معرفي نشريه
تخصصی
فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی یک مجله بین المللی با دسترسی آزاد است. این مجله دارای امتیاز علمی (B) از دانشگاه آزاد اسلامی است و به صورت فصلنامه چاپ می شود. مقالات ارسالی به این مجله توسط کمیته فنی داوری می شود. مقالات ارسالی باید اصیل و حاصل پژوهش نویسندگان باشد و قبلاً در مجلات دیگر منتشر نشده و یا تحت پروسه داوری در مجلات دیگر نباشد. انتشار نشریه از اردیبهشت سال 1391 به صورت فصلنامه آغاز شده است. مقالات قابل چاپ در این نشریه به سه دسته پژوهشی، مروری و یاداشت کوتاه تقسیم بندی می شوند. مقالات مروری فقط از پژوهشگران متخصص با بینش کافی از موضوع پذیرفته می شود.
هدف از انتشار این مجله، انتشار آخرین دستاوردهای محققان در زمینه موضوعات تخصصی در ارتباط با جغرافیا است. از پژوهشگران محترم دعوت می‌شود برای تحقق اهداف نشریه، مقاله‌های اصیل (فارسی یا لاتین) خود را از طریق سامانه قسمت ارسال مقاله، به‌صورت آنلاین ارسال نمایند. رسالت هیات تحریریه، تسریع روند داوری با حفظ کیفیت علمی مقالات است. مدت زمان فرآیند بررسی مقاله از زمان دریافت مقاله تا اولین اقدام یک الی دو هفته میباشد. و مدت زمان فرآیند داوری مقاله تا اعلام نظر نهایی بر اساس دریافت نظر داوران حدود دو الی شش ماه متغیر است.
"دسترسی به مقالات این سایت آزاد است"
این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیته اخلاق در انتشار (COPE) میباشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید.
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده OLI)
موسی عابدینی امیرحسام پاسبان بهروز نظافت تکلهشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید می‌کند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقی چکیده کاملفرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید می‌کند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقیق ابتدا تصویر ماهواره‌ای منطقه مورد مطالعه مربوط به سال 1400 و ماه خرداد از مرکز تحقیقات زمین‌شناسی آمریکا دریافت و پس از تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده به شیوه ماشین بردار پشتیبان اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی شد. سپس به‌منظور برآورد میزان فرسایش از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل و تولید نقشه‌ها در اجرای این تحقیق نیز از نرم‌افزارهای SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. لایه پارامترهای مدل RUSLE شامل لایه فرسایندگی باران، لایه خاک، لایه توپوگرافی، لایه پوشش گیاهی و عامل حفاظتی خاک همچنین آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه‌های باران‌سنجی، هیدرومتری، نقشه‌های توپوگرافی 1:50000، زمین‌شناسی 1:100000 همچنینDEM (20 متر منطقه) و نیز بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و سنجش از دور استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار متوسط فرسایش سالانه خاک برای کل حوضه در دامنه بین 5/0 تا 25/14 تن در هکتار در سال متغیر است. همچنین بررسی روابط رگرسیونی بین فاکتورهای مدل RUSLE و مقدار فرسایش سالانه خاک نشان داد که فاکتور توپوگرافی (LS) با بالاترین مقدار ضریب تعیین R^2=0/93 بیشترین اهمیت را در برآورد فرسایش سالانه خاک به‌وسیله مدل RUSLE دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیلی بر انتقال آب میان حوضه ای در استانهای اصفهان و چهارمحال و بختیاری
حامد نصرآزادانی حجت مهکویی امیر گندمکار علیرضا عباسیشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403آب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشرقرار گرفته است، به خصوص در مناطق خشک کشور که سطح عظیمی از کشور ما را در بر گرفته است. امروزه جوامع بین‌المللی از اهمیت آب برای رشد اقتصادی و اجتماعی پایدار در زمان حال وآینده آگاه گشته‌اند. در سطح ملی سهم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ه چکیده کاملآب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشرقرار گرفته است، به خصوص در مناطق خشک کشور که سطح عظیمی از کشور ما را در بر گرفته است. امروزه جوامع بین‌المللی از اهمیت آب برای رشد اقتصادی و اجتماعی پایدار در زمان حال وآینده آگاه گشته‌اند. در سطح ملی سهم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها صرف زیر ساخت‌ها و امور زیر بنایی و بهبود مدیریت منابع آب وانتقال آن می‌شود. این عوامل یاد شده بیانگر اهمیت بخش آب وامنیت اقتصادی واجتماعی در سطح ملی خواهد بود. مسئولان امر، در سال‌هاي اخیر به دلیل سوء مدیریت در حفظ منابع آبی و همچنین زیرساخت‌هاي هدایت منابع آبی زیرزمینی نتوانسته‌اند فکري به حال خشکسالی پیش‌بینی شده‌انجام دهند. یکی از طرح‌هاي انتقال آب بین حوضه‌اي که در دست مطالعه و اجرا میباشد، انتقال آب از بهشت‌آباد به زاینده‌رود میباشد. طرح بهشت‌آباد، عنوانی است که برای انتقال آب از استان چهارمحال و بختیاری به استانهای اصفهان، یزد و کرمان به کار برده می‌شود. طبق این طرح قرار است نسبت به انتقال سالانه حدود یک میلیارد و صد میلیون مترمکعب، آب به فلات مرکزی ایران اقدام شود در حالیکه استان چهارمحال و بختیاری با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه میباشد. طرح انتقال آب بهشت‌آباد یکی از طرحهای بزرگ انتقال میان‌حوضه‌ای محسوب می‌شود که قرار است آب را از استان چهارمحال و بختیاری به استانهای اصفهان، یزد و کرمان انتقال دهد. این طرح در کش‌وقوس قانون گذاری‌ها و تحت فشار افکار عمومی استانهای خوزستان، چهارمحال و بختیاری و نمایندگان این استان‌ها در مجلس، علی‌رغم تصویب در شورای عالی آب هنوز اجرا نشده‌است. بیشتر کارشناسان معتقدند اجرای این طرح، به‌طور خاص پیامدهایی منفی بر استانهای مبدأ و به‌طور عام بر امنیت ملی دارد. کنشگری‌های سیاسی، چالش‌های امنیتی (درگیری‌های قومی)، تنش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی حاصل از مطالعه نکردن و امکان‌سنجی نادرست طرح، از جمله مسائلی هستند که توجیه پذیری اجرای آن را ناموجه جلوه می‌دهند. این پروژه که براي انتقال آب از منطقه زاگرس به فلات مرکزي ایران اجرا می‌شود، شامل احداث سد ذخیره مخزنی به ارتفاع حدود (180متر) در محل تقاطع رودخانه‌هاي کوهرنگ و بهشت‌آباد است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ارزیابی اثرات سیاست‌های دولت در توسعه‌ی اقتصادی مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان آستارا)
فرشته عبادالهیان سیده صدیقه حسنی‌مهر رفعت شهماری اردجانی حسین اصغریشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403لازمه‌ی رسیدن به توسعه‌ی ملی، ارتقاء سطح توانمندی‌های جوامع روستایی در بخش اقتصادی است. در این راستا، ارزیابی سیاست‌های موجود در راستای توسعه‌ی اقتصادی جوامع روستایی ضروری تلقی می‌گردد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر سیاست‌های دولت بر توسعه‌ی اقتصادی روستاها چکیده کامللازمهی رسیدن به توسعه‌ی ملی، ارتقاء سطح توانمندی‌های جوامع روستایی در بخش اقتصادی است. در این راستا، ارزیابی سیاست‌های موجود در راستای توسعه‌ی اقتصادی جوامع روستایی ضروری تلقی می‌گردد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر سیاست‌های دولت بر توسعه‌ی اقتصادی روستاهای شهرستان آستارا با تأکید بر برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه نگارش شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-اکتشافی میباشد. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل روستایی استان گیلان و شهرستان آستارا بوده که با استفاده از فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد، 70 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. همچنین در راستای تحلیل اطلاعات از آزمون‌های تی تک‌نمونه‌ای و رگرسیون خطی و لگاریتمی در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که میزان اشتغال در طول برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه در روستاهای شهرستان آستارا روند صعودی، هرچند با شیب کند، داشته است. همچنین مراکز تجاری-صنعتی تحت حمایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با رشد 56/26 درصدی طی برنامه‌ی چهارم و رشد قابل ملاحظه‌ی 7/155 درصدی در طی برنامه‌ی پنجم توسعه روبه‌رو بوده است. صنایع غذایی روستایی نیز طی دوره‌ی چهارم توسعه افزایش 5/87 درصدی را داشته است که این مقدار در طول برنامه‌ی پنجم توسعه نیز همچنان روند رو به رشد ولی با شیب کمتر را نشان می‌دهد. از طرفی بررسی 5 سیاست عمده در طول هرکدام از برنامه‌های چهارم و پنجم نشان می‌دهد که تأثیر برنامه‌ی پنجم بر توسعه‌ی اقتصادی روستاهای شهرستان آستارا به مراتب بیشتر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ارزیابی توسعه پایدار شهرها براساس مدل معادلات ساختاری مطالعه موردی: شهر کرمانشاه
تیمور محمدپور مجید شمس عباس ملک حسینیشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403شهر کرمانشاه به دلیل افزایش زیاد جمعیت و گسترش نامتوازن، دارای مسایل و مشکلات زیادی در رابطه با توسعه پایدار شهری است. با افزایش سرعت رشد جمعیت طی دهههای اخیر، این شهر شاهد فضاهای نابرابر شهری شده، به طوری که، مناطق این شهر روند نابرابری را از لحاظ برخورداری از شاخص‌ها چکیده کاملشهر کرمانشاه به دلیل افزایش زیاد جمعیت و گسترش نامتوازن، دارای مسایل و مشکلات زیادی در رابطه با توسعه پایدار شهری است. با افزایش سرعت رشد جمعیت طی دهههای اخیر، این شهر شاهد فضاهای نابرابر شهری شده، به طوری که، مناطق این شهر روند نابرابری را از لحاظ برخورداری از شاخصهای توسعه نشان می‌دهد. هدف مقاله حاضر، ارزیابی توسعه پایدار بر اساس مدل معادلات ساختاری در شهر کرمانشاه میباشد. نوع تحقيق، کاربردي و روش بررسي آن توصيفي- تحليلي است. جهت گردآوري اطلاعات و داده‌ها از روش‌هاي اسنادي و ميداني استفاده شده است.محدوده موردمطالعه شهر کرمانشاه بوده و جامعه آماری پژوهش شامل946651نفر از شهروندان شهر کرمانشاه است که 356 نفر تعداد حجم نمونه انتخاب شده با فرمول کوکران برآورد شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده توزیع شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه است. ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم‌افزارSPSS و Amosاست. نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای، در سطح متوسط یا نرمال بیانگر این بود که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست‌محیطی، کالبدی و مدیریتی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. بنابراین، وضعیت بعد مدیریتی را در مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه نامطلوب‌تر ارزیابی کرد. همچنین، در این مبحث به بررسی عوامل بازدارنده و شتاب دهنده بر توسعه پایدار شهر کرمانشاه با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم‌افزار AMOS پرداخته شده است. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تمام شاخصهای پژوهش دارای اثر معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه می‌باشند. مهمترین عامل شتاب‌دهنده در توسعه پایدار شهری در منطقه مورد مطالعه عامل مدیریتی است، براساس نتایج میزان بارعاملی یا وزن رگرسیونی برای عامل مدیریتی برابر 87/0 در سطح معناداری 000/0 به دست آمد. پس از عامل مدیریتی، عامل کالبدی با وزن رگرسیونی 8/0 بود. میزان بار عاملی یا وزن رگرسیونی عامل زیست‌محیطی برابر 77/0، عامل اقتصادی برابر 75/0 و عامل اجتماعی برابر با 69/0 به دست آمد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ارزیابی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش بهترین- بدترین (BWM) (مطالعه موردی: شهرستان دوره چگنی، استان لرستان)
رقیه جهدی وحید بیرانوندی حامد امینیشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آث چکیده کاملبه دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آثار منفی شدیدتری خواهد داشت، دارد. آتش جنگل از مهمترین مخاطرات طبیعی در بوم‌سازگان‌های جنگلی زاگرس در غرب ایران است. این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل خطر آتش‌سوزی و بررسی عوامل موثر بر آتش‌سوزی در محدوده جنگلی شهرستان دوره چگنی انجام شد. هدف اصلی مطالعه حاضر تلاش برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با ترکیب دادههای توپوگرافی و سایر دادههای کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش بهترین-بدترین برای منطقه مورد مطالعه است. نقشه خطر آتش‌سوزی از طریق نمره‌دهی و وزن‌دهی لایه‌های عوامل موثر آتش‌سوزی (پوشش گیاهی، شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم و فاصله از سکونتگاهها و جاده‌ها) بدست آمد. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه به چهار کلاسه خطر آتش‌سوزی طبقه‌بندی شد. مناطق با خطر آتش خیلی زیاد (7 درصد) و زیاد (11 درصد) در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. همچنین به ترتیب 8 و 74 درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاسه‌های خطر آتش متوسط و کم قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل به مدیران زمین در درک الگوهای آسیب‌پذیری و خطر آتش در سیمای سرزمین کمک می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج، سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط محدودیت منابع، بازسازی جنگل، تیمارهای ماده سوختنی و سایر اقدامات کاهش آسیب آتش میتواند در نواحی با خطر آتش‌سوزی زیاد هدف‌گذاری شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل و ارزیابی آسایش حرارتی در فضاهای باز شهر رشت
سیدسعید موسوی پرویز رضایی بهمن رمضانیشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403فضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین چکیده کاملفضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین عاملی مهم و تأثیرگذار روی تبادل گرما، رطوبت، انتقال ذرّات و تهویه محیط شهری جهت برقراری آسایش حرارتی است. هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان در فضاهای باز شهری است. پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. دادههای مورد استفاده شامل متوسط حداقل، حداکثر و ماهانه پوشش ابر، ساعت آفتابی، دما و سرعت باد در دوره آماری40 ساله (2019-1979) است. ابزارهای اصلی تحلیل نیز شامل شاخصهاي پن واردن، برودت باد و بیکر و نرم‌افزارهایExcel ، Arcgis و Autocad است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر رشت در استان گیلان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که وزش بادهاي مطلوب از سمت شمال‌شرقي و بادهاي نامطلوب بيشتر از جهت‌هاي غرب و شمال¬غربي است و روند روبه‌رشد افزایش تغییرات آن از میانگین سالانه به خصوص در دهه اخیر مشهود و قابل توجه است. عدم آسایش سرمایی فقط در دو ماه ژانویه و فوریه دیده می‌شود. مقدار كالري از دست رفته روزانه و ساعتي در ماه فوريه دارای بيشترين مقدار و در ماه جولاي دارای كمترين مقدار است. همچنین مقدار كالري رسيده از تابش آفتاب نيز در ماه دسامبر كمترين و در ماه جولاي بيشترين مقدار است. روزهاي چهار ماه جولاي، آگوست، ژوئن و سپتامبر نه تنها به سايه بلكه به جريان هواي طبیعی جهت برقراری آسایش حرارتی نياز دارند و دوره گرم سال بين ساعات 11صبح تا 17 عصر دو ماه جولاي و آگوست بوقوع مي‌پيوندد. با توجه به ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺷﺒﮑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺷﻬﺮ رﺷﺖ ﺑﺮاي ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ با ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬا ﺑﺎﻋﺚ ايجاد كوران، ﺗﻠﻄﯿﻒ ﻫﻮا و ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻي ﺷﻬﺮ ﺷﻮد. اما این ﺑﺎدﻫﺎ با برخورد ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي وﺳﯿﻊ و ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد که بدون برنامه‌ریزی مناسب در قسمت ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ ایجاد شده‌اند دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه و از ورود ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻬﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)
سجاد پودینه معصومه حافظ رضازاده غلامرضا میریشماره 49 , دوره 13 , بهار 1403حکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنک‌کننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیم‌گیری‌ها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق چکیده کاملحکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنک‌کننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیم‌گیری‌ها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی - تحلیلی و براي گردآوري اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانه‌ای و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل می‌دهند. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقه‌ها تکمیل شد. جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی به وزن‌دهی هر یک از شاخص‌ها اقدام گردیده است. جهت تحلیل دادههای گردآوری شده از نرم‌افزار SPSS و آزمون تی تک‌نمونه‌ای و مدل تاپسیس فازی استفاده گردیده است. یافته‌ها نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویت‌بندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان با مدل تاپسیس فازی (Fuzzy Topsis) از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان می‌دهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبه‌های دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد. پرونده مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ارائه طرحهای پیشنهادی مسکن روستایی با توجه به الگوهای توسعه یافته خانه‌های بومی در منطقه گیلان
سحر بشیرزاده جمال الدین سهیلی فرشاد مفاخرشماره 44 , دوره 11 , زمستان 1401امروزه شیوه ساخت خانه‌ها با سبک بومی در مناطق روستایی در حال از بین رفتن است و تنها برخی خانه‌های بومی موجود با تغییراتی که در معماری آنها برای رفع نیازهای ساکنان اعمال شده است امکان بقا و حضور در محیط روستا را دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی و مستندسازی الگوهای تغییرات در چکیده کاملامروزه شیوه ساخت خانه‌ها با سبک بومی در مناطق روستایی در حال از بین رفتن است و تنها برخی خانه‌های بومی موجود با تغییراتی که در معماری آنها برای رفع نیازهای ساکنان اعمال شده است امکان بقا و حضور در محیط روستا را دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی و مستندسازی الگوهای تغییرات در معماری بومی خانه‌های روستایی و ارائه طرحهای پیشنهادی مسکن بر اساس این تغییرات است. در راستای هدف کاربردی پژوهش که حفظ وجهه بومی خانه در روستا است از روش بررسی توصیفی-تحلیلی استفاده شده است که در آن با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای – اسنادی و میدانی، دادههای اولیه پژوهش شامل پلان وضع موجود و پرسش از ساکنان در ارتباط با نحوه تغییرات گردآوری گردید. در این پژوهش پنج خانه با الگوی مشترک اولیه از بین ۲۰ خانه بومی در روستای طولارود بالا در بازه زمانی سال‌های 1398-1400 به صورت هدفمند و غیراحتمالی انتخاب شدند. از روش نحو فضا جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شد. مقایسه تطبیقی مؤلفه‌های نحو فضا بر روی مشخصه‌های خانه بومی صورت پذیرفت سپس از طریق استدلال استنتاجی مطابقت مشخصه‌ها در الگوهای تکوینی ممکن به انتخاب طرحهای پیشنهادی منجرگردید. بر اساس نتایج ویژگی‌هایی همچون عمق کم (میزان 1) و هم پیوندی بالای ایوان (متوسط میزان 7) و قرارگیری ایوان در لایه اولیه خانه (لایه 1- 2) از ویژگی‌های معماری بومی بوده که با اضافه شدن فضاهای جدید و مرتفع نمودن نیازهای ساکنان همچنان این ویژگی‌ها باقی مانده است. در انتها بکارگیری طرحهای معماری تکوینی منطبق بر الگوی بومی در ساخت مسکن برای روستاییان، به جای الگوهای شهری در حال اجرا پیشنهاد می‌گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - Explanation of Factors Affecting Informal Human Settlements in terms of Objective and Subjective Qualities
شیرین شاهیده محمدهادی کابلی فریبرز دولت آبادی وحید شالی امینیشماره 37 , دوره 10 , بهار 1400Development informal residential spaces in cities and especially metropolitan areas, provides a concept of quality of urban life which needs to be upgraded and reconsidered. In this regard, Present study focuses on informal communities and identify the quality component چکیده کاملDevelopment informal residential spaces in cities and especially metropolitan areas, provides a concept of quality of urban life which needs to be upgraded and reconsidered. In this regard, Present study focuses on informal communities and identify the quality components related to the built environment in terms of objective qualities and subjective qualities in relation to residents' satisfaction with the settlement in the form of physical–spatial characteristics with their irreplaceable roles in determining the residents' lifestyle. In this research, to achieve the goal, both qualitative research method and survey strategy are applied. Data collection is done through literature review, and also field impression of space users along with survey analytical method of Fuzzy Delphi and Entropy Shannon Technique. In the part of documentary study, 33 quality components are achieved and evaluated from the perspective of "improving the quality of informal settlements" via Delphi Method. Through initial screening, 9 components and in the following according to experts' consensus 3 more components are removed from the list. As a result, the study attains 21 qualitative components which are categorized into 2 main dimensions of objective and subjective qualities and 7 thematic categories in following. Finally, findings from analyzing the indicators using Shannon Technique show that the dimension of "Residential Satisfaction" and the category of " safety and security" are having the most impact on enhancing the quality of informal settlements. As well, among single indicators, "crime prevention", "accessibility and permeability" and "facilities and infrastructure" are the highest influencers in the list. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تبیین نظریه‌های انتقادی شهری در واکاوی اثرات انباشت سرمایه بر ساختار فضایی شهرها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)
پویان مذهب سعید پیری حمید رضا صباغی علیرضا استعلاجیشماره 47 , دوره 12 , پاییز 1402از دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانی‌سازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود می‌باشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساخت چکیده کاملاز دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانی‌سازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود می‌باشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساختار فضایی شهرها دچار تغییرات گسترده‌ای در ابعاد فضایی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خود بشوند. پیامدهای خصوصی سازی و تجاری سازی فضاهای عمومی شهرها در جهت بازتولید هرچه بیشتر سرمایه و رقابت‌های فضایی و قطبی شدن فضا را می‌توان حاصل اعمال چنین نگرشی‌هایی به حساب آورد. در مقابل این تفکر غالب، نظریه‌های انتقادی شهری بر اساس نقد بنیادین این رویکردها و تبیین علل ریشه‌ای مشکلات و پیامدهای حاصل از این سیاست‌ها بر فضاهای شهری شکل گرفته است. این پژوهش با نگرشی بنیادین و اتخاذ روشی توصیفی، تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای از طریق تحلیل‌های کیفی از منظر نظریه‌های انتقادی شهری و نیز با به کارگیری تحلیل‌های مکانی (GIS) نسبت به دادههای به دست آمده از ناحیه مورد مطالعه کوشش کرده است تا از این طریق به تبیین نظریه‌های انتقادی شهری نسبت به شکل‌گیری ساختار فضایی شهرهای تحت انباشت سرمایه و اثرات آن بر کلانشهر تهران بپردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کلانشهر تهران هم از لحاظ برنامه‌های توسعه شهری و هم در سیاست‌ورزی‌های مدیریت شهری تا اندازه قابل تاملی تحت اثرات این رویکردهای سرمایه محور و مسلط بر ساختار فضایی شهرها قرار گرفته است که به دنبال آن با مسائل فضایی غامضی همچون قطبی شدن ساختارهای کالبدی و اجتماعی فضاهای مناطق 22 گانه شهر، کالایی شدن مسکن، بورس بازی زمین و مستغلات در بازار آزاد، تغییر کاربری و تراکم فروشی گسترده، ناعدالتی فضایی و در آخر مدیریت شهری سود محور همراه بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - پیش‌بینی تغییرات مورفولوژی رودخانه سفید رود با استفاده از Arc GIS
عقیل مددی طیبه بابایی اولم علیرضا قدرتیشماره 48 , دوره 12 , زمستان 1402با توجه به رویدادهای سیل به‌ویژه برای سکونتگاهها پیرامون رودخانه‌ها، عدم اطلاع صحیح از تغییرات متوالی بستر رودخانه و جابجایی آن در سال‌های آتی یکی از مسایل مهم علمی آبخیزداری میباشد از اینرو به دلیل اطلاعات ناکافی از رفتار رودخانه‌ها، سکونتگاه‌های حاشیه رودخانه‌های م چکیده کاملبا توجه به رویدادهای سیل به‌ویژه برای سکونتگاهها پیرامون رودخانه‌ها، عدم اطلاع صحیح از تغییرات متوالی بستر رودخانه و جابجایی آن در سال‌های آتی یکی از مسایل مهم علمی آبخیزداری میباشد از اینرو به دلیل اطلاعات ناکافی از رفتار رودخانه‌ها، سکونتگاه‌های حاشیه رودخانه‌های مناطق ساحلی دائماً دچار آسیب هستند. محدوده مورد بررسی این تتحقیق از مرز کنیک کوهستان تا جلگه میباشد. هدف از این پژوهش پیش‌بینی تغییرات مورفولوژی رودخانه (عرض کانال و اندازه‌گیری پیچانرودی و ضریب خمیدگی رودخانه) در مناطق ساحلی شمال کشور از طریق روشهای تلفیقی سنجش از دور با مدل سلول‌های اتوماتیک وزنجیره مارکوف است. سفیدرود به عنوان بزرگترین و مهمترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیت‌ها و سرمایه‌های انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیطهای پیرامون آن و پیش‌بینی شرایط آینده میتواند در برنامه‌ریزی و آمایش دشت‌های ساحلی موثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5، 7 و 8 سال‌های، 2002،1987 و 2018، همراه با دادههای تغییرات تراز دریای خزر و دبی سفیدرود، بررسی‌های میدانی و نرم افزارهای Envi 5.3، ArcGIS 10.4.1 و Idrisi TerrSet به عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا مقادیر احتمال تبدیل کاربری اراضی در سال 2018 بر مبنای مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار به‌دست آمد. نتایج نشان داد که مدل تلفیقی، دارای دقت و صحت بالایی جهت پیش‌بینی الگوی آینده است. سپس با توجه به دقت و صحت خروجی مدل، نقشه پیش‌بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال 2030 تهیه شد. با برازش دو نقشه سال 2018 و پیش‌بینی 2030 تغییرات محتمل در محیط رودخانه به‌دست آمد و در چهار محدوده مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت با استفاده از دادههای تغییرات تراز دریای خزر و دبی سالانه رودخانه سفیدرود، روند تغییرات و پیش‌بینی مدل، مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین احتمال تغییرات بر اثر تاسیسات ساخت انسان میباشد. فرایندهای فرسایشی، تغییر پیچانرودی و سیل‌گیری در حد فاصل سد سنگر تا روستای لومان بصورت جابجایی جانبی کانال و تشدید پیچانرودی، روستای کیسم و شهر آستانه اشرفیه و آزادسرا تا لیچاه بصورت سیل‌گیری تاسیسات انسانی و در محدوده کیاشهر، تالاب بوجاق و دلتای سفیدرود بصورت تغییر موقعیت مصب و جابجایی به غرب کانال رودخانه میباشد، با توجه به نتایج بررسی مقطع عرضی کانال رودخانه در سه دوره 1987، 2002 و 2018، روند کاهشی عرض کانال رخ داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مکانیابی مجتمع‌های ورزشی با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مورد مطالعه: شهر اهواز)
اسماعیل ویسیاشماره 48 , دوره 12 , زمستان 1402شهر اهواز به عنوان هفتمین کلانشهر ایران با دارا بودن مرکزیت صنایع، مرکزیت سیاسی، موقعیت مرزی و امنیتی، تنوع قومیتی، فرهنگی اجتماعی به عنوان یکی از شهرهای مهم ایران شناخته می‌شود اما توجه به بحث دفاع غیرعامل شهری در آن مورد غفلت واقع شده است. مجتمع‌های ورزشی نیز از جمله چکیده کاملشهر اهواز به عنوان هفتمین کلانشهر ایران با دارا بودن مرکزیت صنایع، مرکزیت سیاسی، موقعیت مرزی و امنیتی، تنوع قومیتی، فرهنگی اجتماعی به عنوان یکی از شهرهای مهم ایران شناخته می‌شود اما توجه به بحث دفاع غیرعامل شهری در آن مورد غفلت واقع شده است. مجتمع‌های ورزشی نیز از جمله کاربری‌های مهم در هنگام وقوع بحران و آسیب در شهرها هستند. بنابراین، از دیدگاه پدافند غیرعامل شهری ضرورت توجه به توزیع و جانمایی مناسب کاربری‌های حیاتی از جمله مجتمع‌های ورزشی برای شهر اهواز امری اجتناب ناپذیر است. هدف این پژوهش مکانیابی مجتمع‌های ورزشی با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در شهر اهواز است در این راستا در این پژوهش با استناد به منابع موجود معیارهای مناسبی به منظور تشخیص و تعیین مکان بهینه مجتمع‌های ورزشی بر اساس رویکرد پدافند غیرعامل تعیین گردد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده‌ها با استفاده از اسناد و اطلاعات موجود شهر اهواز و همچنین با روش پیمایش مبنی بر نظر سنجی و مصاحبه با کارشناسان بوده است. در جهت رسیدن به اهداف پژوهش با به‌کارگیری دادههای مکانی و انجام تحلیل‌های مربوطه در سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تصمیم‌گیری چنـد معیاره SAW اقدام شده است. در گام بعدی با استفاده از ابزار پرسشنامه AHP-FUZZY اقدام به وزن دهی به شاخص‌ها گردید. بدین ترتیب جامعه آماری این پژوهش متخصصین حوزه شهری شهر اهواز و حجم نمونه از طریق اشباع نظری به تعداد 30 کارشناس است. نتایج پژوهش نشان داد که 60/0 درصد از مساحت شهر کاملا نامناسب،74/3 درصد نامناسب، 44/21درصد متوسط، 92/46 درصد مناسب و 30/27 درصد کاملا مناسب میباشد. نتایج نهایی پژوهش نشان داد که بخش‌های مرکزی و شمالی شهر اهواز گستره مناسبی برای مکانیابی مجتمع‌های ورزشی هستند و این بخش‌ها می‌توانند برای ساخت مجتمع‌های ورزشی مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل عوامل بازدارنده وپیش برنده توسعه مشارکت زنان روستایی مطالعه موردی:دهستان سردابه بخش مرکزی اردبیل
بهرام ایمانی ارسطو یاری حصار زیبا روح نوازشماره 48 , دوره 12 , زمستان 1402نیل به اهداف توسعه بدون توجه به نقش زنان امری غیرممکن است و زنان روستایی به منزله یکی از کنشگران اصلی در رسیدن به اهداف هزاره، ایفاگر نقش کلیدی هستند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل بازدارنده و پیش‌برنده توسعه مشارکت زنان روستایی در دهستان سردابه انجام شده است. تحقیق حاض چکیده کاملنیل به اهداف توسعه بدون توجه به نقش زنان امری غیرممکن است و زنان روستایی به منزله یکی از کنشگران اصلی در رسیدن به اهداف هزاره، ایفاگر نقش کلیدی هستند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل بازدارنده و پیش‌برنده توسعه مشارکت زنان روستایی در دهستان سردابه انجام شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و روش بکار رفته در آن، روش ترکیبی با رویکرد متوالی اکتشافی است که از دو رویکرد کیفی و کمی استفاده شده است. در فاز اول، با استفاده از روش کیفی تحلیل محتوای کیفی، دادههای گردآوری شده از طریق بررسی منابع موجود و مصاحبه‌ها، مفاهیم کلیدی از متن یادداشت‌ها و مصاحبه‌ها استخراج و طی انجام کدگذاری باز 18 عامل بازدارنده و 17 عامل پیش‌برنده در قالب سه گروه اصلی عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی شناسایی شدند. سپس در فاز کمی، با استفاده از روش پیمایش؛ شاخصهای استخراج شده مورد رتبه بندی و تحلیل قرار گرفتند. تکنیک لازم برای به‌دست آوردن دادههای موردنیاز کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) است. جامعه‌آماری پژوهش حاضر، جمعیت زنان 11 روستای دهستان سردابه در بخش مرکزی شهرستان اردبیل با جمعیت 3179 است که برای معین کردن حجم نمونه نیز از فرمول کوکران استفاده گردیده که مطابق این فرمول تعداد نمونه آماری برابر 345 کسب شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار Lisrel بهره گرفته شد. رتبه‌بندی بر اساس بار عاملی استاندارد شده نشان داد به ترتیب عامل اجتماعی- فرهنگی با ضریب اثر 95/0، عامل سیاسی با ضریب اثر 92/0 و اقتصادی با ضریب اثر 89/0 مهمترین عوامل بازدارنده توسعه مشارکت زنان روستایی محسوب می‌شوند. از نظر عوامل پیش‌برنده نیز عامل سیاسی با ضریب اثر 94/0 مهم‎‎ترین عامل پیش‌برنده در توسعه مشارکت زنان روستایی میباشد. عامل اجتماعی ـ فرهنگی با ضریب اثر 90/0 دومین گروه و بعد از آن عوامل اقتصادی با ضریب اثر 86/0به عنوان عوامل پیش‌برنده توسعه مشارکت زنان روستایی محسوب می‌شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - شناسایی کارکرد بهینه شهری الشتر در راستای توسعه پایدار با تاکید بر ارتقاء شاخصهای انسانی
مهتاب ساکی بیژن رحمانی مجید شمسشماره 32 , دوره 8 , زمستان 1398دستیابی به توسعه پایدار شهری به منظور بهره-برداری مناسب از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان، اجتماع و طبیعت، هدف آرمانی برنامه‌ریزان و مدیران توسعه شهری میباشد. این پژوهش با هدف کارکرد بهینه شهری الشتر و توسعه پایدار با تاکید بر ارتقاء شاخصهای انسانی است چکیده کاملدستیابی به توسعه پایدار شهری به منظور بهره-برداری مناسب از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان، اجتماع و طبیعت، هدف آرمانی برنامه‌ریزان و مدیران توسعه شهری میباشد. این پژوهش با هدف کارکرد بهینه شهری الشتر و توسعه پایدار با تاکید بر ارتقاء شاخصهای انسانی است، این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی است. شاخصهای منتخب در دو مرحله از طریق مطالعه سوابق( طرحهای تحقیقاتی، آمارنامه‌ها، کتب) و بهره‌گیری از آراء خبرگان( بهره‌گیری از تکنیک دلفی و استخراج نظر نظریه‌پردازان دانشگاهی و مدیران سازمان‌های مرتبط) گردآوری شده است با استفاده از روش دلفی ادغام گردیدند. پس از استخراج شاخص‌ها با استفاده از دو مدل TOPSIS و AHP- FUSSY وزن‌بخشی و تجزیه و تحلیل شدند، در انتها به وسیله نرم افزار GIS و استفاده از تحلیل semivariogram درون‌یابی گردیدند؛ نتایج تحقیق نشان می‌دهد؛ که شهر الشتر با داشتن توانایی نسبی در زمینه کشاورزی در توسعه منطقه‌ای خود میتواند نقش موثری را ایفا نماید همچنین نتایج بخشی برای بررسی وضعیت مناطق شهری الشتر از نظر دسترسی به شاخصهای توسعه پایدار نشان می‌دهدکه در بین گزینههای تحقیق ارزش وزنی شاخصهای توسعه پایدار نشان می‌دهد: منطقه 3 با ارزش وزنی 627/0 بالاترین رتبه را دارد، بعد از آن به ترتیب مناطق 2، 4 و 1 به ترتیب با ارزش وزنی 602/0، 578/0 و 541/0 اولویت‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررﺳﯽ روﻧﺪ تغییرات ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮ ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎی 1989 ﺗﺎ 2019 میلادی و ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ تغییرات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻨﺠﺶ از دور و ﻣﺪﻟﻬﺎی CA-Markov و LCM
بهروز سعدین محمد ابراهیم عفیفیشماره 48 , دوره 12 , زمستان 1402ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﻲ ﭘﺎﻳﻪ در ﺗﻐﻴﻴﺮات زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻄﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺪﻟﺴﺎزی ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰان ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻣﺪﻳﺮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮای ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ چکیده کاملﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﻲ ﭘﺎﻳﻪ در ﺗﻐﻴﻴﺮات زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻄﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺪﻟﺴﺎزی ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰان ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻣﺪﻳﺮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮای ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت آﮔﺎﻫﺎﻧﻪﺗﺮ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﻫﺪف اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ، ﻣﺪﻟﺴﺎزی و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ در دوره 30 ﺳﺎﻟﻪ (1989تا 2019) ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل زﻧﺠﻴﺮة ﻣﺎرﻛﻮف- LCM در ﻣﻨﻄﻘﻪ عسلویه میباشد اﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻘﺸﻪﻫﺎی ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪه +ETM و TM و OLIﻣﺎﻫﻮاره ﻟﻨﺪﺳﺖ در ﺳﻪ دوره زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎلﻫﺎی (2019-2009-1989) ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ. ﺳﭙﺲ ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و آﺷﻜﺎرﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. با استفاده از طبقه بندی شبکه عصبی و همچنین به کارگیری مدل پیش بینی تغییرات کاربری (Land Change Modeler) LCMمارکوف و رویکرد مدلساز تغییر کاربری اراضی انجام شده است. ﻧﺘﺎﻳﺞ آﺷﻜﺎرﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات دوره اول ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﭘﺎی 97 % و دوره دوم 2019-2009 ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﭘﺎی 94% ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦتغییرات ﻣﺴﺎﺣﺖ در ﻧﺎﺣﻴﻪ آب و ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺴﺎﺣﺖ در ﻧﺎﺣﻴﻪ پوشش گیاهی رخ داده اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﺮدن ﻣﺪل زﻧﺠﻴﺮة ﻣﺎرﻛﻮف، ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺎرﺑﺮی ﺳﺎل 2013 ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪ و ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺧﻄﺎی ﺑﻴﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪلﺳﺎزی و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺎرﺑﺮی ﻣﺮﺟﻊ ﺳﺎل 2019، ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﭘﺎی 93% ﺑﺪﺳﺖ داد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺳﺎزی ﻧﻴﺮوی اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻳﺮ ﻣﺪلﻫﺎ ﺻﺤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ را 60 ﺗﺎ 93 درﺻﺪ ﻧﺸﺎن داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی و بیکاری در کشورهای منطقه منا
عبدالرحیم هاشمی دیزج داود حمیدی امیر علی فرهنگشماره 46 , دوره 12 , تابستان 1402امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، دارای آثار گسترده‌ای بر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی در سطح خرد و کلان دارد، که در این بین آنچه که بیشتر مورد توجه است تاثیر آن بر رشد اقتصادی و بحث اشتغال و بیکاری میباشد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر شاخصهای منتخب فناوری اطلاعات و ارتباط چکیده کاملامروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، دارای آثار گسترده‌ای بر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی در سطح خرد و کلان دارد، که در این بین آنچه که بیشتر مورد توجه است تاثیر آن بر رشد اقتصادی و بحث اشتغال و بیکاری میباشد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر شاخصهای منتخب فناوری اطلاعات و ارتباطات (اختصاراً فاوا) بر رشد اقتصادی و بیکاری کشورهای منا است. بدین منظور، این تحقیق بر اساس مدل اقتصادسنجی در چارچوب دادههای تابلویی با استفاده از اثرات ثابت (FE) و مدل FGLS برای ساله‌های 2000 الی 2019 تصریح و تخمین زده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که متغیرهای ضریب نفوذ اینترنت و نرخ اشتراک سیمکارت تلفن همراه تأثیر مثبت معنادار بر رشد اقتصادی و افزایش درآمد سرانه حقیقی کشورهای منا داشته و در مقابل بر نرخ بیکاری این کشورها تأثیر منفی و معنادار دارند؛ متغیر نرخ اشتراک اینترنت ثابت (و تلفن ثابت) دارای اثر معناداری بر رشد اقتصادی و نرخ بیکاری این کشورها نیست. همچنین طبق نتایج رشد اقتصادی تأثیر منفی و معنادار بر نرخ بیکاری داشته و قانون اوکان در این کشورها صادق است. هر چند ضریب برآوری در این پژوهش کمتر از مقدار برآوری اوکان بوده و این حاکی از این مهم است که رشد تولید ناخالص داخلی در کشورهای منا کمتر اشتغال زا میباشد؛که این میتواند ناشی از نفتی بودن و ناشی از منابع طبیعی بودن رشد اقتصادی این کشورها دانست. بنابراین لازم است برای افزایش ضریب نفوذ اینترنت در بین شهروندان منطقه منا، نهادهای بین‌الملی (بانک جهانی، سازمان ملل و …) با اعطای وام‌های بلاعوض و کم بهره کشورهای ضعیف منطقه منا را در جهت گسترش ICT حمایت کنند. چرا که باعث کاهش هزینه مبادله شده و اثرات خارجی مثبت بسیاری دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تبیین الگوی مدیریت راهبردی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان سیریک)
عباس جهان الدینی حسین سلیمانی رامین غفاریشماره 41 , دوره 11 , بهار 1401حوزه‌های روستایی به عنوان قاعده نظام و فعالیت ملی نقش اساسی در توسعة ملی ایفا می‌کنند؛ زیرا توسعه پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل‌دهندة نظام سرزمین است و پایداری فضاهای روستایی در ابعاد مختلف میتواند نقش مؤثری در توسعه منطقه‌ای و ملی دا چکیده کاملحوزههای روستایی به عنوان قاعده نظام و فعالیت ملی نقش اساسی در توسعة ملی ایفا می‌کنند؛ زیرا توسعه پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل‌دهندة نظام سرزمین است و پایداری فضاهای روستایی در ابعاد مختلف میتواند نقش مؤثری در توسعه منطقه‌ای و ملی داشته باشد و اگر در جریان پیشرفت و توسعه فضاهای روستایی وقفه‌ای ایجاد شود، آثار و پیامدهای آن نه تنها حوزه‌های روستایی؛ بلکه مناطق شهری و در نهایت، کلیات سرزمین را در بر خواهد گرفت. یکی از عوامل مؤثر در توسعه روستایی مدیریت و برنامه ریزی راهبردی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مدیریت راهبردی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان سیریک) انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش صاحبنظران و متخصصان بخش مرکزی شهرستان سیریک بودند که به شیوه هدفمند 60 نفر از آنها انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار spss و همچنین تحلیل swot استفاده شد. نتایج آزمون t نشان داد که مدیریت راهبردی نقش اساسی در توسعه پایدار روستایی دارد. همچنین معیارهای کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی نقش اساسی در توسعه پایدار روستایی در شهرستان سیریک دارد. پرونده مقاله
