الگوی تهذیب نفس در قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

سید جعفر موسوی گیلانی ¹ , سیدمجتبی موسوی گیلانی ²

1 - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد پرند، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد دانشگاه قم

تاریخ دریافت : 1398/12/27 تاریخ پذیرش : 1398/12/27 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تزکیه نفس و خودسازی، پیراستن روح از رذایل و هواهای نفسانی و خواطر شیطانی می‌باشد. در آموزه‌های دینی تهذیب نفس به عنوان کلید سعادت و کمال انسان معرفی شده و غفلت از آن مایه خسران و شقاوت او دانسته شده است. هدف از ترک رذایل و کسب فضایل اخلاقی، در مسلک اخلاق قرآنی قرب و رسیدن به وجه الله است. هدف از این پژوهش، ارائه الگوی عملی و کاربردی از قرآن، برای تهذیب نفس می‌باشد و با توجه به جامعیت تفسیر المیزان این اثر مورد تأکید قرار گرفته و به روش تحلیلی و توصیفی به تفسیر موضوعی تهذیب نفس پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

Self-cultivation and self-construction are the purification of the soul from carnal vices and evil desires. Self – purification has been presented as the key to human happiness and perfection in religious learnings and neglecting it would be considered as the cause of his losses and cruelty. The purpose of abandoning vices and acquiring moral virtues in the field of Quranic ethics is "closeness and attainment to God’s face". The purpose of this study is to provide a practical and applicable model of the Quran for self-purification and has been emphasized according to comprehensiveness of interpretation of Al Mizan; the method of subject description on self – purification is descriptive – analytical.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم. ترجمه محمد مهدی فولادوند.

ابن طاووس، علی بن موسی. 1381ش، محاسبه نفس، ترجمه عباس علی محمودی، تهران: فیض کاشانی.

امام خمینی، سید روح الله. 1373ش، چهل حدیث،چاپ پنجم، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 

جوادی آملی، عبدالله. 1388ش، تفسیر موضوعی قرآن کریم، چاپ چهاردهم، قم: اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1373ش، شرحی بر رسالة الولایة،قم: وقف میراث جاودان.

حسینی طهرانی، سید محمدحسین. 1426ق، رساله لبّ اللّباب،مشهد: علّامه طباطبائی.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه دهخدا،چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.

طباطبائی، سید محمدحسین. 1382ش، رسالة الولایة، ترجمه صادق حسن زاده، چاپ سوم، قم: بخشایش.

طباطبائی، سید محمدحسین. 1374ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه،چاپ اول، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

نراقی، مهدی. 1377ش، جامع السعادات، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، چاپ چهارم، تهران: حکمت.

نراقی، احمد. 1377ش، معراج السعادة، چاپ پنجم، قم: هجرت.

آلوسی، سید محمود. 1415ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم،چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه. 

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1362ش، المفردات فی غریب القرآن،چاپ دوم، تهران: مرتضوی.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری؛ محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مجلسی، سید محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار،بیروت: دار احیاء التراث العربی.

 

مقالات

بهزادپور، محمدرضا. 1394ش، «نفس، فطرت و اخلاق در سوره مبارکه شمس»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت، شماره 22، صص 67- 84.

 

Holy Quran, Translated by Fooladvand.

Ibn Tawus, Ali ibn Musa,(1381sh). “Spiritual Acconting”, Translated by Mahmoodi, Tehran: Feyz Kashani.

Imam Khomeini, Seyyed Rouhollah, (1373sh). “Forty Hadith”,Qom: The institute for compliation and publication of  Imam Khomeini’s works.

Javadi Amoli, Abdollah, (1388sh). “Thematic Exegesis of Holy Quran”,14^th edition,Qom: Esra.

 Javadi Amoli, Abdollah, (1373sh) “Explanation of  the Treatise of Wilayah ”,Qom: Vaqf Miras-e Javidan.

Hosseini Tehrani, Seyyed Mohammad Hossein ,(1426ah). “The Treatise  of Kernel of Kernel”,Mashhad: Allameh Tabataba'i.

Dehkhoda, Aliakbar, (1377sh). “Dehkhoda Dictionary”, 2^nd edition,Tehran: Tehran University.

Tabataba'i, Seyyed Mohammad Hossein,(1382sh). “The Return to Being: the Treatise of Wilayah”, Translated by Hasanzadeh, 3^rd edition,Qom: Bakhshayesh.

Tabataba'i, Seyyed Mohammad Hossein (1374sh). “Al-Mizan An Exegesis of the Qura”,Translated by  Moosavi Hamedani,5^th edition,Qom: Assosiation of teachers of Qom Theological publishing center( Daftare Entesharate Islamie Jame Modaresine Hoze Elmie).

Makarem Shirazi, Naser, (1374sh). “Nemooneh Exegesis of Quran”, 1stedition,Tehran: Dar al Kotob al Islami.

Naraqi, Mahdi, (1377sh). “The collector of felicities”, Translated by Mojtabavi,4^th edition,Tehran: Hekmat.

Naraqi, Ahmad,(1377).” Meraj al Saadat”,5^th edition, Qom:Hijrat.

Alusi, Seyyed Mahmood,(1415ah). “Ruh al Ma'ani Fi Tafsir Qur'an al Azim”, 1^st edition, Beirut: Dar al Kotob Elmie.

Ragheb Esfahani, Hossein ibn Mohammad,(1362sh). “Al-Mufradatal  fi Gharib al- Quran ( a Dictionary of Quranic Terms)”, Tehran: Mortazavi.

 Kulayni, Muhammad ibn Ya'qub,(1410ah). “Al Kafi”, research by  Qafari and  Akhoondi, Tehran: Dar al Kotob al Islami.

Majlesi,Seyyed Mohammad Baqer,(1430ah).”The Seas of Lights”,Beirut: Dar ehya al-torath al-arabi.