سبک شناسی معماریِ دوره پهلوی دوم با رویکرد ارزیابی رفتار کالبدی آثار در هر سبک

محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری

مازیار سرداری ¹ , لیلا زارع ² , آویده طلایی ³ , وحید قبادیان ⁴

1 - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/01/27 تاریخ پذیرش : 1402/01/29 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: سبک‌شناسی, کالبد, پهلوی دوم, معماری مدرن, ساختمان های شاخص, معماری تاریخی,

چکیده مقاله :

سبک شناسی معماری به عنوان رویکردی در مطالعهتاریخ معماریکارکردهای مختلفی دارد. یکی از مهمترین کارکردهای آن، به عنوان روشی برای طبقه بندی درتاریخ معماریاست. از سوی دیگر در پژوهش های اخیر، همواره ضرورت دستیابی به سبکها در سیر تحولات معماریِ ایران، با مراجعه به کالبد آثار شاخص، مطرح شده است. از این رو، ارزیابی این کالبدها و به تبع، معماری آنها، که به نوبه خود معرف این کالبدها هستند، بهترین راه برای شناخت سبکها خواهد بود. موضوعسبک شناسی معماری ایران، همواره جزء بحثهای چالش برانگیز در مجامع علمی بوده است که به دلیل گستردگی و تنوع در تعاریف و کارکردهای آن، اتفاق نظری مشخص بین پژوهشگران برسر آن وجود ندارد. سبک شناسیِ دوره پهلوی دوم از حیث نگاه به معماری گذشته از یک سو و از سوی دیگر به دلیل ورود معماری مدرنِ متعالی و متاخر در این برهه، همواره بسیار حائز اهمیت بوده و نقطه عطفی در تاریخ معماری و سبک شناسی این سرزمین است. از همین رو، این مقاله سعی دارد تا با روشی کیفی و رویکردی تفسیری-تاریخی، با مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و مشاهدات میدانیِ گسترده، در ابتدا سبک های معماری در بازه زمانی پهلوی دوم را استخراج و در نهایت با بررسی دقیق کالبدِ برخی از آثارِ شاخصِ متصاعد از این سبک ها؛ ویژگی های هر سبک را ارزیابی و آنها را طبقه بندی کند. نتایج پژوهش نشان میدهد که پنج سبکِ؛ معماری سنتی و سنت گرایی، معـماری مـدرن متعالی و متـاخر، معماری ارگانیک، معماری نوگرای ایرانی و معماری های -تکنولوژی، سبکهای موجود در بازه زمانی 1332 تا 1357 شمسی هستند که هر کدام به اقتضای نظریه های خود، شاخصه های تاریخی و یا مدرن را با شمایلی متفاوت در کالبد هر اثر به نمایش میگذارند.

چکیده انگلیسی:

Architectural stylistics as an approach, has various functions in the study of architectural history. One of its most important functions is as a classification method in the history of architecture. In recent researches, the necessity of achieving styles in the Iranian architecture evolution, by referring to the body of prominent buildings, has always been brought up. Therefore, these bodies and their architecture evaluating, will be the best way to know the styles. The topic of Iranian architectural stylistics has always been a part of challenging debates in scientific societies, due to the wide and varied definitions and functions of it, there is no clear consensus among researchers. The stylistics of the second Pahlavi period has always been very important; on the one hand in terms of looking at past architecture and on the other hand due to the arrival of modern architecture in this period, is a turning point in the history of iran architecture. Therefore, this article tries to extract the titles of architectural styles in the second Pahlavi period with using a qualitative method and interpretive-historical approach, along with extensive documentary and library studies, and then with a detailed examination of the prominent building's body; evaluate the characteristics of each style and classify them. The research results show that five styles; "Traditional architecture", "Western modern architecture", "Organic architecture", "Modernist Iranian architecture" and "High-tech architectures", are the styles in the period from 1332 to 1357 A.S, that each one, according to their own theories, displays historical or modern characteristics, in the body of each buildings with a different image.