مطالعات نقد ادبی: 1 (48)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تأملی در ویژگی های ادبی و زبانی ماشین نوشته ها
فرهاد دیوسالار

ادبیات جاده ای که از ژانرهای ادبیات فولکوریک محسوب می شود با عناوین دیگری چون: ادبیات سیار، ادبیات کامیونی، ادبیات بیابانگرد، ادبیات ماشینی، ماشین نوشته ها و خودرو نوشته ها نیز کاربرد دارد. این نوشته ها که ساخته ذهن مردان جاده است، بیان هنری زیبایی از رنج و اندوه انسان چکیده کامل

ادبیات جاده ای که از ژانرهای ادبیات فولکوریک محسوب می شود با عناوین دیگری چون: ادبیات سیار، ادبیات کامیونی، ادبیات بیابانگرد، ادبیات ماشینی، ماشین نوشته ها و خودرو نوشته ها نیز کاربرد دارد. این نوشته ها که ساخته ذهن مردان جاده است، بیان هنری زیبایی از رنج و اندوه انسان نسبت به ذات خود، اسرار و رموز جهان هستی، مطیع شدن در برابر قضا و قدر و سپردن امور به دست تقدیر و سرنوشت است. اگرچه بیشتر ابیات و عبارات ماشین نوشته ها گلچینی از اشعار دیگران است، ولی صاحب ماشین از آن برای بکارگیری احساسات درونی خود استفاده می کند و از طریق آن با مخاطبش ارتباط موفقی برقرار می سازد که در راستای آن مخاطب نیز جذب این ارتباط شده و رضایت خاطر او نیز فراهم می‌آید. در این جستار که بر روش توصیفی- تحلیلی استوار می باشد، سعی بر آن است این نوشته ها از دیدگاه زبانشناسی و ادبی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین از روش تطبیقی و مقایسه ای بهره گرفته تا به تحولات وتغییرات موجود در این نوع خاص از ادبیات در دهه های مختلف بخصوص در دو دهه اخیر بپردازد. با واکاوی موضوع در این جستار مشخص گردید آنچه درخصوص زبان ادبی این نوشتارها مورد توجه می باشد، تکثر ابعاد معنایی و مضامین مختلف در آنهاست که امری طبیعی می نماید، این بسبب قابلیت ویژه ای در این نوشتارها است که از آن به فضاسازی تعبیر می شود. شناخت زبان شعری با افکار و احساس موجود در پس آن، چگونگی انتقال و یافتن ابزار انتقال آن، از مهمترین مسائلی است که در این دل نوشته ها مدّ نظر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بازتاب فرهنگ عامه در غزلیات شمس
لطیفه سلامت باویل

فرهنگ عامه شاخه ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازندة آن است. تمام فرهنگ‌ها و جوامع شناخته شده در جهان دارای فرهنگ عامه اند. ابعاد وسیع و گستردة آن شامل آداب و رسوم، جشن ها و آیین ها، سنت ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غز چکیده کامل

فرهنگ عامه شاخه ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازندة آن است. تمام فرهنگ‌ها و جوامع شناخته شده در جهان دارای فرهنگ عامه اند. ابعاد وسیع و گستردة آن شامل آداب و رسوم، جشن ها و آیین ها، سنت ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غزلیات شمس یا دیوان کبیر به عنوان یکی از غنی ترین گنجینه های فرهنگی زبان فارسی، به لحاظ وجود اجزای گوناگون فرهنگ عامه در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این اثر ریشه های عمیقی در فرهنگ مردم داشته و در آن عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه در خدمت اندیشه‌های عارفانه مولانا درآمده است. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه را در غزلیات شمس مورد بررسی قرار می دهد. از آن جا که بررسی تمام مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ عامه در این مقاله امکان‌پذیر نیست لذا از میان عناصر معنوی به آداب و رسوم، باورها و زبان عامه و از عناصر مادی به مشاغل و پیشه ها، خوراک و پوشاک می پردازد. مولانا از این عناصر برای بیان پیوند شعر با زندگی مردم و مضمون سازی استفاده کرده است که آشنایی با آنها می تواند بسیاری از رموز اشعار او بگشاید و درک درستی از آنها به ما بدهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - نقد و تحلیل آراء زبان شناختی ابن خالویه در باره وقف در قرائت
مختار فاضل نیا علی صابری

یکی از موضوعات مهم زبان شناسی قرآن شناخت پدیده ی وقف است که در اثر قطع نفس هنگام قرائت، و به منظور تازه کردن آن به وجود می آید. از آنجایی که گاهی در قرآن کریم واژگانی به دو یا چند صورت قرائت شده است و این اختلاف در قرائت سبب صدور احکام فقهی و منشأ تفاوت دیدگاه دانشمندان چکیده کامل

یکی از موضوعات مهم زبان شناسی قرآن شناخت پدیده ی وقف است که در اثر قطع نفس هنگام قرائت، و به منظور تازه کردن آن به وجود می آید. از آنجایی که گاهی در قرآن کریم واژگانی به دو یا چند صورت قرائت شده است و این اختلاف در قرائت سبب صدور احکام فقهی و منشأ تفاوت دیدگاه دانشمندان اسلامی می‌شود، در این پژوهش ضمن بیان وقف و اقسام آن با ذکر شواهد قرآنی، بر آنیم تا دریابیم، با قطع سخن در هنگام خروج آخرین لفظ، چه تغییراتی در کلام پدید می‌آید؟ و ابن خالویه( م370ق) زبان شناس سرآمد شیعی-ایرانی، چه دیدگاهی نسبت به آن دارد؟ در نتیجه تلاش کردیم تا با تکیه بر آراء ممتاز و ابتکاری که در آثار این زبان شناس وجود دارد، از یک سو توجیه این اختلافات را در قراءات از نظر ابن خالویه بیان کنیم و از سوی دیگر، دیدگاهش را با آراء برخی از زبان شناسان مهم موافق و مخالف مقایسه کنیم، تا ضمن روشن ساختن دیدگاه‌های این زبان شناس برجسته در زمینه‌ی وقف، خوانندگان را با دلایل ابتکاری او، در اختلاف قراءات هنگام وقف و ایجاد تغییر در حرکات، افزودن برکلمه یا کاستن از آن آشنا سازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بررسی آرمان شهر (مدینۀ فاضله) در اشعار قیصر امین‌ پور براساس آراء فارابی
زینب السادات کاشانی محمد علی گذشتی

مهم ترین مسئله ای که فارابی مورد بحث و بررسی قرار داده است، مسأله عدالت است. از نظر وی عدالت این است که همه به سعادت و کمال افضل خود برسند. حال طبق این نظریه فارابی آرمان شهر یا مدینۀ فاضله ، مکانی است که در آنجا زندگانی مردم کامل و قرین سعادت و رستگاری است. جایی است دس چکیده کامل

مهم ترین مسئله ای که فارابی مورد بحث و بررسی قرار داده است، مسأله عدالت است. از نظر وی عدالت این است که همه به سعادت و کمال افضل خود برسند. حال طبق این نظریه فارابی آرمان شهر یا مدینۀ فاضله ، مکانی است که در آنجا زندگانی مردم کامل و قرین سعادت و رستگاری است. جایی است دست نیافتنی که تصویر آن همواره در افق آرزوی آدمی نقش می‌بندد. بشر در طول تاریخ آرزومند دستیابی به جامعه‌ای بوده که در آن به خواسته‌هایش برسد و معنویت را با آرامش روحی- روانی و بی نیازی مادّی درآمیزد. انسان از دیرباز در برابر ناکامی‌ها، بیدادگری‌ها و ناهمواری‌های زندگی سعی کرده، بر بال خیال و اندیشه سوار شده، طرح یک جامعۀ آرمانی را تصویر کند. انگیزۀ او از بیان این شهر خیالی این بوده که از دردها و رنج‌های خود بکاهد و معایب و نواقص جامعۀ خویش را بازگو کند. از این اندیشه در شعر فارسی با نمادهای مختلفی یاد می‌شود که نتیجۀ نوعی غم غربت در نهان شاعر است که او را به تخیّل جامعه‌ای آرمانی سوق می‌دهد. از جمله شاعرانی که به ترسیم جامعۀ آرمانی می‌پردازد، قیصر امین پور است. شعر او بازگو کننده مهم‌ترین و انسانی‌ترین دغدغه‌های انسان معاصر است که گویی از موطن اصلی خویش جدا افتاده است. آرمان‌های مطلوب و گمشدۀ بشری که در تمام دوره‌های زمانی و در تمام ادیان گمگشته انسان‌هاست هر لحظه در اشعار قیصر گوشزد می‌شود. امین پور شاعر دردمندی بود که دغدغه‌های او درباره آرمان‌های مظلومان در جهان و علاقه‌مندی قلبی‌اش به تحقق جامعۀ آرمانی به زندگی‌اش معنا می‌بخشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مطالعه رئالیستی رمان های «شکر تلخ» و «گزنه» از جعفر شهری
اعظم لطفی ویدا وفایی

در این مقاله برآنیم که با معرفی سبک رئالیسم و ویژگی های آن، به مؤلفه های طرح شده در ساختار روایی رمان های رئالیستی دست یابیم. رئالیسم به منزلة نگرشی در هنر و ادبیات و روشی دقیق برای باز نمایی واقعیت در آثار هنری و ادبی است. در واقع رئالیست ها نگاه کاوشگرانة خود را دقیقا چکیده کامل

در این مقاله برآنیم که با معرفی سبک رئالیسم و ویژگی های آن، به مؤلفه های طرح شده در ساختار روایی رمان های رئالیستی دست یابیم. رئالیسم به منزلة نگرشی در هنر و ادبیات و روشی دقیق برای باز نمایی واقعیت در آثار هنری و ادبی است. در واقع رئالیست ها نگاه کاوشگرانة خود را دقیقاً به دیدن مشکلات اجتماعی نظیر فقر، فحشا و محرومیت ها معطوف می دارند و مصداق ها و نمونه های آن را در برهه ای خاص از زمان و نیز مکانی خاص دستمایة نوشتن می کنند در این مقاله با بررسی دیدگاه ها و نظریه های متعدد راجع به سبک رئالیسم، مؤلفه های این سبک از جمله زاویه دید، مکان، زمان، توصیف، شخصیت پردازی و پیرنگ را در کتاب های "شکر تلخ" و "گزنه" از "جعفر شهری" مورد بررسی و ارزیابی قرار داده ایم . روش تحقیق در این پژوهش کیفی، بر مبنای هدف، توصیفی - تحلیلی و بر مبنای پیشینة پژوهش توسعه ای - ترویجی و روش گردآوری داده ها اسنادی - کتابخانه ای می باشد. از آن جا که سبک رئالیسم عرصة وسیعی از ادبیات معاصر و حتی برخی آثار کلاسیک را به خود اختصاص داده، لذا امید است تعمیق بیشتر بر روی این جنبش و بررسی آثار نویسندگانی چون "جعفر شهری " که درباره شان تا به امروز گامی جدی برداشته نشده است، راهی هموارتر برای علاقه مندان به رمان ها و مجموعه داستان های سبک رئالیسم باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی تطبیقی عنصر شخصیت در رمان های «دا» و «أم سعد»
زهرا مطیعی معصومه صادقی

رمان ازجمله انواع ادبی بسیارموثر در بیان پایداری یک ملت در برابر ظلم و ستم داخلی و خارجی محسوب می شود. ادب فارسی و عربی معاصر به سبب وجود مشترکات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این نوع ادبی نیز از شباهت های فرم و محتوای یکسانی سود می جویند. شخصیت از عناصر مهم در رمان و تجلی چکیده کامل

رمان ازجمله انواع ادبی بسیارموثر در بیان پایداری یک ملت در برابر ظلم و ستم داخلی و خارجی محسوب می شود. ادب فارسی و عربی معاصر به سبب وجود مشترکات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این نوع ادبی نیز از شباهت های فرم و محتوای یکسانی سود می جویند. شخصیت از عناصر مهم در رمان و تجلی گاه احساسات و اعتقادات نویسنده است. مقاله پیش رو به بررسی انواع شخصیت در رمان های دا اثر سیده زهرا حسینی و أم سعد نوشته غسان کنفانی به شیوه توصیفی – تحلیلی در قالب ادبیات تطبیقی پرداخته است. برای تحقق این هدف شخصیت ها از منظر محوریت، تحول و نوع بررسی شده اند. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که علاوه بر همسو بودن شخصیت ها به سبب وجود فضای مقاومت و پایداری و قلم مشابه دو نویسنده در پردازش فرم و محتوای شخصیت ها، کاربست ژانر اجتماعی در شخصیت پردازی و ترسیم تیپ هایی درگیر با آرمان های ملی- مذهبی نیز مورد توجه بوده است. حضور تراژدی بیشتر در رمان دا نسبت به رمان أم سعد، از جمله تفاوت های عمده این دو رمان نسبت به یکدیگر است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات