تحلیل تأثیر بازارچه‌های مرزی بر معیشت پایدار ساکنان (مطالعه موردی: بازارچه چذابه)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
احسان مرادی
1
,
مرضیه موغلی
2
*
,
محمدابراهیم عفیفی
3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
کلید واژه: بازارچه مرزی, معیشت پایدار, توسعه پایدار, بازارچه چذابه.,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر بازارچه‌های مرزی بر معیشت پایدار ساکنان (مطالعه موردی: بازارچه چذابه) است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش توصیفی - پیمایشی و از نظر جمع‌آوری داده‌ها میدانی است. جامعه آماری پژوهش ساکنان منطقه بازارچه چذابه (دامنه سنی 15 تا 50 سال) بوده‌اند که از بین آن‌ها با استفاده از فرمول حجم نمونه کوکران برای جامعه نامحدود تعداد 384 نفر (192 نفر زن و 192 نفر مرد) به‌عنوان نمونه تعیین و به شیوه طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که روايي آن با استفاده از روش وابسته به محتوا توسط متخصصان تأیید و ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفاي كرونباخ 8/0 برآورد شد. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t تک نمونهای، آزمون t مستقل و آزمون فریدمن) استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش نشانگر این است که میزان تأثیر بازارچه مرزی چذابه بر معیشت پایدار ساکنان منطقه کمتر از حد متوسط (2.86 از 5) بوده است و بین دیدگاه زنان و مردان در این خصوص تفاوت معنادار نبوده است. تأثیر بازارچه مرزی چذابه بر ابعاد معیشت پایدار به ترتیب عبارت‌اند از سرمایه فیزیکی (3.24 از 5)، سرمایه انسانی (2.93 از 5)؛ سرمایه اجتماعی (3.01 از 5)؛ سرمایه طبیعی (2.76 از 5) و سرمایه مالی (2.38 از 5) بوده است.
The purpose of this research is to analyze the impact of border bazaars on the sustainable livelihood of the residents (the case of Chazabeh bazaar). This research is applied in terms of purpose, in terms of descriptive-survey method and in terms of field data collection. The statistical population of the research was the residents of Bazarche Chazaba area (age range 15 to 50 years old), from which 384 people (192 women and 192 men) were determined as a sample using Cochran's sample size formula for an unlimited population. were randomly selected. The tool used was a researcher-made questionnaire, whose validity was confirmed by experts using the content-dependent method, and its reliability coefficient was estimated using the Cronbach's alpha formula of 0.8. Descriptive and inferential statistics (one-sample t-test, independent t-test and Friedman's test) were used to analyze the data. The findings of the research showed that the impact of Chazaba border market on the sustainable livelihood of the residents of the region was less than average (2.86 out of 5). And there was no significant difference between the views of women and men in this regard. The impact of Chazaba border market on the dimensions of sustainable livelihood are: physical capital (3.24 out of 5), human capital (2.93 out of 5); social capital (3.01 out of 5); natural capital (2.76 out of 5) and financial capital (2.38 out of 5).
منابع
اسفرم، یعقوب؛ استحکام، حسن؛ شامانیان، مریم و اسدی، رضا. (1397). بررسی اثر بازارچه‌های مرزی در کیفیت زندگی مناطق روستایی موردمطالعه: بازارچه مرزی تمرچین پیرانشهر، راهبردهای توسعه روستایی، 5(4)، 491-511. https://doi.org/10.22048/rdsj.2019.136303.1741
جلایی‌پور، حمیدرضا؛ و باینگانی، بهمن. (1395). مطالعة جامعه‌شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه، مطالعه و تحقیقات اجتماعی درایران، 5(4)، 539-573. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.60887
حاجی علیزاده، جواد. (1402). بررسی اثرات اسکان بر معیشت پایدار عشایر در بخش مرکزی شهرستان داراب، مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان، 3(1)، 81-94. https://doi.org/10.22034/jsnap.2023.406734.1062
حمزه‌پور، رزگار؛ و فخر، سیروس. (1396). تحلیلی بر نقش بازارچه‌های مشترک مرزی در ارتقای امنیت مناطق مرزنشین (مطالعۀ موردی بازارچه‌های مرزی سردشت و پیرانشهر)، مدیریت نظامی، 17(67)، 103-140. https://jmm.iranjournals.ir/article_29925.html
خرازیان، هوال؛ اخباری، محمد و فرجی راد، عبدالرضا. (1397). تحلیل تأثیر مولفه‌های توسعه اقتصادی بر امنیت پایدار منطقه مرزی (موردمطالعه: منطقه مرزی بورالان تا سردشت)، جغرافیای سرزمین، 15(60)، 79-96. https://sanad.iau.ir/fa/Journal/sarzamin/Article/822733
رحیمی، زینب؛ و کرمی دهکردی، مهدی. (1399). ارزیابی دینامیک وضعیت معیشت جوامع روستایی با استفاده از رهیافت SLF و بهره‌مندی از الگویCIPP ( موردِمطالعه: روستاهای شهرستان دره‌شهر. توسعه محلی (روستائی-شهری 12(1)، 271-303. https://doi.org/10.22059/jrd.2021.309722.668579
ریگی، احسان‌الله؛ انوری، محمودرضا و حافظ رضازاده، معصومه. (1400). تحلیل نقش اقتصادی مرز بر پایداری مناطق پیرامونی(مورد مطالعه: دهستان‌های شهرستان میرجاوه)، روستا توسعه پایدار فضا، 2(3)، 99-117. https://doi.org/10.22077/vssd.2022.5026.1071
زرقانی، هادی؛ مهدی‌زاده، صباح و اعظمی، هادی. (1391). تحلیل بازتاب‌های سیاسی-فضایی بازارچه های مرزی(نمونه موردی بازارچه مرزی باشماق مریوان)، برنامه ریزی و آمایش سرزمین، 16(1)، 1-23. https://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-2591-fa.html
طیب نیا، سیدهادی؛ و منوچهری، سوران.(1395). نقش بازارچه‌های مرزی در توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی مورد: روستاهای بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان . اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۵ (۱۵)، ۱۴۷-۱۷۲. http://serd.khu.ac.ir/article-1-2595-fa.html
قادرزاده، امید؛ و قادری، امید. (1392). مطالعۀ کیفي پیامدهای فرهنگي تجارت مرزی در شهرستان مریوان، مطالعات اجتماعی ایران، 7(2)، 135-154. http://www.jss-isa.ir/article_23494.html
مرادی، زهرا؛ و ایلانلو، مریم.(1401). ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی احداث بازارچه‌های مرزی و نقش آن در توسعه نواحی شهری موردمطالعه: بازارچه‌های شهر هندیجان، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(65)، 119-135. https://system.khu.ac.ir/jgs/article-1-3165-fa.html
نورمحمدی، عبدالرضا؛ و حیدری‌زرگوش، معصومه.(1400). بررسی تأثیرات بازارچه‌های مرزی بر امنیت اجتماعی، اشتغال‌زایی و سیاست‌گذاری¬های اقتصادی شهرهای مرزی غرب کشور، پیشرفت و توسعه کرمان،1(3)، 1-18. https://doi.org/10.22034/mpo.2021.291746.1028
ویسی، فرزاد؛ قربانی، محمد صدیق و داستورا، عدنان. (1396). تحلیل اثر بازارچه‌های مرزی بر معیشت پایدار پس‌کرانه‌های روستایی (موردمطالعه: بخش خاومیرآباد شهرستان مریوان)، پژوهش های روستایی، 8(3)، 518-535. https://doi.org/10.22059/jrur.2017.63479
References
Esfaram. Y, Estehkam. H; Shamanyan. M and Asadi. R. (2019). Investigating the Effect of Border Markets on the Quality of Life in Rural Areas the case of: Tamarchin Border Market of Piranshahr. Rural development strategies, 5(4), 491-511. https://doi.org/10.22048/rdsj.2019.136303.1741 [In Persian]
Fish. S. (2018). Is There a Text in This Class? The Authority of Interpretative Communities. Cambridge. MA. Harvard University Press. https://www.hup.harvard.edu/books/9780674467262
Ghaderzadeh. O, Ghaderi. O., (2013). A qualitative study of the cultural consequences of border trade in Marivan city. Iranian social studies, 7(2), 135-154. http://www.jss-isa.ir/article_23494.html [In Persian]
Hajializadeh, J. (2023). Investigating the effects of settlement on the sustainable livelihood of nomads in the central part of Darab city. Nomadic Territory Planning Studies, 3(1), 81-94. https://doi.org/10.22034/jsnap.2023.406734.1062 [In Persian]
Hamzepoor, R. & Fakhri, S. (2017). Analyzing the Role of Joint-border Bazaar’s in Promoting Borderland’s Security. Case Study of Sardasht and Piranshahr Border Bazaars. MILITARY MANAGEMENT QUARTERLY, 17(67), 104-140. https://jmm.iranjournals.ir/article_29925.html?lang=en
He, Y., & Ahmed, T. (2022). Farmers’ Livelihood Capital and Its Impact on Sustainable Livelihood Strategies: Evidence from the Poverty-Stricken Areas of Southwest China. Sustainability, 14(9), 4955. https://doi.org/10.3390/su14094955
Jalaeipour. H., & Bayangani. B. (2017). Sociological Study of the Economic Consequences of the Market and Border Trade (Critical Ethnography of Baneh Border Market). Social studies and research in Iran, 5(4),539-573. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.60887 [In Persian]
Kharazian. H., Akhbari, M., & Farajirad, A. (2019). Analysis of the impact of economic development components on sustainable security in the border region (case study: Boralan to Sardasht border region). 15(60), 79-96 . https://sanad.iau.ir/Journal/sarzamin/Article/822733. [In Persian]
Kiconco, M., Alinda, K., Mwebaza, S. and Ssemata, R. (2025). Livelihood strategies for achieving sustainable livelihood outcomes among communities near national parks in Uganda: a study of tourism-related and non-tourism-related approaches. Tourism Critiques, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/TRC-09-2024-0052
Kiconco, M., Alinda, K., Mwebaza, S. and Ssemata, R. (2025). Livelihood strategies for achieving sustainable livelihood outcomes among communities near national parks in Uganda: a study of tourism-related and non-tourism-related approaches", Tourism Critiques, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/TRC-09-2024-0052
Lyu, H., (2024). Socio-economic effects of border trade and sustainable development pathways. Journal of Trends in Financial and Economics, 1(2), 1-6. DOI: https://doi.org/10.61784/jtfe3013.
Ma, J., & Wang, M. (2023). The pathway for implementing sustainable livelihood capital among community residents within the “Three Parallel Rivers” World Natural Heritage Site. International Journal of Geoheritage and Parks, 11(3), 527-534. https://doi.org/10.1016/j.ijgeop.2023.08.004
Moradi, Z., & Ilanloo, M. (2022). Evaluating the Economic and Social Impact of the Construction of the Border Market and Its Role in the Development of Urban Areas (Case Study: Market of Hendijan City). jgs. 22(65), 119-135. https://system.khu.ac.ir/jgs/article-1-3165-fa.html [In Persian]
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., & Bayramzadeh, N. (2025). Assessing social infrastructure in border areas from a city prosperity perspective: a case study of border townships in West Azarbaijan Province, Iran. Discov. Cities, 2(1), 1–20. https://doi.org/10.1007/s44327-025-00057-3
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., Bagheri Kashkouli, A., & Bayramzadeh, N. (2024). Mitigating development barriers and addressing disparities in border cities of Iran: a comprehensive analysis of border provinces and influential factors. Geojournal, 89(4), 1–20. https://doi.org/10.1007/s10708-024-11181-9
Nourmohammadi, A., & Heidari Zargoosh, M. (2021). Investigating the effects of border markets on social security, job creation, and economic policies in western border cities. Progress and development of Kerman, 1(3), 1-18. https://doi.org/10.22034/mpo.2021.291746.1028 [In Persian]
Qianlang, S., Huanhuan, W., & Mengxue, L. (2021). Comparative Study on the Sustainable Livelihood of Ethnic Tourism Villages in China From the Governance Model Perspective. Proceedings of the 2021 6th International Conference on Social Sciences and Economic Development (ICSSED 2021). https://www.atlantis-press.com/article/125955089.pdf
Rahimi, Z. and Karamidehkordi, M. (2020). Dynamics Assessment of Living Conditions in rural Communities, Using the SLF Approach and Benefiting from the CIPP pattern (Case Study: Darrehshahr County). The Journal of Community Development (Rural-Urban), 12(1), 271-303. https://doi.org/10.22059/jrd.2021.309722.668579 [In Persian]
Rigi, E. , Anvari, M. R. and Hafez Rezazadeh, M. (2021). Analysis of the economic role of the border on the stability of the surrounding areas (Case study: rural district of Mirjaveh). Village and Space Sustainable Development, 2(3), 99-117. https://doi.org/10.22077/vssd.2022.5026.1071 [In Persian]
Tayebnia, S. H., & Manoochehri, S. (2016). The role of border markets in socio-economic development of rural areas Case: Khaw and Mirabad rural areas, Marivan County. Quarterly Journal of Space Economy & Rural Development, 5(15), 147-172. http://serd.khu.ac.ir/article-1-2595-fa.html. [In Persian]
Veisi. F., Sedigh Ghorbani, M., Dastvar, A. (2017). Border Market Impacts on Sustainable Livelihood of Rural Areas Around: A Case Study in Khavmirabad District in Marivan County. Rural research. 8(3), 518-535. https://doi.org/10.22059/jrur.2017.63479 [In Persian]
Zarghani. H, Mehdizadeh. S, Azami.H., (2012). Analysis of the political-spatial reflections of border bazaars (case study of the border bazaar with Shamaq in Marivan). Land planning and development. 16(1), 1-23. http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-2591-fa.html. [In Persian]
Zein, Y. A., Rohman, A., Nurvianti, D., & Hman, F. (2020). Does the asean economic community has an impact on cross border trade development in developing countries? (an example from Indonesia), IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. https://ui.adsabs.harvard.edu/link_gateway/2020E&ES..575a2038Z/doi:10.1088/1755-1315/575/1/012038