• فهرست مقالات شعر جاهلی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی بازی‌های فولکلوری در شعر دوره‌ جاهلی و معاصر
        مریم سلیمانی رحیم انصاری پور
        بازی‌های فولکلوری بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر ملت را تشکیل می‌دهند. این بازی‌ها بیش‌تر جنبه‌ قومی و محلی داشته و به عنوان میراثی گران‌بها، هویت ملی و فرهنگی اقوام گذشته را بیان می‌کنند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهند که ورزش و بازی جزء تفکیک ناپذیر زندگی اجتماعی انسان است چکیده کامل
        بازی‌های فولکلوری بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر ملت را تشکیل می‌دهند. این بازی‌ها بیش‌تر جنبه‌ قومی و محلی داشته و به عنوان میراثی گران‌بها، هویت ملی و فرهنگی اقوام گذشته را بیان می‌کنند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهند که ورزش و بازی جزء تفکیک ناپذیر زندگی اجتماعی انسان است و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی هر منطقه بازی‌ها و ورزش‌هایی رواج دارد که در بسیاری از موارد نفوذ بیش‌تری در سرزمین‌های پیرامونی پیدا کرده است. شعر جاهلی دیوان دانش‌ها، باورها، بازی‌ها، آداب و رسوم، اعتقادات و تاریخ و فرهنگ عرب در این عصر به شمار می‌رود. از این ‌رو بسیاری از بازی‌های بومی محلّی آن‌ها در شعر این دوره تجلّی یافته است. در دوره‌ معاصر شاعرانی مانند احمد شوقی، نزار قبانی، حافظ ابراهیم، سامی البارودی و خلیل مطران به بازی‌های فولکلوری به صورت ضمنی در اشعارشان اشاراتی داشته‌اند. همچنین این شاعران در اشعارشان مطالبی را در مورد مسابقات و شمشیربازی‌ها و بازی در نوادی(باشگاه‌ها) ایراد فرمودند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - مقایسه تطبیقی معلّقات سبع و غزل غزل‌های سلیمان
        عبدالرسول فروتن سعدالله همایونی
        در این مقاله به بررسی تطبیقی دو اثر ادبی می‌پردازیم: معلّقات سبع و غزل غزل‌های سلیمان. معلّقات سبع مجموعه هفت قصیده از مشهورترین اشعار ادبیات عرب دوره جاهلی است و غزل غزل‌ها یکی از کتاب‌های عهد عتیق(تورات) و منسوب به سلیمان نبی(حکومت در حدود قرن دهم ق.م). این دو متن کهن چکیده کامل
        در این مقاله به بررسی تطبیقی دو اثر ادبی می‌پردازیم: معلّقات سبع و غزل غزل‌های سلیمان. معلّقات سبع مجموعه هفت قصیده از مشهورترین اشعار ادبیات عرب دوره جاهلی است و غزل غزل‌ها یکی از کتاب‌های عهد عتیق(تورات) و منسوب به سلیمان نبی(حکومت در حدود قرن دهم ق.م). این دو متن کهن از نظر مضامینی همچون تشبیه معشوق به آهو و خوشبویی وی، توجه به گردنبند و جواهرات معشوق، فراق، جست‌وجوی یار و محو شدن آثار و نوع خاصی از تشبیه دارای مشابهت‌هایی هستند که در این پژوهش به بررسی و تطبیق آن‌ها با توجه به مکتب فرانسوی خواهیم پرداخت، زیرا در این مکتب، دو اثر از دو زبان مختلف در صورتی با یکدیگر به صورت تطبیقی مقایسه می‌شوند که ارتباط تاریخی میان مردمان آن دو زبان وجود داشته باشد. اطلاعاتی در دست است که ثابت می‌کند پیش از ظهور اسلام، اعراب، به‌ویژه در یثرب، به دلیل سکونت یهودیان و مسیحیان در شبه‌ جزیره و ارتباط داشتن با آن‌ها، با مطالب کتاب مقدّس آشنا بوده‌اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - بازتاب شعر جاهلی در شعر خواجوی کرمانی
        تورج زینیوند زینب منوچهری
        اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره گیری از آن پرداخته اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته است؛ اول چکیده کامل
        اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره گیری از آن پرداخته اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته است؛ اول اینکه وی در زمینه‌ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رویکردی مادّی و زمینی به اقتباس از شعر جاهلی پرداخته است. هر چند که نوآوری و آفرینش های تصویری ـ تخیّلی او در ایجاد فضای شعر جاهلی در این زمینه غیر قابل انکار است . دوم اینکه وی در زمینه‌ی تشبیب و تغزّل شعری با ذکر نام عروسان مشهور جاهلی، ودر باده سرایی و خطاب به ساقی، با رویکردی عرفانی به تأثیرپذیری و نوآوری در این زمینه پرداخته است، او در این رویکرد، معانی مادّی و زمینی این شعرها را به سوی نمادهای عرفانی و معنوی سوق داده، و تحوّلی بنیادی در این زمینه ایجاد کرده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - مضامین اخلاقی و تعلیمی مشترک در شعر زهیر و سعدی
        محبوبه مسلمی زاده مهدی ممتحن
        زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی، در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی چکیده کامل
        زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی، در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را خلق کرده و پرده از رایج‌ترین رذایل برداشته و انسان‌ها را از انجام آن منع کرده است. عظمت مقام سعدی، شاعر نامدار قرن هفتم هجری، در شعر و نثر و اخلاق و حکم آشکار است. سعدی به دلیل انس فراوان با شعر و شاعران عرب و برخورداری از محیط عربی در پی درنگ طولانی در آن سرزمین‌ها، چنان تأثیر پذیرفت که از راه شعر او، شعر فارسی نیز متأثّر شد. این مقاله با بررسی دیوان اشعار زهیر بن ابی سلمی، برخی محاسن و معایب اخلاقی متذکّر در شعر او را تبیین و اشتراکات تعلیمی و مضمونی آن را با شعر سعدی در بخش مواعظ و غزلیّات تحلیل کرده است. یافته‌های این پژوهش، دربردارندۀ آراء مشترک اخلاقی و اجتماعی و ارشادات این دو شاعر است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - منوچهری و تأثیرپذیری او از ادبیات دوران جاهلی عرب
        لیلا حلاج زاده
        در این نوشته سعی برآن بوده که تأثیر شعر جاهلی عرب بر شعر منوچهری مورد بررسی قرار گیرد. از آن جا که بسیاری از مضامین شعر منوچهری برگرفته از شعر شاعران جاهلی است، پرسشی که مطرح می شود این است که اگر شعر جاهلی در اختیار منوچهری نمی بود، آیا بازهم شاهد چنین تعابیری در شعر م چکیده کامل
        در این نوشته سعی برآن بوده که تأثیر شعر جاهلی عرب بر شعر منوچهری مورد بررسی قرار گیرد. از آن جا که بسیاری از مضامین شعر منوچهری برگرفته از شعر شاعران جاهلی است، پرسشی که مطرح می شود این است که اگر شعر جاهلی در اختیار منوچهری نمی بود، آیا بازهم شاهد چنین تعابیری در شعر منوچهری بودیم یا نه. در ضمن پاسخ به این پرسش، شواهد تأثیر مضامین شعرای عرب بر شعر منوچهری آورده می شود. پرونده مقاله