طراحی مدل کاهش بطالت اجتماعی در جوامع و سازمان‌های مدرن فناورمحور و دورکار با رویکرد ارتقاء بهره‌وری
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
کرم اله دانشفرد
1
,
رضا نجف بیگی
2
,
محسن قدیری نژادیان
3
1 - استاد گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - استاد گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری رشته مدیریت دولتی گرایش رفتار سازمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
کلید واژه: بطالت اجتماعی, بهره‌وری, سازمان فناورمحور, دورکاری.,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های بطالت اجتماعی و درنهایت صحت معیارهای شناسایی‌شده در قالب تبیین مدلی اکتشافی برای کاهش بطالت اجتماعی در سازمان‌های فناورمحور و مانوس با دورکاری هم‌راستا با ارتقاء بهره‌وری انجام شد. این پژوهش از منظر نوع توصیفی و از منظر روش‌شناسی کاربردی محسوب می‌گردد و با استفاده از روش آمیخته (کیفی-کمی) به انجام رسید که استخراج 5 بعد اصلی از 16 مؤلفه و 51 شاخص در بخش کیفی با استفاده از تحلیل محتوا مصاحبه با 20 نفر از خبرگان دانشگاهی و سازمانی در حوزه بطالت اجتماعی صورت گرفت و برای دستیابی به الگو در بخش کمی از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) و مضافاً پرسشنامه استفاده شد. پژوهش حاضر به لحاظ زمانی در مقطع 18 ماهه تدوین شد و به تحلیل داده‌های کمی و کیفی پرداخت. جامعه آماری در بخش کمی، کارشناسان ارشد شرکت خدمات انفورماتیک بازوی فناوری الکترونیک بانک مرکزی بودند. در تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی از نرم‌افزار Maxqda و در تجزیه‌وتحلیل داده‌های بخش کمی حاصله از 96 پرسشنامه، از نرم‌افزارهای SPSS و PLS و تحلیل مسیر، رگرسیون و معادلات ساختاری استفاده شد. تحلیل داده‌های کیفی و کمی پژوهش دستیابی به 5 بعد سازمانی، رفتاری، نظام‌های مدیریتی، فرهنگی و اهداف /استراتژی بود که طی تحلیل‌های صورت گرفته متغیر سازمانی به عنوان متغیر مستقل، متغیر اهداف / استراتژی به‌عنوان متغیر وابسته، متغیر نظام‌های مدیریتی به‌عنوان متغیر میانجی و درنهایت متغیرهای رفتاری و فرهنگی به‌عنوان متغیرهای رابط شناسایی شدند. مدل حاصله از تحلیل ISM و استفاده از تحلیل میک مک نیز منتج به ارائه مدلی 3 سطحی بود که بعد سازمان تأثیرگذارترین و بعد اهداف / استراتژی به‌عنوان تأثیرپذیرترین بعد شناخته شد. بهره‌‌گیری از نتایج مدل اکتشافی این پژوهش می‌تواند به‌صورت عملی منتج به کاهش بطالت اجتماعی در سازمان‌های فناورمحور و متأثر از سازوکارهای دورکاری شده و درعین‌حال ارتقاء بهره‌وری در این سازمان‌ها را به همراه داشته باشد.
This research was conducted with the aim of investigating the dimensions, components and indicators of social loafing, and finally, the accuracy of the identified criteria in the form of explaining an exploratory model to reduce social loafing in technology-oriented organizations familiar with remote working, in line with improving productivity. This research is considered descriptive from the point of view of applied methodology, and Was done using a mixed method (qualitative-quantitative), extracting 5 main dimensions from 16 components and 51 indicatorsIn the qualitative section, using content analysis and interviews with 20 academic and organizational experts in the field of social loafing, the data was collected. To obtain the model in the quantitative part, the Interpretive Structural Modeling (ISM) method and a questionnaire were used. The current research spanned 18 months and involved the analysis of quantitative and qualitative data. The statistical population in the quantitative part comprised senior experts from the Informatics Services Company, the electronic technology arm of the Central Bank of Iran. Maxqda software was used to analyze the qualitative data, and SPSS and PLS software, along with path analysis, regression, and structural equations, were used to analyze the quantitative data obtained from 96 questionnaires. The qualitative and quantitative data analysis of the research identified 5 dimensions: organization, behavior, management systems, culture, and goals/strategy. Behavioral and cultural variables were identified as mediator variables. The model resulting from the ISM analysis and the use of the Mic-Mac analysis presented a 3-level model, in which the organization dimension was the most influential, and the goals/strategy dimension was recognized as the most influential dimension. Taking advantage of the results of the exploratory model of this research can practically lead to the reduction of social loafing in technology-oriented organizations affected by remote work mechanisms, and at the same time, it can increase productivity in these organizations.
الوانی، سید مهدی (1397)، بهروری از دیدگاه نظریه فعالیت، مقاله از کتاب بهره وری در مدیریت، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
دامغانيان، حسين ، جمشيدي، لاله ، قلعه آقابابايي، فرشته،(1394)، تحليل نقش و اثر حمايت سازماني ادراك شده بر كاهش بطالت اجتماعي، مجله مدیریت دولتی دانشگاه تهران، دوره 7، شماره 2،299-244. https://www.sid.ir/paper/139833/fa
زنگانه، مهدی، زنگانه،طاهره، کاظمی، سید حسین و فیض آبادی، حمیده،(1395)،تاثیر بطالت اجتماعی همکار، عواطف منفی و عدالت سازمانی بر بطالت اجتماعی کارکنان از طریق تعهد سازمانی، پژوهش های مدیریت منابع انسانی، دوره 6، شماره4، 82-67. https://ormr.modares.ac.ir/article-28-4123-fa.html
سرمد، زهره و ديگران(1393)، روش هاي تحقيق در علوم رفتاري، انتشارات آگاه، تهران، چاپ دوم
سوری علی ،مهرگان، نادر(1396) ، نقش سرمایه اجتماعی در تشکیل نیروی انسانی، پژوهشهای بازرگانی ، شماره 42 ، ، صفحه 207 تا 219. https://www.sid.ir/paper/7480/fa
سبحانی نژاد،احمد (1389) ، بررسی میزان بهره وری افسران و درجه داران وظیفه و عوامل موثر بر آن در ستاد فرماندهی ناجا، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون اداری و پشتیبانی دانشگاه علوم انتظامی.
صمدی ،محمد جواد؛ کریمی،حسام(1393)، نقش مولفه هاي انسان افزار بر بهره وري نيروي انساني از ديدگاه مديران و کارکنان دانشگاه الزهراء،نشریه مدیریت صنعتی ،شماره 16، صص 87-80
طاهری، مصطفی ، دانشفرد، کرم الله و غلامی، عبدالخالق،(1399)، تأثیر عوامل سازمانی، فردی و گروهی بر گرایش به بطالت اجتماعی کارکنان واعضای هیات علمی دانشگاه پیام نور شیراز، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحدگرمسار، سال 14، شماره 1، 141-123. https://journals.iau.ir/article_675427.html
طاهری، مصطفی، دانشفرد کرم اله، (1401)، تحقق جهش تولید از طریق ارائه الگوی عملکرد بالا با رویکرد کاهش بطالت اجتماعی در سازمان های دولتی پس از انقلاب، ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال پنجم، شماره هفتم، 1124-1097. https://civilica.com/doc/1585882/
طاهری، مصطفی، غلامی، عبدالخالق، (1400)، ارائه الگوی عملکرد بالا با رویکرد کاهش بطالت اجتماعی در سازمان های دولتی، فصلنامه خط مشی گذاری عمومی در مدیریت، سال دوازدهم، شماره چهل و دو، 110-95.
طاهری، مصطفی ، دانشفرد، کرم الله و غلامی، عبدالخالق،(1399)، تحلیل رابطه رفتار اخلاقی مدیران با بطالت اجتماعی کارکنان: نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوري، سال پانزدهم، شماره 3، 113-106. http://ethicsjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-24-147&slc_lang=other&sid=1
طهماسبی لیمونی صفیه(1399)، تاثیر معماری سازمانی بر بهره وری نیروی انسانی از دیدگاه کتابداران پزشکی، تصویر سلامت ، صفحه 281 تا صفحه 289. https://doh.tbzmed.ac.ir/fa/Article/doh-336
ظهوری، فروغ(1398)، نکته هایی در باب تصحیح متون،تهران، نشر دانش ، چاپ اول.
عامریان, حسین, فهیمی‌نژاد, علی, مرسل, باقر, سیاوشی, محمد. (1402). طراحی نقش رهبری زهرآگین بر ترومای سازمانی و اینرسی سازمانی با نقش میانجی بطالت اجتماعی در کارکنان وزارت ورزش و جوانان، فصلنامه مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان، شماره 10، 80-86. https://faslname.msy.gov.ir/article_575.html
عسگري نژاد منيره (1396)، رابطه توسعه فناوری اطلاعات با عدم تمرکز در تصمیم گیری، بهبود فرایندهای کاری و بهره وری سازمانی مورد مطالعه: فرماندهی انتظامی استان همدان، پژوهش های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی) ، 137- 154. https://civilica.com/doc/1314790/
فقیهی ، ابوالحسن ، فیضی ، طاهره (1395) سرمایه اجتماعی : رویکردی نو در سازمان ، نشریه دانش مدیریت ، شماره 72 .https://www.sid.ir/paper/88120/fa
مشهدی تفرشی، سمیه و مختاران، ماهرخ،(1399)، بررسی تاثیر سکوت سازمانی بر بطالت اجتماعی کارکنان (مطالعه موردی: کارکنان شهرداری تهران)، فصلنامه مدیریت کسب و کار، شماره 8، 484-463. https://en.civilica.com/doc/1140012/
مهرابیان، سارا(1398)، بررسي ميزان اهميت مولفه هاي شناسايي شده بهره وري نيروي انساني از ديدگاه کارکنان و اعضاي هيات علمي دانشکده هاي دانشگاه علوم پزشکي گيلان، پایانامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا،تهران. https://www.sid.ir/paper/61385/fa
Alwani, Seyyed Mehdi (2017). Productivity from the perspective of activity theory, an article from the book Productivity in Management, Public Management Education Center Publications.] In Persian.[
Bonifacio Rinaily, Social Loafing: Impact and Strategies for Better Team Performance - ShiftbaseRinaily Bonifacio, https://www.shiftbase.com/glossary/social-loafing ,(2024) https://www.shiftbase.com/glossary/social-loafing
Naeimi, Hosein, Azimkhani Amin (2022). Investigating the effective factors on Social Loafing in Sports Leisure Time of University Students, Journal of Humanistic approach to sport and exercise studies (HASES), Volume 2, Number 1, 166-176.
Taheri, Mostafa. (2022). Achieve production leaps by providing a high-performance model with a social futility reduction approach in post-revolutionary government organizations, Scientific monthly (scientific research paper) of Iranian political sociology, fifth year, No. 7, 1124-1097. ] In Persian.[
Chen, C., Wang, B., An, H. et al. Organizational justice perception and employees’ social loafing in the context of the COVID-19 epidemic: the mediating role of organizational commitment. Humanit Soc Sci Commun 11, 176 (2024). https://doi.org/10.1057/s41599-024-02612-6 https://www.nature.com/articles/s41599-024-02612-6
Bokhari, Seyed Asad Abbas, Aftab, Mohammad (2022). Personality traits and social loafingamong employees working in teams at small and medium enterprises: A cultural perspective data from emerging economies, Journal of Data in Brief, Published by Elsevier Inc Volume 46, No.42, 80-85
Ameryan, Hosein, Fahimi, Nezhad Ali, Morsal Bagher, Siavashi Mohammad,(2022). Designing a Structural Equation Modeling of Toxic Leadership and Organizational Trauma and organizational inertia by considering the role of social loafing in the Employees of the youth and sport ministry staff, Journal of Strategic Students on youth and sports,No.8,1886-2340. ] In Persian.[
Karimian, Mojtaba. Shatalebi, Badri (2014). Analyzing the relationships between individual, group and work factors with social avoidance (case study: Isfahan education staff), Tehran: 5th International Conference on Management, Economics and Human Sciences ] In Persian.[
https://www.forbes.com/sites/forbesbusinesscouncil/2023/10/24/?sh=569aeb9a5312&trk=article-ssr-frontend-pulse_little-text-block(2023)/social-loafing-at-work-definition-causes-and-how-to-prevent-it
Khalili, Syed Ali, Danshuri, Amjad (2020), Guide to Research and Writing and Scientific Articles and Academic Dissertations, Mashhad, Printing and Publishing Institute of Ferdowsi University of Mashhad. 3rd edition.] In Persian.[
Mirzaei, Vahid. (2016). The relationship between organizational commitment and social unemployment under study: North Khorasan Sports and Youth Department, Annual Research Conference in Humanities and Social Studies, Tehran: Management and Development Institute of Culture and Art Research Institute. ] In Persian.[
Shahbaz, Irfan and Rastegar, Abbas Ali, (1400), the effect of blood group on social unemployment with the mediating role of disc personality type (case study: Tehran shuttle company employees), Organizational Resource Management Research, Volume 11, Number 3, 66-89.
Seyyednaqvi, Mir Ali, Hajizadeh. Sanaz, scientist. Seyed Ali, (2015), examining the success factors of telecommuting; A case study in work organization and social affairs, scientific-promotional quarterly of human resources studies, first year, fourth issue, 76-89.
Taheri, Mustafa, Daneshfard, Karamullah and Gholami, Abdul Khaliq, (2018), Analysis of the relationship between managers' ethical behavior and employees' social idleness: the mediating role of organizational citizenship behavior, Ethics in Science and Technology Quarterly, 15th year, number 3, 106-113.] In Persian.[
Zanganeh, Mehdi, Zanganeh, Tahera, Kazemi, Seyyed Hossein and Faizabadi, Hamidah, (2015), the effect of co-worker social indolence, negative emotions and organizational justice on employees' social indolence through organizational commitment, Human Resource Management Research, Volume 6. Number 4, 67-82.] In Persian.[
Ameryan, Hosein, Fahimi, Nezhad Ali, Morsal Bagher, Siavashi Mohammad,(2022). Designing a Structural Equation Modeling of Toxic Leadership and Organizational Trauma and organizational inertia by considering the role of social loafing in the Employees of the youth and sport ministry staff, Journal of Strategic Students on youth and sports,No.8,1886-2340. [In Persian]. .https://civilica.com/doc/1807276/
Bokhari, Seyed Asad Abbas, Aftab, Mohammad (2022). Personality traits and social loafingamong employees working in teams at small and medium enterprises: A cultural perspective data from emerging economies, Journal of Data in Brief, Published by Elsevier Inc Volume 46, No.42, 80-85
Byun, G., Karau, S. J., Dai, Y., & Lee, S. (2018). A three-level examination of the cascading effects of ethical leadership on employee outcomes: A moderated mediation analysis, Journal of Business Research, 88: 44-53.
Cetincaya, Ali Sukru (2022). The Relationship between Social Loafing and Knowledge Management, School of Economics and Business, International Hellenic University, In book: Restarting tourism, travel and hospitality (pp.11-18).
Erkoc, M., Wang, H. & Ahmed, A. (2018). Optimal Capacity Investment, and Pricing Across International Markets Under Exchange Rate Uncertainty and Duopoly Competition. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3152729.
Ebrahimi, E., Zendehdel Nobari, B., & Shoja, A. (2022). The Corona Crisis and Development of Teleworking Process in the Iranian Administrative System: Experiences of the National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran, Public Management Researches, 14 (54), 143-168. (In Persian).
Golden, T.D.(2018), “The role of relationships in understanding telecommuter satisfaction”, Journal of Organizational Behavior, Vol. 27, 319-327.
Karimian, Mojtaba. Shatalebi, Badri (2014). Analyzing the relationships between individual, group and work factors with social avoidance (case study: Isfahan education staff), Tehran: 5th International Conference on Management, Economics and Human Sciences ] In Persian.[
Khalili, Syed Ali, Danshuri, Amjad (2020), Guide to Research and Writing and Scientific Articles and Academic Dissertations, Mashhad, Printing and Publishing Institute of Ferdowsi University of Mashhad. 3rd edition.[ In Persian].
Lee P. C., Chen C. M., Liou K. T.(2019). "Using citizens’ leadership behaviors to enhance worker motivation: Reducing perceived social loafing in a coproductive tax service program", Public Performance & Management Review, 39(1), 172-197.
Naeimi, Hosein, Azimkhani Amin (2022). Investigating the effective factors on Social Loafing in Sports Leisure Time of University Students, Journal of Humanistic approach to sport and exercise studies (HASES), Volume 2, Number 1, 166-176.
Ofole NM.(2020). Social loafing among learner support staff for open and distance education programmes in south-western Nigeria:the imperative for counselling intervention. Open Learn J Open Distance E-Learn.10:1–18.
Price K. H., Harrison D. A., Gavin J. H. (2020) "Withholding inputs in team contexts: Member composition, interaction processes, evaluation structure, and social loafing", Journal of Applied Psychology, Vol. 91, No. 6: 136-159. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17100491/
Taheri, Mostafa. (2022). Achieve production leaps by providing a high-performance model with a social futility reduction approach in post-revolutionary government organizations, Scientific monthly (scientific research paper) of Iranian political sociology, fifth year, No. 7, 1124-1097. ] In Persian.[
.Supardi, Syamsul, Hadi2, Auliya Rosiana.(2021). Descriptive Review of Positive and Negative Antecedent Social Loafing During Pandemic COVID-19. International Journal of Current Research and Review.18(2),177-192.
Tosuntaş, Şule Betül.(2020). Diffusion of responsibility in group work: Social loafing, Journal of Pedagogical Research Volume 4, Issue 3,198-219.
Tok, T. N. (2020). The relationship between the perceptions of personality traits and social loafing behaviors of candidate teachers. Journal of Teacher Education and Educators, 8(1), 55-77. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1214944.pdf
Varshney, D. (2019). Relationship between social loafing and the self-concept: Mediating role of perceived organizational politics, Journal of Indian Business Research, 11(1), 60-74.
Wen, L., Yang, H., Bu, D., Diers, L., & Wang, H. (2020). Public accounting vs private accounting, career choice of accounting students in China. Journal of Accounting in Emerging Economies, Vol. 8, Issue: 1, 124–140.
Waezi, Shabnam; Voshoqi, Ruqiyeh (2018) Implementation of organizational excellence model and improvement of productivity of research manpower in Tehran Oil Refining Company, Novin Management Magazine, No. 16, pp. 23-30.] In Persian.[
Zhu, Min & Wang, Huaqing.(2021). A Literature Review of Social Loafing and Teams with Group Development, Journal of Personality and Social Psychology 51(3), 515-530.