که هرگز از تو نگردم نه بشنوم پندی ( پندناپذیری عاشق )

محورهای موضوعی : شاهنامه

حسین آقاحسینی ¹ , هاشم باقرزاده ²

1 -  استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
2 -  دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1396/09/27 تاریخ پذیرش : 1396/09/27 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: عشق, منظومه‌های غنایی, پندناپذیری, عاشقان, ناصحان,

چکیده مقاله :

عشق، پدیده‌ای روانی و حالتی روحی است که با تجربة شخصی و دریافتی درونی همراه است. وصف عشق و شرح حالات عاشق و معشوق در ادبیات، جلوة خاص و گسترده‌ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارة عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعا است. در ادبیات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در جلوه‌های گوناگون عشق مجازی و چه در میراث عرفان، در مرتبة ملکوتی عشق انسان به خدا و عشق خدا به انسان، از زیباترین و درخشان‌ترین گوهرهای تفکر و اندیشة بشری است. در این میان منظومه‌های غنایی و عاشقانه در توصیف صحنه‌های عشق و دلدادگی، حائز اهمیت فراوانی است. شرح ویژگی‌های عاشق و معشوق و تعاملات آنها در این آثار جایگاه ویژه‌ای دارد. یکی از ویژگی‌های عشّاق و صفت اخلاقی برجسته آنها، پندناپذیری آنان است که این مطلب رویارویی آنان را با ناصحان و ملامتگران به دنبال دارد؛ اغلب این ناصحان نیز از خویشان و نزدیکان عاشق به شمار می‌روند و در پیشبرد داستان تأثیر مهمی دارند. در این مقاله به چرایی و علل و زمینه‌های پندناپذیری عشّاق و اقسام ناصحان و نوع پندهای آنان توجّه شده است.

چکیده انگلیسی:

Love is a phenomenon which associates with spiritual manner, self-experience and interpretation. The description of love and the manner of love and beloved in literature is much expanded and very special. The high frequency about love in literature and in the national literatures proves and shows it. In the Iranian literature we can observe the variety of love ether Gnosticism love of human beings to God or vice versa. It is the most beautiful and so bright of human's thoughts. Lyric and love poems is very important. One of the most characteristics is lovers' not accepting advice .In this paper we notice and pay attention to the reasons of not accepting advice by lovers. Furthermore, we notice the variety of advisers and kinds of advices.

منابع و مأخذ:

 

1- اسلامی ندوشن، محمّد علی.(1370). جام جهان بین، تهران: جامی.

2- امیرخسرو دهلوی ، ناصرالدین ابوالحسن .(1965). لیلی و مجنون، تصحیح انتقادی طاهر احمد اوغلی محرم اوف، مسکو: دانش.

3- ------------.(1966). خسرو و شیرین، تصحیح غضنفر علی اوف، مسکو: دانش.

4- جامی، نورالدین عبدالرحمن.(1370). مثنوی هفت اورنگ، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، تهران: گلستان کتاب.

5- خواجوی کرمانی ، کمال الدین ابوالعطا محمود بن علی .(1370). خمسه، تصحیح سعید نیاز کرمانی، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.

6- حسن دهلوی، امیر نجم الدین.(1383). دیوان، به اهتمام سید احمد بهشتی شیرازی، حمیدرضا قلیچ خانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

7- سلمان ساوجی.(1348). جمشید و خورشید، به اهتمام ج.پ آسموسن، فریدون وهمن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

8- ستاری، جلال.(1366). حالات عشق مجنون، تهران: توس.

9- سعدی، مصلح الدین.(1385). غزلیات، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: سخن.

10- ----------.(1377). گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

11- ---------.(1379). بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

12- سیکار، فردریک.(بی‌تا). عشق در رساله القیان جاحظ، ترجمه نصرالله پورجوادی، ع. نور بخشان، مجله معارف.

13- صفا، ذبیح الله.(1378). تاریخ ادبیات ایران، تهران، ققنوس.

14- عطار، فریدالدین.(1384). منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

15- ------------.(1386). مصیبت‌نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

16- عنصری، ابوالقاسم حسن بن احمد.(بی‌تا). وامق و عذرا، به کوشش مولوی محمّد شفیع، چاپ پاکستان.

17- عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر.(1380). قابوسنامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.

18- عیوقی.(1362). ورقه و گلشاه، به اهتمام ذبیح الله صفا، تهران: فردوسی.

19- غزالی، احمد.(1388). مجموعه آثار فارسی، به کوشش احمد مجاهد، تهران: دانشگاه تهران.

20- غلامرضایی، محمّد.(1370). داستان‌های غنایی منظوم از آغاز شعر فارسی تا ابتدای قرن هفتم، تهران: فردابه.

21- فخرالدین اسعد گرگانی.(1381). ویس و رامین، تصحیح محمّد روشن، تهران: صدای معاصر.

22- فخرالدین عراقی ، ابراهیم بن بزرگمهر.(1386). کلیات آثار، تصحیح نسرین محتشم، تهران: زوّار.

23 – فروزانفر، بدیع الزمان.(1384). شرح مثنوی شریف، ج1، تهران: زوّار.

24- کزازی، جلال الدین.(1385). نامه باستان، ج1، تهران: سمت.            

25- مدی، ارژنگ.(1371). عشق در ادب فارسی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

26- مولوی، جلال الدین محمّد.(1378). کلیّات شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، جلد سوم، تهران: امیرکبیر.

27- -----------.(1382). مثنوی معنوی، به اهتمام توفیق ه سبحانی، تهران: روزنه.

28- نجم رازی ، عبدالله بن محمد.(1384). مرصادالعباد، تصحیح محمّدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.

29- نظامی گنجه ای ، الیاس بن یوسف .(1380). لیلی و مجنون، تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.

30- ----.(1382). خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.

31- واده، ژان کلود.(1372). حدیث عشق در شرق، ترجمة نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

32- وحشی بافقی، شمس الدین محمد .(1353). کلیات دیوان اشعار، به کوشش حسین نخعی، تهران: امیرکبیر.

 

References:

1- Eslami.N, Mohammad Ali. (1991)Jame Jahan Bin. Tehran, Iran. Jami Publication.

2- Dehlavi, A.Khosro. (1965)Lali and Majnoun. Bytaher, Ahmad Oghliof, Moscow. Danesh Publication.

3- Dehlavi, A.Khosro. (1966) Khosro And Shirin. Bytaher, Ahmad. Oghliof, Moscow. Danesh Publication.

4- Jami, N.Abdolrahman. (1991) Masnavihaft Orang. By M.Gilani, Modaresi. Tehran. Gholestan Publication.

5- Kermani, Khajavi. (1991).Khamse by Beheshti, Shirazi. S.A.Kerman. ShahiBahonarUniversityKerman.

6- Dehliavi, Hassan. (2004) Poetical Works by Beheshti, Shirazi.S.A And Ghlich Khani.H.Tehran Cultural Associaciton Works.

7- Savoji.S.(1969). Jamshid and The Sun by J.P.Asemoson and Vahman.F.Tehran.Translation and Publiaction Company.

8- Satari, Jalal. (1987). The Mannres Of Majnun ,S love Tehran.Tous .Pbl.

9- Sadi, Moslehedin.(2006). Sadi, Slyric by Youfofi, Gholamhoesin. Tehran. Sokhan Pbl.

10- Sadi, Moslehedin.(1998) Gholestan by Youfofi, Gholanhoesin. Tehran.Kharazmi Pbl.

11- Sadi, Moslehedin.(2000) Boostan by Youfofi, Gholamhoesin. Teran. Kharazmi Pbl

12- S.F Love in Alghyan Jahez Assay by Pour Javadi>N and Nour Bakhshan. A Maaref Mgazine.

13- Safa.Z. (1999) The HistoryI Of Iran Litritures Tehran.Ghoghous Press.

14- Atar, Farided. (2005)Mantegholteir By Shafiei Kadkani.M.R Tehran Sokhan Pbl.

15- Atar, Faridedin. (2007)Mosibat Name By Shafiei Kadkani.M.R Tehran Sokhan Pbl.

16- Onsori.Vamegh and Azra By Molavi.M.Shafi Pakestan.

17- Onsorolmaani, Keykavous Abn Askandari.Ghabousname by Youesi.GH.H .Tehran Cultural and Scintific Press.

18- Ayoughi (1983) Varache And Ghoshah By Safa.Z Tehran.Frdosi Press.

20- Ghazali, Ahmad. (2009) The collections of Persian Works by Ahmad Mojahed, Tehran University Press.

21- Gholamrezai, M.(1991)The Lyric Stories From The Beginning Of Persian Poem To The Begininh Of  7Th Century .Tehran

22-Farda Asade Gorgani,F(2001)Veis and Ramin By Roshan.M .Tehran,Sedaye Moaser Publication.

23- Araghi, F. (2007) Complet Works ByMohtasham .N Tehran.Zavar Press.

24- Forozan Far.B (2005) The Expression Of Masnavi Sharifvol Tehran.Zavar Press.

25- Kazazi, J (2006) The Letter Of Anclent Vol 1Tehran.Samt Press.

26- Madi.A (1992) Love In Iranian LitritureI Tehran .Studies and Cultural researches Company

27- Molavi.J.M (1999) Koliat Shams By Frozanfar.B Vol3 Tehran. Amirkabir Publication.

26- Molavi.J.M (2003) Masnavie Manavi By Sobhani.T Tehran. Rozaneh Publication.

28- Nezami (2001) Leili And Majnoun By H.Vahid Dastgerdi And S.Hamidian .Tehran.Ghatre Press.

29- Nezami (2003)Khosro  And  Shirin By H.Vahid Dastgerdi And S.Hamidian .Tehran.Ghatre Press.

30- Najmrazi (2005) Mersadol  Ebad By M.M.Rihani, Tehran. Cultural and Scintific Press.

31- Vade.J.K (1993)The Story Of Love In The East By N.Pour Javadi .Tehran Markaz Nashre Daneshgahi.

32- Vahshie Bafghi.(1974) The Coplete Poems Works Byh.Nakhaei. Tehran.Amirkabir Publicaton.