نگاهی به مثنوی «سلم‌الجنان» اکبرعلیخان متخلص به جاوید
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسینگار حیدری 1 , احمدرضا یلمه ها 2 , مریم محمودی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران(نویسنده مسؤول)
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران
کلید واژه: معراج‌نامه, نسخة خطی, سلم‌الجنان, اکبرعلیخان جاوید,
چکیده مقاله :
یکی از نسخه‌های گمنام، معراج‌نامه‌ای ناشناخته به نام سلم‌الجنان سرودۀ اکبرعلیخان متخلص به جاوید است. این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی این اثر، به بیان ویژ‌گی‌ها و شاخصه‌های زبانی، ادبی، موسیقایی و فکری آن بپردازد. ازنظر ویژگی‌های زبانی، واژه‌ها و عبارت‌های عربی در متن غلبه دارد که برخی از آن‌ها منسوخ و متروک و نامأنوس است. سراینده در برخی ابیات به ترکیب‌سازی‌های جدید دست زده است. بهره‌گیری از عامیانه‌گویی و مخفف‌نویسی از دیگر شگردهای شاعر در حیطۀ زبانی است. جاوید در قلمرو ویژگی‌های ادبی به‌صورت معتدل مباحث بلاغی و آرایه‌های ادبی را در متن نشانده است. در زمینۀ موسیقی شعر، شاعر از وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن (بحر سریع) و قالب مثنوی بهره برده است. در قلمرو محتوا نیز بر آن بوده است تا معراج حضرت رسول (ص) را براساس اعتقادات و روایات مسلمانان به‌گونه‌ای پرشور و معنوی ازطریق پیوند مناسب میان تصاویر، عواطف، احساسات، خیال‌پردازی و وزن ترسیم کند.
.
_||_