فهرست مقالات تاب‌آوری شهری

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - تاب آوری شهری چارچوبی الزام آور برای مدیریت آینده شهرها
  فرخ نامجویان محمد تقی رضویان رحیم سرور
  همزمان با بزرگتر شدن شهرها و تنوع نیاز های شهری، در کنار آسیب‌ها و تهدیدهای طبیعی مسائل انسانی نیز شهرها را تهدیدخواهندکرد.بنابراین لازمست تا به دنبال افزایش ظرفیت و توان سکونتگاه‌های شهری و ضریب تاب‌آوری آنها، زمینه برای مدیریت با کیفیت شهرها برای نسل‌های آینده مهیا گر چکیده کامل

  همزمان با بزرگتر شدن شهرها و تنوع نیاز های شهری، در کنار آسیب‌ها و تهدیدهای طبیعی مسائل انسانی نیز شهرها را تهدیدخواهندکرد.بنابراین لازمست تا به دنبال افزایش ظرفیت و توان سکونتگاه‌های شهری و ضریب تاب‌آوری آنها، زمینه برای مدیریت با کیفیت شهرها برای نسل‌های آینده مهیا گردد. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین دیدگاه‌ها و مدل‌های تاب‌آوری شهری به دنبال تدوین چارچوبی مناسب برای مدیریت آینده شهرها صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که ، به دلیل گستردگی مفهوم تاب‌آوری در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی- برنامه ریزی و نیز کالبدی-زیرساختی، مدیران شهری باید به تحلیل لایه‌های شهری در ابعاد مختلف، بهبود سطح خدمات در زمان بحران، شناخت اماکن آسیب-پذیر در زمان بحران، تقلیل میزان خطر با افزایش استحکام و برنامه ریزی زیر ساخت ها و بهره گیری از مدل‌های بازیابی در کوتاه‌ترین زمان ممکن پرداخته و با عنایت به این متغیرها و مولفه‌ها می‌توان شهرهای آینده را تاب‌آور نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - ارزیابی تاب‌آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه‌بندی مناطق پنج‌گانه آن با استفاده از مدل کوپراس
  کرامت الله زیاری اصغر پاشازاده محمدحسن یزدانی
  10.22034/jest.2020.43430.4617
  زمینه و هدف: امروزه تاب آوری شهرها یکی از مهمترین مباحث نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری است. شهرهای اسلامی هم با توجه به اصول دین اسلام و فقه اسلامی، از این قاعده مستثنی نیستند و بایستی تاب آوری آنها در ابعاد انسانی، آنهم به خاطر انس با آموزه های دینی، نمود خاصی داشته با چکیده کامل

  زمینه و هدف: امروزه تاب آوری شهرها یکی از مهمترین مباحث نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری است. شهرهای اسلامی هم با توجه به اصول دین اسلام و فقه اسلامی، از این قاعده مستثنی نیستند و بایستی تاب آوری آنها در ابعاد انسانی، آنهم به خاطر انس با آموزه های دینی، نمود خاصی داشته باشد. از همین رو، هدف این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه بندی مناطق شهری آن است. روش بررسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان شاغل در شهرداری های پنچ گانه شهر اردبیل تشکیل دادند که به روش نمونه گیری گلوله برفی و به صورت هدفمند تعداد 50 نفر از آنها انتخاب و پرسشنامه تحقیق تکمیل شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، SPSS، Excel و مدل تصمیم گیری چندمتغیره کوپراس (KOPRAS) استفاده شده است. یافته ها: میزان تاب آوری شهر اردبیل 66/4 به دست آمده که حد متوسط را نشان می دهد. همچنین رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل براساس مدل کوپراس به ترتیب مناطق دو، سه، یک، پنج و چهار بوده است. از نظر سطح بندی در روش تحلیل خوشه ای، منطقه دو در سطح تاب آوری متوسط و بقیه مناطق در سطح تاب آوری ضعیف قرار گرفتند. نهایتاً، ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط معکوسی بین بعد معنوی با سایر ابعاد تاب آوری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این که به لحاظ کالبدی، مناطق تازه ساخت و برنامه ریزی شده، تاب آورتر می باشند، درحالی که در بعد انسانی و معنوی، مناطق قدیمی و بافت فرسوده، با مردمان بومی و معتقد به آموزه های دینی، تاب آورتر هستند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - نقش مدیریت شهری در تاب‌آوری شهرها در برابر سوانح طبیعی (مورد مطالعه: شهر باقرشهر)
  علیرضا کریمی رزکانی علیرضا شیخ الاسلامی طاهر پریزادی
  چکیده طی سال های اخیر، تاب آوری شهری به عنوان مهمترین راهکار مقابله با مخاطرات طبیعی مورد توجه اندیشمندان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در تاب آوری شهری عوامل مختلفی مؤثر هستند که از جمله ی آن ها نظام مدیریت شهری است. برای این منظور در پژوهش حاضر نقش مدیریت شهری ب چکیده کامل

  چکیده طی سال های اخیر، تاب آوری شهری به عنوان مهمترین راهکار مقابله با مخاطرات طبیعی مورد توجه اندیشمندان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در تاب آوری شهری عوامل مختلفی مؤثر هستند که از جمله ی آن ها نظام مدیریت شهری است. برای این منظور در پژوهش حاضر نقش مدیریت شهری باقرشهر در تاب آوری در برابر سوانح طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش از نظر ماهیت کاربردی و از نظر هدف توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش متخصصان و کارشناسان شهری درگیر در مدیریت شهری باقرشهر بوده است که از بین آن ها، 35 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روش گردآوری داده ها، به صورت کتابخانه ای و میدانی با استفاده از مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مقایسه میانگین با آزمون T-Test و تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار SPSS.21 و Smart PLS.3 بوده است. یافته های پژوهش نشان داد که تاب آوری باقرشهر در حد متوسط است و از میان چهار مؤلفه ی تاب آوری، تاب آوری نهادی از پایین ترین میزان (کم تا خیلی کم) برخوردار است. در روش کیفی مشخص شد که نظام مدیریت شهری به دلایلی همچون نبود همکاری بین بخشی، نبود نظارت کافی بر ساخت و سازها و عدم شناخت کافی از تاب آوری شهری به ناتاب آوری شهری باقرشهر دامن زده است. همچنین ارزیابی اصول دهگانه نقش مدیریت شهری در تاب آوری باقرشهر نشان داد که نظام مدیریت شهری در دو مؤلفه ی تأمین منابع مالی و ارزیابی مستمر خطرپذیری ها از وضعیت خیلی نامطلوبی برخوردار است، اما در بخش حفاظت و ارتقاء زیرساخت ها و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تا حدودی بهتر عمل کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - سنجش عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی (نمونه موردی: شهر تبریز)
  ساناز منافلویان زهرا سادات سعیده زرآبادی مصطفی بهزادفر
  چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دید چکیده کامل

  چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دیدگاه‌های مختلفی برای کاهش عواقب مخرب تغییرات اقلیمی ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین راهکارها در مقابله با این مسائل، رویکرد تاب‌آوری شهری در پاسخ به تغییرات اقلیمی است که تحت عنوان تاب‌آوری اقلیمی مطرح می‌باشد. مطالعات محققان شهری نشان‌دهنده آن است که تاب‌آوری اقلیمی در چهار بعد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی می‌تواند به این چالش‌ها پاسخ دهد. شهرهای ایرانی نیز در سال‌های اخیر تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته‌اند، از جمله شهر تبریز که با افزایش شدید دما و تشدید رویدادهای آب‌وهوایی نظیر سیل مواجه شده است و این امر ضرورت پاسخ به این تغییرات را افزایش داده است. ازاین‌رو، هدف تحقیق حاضر تعیین مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی (به ویژه رویدادهای آب‌وهوایی) در تبریز می‌باشد. روش این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی، به صورت کیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی است و از آنجا که به دنبال شناخت و حل مشکل می‌باشد، در حوزه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. همچنین برای تحلیل عوامل، از روش تاپسیس استفاده می‌شود. نتایج بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز عبارت‌اند از: بهره‌مندی از نیروی متخصص و ماهر در مدیریت بلایا، حفاظت از زیرساخت آبی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی و همچنین تأمین امنیت غذایی. از این‌رو عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز، حائز هر دو ویژگی انطباقی و کاهشی هستند و باید جهت تاب‌آوری ساختن تبریز در برابر مخاطرات طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، مورد استفاده قرار گیرند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - راهبردهای ارتقای تاب‌آوری شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی
  عاطفه حصارکی زاد شیرین محمدخان
  2210-1456
  تاب‌آوری شهری با شدت فزاینده تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی در شهرها، مفهومی جذاب در محافل دانشگاهی و سیاست گذاری است. اگرچه مطالعات مختلفی در مورد تاب آوری شهری انجام شده، با این حال مطالعات اندکی در ارتباط با راهبردهای ارتقای تاب آوری شهری انجام شده است. هدف این مطالعه چکیده کامل

  تاب‌آوری شهری با شدت فزاینده تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی در شهرها، مفهومی جذاب در محافل دانشگاهی و سیاست گذاری است. اگرچه مطالعات مختلفی در مورد تاب آوری شهری انجام شده، با این حال مطالعات اندکی در ارتباط با راهبردهای ارتقای تاب آوری شهری انجام شده است. هدف این مطالعه ارائه استراتژی های کلیدی بهبود تاب‌آوری شهر تهران در برابر بلایای طبیعی است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. برای تدوین راهبردهای مناسب در جهت بهبود تاب‌آوری شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی از چارچوب تحلیلی تدوین استراتژی دیوید (2001) و مدل AHP استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که راهبرد تهیه سند چشم انداز برای کاهش ریسک و آسیب پذیری و ارتقای تاب آوری شهر تهران و راهبرد شناسایی و ارزیابی محدوده های با ریسک و آسیب پذیری بالای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی-زیرساختی، محیطی و مدیریتی و اولویت دهی به بازآفرینی آن ها با تاکید بر تاب آوری مهم ترین راهبردها در راستای ارتقای تاب آوری شهر تهران هستند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - ارزیابی سطح آمادگی شهر رویان در برابر حوادث طبیعی با تاکید بر رویکرد تاب آوری شهری
  امین ابراهیمی دهکردی
  تاب آوری به عنوان یکی از مهمترین موضوعات حوزه شهری که ضامن تداوم برنامه و ارتقا کیفیت زندگی از طریق پیشگیری و آمادگی مواجهه با بسیاری از چالش های شهریست. سوانح طبیعی به‌عنوان چالشی اساسی برای شهرها و مانعی در جهت نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح می‌باشند.ایران به ع چکیده کامل

  تاب آوری به عنوان یکی از مهمترین موضوعات حوزه شهری که ضامن تداوم برنامه و ارتقا کیفیت زندگی از طریق پیشگیری و آمادگی مواجهه با بسیاری از چالش های شهریست. سوانح طبیعی به‌عنوان چالشی اساسی برای شهرها و مانعی در جهت نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح می‌باشند.ایران به عنوان یکی از ده کشور بلاخیز دنیا به لحاظ قرار گیری بر روی گسل و مواجهه با زلزله است به طوری که مساحت در معرض خطر کشور 31/7 درصد می‌باشد و این در حالی است که 70 درصد از جمعیت کشور در مناطق در معرض خطر سوانح طبیعی ساکن هستند، شهر رویان که به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شده است نیز در منطقه با خطر بالا از نظر قرارگیری بر روی گسل زلزله قرار گرفته است، لذا هدف این پژوهش تبیین مؤلفه‌ها و شاخصه‌های سازنده تاب‌آوری شهر در برابر سوانح ؛ این پژوهش به دنبال اندازه‌گیری میزان تاب‌آوری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی (به عنوان ابعاد اصلی تاب آوری ) به‌منظور مقابله با سوانح طبیعی در شهر رویان است، در همین راستا جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در محلات مختلف رویان است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با لحاظ کردن مواردی چون موقعیت جغرافیایی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی به‌عنوان نمونه انتخاب‌شده‌اند، از طرفی دیگر، برای سنجش تاب‌آوری از بین خانوارهای ساکن در محلات نمونه، با استفاده از فرمول کوکران 365خانوار به‌عنوان جامعه نمونه تحقیق انتخاب‌شده‌اند. نتایج پژوهش نسان می دهد شهر رویان در بعد اجتماعی بالاترین آمادگی در برابر حوادث طبیعی را دارا بوده و بعدازآن به ترتیب مؤلفه‌های: اقتصادی ، نهادی و کالبدی قرار گرفته اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - سنجش مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری نمونه موردی: کلانشهرکرمانشاه
  محمد رئوف حیدری فر مهناز حسینی سیاه گلی اسماعیل سلیمانی راد
  امروزه جوامع در تلاش برای دست‌یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن ها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. از این رو پژوهش حاضر با هدف سنجش مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری در کلانشهرکرمانشاه است که با استفاده از روش اسنادی – پیمایشی سعی گردیده است مؤ چکیده کامل

  امروزه جوامع در تلاش برای دست‌یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن ها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. از این رو پژوهش حاضر با هدف سنجش مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری در کلانشهرکرمانشاه است که با استفاده از روش اسنادی – پیمایشی سعی گردیده است مؤلفه‌های مهم و تأثیر‌گذار در این حوزه مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. برای گردآوری داده‌های پژوهش از نظرات ۴۲ نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع پژوهش استفاده‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد عامل کالبدی- مدیریتی، از اولویت بیشتری جهت گرایش به سمت تاب‌آوری شهری دارد و هر ۵ مؤلفه نهادی- مدیریتی، زیر ساختاری، کالبدی مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی تأثیر مستقیم و معناداری بر فرآیند تاب‌آوری شهری در برنامه‌ریزی شهری کرمانشاه دارند. برای بررسی بین مناطق از آزمون ویلکاکسون استفاده شده است و نتایج به صورت نقشه در سیستم اطلاعات جغرافیایی تحلیل شده اند. مناطق 4،5 و 1 به ترتیب کمترین تاب آوری را طبق نظر کارشناسان نشان می دهند. در خاتمه پیشنهاداتی که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری است مطح شده است تا با کاربست این مهم بتوانی چالش‌های پیش روی تاب‌آوری شهری در کلانشهر کرمانشاه را ساماندهی کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - ارائه الگوی افزایش تاب‌آوری محیطی شهر کنارک در برابر سیلاب‌های ناشی از طوفان‌های حاره‌ای با تأکید بر آینده‌پژوهی
  ابراهیم فروزان مهر آزاده اربابی سبزواری فاطمه ادیبی سعدی نژاد
  امروزه تاب‌آور بودن شهرها در برابر مخاطرات طبیعی به یکی از مباحث مهم در مدیریت شهری تبدیل شده است. از طرفی توجه به این موضوع با نگاه آینده‌پژوهی برنامه‌ریزی را برای بهبود وضعیت آینده راحت‌تر کرده است، از همین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه الگوی افزایش تاب‌آوری شهر کنارک چکیده کامل

  امروزه تاب‌آور بودن شهرها در برابر مخاطرات طبیعی به یکی از مباحث مهم در مدیریت شهری تبدیل شده است. از طرفی توجه به این موضوع با نگاه آینده‌پژوهی برنامه‌ریزی را برای بهبود وضعیت آینده راحت‌تر کرده است، از همین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه الگوی افزایش تاب‌آوری شهر کنارک در برابر مخاطرات ناشی از طوفان‌های حاره‌ای و با رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت از نوع روش اکتشافی است، برای گردآوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه خودساخته) بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارشناسان و نخبگان مربوطه بودند که با توجه به اهداف پژوهش و برای دستیابی به الگوی مطلوب با رویکرد آینده‌پژوهی از طریق مصاحبه با نخبگان و کارشناسان و با استفاده از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند (به صورت از پیش تعیین شده)، انجام گرفت که در نهایت تعداد 15 نفر بدست آمد. برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از روش تحلیل ساختاری )اثرات متقابل) در قالب نرم افزار MICMAC همچنین برای سناریونویسی از نرم‌افزار Senario Wizard استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺮان کانال جمع‌آوری آب‌های سطحی ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را از ﻃﺮﯾﻖ آﯾﻨﺪهﻫﺎی ﺑﺪﯾﻞ ﺧﻮد (ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺘﻤﻞ) ﺑﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﭘﯿﺸﺮانﻫﺎ در ﺗﻌﯿﯿﻦ آﯾﻨﺪهﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﻨﺪ بود و ﭘﯿﺸﺮان تغییر نظام ساختار سازمان‌ها ﺑﺮاﺳﺎس ارﺗﺒﺎط آﯾﻨﺪهﻫﺎی ﺑﺪﯾﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را از ﺳﺎﯾﺮ آﯾﻨﺪهﻫﺎی ﺑﺪﯾﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ است. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﭘﯿﺸﺮان‌های نقشه پهنه‌بندی سیلاب، سامانه هشدار زودهنگام مخاطرات طبیعی و سامانه مکانی (GIS) و آﯾﻨﺪهﻫﺎی ﺑﺪﯾﻞ آن ﺟﺰء ﭘﯿﺸﺮانﻫﺎی ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - نقش مدیریت شهری در تاب‌آوری شهرها در برابر سوانح طبیعی (مورد مطالعه: شهر باقرشهر)
  علیرضا کریمی رزکانی علیرضا شیخ الاسلامی طاهر پریزادی
  چکیده طی سال های اخیر، تاب آوری شهری به عنوان مهمترین راهکار مقابله با مخاطرات طبیعی مورد توجه اندیشمندان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در تاب آوری شهری عوامل مختلفی مؤثر هستند که از جمله ی آن ها نظام مدیریت شهری است. برای این منظور در پژوهش حاضر نقش مدیریت شهری ب چکیده کامل

  چکیده طی سال های اخیر، تاب آوری شهری به عنوان مهمترین راهکار مقابله با مخاطرات طبیعی مورد توجه اندیشمندان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در تاب آوری شهری عوامل مختلفی مؤثر هستند که از جمله ی آن ها نظام مدیریت شهری است. برای این منظور در پژوهش حاضر نقش مدیریت شهری باقرشهر در تاب آوری در برابر سوانح طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش از نظر ماهیت کاربردی و از نظر هدف توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش متخصصان و کارشناسان شهری درگیر در مدیریت شهری باقرشهر بوده است که از بین آن ها، 35 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روش گردآوری داده ها، به صورت کتابخانه ای و میدانی با استفاده از مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مقایسه میانگین با آزمون T-Test و تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار SPSS.21 و Smart PLS.3 بوده است. یافته های پژوهش نشان داد که تاب آوری باقرشهر در حد متوسط است و از میان چهار مؤلفه ی تاب آوری، تاب آوری نهادی از پایین ترین میزان (کم تا خیلی کم) برخوردار است. در روش کیفی مشخص شد که نظام مدیریت شهری به دلایلی همچون نبود همکاری بین بخشی، نبود نظارت کافی بر ساخت و سازها و عدم شناخت کافی از تاب آوری شهری به ناتاب آوری شهری باقرشهر دامن زده است. همچنین ارزیابی اصول دهگانه نقش مدیریت شهری در تاب آوری باقرشهر نشان داد که نظام مدیریت شهری در دو مؤلفه ی تأمین منابع مالی و ارزیابی مستمر خطرپذیری ها از وضعیت خیلی نامطلوبی برخوردار است، اما در بخش حفاظت و ارتقاء زیرساخت ها و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تا حدودی بهتر عمل کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - سنجش عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی (نمونه موردی: شهر تبریز)
  ساناز منافلویان زهرا سادات سعیده زرآبادی مصطفی بهزادفر
  چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دید چکیده کامل

  چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دیدگاه‌های مختلفی برای کاهش عواقب مخرب تغییرات اقلیمی ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین راهکارها در مقابله با این مسائل، رویکرد تاب‌آوری شهری در پاسخ به تغییرات اقلیمی است که تحت عنوان تاب‌آوری اقلیمی مطرح می‌باشد. مطالعات محققان شهری نشان‌دهنده آن است که تاب‌آوری اقلیمی در چهار بعد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی می‌تواند به این چالش‌ها پاسخ دهد. شهرهای ایرانی نیز در سال‌های اخیر تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته‌اند، از جمله شهر تبریز که با افزایش شدید دما و تشدید رویدادهای آب‌وهوایی نظیر سیل مواجه شده است و این امر ضرورت پاسخ به این تغییرات را افزایش داده است. ازاین‌رو، هدف تحقیق حاضر تعیین مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی (به ویژه رویدادهای آب‌وهوایی) در تبریز می‌باشد. روش این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی، به صورت کیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی است و از آنجا که به دنبال شناخت و حل مشکل می‌باشد، در حوزه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. همچنین برای تحلیل عوامل، از روش تاپسیس استفاده می‌شود. نتایج بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز عبارت‌اند از: بهره‌مندی از نیروی متخصص و ماهر در مدیریت بلایا، حفاظت از زیرساخت آبی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی و همچنین تأمین امنیت غذایی. از این‌رو عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز، حائز هر دو ویژگی انطباقی و کاهشی هستند و باید جهت تاب‌آوری ساختن تبریز در برابر مخاطرات طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، مورد استفاده قرار گیرند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - الگوی تاب‌آوری شهری در مواجهه با بحران سیلاب (مورد مطالعه: رودخانه خرم رود شهر خرم‌آباد)
  امیررضا پروری کرامت اله زیاری سعید یزدانی
  10.30495/uf.2024.2004979.1165
  تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده ا چکیده کامل

  تاب‌آوری امروزه یکی از دغدغه‌های مهم شهرها بالأخص شهرهای مخاطره آفرین است. ضعف مدیریت بحران شهری در مواجهه با مخاطرات سبب ایجاد خسارات جانی و مالی فراوانی می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطره سیلاب در شهر خرم‌آباد تدوین‌شده است. تحقيق حاضر برحسب هدف، كاربردي و برحسب نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی-تحلیلی مي‌باشد و ازلحاظ نحوه اجرا، از نوع پيمایشی و برحسب روش تحقیق از نوع کمی می‌باشد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SMART PLS استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش در قالب نرم‌افزار Smart Pls مورد تائید انجام گرفت و نتایج نشان داد که از شاخص‌های تاب‌آوری سیلاب در خرم‌رود شهر خرم‌آباد شاخص ساختار شریان‌های ارتباطی و حریم رودخانه از عوامل اساسی در تاب‌آور‌سازی خرم‌رود در مواجهه با بحران سیلاب است. علت اصلی وقوع سیل در رودخانه خرم‌رود تجاوز به حریم رودخانه و بی‌حرمتی به طبیعت و محیط‌زیست است. پس نتیجه می‌گیریم تا زمانی که منابع طبیعی در کشورمان مورد دست‌اندازی و تجاوز قرار گیرند و خود را در برابر بلایای طبیعی مجهز و ایمن نسازیم، باید در انتظار چنین فجایع تلخی باشیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - تحلیلی بر تاب‌آوری سکونتگاه‌های شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر سیل (مطالعه موردی: شهر چمستان)
  رقیه معصومیان صدرالدین متولی غلامرضا جانباز قبادی شهریار خالدی
  مقدمه : امروزه، تغییرات چشمگیری در نگرش به مخاطرات طبیعی دیده می‌شود و دیدگاه غالب از کاهش آسیب‌پذیری به بهبود و ارتقای تاب‌آوری در برابر مخاطرات تغییر یافته است.هدف پژوهش : توسعه بی‌رویه و ناهماهنگ منطقه شهری چمستان به‌علت فعالیت‌های انسانی برای توسعه شهر به‌صورت مستقی چکیده کامل

  مقدمه : امروزه، تغییرات چشمگیری در نگرش به مخاطرات طبیعی دیده می‌شود و دیدگاه غالب از کاهش آسیب‌پذیری به بهبود و ارتقای تاب‌آوری در برابر مخاطرات تغییر یافته است.هدف پژوهش : توسعه بی‌رویه و ناهماهنگ منطقه شهری چمستان به‌علت فعالیت‌های انسانی برای توسعه شهر به‌صورت مستقیم زمین‌های زیادی از شهر را در مدت زمان بسیار کوتاه تغییر داده است که از آن رهگذر مخاطراتی مانند سیل ایجاد می‌شود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل روابط بین شاخص‌های مؤثر بر تاب‌آوری شهر چمستان در مقابل سیلاب است.روش شناسی تحقیق : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای رسیدن به این هدف، به تحلیل و سنجش میزان تاب‌آوری شهر چمستان در برابر سیلاب بر اساس 5 بعد تاب‌آوری کالبدی - زیرساختی، اجتماعی، نهادی، اقتصادی و زیست‌محیطی پرداخته شد. این ابعاد 5 گانه به همراه شاخص‌ها و زیرشاخص‌های تعریف شده هر کدام از آن‌ها بر مبنای ادبیات پژوهش، در قالب پرسش‌نامه‌ای محقق ساخت طراحی شده تا وضعیت آن‌ها در شهر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.قلمروجغرافیایی پژوهش : شهر چمستان مرکز بخش چمستان در شهرستان نور است که در زمین‌های کوهپایه‌ای شمال البرز واقع شده است. بخش چمستان از شمال و غرب به بخش مرکزی شهرستان نور، از جنوب به بخش بلده شهرستان نور و کوهپایه‌های البرز مرکزی، از شمال شرق به شهرستان محمودآباد و از شرق به شهرستان آمل محدود می‌شود. این شهر از سمت شمال و غرب به نور، از جنوب به بخش بلده و کوهپایه‌های البرز مرکزی و از شرق به آمل منتهی می‌شود.یافته ها و بحث : با توجه به میانگین‌های به‌دست آمده از تحلیل آماری T تک‌نمونه‌ای، شهر چمستان به‌لحاظ تاب‌آوری‌های کالبدی - زیرساختی، اجتماعی، نهادی و اقتصادی در سطح تاب‌آوری متوسط و در حال تاب‌آوری قرار دارد؛ این در حالی است که تاب‌آوری زیست‌محیطی این شهر در برابر سیلاب نسبتاً ضعیف بوده و وضعیت مطلوبی را نشان نمی‌دهد.نتیجه‌گیری : جهت ارتقای تاب‌آوری شهر چمستان در مقابل سیلاب، نیاز است که سازمان‌ها و نهادهای مدیریتی و برنامه‌ریزی در حوزه مدیریت بحران و مخاطرات شهری به این نکته مهم توجه داشته و جهت ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی، توجه ویژه‌ای به آموزش و افزایش سطح دانش جامعه محلی داشته باشند. همچنین باید به این نکته اشاره نمود که گسترش بیمه از جمله راهکارهای بسیار مناسب برای دست‌یابی به جامعه‌ای با سلامت پایدار و اساسا‍ً از جمله راه‌های تأمین و تحقق آرامش، آسایش و کاهش استرس افراد خانواده‌ها است. پرونده مقاله