوه‌های شکسپیر
  مهدی رضا کمالی بانیانی
  فمنیسم (طرفداری از حقوق زنان)، نیوهیستوریسیسم، مادیگرایی فرهنگی، تئوری پست استعماری و تئوری کوئیر، همگی در مورد تولید فرهنگی (که می‌تواند به مارکس نسبت داده شود) ایده‌هایی ارائه می‌کنند و همچنین هر یک رابطه معناداری با تحقیقات ادبی رنسانس دارند. با وجود ا چکیده کامل

  فمنیسم (طرفداری از حقوق زنان)، نیوهیستوریسیسم، مادیگرایی فرهنگی، تئوری پست استعماری و تئوری کوئیر، همگی در مورد تولید فرهنگی (که می‌تواند به مارکس نسبت داده شود) ایده‌هایی ارائه می‌کنند و همچنین هر یک رابطه معناداری با تحقیقات ادبی رنسانس دارند. با وجود این ایده‌های اصلی مارکس به ندرت به طور مناسب در آثار مربوط به شکسپیر توضیح داده می‌شود و در برخی دوره‌ها حتی ادعا می‌شود که آنها رابطه خود را از دست داده‌اند. هدف این مقاله، توضیح تاثیر گذشته و فعلی مارکسیسم بر ادبیات شکسپیری است؛ همچنین نشان دادن راه‌هایی که در آن، این ادبیات می‌تواند تأثیر مهمی در آینده آنالیز فرهنگی و نقد نمایشی و ادبی سیاسی ایفا کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - تجزیه و تحلیل مفهوم انقلاب در گفتمان مارکسیستی ایران معاصر
  رضا صادقیان علی علی حسینی علیرضا گلشنی
  10.22034/sej.2021.1904569.1254
  هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم انقلاب در اندیشه مارکسیست‌های ایرانی است. فرضیه پژوهش این است که نیروهای مارکسیست ایرانی براساس آموزه‌های مارکسیستی به فهم مفهوم انقلاب مبادرت کرده‌اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که انقلاب به معنای دگرگون ساختن نظم س چکیده کامل

  هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم انقلاب در اندیشه مارکسیست‌های ایرانی است. فرضیه پژوهش این است که نیروهای مارکسیست ایرانی براساس آموزه‌های مارکسیستی به فهم مفهوم انقلاب مبادرت کرده‌اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که انقلاب به معنای دگرگون ساختن نظم سیاسی و کسب قدرت فهم می‌شود، کنشی که کلّیت نهادهای گذشته و وابسته به نظم سابق را فرو می‌ریزد و نظمی نوینی جایگزین مناسبات قدیم می‌کند. از نگاه مارکسیست‌های ایرانی، مفهوم انقلاب در گرو اندیشه‌های هراکلیت، مارکس و لنین صورت‌بندی می‌شود. فهم جریان مارکسیست از مفهوم انقلاب به دلیل تفاوت ریشه‌های فکری‌اش با فهم سایر کنشگران سیاسی از مفهوم انقلاب بسیار متفاوت است. نقطه افتراق اندیشه‌های مارکسیستی در دهه 40 و 50 شمسی در مقایسه با اسلام‌گرایان انقلابی را می‌توان در فهم آنان از مفهوم انقلاب و با توجه به مبانی متفاوت هر کدام از دو جریان فهم کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - سیر تطور مفهومی «توسعه» از منظر رادیکالیسم
  هادی آجیلی مهدی رضایی
  10.22034/sej.2019.665745
  هدف این پژوهش بررسی انگاره‌ها و ایده‌آل‌های نظریه رادیکال در اقتصاد سیاسی جهانی با تاکید بر محور توسعه است. بنابراین، پرسش اصلی این نوشتار ماهیت و چیستی مفهوم توسعه در رویکردهای متنوع رادیکالیسم نظیر مطالعات استعمار و امپریالیزم، نظریه وابستگی، نئوکلونیالیزم، جهانی شدن چکیده کامل

  هدف این پژوهش بررسی انگاره‌ها و ایده‌آل‌های نظریه رادیکال در اقتصاد سیاسی جهانی با تاکید بر محور توسعه است. بنابراین، پرسش اصلی این نوشتار ماهیت و چیستی مفهوم توسعه در رویکردهای متنوع رادیکالیسم نظیر مطالعات استعمار و امپریالیزم، نظریه وابستگی، نئوکلونیالیزم، جهانی شدن و تطورات مفهوم توسعه در هر یک از این نظریات است. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و داده‌ها به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند، نشان می‌دهد، در تمام نظریات، ارتباط و پیوندی ناگسستنی میان دینامیزم‌های نظام سرمایه‌داری و کارکردهای آن با مفهوم توسعه‌یافتگی یا توسعه‌نیافتگی در سطوح مختلف ملی، بین‌المللی و جهانی مطرح شده است که در تمامی آنها ویژگی‌های ذاتی نظام سرمایه‌داری کمابیش استثمار، نابرابری، و روابط غیرانسانی توصیف شده است. در حالی که درک ایده‌آل‌های رادیکالیست‌ها در نظریه رادیکالیسم در اقتصاد سیاسی جهانی یا روابط بین‌الملل پیچیدگی‌های فلسفی زیادی دارد، اما این ادبیات پیچیده در جهت نفی انسان ایده‌آل غربی به عنوان محور توسعه و تاکید بر نسبی بودن و بومی بودن ایده‌آل‌های جوامع مختلف در ارتباط با موضوع توسعه است. مفهوم توسعه به عنوان چگونگی ساختن جامعه‌ای برابر از لحاظ روابط اقتصادی و تولیدی دیگر در مرکز توجه رادیکال‌ها قرار ندارد، بلکه آنچه اهمیت دارد تاکید بر انسانی‌تر نمودن مناسبات موجود در همه سطوح است. رادیکال‌ها اگرچه در توسعه و ترویج ادبیات و فلسفه مرتبط با مباحث توسعه یافتگی یا توسعه نیافتگی نقش مهم و کلیدی داشته‌اند، اما واقعیت آن است که آنها عملا نتوانسته‌اند نمونه‌ای از یک مدل توسعه مبتنی بر آراء و مفروضات واقعی خود در سطح ملی و جهانی ارائه دهند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - واکاوی دیدگاه طبقاتی بهرام بیضایی در پرتو نظریات ویتفوگل و مارکس با تکیه بر نمایشنامه‌های آرش، اژدهاک، بندار بیدخش، سلطان مار، چهار صندوق، در حضور باد
  شیرزاد طایفی کورش سلمان نصر
  10.30495/dk.2022.692012
  دریافت نگرش های اجتماعی، سیاسی، تاریخی و... در آثار ادبی، یکی از راه های کشف معنا در آن ها است. برای نیل به این هدف، باید با نظریه های سایر حوزه های علوم انسانی آشنا شد. نظریۀ استبداد شرقی ویتفوگل و دیدگاه های مارکس در ارتباط با مفهوم طبقه در جامعه، از جمله رویکرده چکیده کامل

  دریافت نگرش های اجتماعی، سیاسی، تاریخی و... در آثار ادبی، یکی از راه های کشف معنا در آن ها است. برای نیل به این هدف، باید با نظریه های سایر حوزه های علوم انسانی آشنا شد. نظریۀ استبداد شرقی ویتفوگل و دیدگاه های مارکس در ارتباط با مفهوم طبقه در جامعه، از جمله رویکردهایی است که ما را با چگونگی شکل گیری طبقات اجتماعی یاری می رسانند. نظریۀ استبداد شرقی نشان می دهد چگونه استبداد حاکم بر جوامع آب سالار شرقی، باعث شکل گیری طبقات جامعه می گردد و نظریۀ مارکس تأثیر مالکیت خصوصی و در نهایت سرمایه داری را بر شکل گیری طبقات در جامعه، توضیح می دهد، که از همین رهگذر می توان به بررسی جوامع، در آثار ادبی پرداخت. بهرام بیضایی یکی از نمایش نامه نویسانی است که طبقات اجتماعی و کشمکش های آن ها در آثار او نمودی عینی دارد و برای درک آثار او، باید با نگرش های طبقاتی موجود در آثارش آشنا شد؛ از این رو، در پژوهش پیش رو با توجه به دیدگاه طبقاتی ویتفوگل و مارکس، نمایش نامه های شش گانۀ سلطان مار، آرش، اژدهاک، بندار بیدخش، چهار صندوق، و در حضور باد بیضایی را تحلیل طبقاتی کرده و کوشیده ایم ضمن بهره گیری از روش تحلیل کیفی، با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، و کاربست نظریه های طبقاتی ویتفوگل و مارکس، آثار او را بررسی نماییم. دستاوردهای پژوهش، گویای این است که نمایش نامه های آرش، اژدهاک و بندار بیدخش با نگرش های طبقاتی ویتفوگل و نمایش نامه های چهارصندوق و در حضور باد با رویکرد طبقاتی مارکس ارتباط دارند. نمایش نامۀ سلطان مار نیز، رویکرد طبقاتی بینابینی دارد؛ به این معنی که هم با رویکرد مارکس و هم با رویکرد ویتفوگل قابل بازخوانی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - مقایسه تطبیقی شخصیت پردازی و درونمایه در دو رمان جای خالی سلوچ و خوشه های خشم
  سیدرضا ابراهیمی
  چالش های اقتصادی همیشه بستر مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است. در این میان نویسندگانی که خود را جزیی از مردم و حرکت های اجتماعی می دانند، با ثبت و گاهی اوقات نقد این تحولات، رسالت و هویت اجتماعی خود را حفظ می کنند. نکته قابل توجه در بررسی رابطه بین ادبیات چکیده کامل

  چالش های اقتصادی همیشه بستر مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است. در این میان نویسندگانی که خود را جزیی از مردم و حرکت های اجتماعی می دانند، با ثبت و گاهی اوقات نقد این تحولات، رسالت و هویت اجتماعی خود را حفظ می کنند. نکته قابل توجه در بررسی رابطه بین ادبیات و جامعه وجود تشابهاتی است که در آن نویسندگان مختلف با ملیتهای متفاوت نگرش ادبی مشابهی به بعضی از این تحولات اجتماعی نشان داده اند. برای مثال انقلاب سفید و اصلاحات اراضی در ایران و پیامدهای نافرجام آن از چشم تیز بین محمود دولت آبادی رمان نویس معاصر ایرانی پنهان نمانده و در رمان جای خالی سلوچ تصویری واقع گرایانه از پیامدهای پنهان از چشم این تحول سیاسی- اقتصادی ارائه نموده است. در سوی دیگر جان اشتاین بک نویسنده شهیر آمریکایی و برنده جایزه نوبل ادبی در دوره ای حساس از تاریخ آمریکا به نام دوره رکود بزرگ رمانی به نام خوشه های خشم را به نگارش درآورده که جاودانه ترین ثبت ادبی از این واقعه سیاسی - اجتماعی به شمار می رود. تشابهات سیاسی، اجتماعی و بیشتر از همه اقتصادی این دو واقعه، دوره رکود بزرگ و انقلاب سفید، بر وجود ناخودآگاه جمعی برای نگارش رمانهای اجتماعی نزد بزرگان ادبیات کشورهای مختلف صحه می گذارد. در این مقاله سعی شده با بررسی اجمالی وجوه مشترک اجتماعی و سیاسی این دو واقعه تشابهات سبکی و درونمایه ای در دو رمان جای خالی سلوچ و خوشه های خشم با استفاده از شیوه نقد مارکسیستی مورد کنکاش و برسی قرار گیرد. در این تحقیق همچنین، درونمایه های مشترک، شباهت شخصیتها در سطوح مختلف اجتماعی و تأثیر تحولات بر تغییر ساختار اجتماعی حاکم بر جامعه مورد نقد و بررسی قرار گرفته تا رویکرد یکسان نویسندگان به یک واقعه اجتماعی و نقش ادبیات در بستر این رخدادها در دو فرهنگ متفاوت نشان داده شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - مفهوم انقلاب در اندیشه مارکسیست‌های ایرانی با تاکید به دوره دهه 40 و 50 شمسی
  علی علی حسینی رضا صادقیان
  پژوهش حاضر در جستجوی فهم مفهوم انقلاب با تاکید به اندیشه‌های مارکسیست‌های ایرانی در دهه‌ 40 و 50 شمسی و برآمدن انقلاب اسلامی است. هدف پژوهش بررسی مفهوم انقلاب در اندیشه مارکسیست‌های ایرانی است. پرسش تحقیق؛ مارکسیست‌های ایرانی براساس کدام بنیان‌های نظری به فهم مفهوم انقل چکیده کامل

  پژوهش حاضر در جستجوی فهم مفهوم انقلاب با تاکید به اندیشه‌های مارکسیست‌های ایرانی در دهه‌ 40 و 50 شمسی و برآمدن انقلاب اسلامی است. هدف پژوهش بررسی مفهوم انقلاب در اندیشه مارکسیست‌های ایرانی است. پرسش تحقیق؛ مارکسیست‌های ایرانی براساس کدام بنیان‌های نظری به فهم مفهوم انقلاب مبادرت می‌کردند؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که نیروهای مارکسیست ایرانی براساس نظام دانایی برآمده از اندیشه‌های مارکسیستی به فهم مفهوم انقلاب مباردت کرده‌اند. نتایج پژوهش حاضر که با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با خوانش منابع دست اول انجام شده به این نتیجه می‌رسد که از منظر جریان مارکسیست‌های ایرانی که اندیشه‌های خود را از سایر متفکران غربی وام‌ گرفته‌ بودند، مفهوم انقلاب به معنای دگرگون ساختن نظم سیاسی و استقرار نظم جدید فهم می‌شود. آنها دقیقا در چارچوب نظری و دستگاه اندیشه متفکران مارکسیست فکر می‌کردند و به دنبال پیاده‌سازی همان نظرگاه برای تغییر و تحولات در کشور ایران بودند. از نگاه مارکسیست‌های ایرانی، مفهوم انقلاب در گرو اندیشه‌های هراکلیت، مارکس و لنین صورت‌بندی می‌شود، فهم و درکی که در کلان روایت ماده خلاصه شده و تمام آن نیروی دگرگون کننده که نظم حاکم را دست‌خوش تغییرات بنیانی می‌کند در نظام دانایی مارکسیست‌های ایرانی، به ماده ختم می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - تحول اقتصاد سیاسی بین الملل
  محسن جلیلوند
  محسن جلیلوند[1] تاریخ دریافت: 7/3/1399- تاریخ پذیرش: 22/3/1399 چکیده: اقتصاد سیاسی بین الملل اصطلاحی ترکیبی از عمده ترین رشته های علوم انسانی همچون سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی، انسان شناسی، فلسفه و سیاست مقایسه ای و ... می باشد. عنصر اساسی این دانش پویا و ... ذاتی آن چکیده کامل

  محسن جلیلوند[1] تاریخ دریافت: 7/3/1399- تاریخ پذیرش: 22/3/1399 چکیده: اقتصاد سیاسی بین الملل اصطلاحی ترکیبی از عمده ترین رشته های علوم انسانی همچون سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی، انسان شناسی، فلسفه و سیاست مقایسه ای و ... می باشد. عنصر اساسی این دانش پویا و ... ذاتی آن است که در یک تعامل دو جانبه به پیش می رود. مکاتب و نظریه ها برگرفته از همین ویژگی ها می باشد. در این نوشتار کوشش گردید تا با بررسی مسیر تحول اقتصاد سیاسی بین الملل از ابتدای قرن بیستم تاکنون به واکاوی و تاثیر آن بر جامعه انسانی بپردازیم. [1]- استادیار و عضو هیئت علمی، روابط بین الملل، گروه حقوق، واحد هشتگرد، دانشگاه آزاد اسلامی، البرز، ایران mohsenjalilvand1351@gmail.com پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - مشارکت سیاسی ایدئولوژیکی زنان در نیل به توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران
  محمدرضا علی مردانی علیرضا ازغندی
  محمدرضا علی مردانی[1] - علیرضا ازغندی[2]* تاریخ دریافت: 13/10/1396- تاریخ پذیرش:16/12/1396 چکیده : با بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران، نمی توان حیطه گسترده ای از مشارکت سیاسی برای زنان مشخص کرد. به این معنا سوال اصلی پژوهش حاضر این خواهد بود که موانع مشارکت زنان چکیده کامل

  محمدرضا علی مردانی[1] - علیرضا ازغندی[2]* تاریخ دریافت: 13/10/1396- تاریخ پذیرش:16/12/1396 چکیده : با بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران، نمی توان حیطه گسترده ای از مشارکت سیاسی برای زنان مشخص کرد. به این معنا سوال اصلی پژوهش حاضر این خواهد بود که موانع مشارکت زنان کدام است؟ در پاسخ باید گفت مشارکت سیاسی زنان در جریان توسعه سیاسی متاثر از ساختار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. ساختار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارای ساختی مذکر هست؛ به همین دلیل، مشارکت زنان را به صورت ایدئولوژیکی بازتولید می کند و زنان را به صورت متغیرهای وابسته و کنش پذیر شناسایی می کند. هدف آن است، از طریق چارچوب نظری مارکسیسم ساختارگرا نشان داده شود، نقش زن به صورت رفتاری که اثر می گذارد و یا قصد تاثیرگذاری بر نتایج حکومتی را دارد، اشتباه است. این پژوهش در سه دوره زمانی، قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی تا دوره هشتم مجلس شورای اسلامی، به بررسی و نقد مشارکت سیاسی زنان در فرآیند توسعه می پردازد. [1]- دانش آموخته دکتری، علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران mralimardani29@gmail.com [2]- استاد، ‌‌ گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران: نویسنده مسئول alirezaazghandi@yahoo.com پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - بررسی تطبیقی اتوپیا در اندیشه‌های اجتماعی افلاطون، ابونصر فارابی و کارل مارکس
  داود ابراهیم‌پور
  طرح اندیشه اتوپیا از طرفی بیشتر در دوره‌هایی صورت گرفته که نظام‌های اجتماعی از عدم انعطاف سیاسی بیشتری برخوردار بوده و اندیشمندان خود را در تاثیرگذاری بر نظام سیاسی ـ اجتماعی زمان خود ناتوان دیده‌اند و از طرف دیگر وجود ساختی ناسالم و به تعبیر جامعه شناختی، غیرکارکردی، م چکیده کامل

  طرح اندیشه اتوپیا از طرفی بیشتر در دوره‌هایی صورت گرفته که نظام‌های اجتماعی از عدم انعطاف سیاسی بیشتری برخوردار بوده و اندیشمندان خود را در تاثیرگذاری بر نظام سیاسی ـ اجتماعی زمان خود ناتوان دیده‌اند و از طرف دیگر وجود ساختی ناسالم و به تعبیر جامعه شناختی، غیرکارکردی، موجب می‌شده که هر کدام از اندیشمندان،‌ فیلسوفان و حتی جامعه شناسان به ساختن تصویری ذهنی و آرمانی از جامعه‌ای که مردم و مخصوصاً طبقات و اقشار پایین جامعه بتوانند نیازهای خود را در حد معقولی تامین کرده و دوستی و تعاون را جایگزین ستیزه و تضاد در روابط اقتصادی ـ اجتماعی کنند، اقدام کرده‌اند. به همین دلیل می‌توان تلاش اندیشمندان در طرح مدینه فاضله را نوعی طرح ریزی و برنامه ریزی برای ایجاد اصلاحات و تغییرات دانست که مقصد آن در این اندیشه‌ها همان مدینه فاضله است. توصیف افلاطون از مدینه فاضله و حکومت با شرح منشأ جامعه سیاسی یعنی چگونگی گردهم آمدن مردمان برای برپا کردن کشور آغاز می‌شود. به نظر او انگیزه‌ این کار‌ نه همسایگی و نه تشابه نژادی، بلکه نیاز اقتصادی افراد بشر به یکدیگر است و این نیاز هم از دو چیز بر می‌خیزد یکی توانایی محدود افراد برای برآوردن همه‌ نیازهای خود و دیگری استعدادهای گوناگون افراد که آنان را به کارهای متفاوتی قادر می‌سازد. با آطن که افلاطون به طور جزمی معتقد به اقتصاد به عنوان تنها منشأ جامعه سیاسی نیست،‌ بلکه عوامل دیگری را هم دخیل می‌داند و لیکن نیاز اقتصادی را زیربنا می انگارد. مدینه فاضله در اندیشه فارابی بر اساس تعاون، ‌یاریگری، تقسیم کار و توزیع مسئولیت‌های اجتماعی بین اعضای جامعه، به منظور رفع نیازهای فردی و جمعی تشکیل می‌شود. به نظر فارابی وظیفه‌ اصلی حکومت ‌کوشش و تلاش همه جانبه برای برقرار امنیت و آرامش و استقرار گسترده شبکه آموزش و پرورش به منظور کشف استعدادها و پرورش آن ها و بهره‌گیری صحیح از استعدادهای شکوفا شده برای واگذاری مسئوولیت‌های متناسب در ضمن تقسیم کار است.کارل مارکس معتقد است که کمونیسم به عنوان مدینه فاضله انسان ها، امکان به فعلیت در آوردن آرزوهای دیرینه‌ بشر یعنی حذف امتیازات اقتصادی و نابرابری‌های اجتماعی را فراهم آورده و از این طریق انسان ها در عمل به آزادی و تساوی بیشتری برای کنش اجتماعی خود دست می‌یابند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - رویکرد ایدئولوژیک حزب توده نسبت به جامعه مدنی: 32-1320
  صادق زیباکلام مسعود رستمی
  پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز از آب پنیر توسط مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس با استفاده از آب پنیر
  ناهید ابراهیمی فاطمه نجاتی
  بتاگالاکتوزیداز یکی از آنزیم‌های صنعتی مهم است که قادر به تجزیه لاکتوز به گلوکز و فروکتوز است. در این مطالعه دو سویه از مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس (GY101 و BY101) جهت تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز، با استفاده از محیط کشت آب پنیر مورد بررسی قرارگفتند. آب پنیر با هر یک از چکیده کامل

  بتاگالاکتوزیداز یکی از آنزیم‌های صنعتی مهم است که قادر به تجزیه لاکتوز به گلوکز و فروکتوز است. در این مطالعه دو سویه از مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس (GY101 و BY101) جهت تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز، با استفاده از محیط کشت آب پنیر مورد بررسی قرارگفتند. آب پنیر با هر یک از دو سویه تلقیح گردید و با هوادهی 100 دور در دقیقه به مدت 144 ساعت از نظر تولید آنزیم مورد بررسی قرار گرفت. به منظور افزایش تولید آنزیم، اثر افزودن عصاره مخمر (2/0 و 5/0 درصد)، سولفات منیزیم (5/0 درصد) و سولفات منگنز (5/0 درصد) در زمان‌های 24، 48، 96، 120 و 144 ساعت و در دماهای C°30 و C°37 مورد بررسی قرار گرفت و میزان فعالیت آنزیم اندازه‌گیری شد. بیشترین تولید آنزیم پس از 144 ساعت در دمای C°30 توسط سویه GY101 و BY101 با افزودن عصاره مخمر (5/0 درصد) به ترتیب 25/2 و U/mL 18/2 و با افزودن سولفات منیزیم به ترتیب 12/2 و U/mL 94/1 تعیین شد. براساس نتایج مطالعه حاضر، آب پنیر محیط مناسبی برای تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز توسط مخمر کلویورومایسس مارکسیانوس در حضور عصاره مخمر و مکمل‌های سولفات منیزیم و منگنز است. دمای C°30 بهترین دما برای تولید آنزیم در هر دو سویه مشخص شد و افزودن مکمل‌های معدنی و عصاره مخمر تاثیر مثبتی بر تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز دارد. در حالی که سویه GY101 نسبت به BY101 سویه مناسب‌تر و سولفات منیزیم نسبت به سولفات منگنز مکمل مناسب‌تری شناخته شد و با افزایش غلظت عصاره مخمر در محدوده مورد بررسی میزان فعالیت آنزیمی افزایش یافت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - نقد مارکسیستی با برررسی اشعار سواره ایلخانی زاده
  بهار کاظمی جمال احمدی
  از میان پژوهش های بین رشته ای، جامعه شناسی ادبیات یکی از رویکردهای نوین نقد ادبی است که مسائل جامعه در اثر ادبی را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد و به تعامل جامعه و ادبیات می پردازد. در میان مکتب های نقدی، تاریخ نقد مارکسیستی را می توان متعلق به قرن بیستم دانست. در این چکیده کامل

  از میان پژوهش های بین رشته ای، جامعه شناسی ادبیات یکی از رویکردهای نوین نقد ادبی است که مسائل جامعه در اثر ادبی را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد و به تعامل جامعه و ادبیات می پردازد. در میان مکتب های نقدی، تاریخ نقد مارکسیستی را می توان متعلق به قرن بیستم دانست. در این نوع نقد از ارتباط جامعه و ادبیات سخن به میان می آید و ادبیات را بر اساس شرایط تاریخی پدید آورندة آن تحلیل می کند؛ بنابراین برای نقد مارکسیستی شناخت زمینة تاریخی آن نیز ضرورت دارد. با اشغال ایران و منطقۀ کردستان، بعد از جنگ جهانی اول توسط نیروهای متفقین، جریانی بر ادبیات کردی مسلط می شود که بسیاری از ادیبان و روشنفکران کرد را تحت تأثیر مارکسیسم و کمونیسم قرار می دهد. سواره ایلخانی زاده (1316ش ـ 1354)، از شاعران مطرح شعر معاصر کردی است که در دهۀ چهل و پنجاه در تهران زندگی می کرد. او همچون بسیاری از روشنفکران آن دوران، متأثر از جریان های ایدئولوژیک زمانۀ خود بوده است. سواره بنابر اقتضای زمانۀ خود، زبان سمبولیک را برای اشعارش برگزیده است. او سعی می کند اندیشه های خود را با زبانی رمزگونه مطرح کند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته، سعی می شود که ضمن بررسی زبان سمبولیک اشعار او، به تحلیل مؤلفه های نقد مارکسیستی در شعر او نیز پرداخته شود. نتیجه ها حاکی از این است که اوضاع سیاسی و اجتماعی زمانۀ سواره بر اشعار او تأثیرگذار بوده است و این اشعار وسیله ای برای بیان افکار و ایدئولوژی او که همان افکار مارکسیستی ـ سوسیالیستی است بوده است. پرونده مقاله