فهرست مقالات بیشاپور

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - تغییر و تحول شهر بیشاپور در گذار از دوره ساسانی به دوره اسلامی
  زینب افضلی ستار خالدیان
  با ظهور اسلام و فتح شهرهای ساسانی توسط مسلمانان سرنوشت، سیاسی، اقتصادی، مذهبی و ساختار کالبدی آنها تا حد زیادی دچار تغییر شد. در این مقاله تغییر و تحولات فضایی که با ظهور اسلام در شهرهای ساسانی صورت می‌گیرد بر اساس مطالعه موردی شهر بیشاپور بیان می‌گردد. نتایج نشانگر در چکیده کامل

  با ظهور اسلام و فتح شهرهای ساسانی توسط مسلمانان سرنوشت، سیاسی، اقتصادی، مذهبی و ساختار کالبدی آنها تا حد زیادی دچار تغییر شد. در این مقاله تغییر و تحولات فضایی که با ظهور اسلام در شهرهای ساسانی صورت می‌گیرد بر اساس مطالعه موردی شهر بیشاپور بیان می‌گردد. نتایج نشانگر در هم شکستن نظام طبقاتی ساسانیان در ساختار اجتماعی این شهر است. به این معنی که در قرون اولیه اسلامی در نتیجه شعار برابری و برادری اسلامی، بافت و فضای شهر بیشاپور دچار دگرگونی می‌گردد و از لحاظ کمی رشد زیادی در خانه‌سازی طبقه تهیدست به وجود می‌آید و طبقات اجتماعی پایین دست به فضاهای ممتازی که پیشتر در اختیار طبقه مرفه شهر دوره ساسانی بود راه پیدا می‌کند و تا حد زیادی تبعیضات اجتماعی منبعث از جهان‌بینی زردشتی در بیشاپور دوره اسلامی از بین می‌رود با افزایش جمعیت مسلمانان و قدرت یافت حاکمان محلی و تثبیت اسلام در کشور و امنیت نسبی، تفکر و جهان‌بینی اسلامی به وضوح در اواخر قرن سوم و چهارم خود را در ساختار فضایی شهرها نشان می‌دهد و چیدمان ابنیه در فضاهای شهری و ساختار فضایی شهر در دوران اسلامی بر اساس جهان‌بینی اسلامی و رفع احتیاجات کلیه مردم تغییر می‌کند و در همین دوران بناهایی مانند مسجد جامع، مدرسه و کاروانسرا و بازار گسترده وارد بافتهای شهری می‌گردد. در یک جمع‌بندی باید گفت شهرسازی در دوره اسلامی، از دگرگونی ساخت و سازمان فضاهای شهری دوره ساسانی تحت تأثیر تفکر اسلامی به وجود می‌آید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - وجه تسمیه بیشاپور و مکان‌یابی دو اثر ساسانی در شهر بیشاپور بر پایه گزارش‌های منابع اسلامی
  احمد حیدری
  بیشاپور نام سومین شهر دولت ساسانی است که شاپوریکم ساخته است. نام این شهر در گزارش‌های مورخان و اسناد به‌-دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی به اشکال مختلف به ثبت رسیده‌ است. بسیاری از پژوهشگران سعی نموده‌اند نام بیشاپور و آثار ذکر شده در اسناد موجود را با آثار شناسایی شد چکیده کامل

  بیشاپور نام سومین شهر دولت ساسانی است که شاپوریکم ساخته است. نام این شهر در گزارش‌های مورخان و اسناد به‌-دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی به اشکال مختلف به ثبت رسیده‌ است. بسیاری از پژوهشگران سعی نموده‌اند نام بیشاپور و آثار ذکر شده در اسناد موجود را با آثار شناسایی شده از کاوش‌های باستان‌شناسی تطبیق دهند و گاه به وجه اشتقاق آن پی ببرند. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که وجه تسمیه بیشاپور چیست و دو اثر شناسایی شده در کاوش‌های معاصر به نام‌های معبدآناهیتا و تالار پذیرایی قابل تطبیق با نام کدام آثار ذکر شده توسط جغرافیانویسان اسلامی است؟ پژوهش حاضر به این نتیجه می‌رسد که نام بیشاپور به معنای "کار نیک شاپور" یا "خداوندگار شاپور" نیست. بیشاپور تصحیفی از واژه "بیت‌شاپور" به معنای خانه یا شهر شاپور است، این نام به شکل پیشوند مکان در نام بسیاری از شهرهای ساسانی مشاهده می‌شود. همچنین مطابق مطالعات صورت گرفته، نام دو آتشکده مشهوری که مولفین صدراسلام از آن به نام‌های شِبِرخَشین و گمبذگاوسر ذکر کرده‌اند، در واقع نام دو ساختمان بزرگ شهر بیشاپور به ترتیب ساختمانB (تالار پذیرایی) و ساختمانA (معبد آناهیتا) است. پرونده مقاله