XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - آتش عشق از دیدگاه مولانا
نصرالله امامی اسماعیل عبدی مکوندآتش یکی از چشمگیرترین پدیده های عالم هستی با داشتن صفات برجسته ای، همچون حیات بخشی، مرگ آفرینی، شورآفرینی، حرارت بخشی، پاک کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خ چکیده کاملآتش یکی از چشمگیرترین پدیده های عالم هستی با داشتن صفات برجسته ای، همچون حیات بخشی، مرگ آفرینی، شورآفرینی، حرارت بخشی، پاک کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خود در مقام تبیین اندیشه‌های عرفانی خود به خصوص اندیشه های وحدت وجودی، از تمثیل آتش و ویژگی‌های آن بهره های فراوان برده است. دراین باره، وی با کمک آتش و مضامین آن توانسته است زیباترین و بهترین تمثیل ها و تعبیرات ممکن را برای نشان دادن نسبت خالق و مخلوق و رابطة آنها ترسیم و مفاهیم مبتکرانه و دل پذیری را خلق و ارائه نماید. صفات مشابه عشق، همچون شوق و ذوق هم آتش شمرده شده اند. مجموعة آنچه درزبان قرآن " هدایت " نامیده می شود و مجموعة آنچه درنظر مولانا و عارفان " عشق" تعبیر می‌شود، به نور و آتش تشبیه می گردد. آتش به صورت عشق در عرفان حضور یافته و در همة کشف و شهودهای عارفان همواره نور و آتش به نوعی دیده می شود. در اندیشه‌های مولانا، آتش در مصداق های آتش حق، آتش غیرت، آتش قهرالهی، آتش انبیا(ابراهیم و موسی)، آتش ریاضت و مشکلات سیروسلوک، آتش غفلت، آتش خوف حق، آتش فقر، آتش هجران، آتش کلام و سخن، آتش عشق، آتش غم، آتش امراض و بیماری، آتش نفس، آتش شهوت، آتش حرص، آتش چاپلوسی، آتش حسادت، آتش گناه، آتش بخل، آتش شوم، آتش بلا، آتش شیون و زاری، آتش جهنم، آتش ابلیس، آتش عذاب، عنصر آتش و... به چشم می خورد. آتش عشق با 120 بار تکرار، پربسامدترین کاربرد آتش در سخن مولاناست. در این مقاله، کارکرد آتش در عشق از دیدگاه مولانا نمایانده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیل جایگاه ذکر در قرآن و بازتاب آن در عرفان اسلامی
طاهر خوشحال دستجردی مرضیه کاظمیذکر و یاد خداوند به عنوان یکی از مهمترین عبادات اسلامی، نقش مهمّی در تکامل معنوی انسان به عهده دارد و به همین علت، خداوند در قرآن، آیات متعددّی را دربارة آن نازل فرموده است. خداوند در قرآن، همواره مؤمنان را به ذکر و یاد خویش سفارش می‌کند و عواقب اعراض از آن را به آنان چکیده کاملذکر و یاد خداوند به عنوان یکی از مهمترین عبادات اسلامی، نقش مهمّی در تکامل معنوی انسان به عهده دارد و به همین علت، خداوند در قرآن، آیات متعددّی را دربارة آن نازل فرموده است. خداوند در قرآن، همواره مؤمنان را به ذکر و یاد خویش سفارش می‌کند و عواقب اعراض از آن را به آنان گوشزد کرده، به انذار آنها می‌پردازد. جایگاه رفیع ذکر در عرفان اسلامی نیز، تا حدّ بسیاری تحت تأثیر آیات و احادیثی است که عظمت و ارزش این عمل عبادی را بیان می‌کند. عرفا و بزرگان طریقت با درک عظمت و اهمیت ذکر در سلوک الی الله ، همواره در سخنان خود و یا در آثار منظوم و منثور خویش، مریدانشان را به مداومت بر ذکر و یاد حضرت حق فرا می‌خوانند و با استناد به آیات قرآن، سالکان طریق حق را متوجه جایگاه مهمّ این عمل عبادی در سیر و سلوک می‌نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی مفهوم فقر و استغنا در مثنوی معنوی
اسحاق طغیانی حکیمه هادیاستغنا یکی از مراحل سیر و سلوک است که سالک طریق حق، با رسیدن به آن، نوعی بی نیازی از ماسوی الله را در وجود خویش احساس می کند و در همه حال، خود را، تنها نیازمند حق تعالی می داند. فقر نیز از جمله مقامات عرفانی است و یکی از منازل عالی سیر و سلوک به شمار می آید. سالک در این چکیده کاملاستغنا یکی از مراحل سیر و سلوک است که سالک طریق حق، با رسیدن به آن، نوعی بی نیازی از ماسوی الله را در وجود خویش احساس می کند و در همه حال، خود را، تنها نیازمند حق تعالی می داند. فقر نیز از جمله مقامات عرفانی است و یکی از منازل عالی سیر و سلوک به شمار می آید. سالک در این مرحله به فنای فی الله می رسد و این، نهایت مرتبة کاملان و عارفان محسوب می شود. فقر، نیازمندی بنده به حق و بی نیازی از غیرحق است. در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مفهوم استغنا و فقر، به خوبی تعریف و تبیین شود و سپس این دو موضوع در مثنوی مولانا، تحلیل و بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ضرب‌المثل در ادب فارسی و عربی، پیشینه و مضامین مشترک
محمد امیریمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضرب‌المثلی یا حکمتی به چکیده کاملمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضرب‌المثلی یا حکمتی به ارث رسیده از گذشتگان است، کار ساعت‌ها سخن گفتن، دلیل آوردن و استدلال کردن و بحث کردن را انجام داده است. تاریخ امثال و حکم در زبان عربی به دوره جاهلیت بر می‌گردد و در زبان فارسی نمی‌توان تاریخ دقیقی برای پیدایش آن ذکر کرد. مفاهیم و مضامین در ضرب‌المثل‌های عربی و فارسی بسیار زیاد است که این مشابهت بیشتر معنوی و در بعضی از موارد لفظی است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل مثل، معانی لغوی و اصطلاحی آن، ویژگی‌های لفظی، معانی بیان و سپس به پیشینة امثال در عربی و فارسی و تاریخچة گردآوری امثال عربی خواهد پرداخت و در انتهای پژوهش، مفاهیم و مضامین مشترک مثل‌ها در فارسی و عربی را با ذکر نمونه مثال‌ها بررسی خواهد کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تشبیه در اشعار رودکی
ابراهیم ابراهیم تباربورارودکی، بزرگترین شاعر ایران در آغاز قرن چهارم هجری است که در انواع قالب‌های شعرفارسی، به ویژه قصیده و غزل مهارت داشته است و تأثیر وی در تکامل و ترقّی اشعار فارسی در دوره‌اش و حتی در دوره‌های بعد بر شعرای فارسی بر کسی پوشیده نیست. تسلّط و مهارت او در سرودن اشعار و کثرت آن چکیده کاملرودکی، بزرگترین شاعر ایران در آغاز قرن چهارم هجری است که در انواع قالب‌های شعرفارسی، به ویژه قصیده و غزل مهارت داشته است و تأثیر وی در تکامل و ترقّی اشعار فارسی در دوره‌اش و حتی در دوره‌های بعد بر شعرای فارسی بر کسی پوشیده نیست. تسلّط و مهارت او در سرودن اشعار و کثرت آن سبب گردید تا او را پدر شعر فارسی دری بنامند. وی نماینده کامل و تمام عیار شعر فارسی در دوره سامانی است. یکی از مهارت‌های او کاربرد صور خیال، از جمله تشبیه و استعاره در اشعار است، تصاویری که رودکی در اشعارش به کار برده، بر عکس شعرای دیگر سبک خراسانی، متحرّک و جاندار است. در میان تصویرهای گوناگون، تشبیه مهمترین نوع تصاویری است که رودکی بدان علاقه نشان داد. با بررسی‌هایی که از سرودهایش به عمل آمده، اکثر تشبیهات او از نوع حسی به حسی و عقلی به حسی‌اند که در انواع مختلف آن، از جمله: تشبیه مضمر، تفضیل و... بکار رفته است. این مقاله قصد دارد تا تشبیه را در اشعار رودکی بررسی کند و به اهمّیّت و انواع آن در سروده‌های شاعر بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - چهرة علم در آینة ادب عرفانی
مجید بهرهوردر گنجینة ادبی عرفانی ایران، از برخی مباحث مفهومی، چون علم و معرفت سخن به میان آمده است که در آن باره می توان به بررسی تعاریف و رویکردهای فراوان عرفا و صوفیه پرداخت. در این نوشتار کوتاه، ناچاریم با گذر از تعاریف و دسته بندی‌های علوم، به نمونه هایی از آرای صوفیان و عرفا چکیده کاملدر گنجینة ادبی عرفانی ایران، از برخی مباحث مفهومی، چون علم و معرفت سخن به میان آمده است که در آن باره می توان به بررسی تعاریف و رویکردهای فراوان عرفا و صوفیه پرداخت. در این نوشتار کوتاه، ناچاریم با گذر از تعاریف و دسته بندی‌های علوم، به نمونه هایی از آرای صوفیان و عرفا نسبت به موضوع و از سویی دیگر، به تمایز و گاه تقابل آن با دیگر علوم رایج اشاره کنیم تا مرزهای هر دو سو تا حد امکان تبیین گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - ابعاد مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی
زهرا دری زینب هادیهمان گونه که از عنوان مقاله برمی آید، در این مقاله جنبه های مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی بررسی شده است. سیف الدین محمد را می توان سیاسی ترین و اجتماعی ترین شاعر دورة مغول نامید، چرا که او شاعری دردآشناست که به دور از وابستگی های درباری و تعلقات دنیو چکیده کاملهمان گونه که از عنوان مقاله برمی آید، در این مقاله جنبه های مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی بررسی شده است. سیف الدین محمد را می توان سیاسی ترین و اجتماعی ترین شاعر دورة مغول نامید، چرا که او شاعری دردآشناست که به دور از وابستگی های درباری و تعلقات دنیوی، ناهنجاری های اخلاقی – اجتماعی را که گریبان گیر مردم و جامعة آن روزگار شده بود و نیز معضلات سیاسی- اجتماعی به وجود آمده در سرزمینش را مورد نقد و نکوهش قرار داده است، بلکه با لحنی تند و گزنده و جسارت و شهامتی درخور ستایش، صاحبان مناصب و موقعیت های سیاسی و اجتماعی در جامعه، از حاکم گرفته تا درویش را زیر ذره بین خود قرار داده و به نقد عملکرد و شیوة آنها پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تأثیر کواکب در پیشگویی های شاهنامه
حسین منصوریان سرخگریه لیلا توکل رادپیشگویی و خبر دادن از امور پوشیده، در اساطیر و داستان های حماسی جهان امری رایج است و هیچ یک از حماسه های ملی اقوام را از آن خالی نمی یابیم. شاهنامه به عنوان اثری حماسی و گنجینه ای نامتناهی درپ‍‍ژوهش اعتقادات، امیال و اندیشه های انسان، سرشار از این گونه راز پژوه چکیده کاملپیشگویی و خبر دادن از امور پوشیده، در اساطیر و داستان های حماسی جهان امری رایج است و هیچ یک از حماسه های ملی اقوام را از آن خالی نمی یابیم. شاهنامه به عنوان اثری حماسی و گنجینه ای نامتناهی درپ‍‍ژوهش اعتقادات، امیال و اندیشه های انسان، سرشار از این گونه راز پژوهی ها و شگردها در جهت گشایش داستان هایش است که حقیقتاً درخور تأمل است. از میان انواع پیشگویی های مثبت و منفی در شاهنامه، اختر شناسی علاوه بر، برخورداری از دقت در بیان جزئیات، در شکل گیری رویدادهای آن جایگاه ویژه ای را ایفا می کند، قهرمان شاهنامه همواره در تلاش است تا رفتار سایرین را پیش بینی نماید و از راز کیهان پرده بردارد. فردوسی به عنوان شاعری حماسه سرا تحت تأثیر این نوع نگرش و تفکر، بخش‌هایی از شاهنامه را در این زمینه پدید آورده است؛ به گونه ای که در همة داستان‌هایش حضور اخترشناسان و ادوات آن ها را برای بازگویی آینده شاهدیم. مقالة حاضر به منظور بررسی اثر کواکب و تحلیل آن بر پیشگویی های شاهنامه و شناخت زیر ساخت ها و جوانب این تأثیرات بر پیشگویی هاست، که به روش توصیفی و تحلیلی از شاهنامه فردوسی استخراج و با استفاده از منابع گوناگون نگاشته شده است. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400