بررسی مفهوم فقر و استغنا در مثنوی معنوی

محورهای موضوعی : شاهنامه

اسحاق طغیانی ¹ , حکیمه هادی ²

1 -  - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان (نویسندة مسئول)
2 - - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1396/10/03 تاریخ پذیرش : 1396/10/03 تاریخ انتشار : 1389/03/01

کلید واژه: مولانا, سلوک, مثنوی, فنا, فقر, استغنا,

چکیده مقاله :

استغنا یکی از مراحل سیر و سلوک است که سالک طریق حق، با رسیدن به آن، نوعی بی نیازی از ماسوی الله را در وجود خویش احساس می کند و در همه حال، خود را، تنها نیازمند حق تعالی می داند. فقر نیز از جمله مقامات عرفانی است و یکی از منازل عالی سیر و سلوک به شمار می آید. سالک در این مرحله به فنای فی الله می رسد و این، نهایت مرتبة کاملان و عارفان محسوب می شود. فقر، نیازمندی بنده به حق و بی نیازی از غیرحق است. در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مفهوم استغنا و فقر، به خوبی تعریف و تبیین شود و سپس این دو موضوع در مثنوی مولانا، تحلیل و بررسی گردد.

چکیده انگلیسی:

independence is one of the behaviour and evolution stages that ascetic who search the way of God, by achieving it feels a kind of independence from everything except God in his/her essence and always know him / her self to need The almighty God. destitution is also among the mystic stages and accounted as one of the highest degrees of behaviour and evolution. Ascetic at this stage reaches to annihilation in the way of God, and this is an extreme stage for saints and mystics. Destitution is the need a creature to God and his/her independence from everythings except God.  In this article we try to define and make clear the cocept of independence and destitution and then invetigate these two issues in Masnavi of Molana.  

منابع و مأخذ:

 

1- اکبر آبادی، ولی محمد .(1386). شرح مثنوی مولوی موسوم به مخزن الاسرار، به اهتمام ن. مایل هروی، تهران: نشر قطره.

2- انقروی، رسوخ الدین اسماعیل .(1374). شرح کبیر بر مثنوی، ترجمه عصمت ستارزاده، انتشارات زرین.

3- خواجه ایوب .(1377). اسرار الغیوب شرح مثنوی، چاپ اول، تهران: اساطیر.

4- رجایی بخارایی، محمدعلی .(1373). فرهنگ اشعار حافظ، تهران: انتشارات علمی، چاپ هفتم.

5- زمانی، کریم .(1384). شرح جامع مثنوی، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ شانزدهم.

6- _________ .(1384). میناگر عشق، تهران: نشر نی، چاپ سوم.

7- سجادی، جعفر .(1370). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، انتشارات طهوری، چاپ اول.

8- شهیدی، جعفر .(1380). شرح مثنوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.

9- شیمل، آن ماری .(1361). شکوه شمس، ترجمة حسن لاهوتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

10- عطار، فریدالدین محمد بن ابراهیم .(1384). منطق الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.

11- فروزانفر، بدیع الزمان .(1375). شرح مثنوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هشتم.

12- ____________ .(1366). احادیث مثنوی، تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم.

13- گولپینارلی، عبدالباقی .(1374). نثر و شرح مثنوی شریف، ترجمه و توضیح ه. سبحانی، تهران: انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم.

14- گوهرین، صادق .(1362). فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، جلد هفتم، چاپ دوم.

15- لاهیجی، محمد .(1374). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تعلیفات رضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: انتشارات زوار.

16- لاهوری، محمدرضا .(1381). مکاشفات رضوی در شرح مثنوی، تصحیح رضا روحانی، تهران: انتشارات سروش، چاپ دوم.

17- مستملی بخاری، ابوابراهیم .(1366). شرح التعرف لمذهب التصوف، ترجمه محمدجواد شریعت، تهران: اساطیر.

18- مولوی، جلال الدین .(1363). مثنوی معنوی، تصحیح رینولد. ا. نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: امیرکبیر.

19- نیکلسون، رینولد. ا .(1374). شرح مثنوی، ترجمه و تعلیق حسن لاهوتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

20- هجویری، علی بن عثمان .(1371). کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، با مقدمه قاسم انصاری، تهران: انتشارات طهوری.