فهرست مقالات تقسیمات کشوری

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بررسی واژه شناختی و معناشناختی روستا و رستاق در دوره اسلامی تا سده هفتم هجری 1
  الهام امینی کاشانی قنبر علی رودگر
  از جمله اصطلاحاتی که جغرافیدانان دوره اسلامی از تقسیمات ایرانیان وام گرفتندروستاک است که آن را به صورت های رستاق و روستا به کاربرده اند. به سبب شباه تهای ظاهری و ریشه لغوی مشترکاین دو تصور شده که روستا و رستاق در متون دوره اسلامی معنایی یکسان داشته اند. گرچه به ندرتاین چکیده کامل

  از جمله اصطلاحاتی که جغرافیدانان دوره اسلامی از تقسیمات ایرانیان وام گرفتندروستاک است که آن را به صورت های رستاق و روستا به کاربرده اند. به سبب شباه تهای ظاهری و ریشه لغوی مشترکاین دو تصور شده که روستا و رستاق در متون دوره اسلامی معنایی یکسان داشته اند. گرچه به ندرتاین دو واژه معنا و دلالتی یکسان داشته؛ اما عموما، روستا و رستاق دو واحد جغرافیایی مستقل ازیکدیگر بوده اند؛ روستا مترادف ده و قریه و رستاق واحدی بزر گتر از شهر و در حکم بخش یا دهستانامروزی بوده است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - بررسی نظام تقسیمات کشوری در ایران: مطالعه موردی استان سمنان در راستای ارائه یک مدل علمی بر مبنای متغیرهای جغرافیایی
  محمد بلوچی حیدر لطفی
  چکیده نظام تقسیمات کشوری ایران یکی از مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر اقتصاد و سیاست و نیز توسعه و پیشرفت منطقه ای و ملی کشور به شمار می رود. معیارهای مختلفی مبنای این تقسیم‌بندی قرار گرفته است که از جمله می توان به فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و تصمیمات سیاسی و نیز مصلحت ادار چکیده کامل

  چکیده نظام تقسیمات کشوری ایران یکی از مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر اقتصاد و سیاست و نیز توسعه و پیشرفت منطقه ای و ملی کشور به شمار می رود. معیارهای مختلفی مبنای این تقسیم‌بندی قرار گرفته است که از جمله می توان به فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و تصمیمات سیاسی و نیز مصلحت اداره کشور اشاره کرد. هدف از این مقاله بررسی نظام تقسیمات کشوری در ایران با تأکید بر استان سمنان به منظور ارائه یک مدل علمی با توجه به متغیرهای جغرافیایی است. سؤال اصلی مقاله این است که نظام تقسیمات کشوری در ایران به طور کلی و به ویژه در استان سمنان دارای چه مبانی و ویژگی های جغرافیایی است؟ نتایج این مقاله دهد که متغیرهای جغرافیای طبیعی (زمین، آب و هوا، آب‌ها، خاک ها و سایر پدیده های طبیعی ) و انسانی ( پراکندگی انسان و فعالیت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی او) و رابطه ی بین این دو دسته از متغیرها و ساماندهی این رابطه و مدیریت و اداره این رابطه علت و العلل ساماندهی سیاسی فضا در یک کشور است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین نظام تقسیمات کشوری در ایران با تأکید بر استان سمنان به منظور ارائه یک مدل علمی با توجه به متغیرهای جغرافیایی پرداخته خواهد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - دولت مدرن و نظام سیاسی تقسیمات کشوری جدید: عامل مهم در توسعه ناموزون و ناپایدار مناطق لرنشین در ایران
  هوشنگ کیانی ده کیان حامد عامری گلستانی فریدون اکبرزاده بهرام یوسفی
  دولت رضاشاه، اولین دولت بود که تمرکز در منابع پراکنده قدرت را با از میان برداشتن پراکندگی قدرت‌های محلی ایجادنمود.به‌واقع با ایجاد نظام اقتدارگرا مهمترین مشکل دولت-ملت سازی با کم‌اعتنایی به‌همزیستی قومیت‌ها در قالب استان‌های جدید شکل گرفت. برجای ماندن شکاف‌های قومیتی به چکیده کامل

  دولت رضاشاه، اولین دولت بود که تمرکز در منابع پراکنده قدرت را با از میان برداشتن پراکندگی قدرت‌های محلی ایجادنمود.به‌واقع با ایجاد نظام اقتدارگرا مهمترین مشکل دولت-ملت سازی با کم‌اعتنایی به‌همزیستی قومیت‌ها در قالب استان‌های جدید شکل گرفت. برجای ماندن شکاف‌های قومیتی به‌خاطر ندرت منابع، محرومیت نسبی، بی‌توجهی به‌قابلیت‌های بومی، پراکندگی ودور شدن افراداقوام یک‌دیگر باعث شده تا قوم لرهمچنان محروم بماند. سوال اصلی تحقیق آن است که درنظم جدید قوم لر چه جایگاهی از حیث توسعه‌یافتگی پیدا کرده است؟با این فرضیه که از ابتدای نظام نوین تقسیمات کشوری نادیده گرفتن لرستانات به‌عنوان استان‌های متشخص در ایران به‌وجود آمده و به‌سنتی تبدیل شد که حتی پس از انقلاب اسلامی به‌رغم متشخص گردیدن تنها استان لرستان مسائلی چون پراکندگی وعدم تمرکز لرها در یک منطقه جغرافیایی مشخص منجر به‌ضعف در شکل‌گیری کاربست ظرفیت‌های جمعیتی و به‌تبع آن پتانسیل‌های منابع طبیعی یا فقدان آن برای رشد مناطق سکونتی این قوم شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - تحلیل تاثیر شاخص های قانونی و علمی تقسیم بندی فضا در ارتقاء شهرستان به استان از دیدگاه مردم، مسئولین و متخصصان(مطالعه موردی شهرستان کاشان و پیرامون)
  محمد راحمی حجت مهکویی احمد خادم الحسینی علی شمس الدینی
  پویایی، تغییر و تحول از ویژگی‌های فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، می‌تواند تقسیم‌بندی فضا به فضاهای کوچک‌تر باشد. موضوع تقسیم‌بندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح می‌شود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی ب چکیده کامل

  پویایی، تغییر و تحول از ویژگی‌های فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، می‌تواند تقسیم‌بندی فضا به فضاهای کوچک‌تر باشد. موضوع تقسیم‌بندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح می‌شود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی بنیان‌های آمایش جغرافیایی فضا و عدالت محیطی در فضای جغرافیایی است. از این رو از دیدگاه دانش جغرافیای سیاسی کاربردی، تقسیم‌بندی متعادل فضای کشور در قالب تقسیمات اداری و سیاسی، مقوله‌ای ضروری به نظر می‌رسد. در کشور ما، با توجه به نوع حاکمیت و مقتضیات محیط طبیعی و انسانی، بارها این تقسیم‌بندی‌ها دستخوش تغییر شده‌ و می‌شود. در چارچوب رویکرد فوق، هدف پژوهش حاضر، تحلیل تاثیر مولفه‌های قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان و پیرامون، به سطح یک استان از دیدگاه مردم، مسئولین و متخصصان است. روش کلی مطالعه مبتنی بر روش میدانی به کمک طراحی و تحلیل پرسشنامه صورت گرفته است. در در این راستا به بررسی آماری متغیرهای موثر و میزان تأثیر آن‌ها در ارتقا شهرستان کاشان در سه جامعه آماری مردم بومی (384 نفر)، مسئولین(23 نفر) و کارشناسان جغرافیای سیاسی(17 نفر) اقدام شد. نتایج بدست آمده با استفاده از روش آنالیز واریانس و آزمون دانکن تحلیل شدند که نشان داد؛ از بین مردم و مسئولین و کارشناسان، پیشنهاد استان شدن شهرستان کاشان، از نظر مسئولین، با رتبه بالا و از دیدگاه کارشناسان با رتبه کمتری است. همچنین به ترتیب الویت، متغیرهای جمعیت، فاصله، دسترسی، حوزه نفوذ، همگنی جمعیت در ارتقا شهرستان کاشان به استان مؤثرند. از سوی دیگر نتایج آزمون دانکن، نشان داد میزان نقش مؤلفه‌های رسمی، قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان در ساکنان آران و بیدگل بیشتر از ساکنان میمه، محلات و دلیجان است و در بین ساکنان نطنز، اردستان و کاشان بیشتر از محلات و دلیجان است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی نظام تقسیمات کشوری در ایران: مطالعه موردی استان سمنان در راستای ارائه یک مدل علمی بر مبنای متغیرهای جغرافیایی
  محمد بلوچی حیدر لطفی
  چکیده نظام تقسیمات کشوری ایران یکی از مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر اقتصاد و سیاست و نیز توسعه و پیشرفت منطقه ای و ملی کشور به شمار می رود. معیارهای مختلفی مبنای این تقسیم‌بندی قرار گرفته است که از جمله می توان به فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و تصمیمات سیاسی و نیز مصلحت ادار چکیده کامل

  چکیده نظام تقسیمات کشوری ایران یکی از مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر اقتصاد و سیاست و نیز توسعه و پیشرفت منطقه ای و ملی کشور به شمار می رود. معیارهای مختلفی مبنای این تقسیم‌بندی قرار گرفته است که از جمله می توان به فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و تصمیمات سیاسی و نیز مصلحت اداره کشور اشاره کرد. هدف از این مقاله بررسی نظام تقسیمات کشوری در ایران با تأکید بر استان سمنان به منظور ارائه یک مدل علمی با توجه به متغیرهای جغرافیایی است. سؤال اصلی مقاله این است که نظام تقسیمات کشوری در ایران به طور کلی و به ویژه در استان سمنان دارای چه مبانی و ویژگی های جغرافیایی است؟ نتایج این مقاله دهد که متغیرهای جغرافیای طبیعی (زمین، آب و هوا، آب‌ها، خاک ها و سایر پدیده های طبیعی ) و انسانی ( پراکندگی انسان و فعالیت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی او) و رابطه ی بین این دو دسته از متغیرها و ساماندهی این رابطه و مدیریت و اداره این رابطه علت و العلل ساماندهی سیاسی فضا در یک کشور است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین نظام تقسیمات کشوری در ایران با تأکید بر استان سمنان به منظور ارائه یک مدل علمی با توجه به متغیرهای جغرافیایی پرداخته خواهد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - نقش ارتقاء مکانی در روند توسعه استان خراسان شمالی
  نسرین خانیها مرتضی شکری
  نظام سازماندهی سیاسی در هر کشور که در قالب تقسیمات کشوری به مرحله اجرا در می‌آید، یکی از مهمترین و ضروری‌ترین بخش نظام اداریآن محسوب می‌شود. برای پاسخ به مسائل نابرابری، فقر و محرومیت اجتماعی و برای کاهش بیشتر هزینه‌های اجتماعی، دادن نقش مهمتر به بخش‌های پیرامون مرکز ام چکیده کامل

  نظام سازماندهی سیاسی در هر کشور که در قالب تقسیمات کشوری به مرحله اجرا در می‌آید، یکی از مهمترین و ضروری‌ترین بخش نظام اداریآن محسوب می‌شود. برای پاسخ به مسائل نابرابری، فقر و محرومیت اجتماعی و برای کاهش بیشتر هزینه‌های اجتماعی، دادن نقش مهمتر به بخش‌های پیرامون مرکز امری ضروری است. تمرکززدایی نیز با این هدف صورت می‌گیرد که به نهادهای انتخابی محلی، اختیارات ویژه‌ای از سوی قانونگذاری مرکزی داده شود، تا قدرت لازم تصمیم‌گیری‌های اجرایی را در محل داشته باشند. در حوزه سیاست کلان، تمرکز‌زدایی به معنای انتقال قدرت از حکومت مرکزی به واحدهای محلی است. تمرکز زدایی در مدیریت کشوری، به مفهوم انتقال قدرت به مقامات منتخب محلی است. تقسیم استان خراسان (بزرگ) نیز با همین هدف در سال 1383 انجام شد. در پی این تمرکززدایی استان اولیه به سه استان خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی تقسیم شد. در مردادماه 1383 نیز استان خراسان شمالی رسما تأسیس گردید. این استان در انتهای شمال شرقی کشور واقع شده است و مساحت آن نیز 28434 کیلومتر مربع می‌باشد. استان خراسان شمالی شامل هفت شهرستان و جمعیت 867 هزارو 727 نفر می‌باشد که که 15/1 درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آمارهای کمی پرداخته شد، همچنین جهت بررسی بازتاب افکار عمومی، با اتکا به روش‌ میدانی و نظرسنجی از طریق تکمیل پرسشنامه توسط جامعه آماری نمونه گیری شده، از دو جنبه، تأثیرات تشکیل این استان در توسعه اقتصادی، فرهنگی- آموزشی، اجتماعی و کالبدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست امده از این تحقیق بیانگر این مسئله است که از لحاظ استنباط آماری، استان خراسان شمالی در تمامی ابعاد مذکور، به استثنای بعد اقتصادی که در آن روند توسعه نامتوازن بوده، توسعه صورت گرفته است. همچنین بررسی افکار عمومی در استان خراسان شمالی بیانگر این مسئله است که، نگرش ساکنین این استان نسبت به توسعه خراسان شمالی مثبت بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - آسیب شناسی وضع موجود تقسیمات کشوری در ایران با نگاه به سند چشم انداز 1404
  حسن کاظمی نیا طهمورث شیری رضا صفری شالی
  10.30495/jscc.2021.685129
  این پژوهش با هدف بررسی و آسیب‌شناسی وضع موجود تقسیمات کشوری در ایران با استفاده از روش تحقیق اسنادی (کتابخانه‌ای) و میدانی (مبتنی بر مصاحبه با خبرگان و صاحب‌نظران) به بررسی موضوع می‌پردازد. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که وضعیت موجود تقسیمات کشوری در ایران دارای آ چکیده کامل

  این پژوهش با هدف بررسی و آسیب‌شناسی وضع موجود تقسیمات کشوری در ایران با استفاده از روش تحقیق اسنادی (کتابخانه‌ای) و میدانی (مبتنی بر مصاحبه با خبرگان و صاحب‌نظران) به بررسی موضوع می‌پردازد. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که وضعیت موجود تقسیمات کشوری در ایران دارای آسیب‌های متعددی است که موانع عدیده‌ای را در مسیر تحقق امنیت پایدارِ مورد توجه سند چشم‌انداز 1404 رقم زده است؛ لذا نیازمند بازنگری اساسی است. این پژوهش در گامی نو‌ 19 آسیب وضع موجود در تقسیمات کشوری را در دسته‌بندی‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی احصاء و در پایان ضمن نتیجه‌گیری 23 الزام را در 4 دسته‌بندی بروکراتیک، اجتماعی ـ فرهنگی، توسعه‌ای، و زیست‌محیطی ارائه‌ می‌‍‌‌‌دهد. پرونده مقاله