منوچهری و تأثیرپذیری او از ادبیات دوران جاهلی عرب

محورهای موضوعی : حماسه

لیلا حلاج زاده ¹

1 - دانش‌جوی دوره دکتری دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.

تاریخ دریافت : 1387/08/11 تاریخ پذیرش : 1387/08/11 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: منوچهری, شعر جاهلی, طبیعت‌گرایی, تشبیه,

چکیده مقاله :

در این نوشته سعی برآن بوده که تأثیر شعر جاهلی عرب بر شعر منوچهری مورد بررسی قرار گیرد. از آن جا که بسیاری از مضامین شعر منوچهری برگرفته از شعر شاعران جاهلی است، پرسشی که مطرح می شود این است که اگر شعر جاهلی در اختیار منوچهری نمی بود، آیا بازهم شاهد چنین تعابیری در شعر منوچهری بودیم یا نه. در ضمن پاسخ به این پرسش، شواهد تأثیر مضامین شعرای عرب بر شعر منوچهری آورده می شود.

چکیده انگلیسی:

In this article attempt is made to investigate the impact of Jahili poetry on Manouchehri’s poetry.  Since many themes in Manouchehri’s poems are taken from the poetry of poets in this period of ignorance, this question arises that if this genre of Arabic poetry was not at his disposal, would we have witnessed such expressions in Manoucheri’s poetry or not? Meanwhile that this article answers the above question, it provides evidences to show the influence of subject matters used by Arab Poets on Manouchehri’s poetry.

منابع و مأخذ:

1. بیست مقاله پیرامون شخصیت استاد منوچهری دامغانی به مناسبت کنگره بررسی افکار و اندیشه­های شاعر ایرانی، استاد منوچهری دامغانی، به کوشش محمدرضا دُربیگی نامقی، سمنان، ناشر: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان، 1377.
   
2. نقد و پژوهش منوچهری، دکتر فرزاد، عبدالحسین، تهران، آیته، 1376.
   
3. تاریخ ادبیات ایران، یان ریپکا، ترجمه عیسی شهاب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1354.
   
4. تاریخ ادبیات ایران، دکتر صفا، ذبیح الله، تهران، ققنوس، 1373.
   
5. با کاروان حله، دکتر زرین کوب، عبدالحسین، تهران، علمی، 1370.
   
6. چکامه­های بلند جاهلی، دکتر شکیب، محمود، تهران، پایا، 1378.
   
7. فروغ گل، دکتر امامی، نصرالله، تهران، جامی، 1379.
   
8. دیوان منوچهری دامغانی، دکتر دبیر سیاقی، محمد، تهران، زوار، 1370.
   
9. تأثیر معلقات در اشعار دوره سامانی و غزنوی، جاویدان، مهتاب، 1385.
   
10. دیوان اَلْأ َعْشَی الکبیر، المکتب الإسلامی، بیروت 1415 ق.
    
11. دیوان امرؤالقیس، تصحیح استاد مصطفی عبدالشافی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1958.
    
12. دیوان حارث بن حلزه، بیروت، دار صادر، 1375.
    
13. دیوان زهیربن ابی سلمی، بیروت، دار صادر، 1363.
    
14. دیوان طرفه بن العبد، بیروت، دار صادر، 1374.
    
15. دیوان عنتره بن شداد، بیروت، دار مکتبه الهلال، 1376.
    
16. دیوان لبیدبن ربیعه، بیروت، دار صادر.
    
17. سبک شناسی شعر، دکتر شمیسا، سیروس، تهران، فروسی، 1382.
    
18. سبک خراسانی در شعر فارسی، دکتر محجوب، محمد جعفر، فردوسی و جامی، 1345.
    
19. تأثیر فرهنگ عرب در اشعار منوچهری، الکک، ویکتور،  دارالمشرق، بیروت، 1971.
    
20. طبیعت­گرایی و توصیف شب و روز و بررسی صور خیال و وزن­ها و بحرها در اشعار منوچهری، جلالی، مریم، 1381.
    
21. چشمه روشن، دکتر یوسفی، غلام­حسین، تهران، علمی، 1373.
    
22. معلقات سبع، آیتی، عبدالمحمد، تهران، پایا، 1376.
    
23. کنگره بررسی شخصیت و افکار و اندیشه­های شاعر بلند آوازه ایران، استاد منوچهری.
    
24. سبک­شناسی شعر پارسی، دکتر غلامرضایی، محمد، تهران، جامی، 1377.
    
25. شعر عربی در عهد جاهلی، بروکلمان، کارل،  تهران، گیو، 1379.
    
26. تاریخ ادبیات زبان عربی، فاخوری، حنا، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، توس، 1361.
    
27. دوره جاهلی، زیات، احمدحسن، ترجمه منوچهر نصیرپور، تهران، کلبه معرفت، 1385.
    
28. تاریخ ادبیات عرب از دوره جاهلیت تا عصر حاضر، ترجانی­زاده، احمد، تبریز، 1348.
    
29. شرح معلقات سبع، ترجانی­زاده، احمد، تهران، سروش، 1382.
    
30. لغت نامه ده­خدا، زیر نظر دکتر محمد معین و  دکتر سید جعفر شهیدی، تهران، دانش­گاه تهران، 1377.