بررسی کاربرد مقادیر مختلف بذر و سطوح مختلف نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی بر ورس و عملکرد دانه لاین 18-81 N- گندم در دو منطقه از استان مازندران

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

حمیدرضا مبصر مبصر ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر)
رحمت اله حسینی ² (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر)
الیاس رحیمی پطرودی ³ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر)

تاریخ دریافت : 1394/09/10 تاریخ پذیرش : 1394/09/10 تاریخ انتشار : 1388/05/01

کلید واژه: منطقه, گندم, میزان بذر, سطوح نیتروژن و عملکرد دانه,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف میزان بذر و سطوح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم لاین 18-81-N در شرایط متفاوت آب و هوای استان مازندران، آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 89-88 در دو منطقه قراخیل و فریم در شهرستان‌های قائمشهر و ساری اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه میزان بذر(200، 250 و 300 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی شامل سه سطح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل (0-5/17-5/34 کیلوگرم نیتروژن در هکتار که به ترتیب برابر0-5/37 و75 کیلوگرم اوره در هکتار) بود. نتایج نشان داد حرکت خمش در منطقه قراخیل (ارتفاع از سطح دریا 7/14متر) نسبت به منطقه فریم (ارتفاع از سطح دریا 725 متر) به خاطر کوتاه‌تر بودن طول میانگره، طول ساقه و کمتر بودن تعداد میانگره، وزن سنبله، و وزن‌ تر ساقه کمتر شد. با افزایش میزان بذر تا 300 کیلوگرم در هکتار حرکت خمش بخاطر کمتر بودن وزن‌ تر ساقه و سنبله کاهش معنی‌داری داشت و سطوح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل اثر معنی‌داری بر حرکت خمش نداشته است. میزان عملکرد دانه در منطقه فریم 22/20% بیشتر از قراخیل بود که علت این امر به خاطر افزایش تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در واحد سطح، افزایش وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله بود. عملکرد دانه با مصرف زیاد نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی نسبت به شاهد (بدون مصرف نیتروژن) به نسبت 8/10% افزایش داشت. هر چند میزان بذر اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه نداشت اما بیشترین و کمترین تعداد سنبله در واحد سطح به ترتیب با میزان 300 و200 کیلوگرم بذر در هکتار (با اختلاف 09/132سنبله) به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

     In order to study of  different    effects  of  seed  rates  and nitrogen  levels  at  the  booting stage on  the   grain yield and yield components of N-81-18 line at the different conditions of  Mazandaran clime experiment as split- plot at the random complete Blocks design at the four replication at 2009 -2010 year at two regions of Gharakhyl and the Farim was executed in the Sari and Ghaemshahr agent. Main plot includes 3 levels of seed rates (200, 250, 300 kg/ha) and sub plot has been included 3 levels of nitrogen at the booting stage (0-17.5, 35 kg of nitrogen or o-37.5, 75 kg from urea resource). Results showed that bending moment at the Gharakhyl region (height from sea level is 14.7 meter) then pharim region (height from sea level is 725 meter) because of shortest internodes height, culm height, the number of internodes, weight of culm wet and spike weight was less. With excess of seed rate to 300 kg/ha, bending moment for the most low weight of culm wet and spiek had reduction and nitrogen levels at the booting stage had not signification effect on the bending moment. Grain yield at the Farim region was 20.22 % more than Gharakhyl reason of this was increase of the number tiller on plant, the number of spike at the grand unit, increase of 1000-grain weight and the number grain at the spike. Grain yield with a lot consumption of nitrogen at the booting stage than without consumption of nitrogen increased 10.8 %. However seed rates was not signification effect of grain yield but was received the most and less number of spike at the grand level unit respectively as 300 and 200 kg, seed /ha.

منابع و مأخذ:

1- اردکانی، م.، صیادی، ج. و جم نژاد، م. 1385. بررسی تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مرفولوژیکی موثر بر خوابیدگی گندم لاین موتانت1-7-65-.T خلاصه مقالات نهمین کنگره علوم زراعت واصلاح نباتات ایران. 5 – 7 شهریور، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران. صفحه 10.

2- خزاعی، ع. 1378. تاثیر محلول پاشی اوره درمراحل مختلف رشد بر ظرفیت منبع ومخزن درگندم. کنگره زراعت واصلاح نباتات.

3- قبادی، م. 1378. تاثیر تراکم‌های مختلف بوته بر روند پنجه‌زنی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد  4 رقم گندم در شرایط آب و هوای اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

4- مدرس ثانوی، ع. و سروش زاده، ع. 1382. اثرات فاصله هر ردیف و میزان بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم ، لاین امید بخش M-75-10. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال دهم، شماره اول بهار. صفحه97-83 .

5- مظفری، ا.، سیادت، س. ع. و هاشمی دزفولی، ا. 1378. تاثیر تراکم بوته بر خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم گندم دوروم تحت شرایط دیم ایلام. مجله نشریه پژوهش در علوم کشاورزی ، شماره اول.

6- نور محمدی،  ق.، سیادت، ع‌. و کاشانی، ع. 1376. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز  446 صفحه.

7- Cassman, k. G., Bryant, G. D. C., Fulton, A. E. and jackson, F. 1990. Nitrogen supply effects on partitioning of dry matter and nitrogen to grain irrigated wheat.Agron.j. 39:1180-1188.

8- Crook, M. j. and Ennos, A. R. 1995. The effect of nitrogen and growth regulators on stem and root characteristics associated with lodging in two cultivars of winter wheat. J. Exp. Bot. 46:931-938.

9- Eagle. A. J., Bird, J. A., Hil, J. E., Horwath, W. R. and Kessel, C.V. 2001. Nitrogen dynamics and fertilizer use efficiency in rice following straw in Corporation and winter flooding. Agron.j. 93:1346-1354.

10- El Debaby, A. E., Ibrahim, K. E., saad, A. M. M. and El salhy, T. S. 1994. Wheat lodging and growth characteris as affected by some agricultural practices. Ann. Agric. Sci. 32: 1325-1337.

11-Gooding, M. J.  and  Davies, W. p. 1992. Foliare Urea fertilization of cereals.Areview. Fert. Res.32:209-222.

12- Holen, D. L., Bruckner, P. L., Martin, J. M., Carlson, G. R., Wichman, D. M. and Berg, J. E. 2001. Respone of winter wheat to simulated stand reduction. Agron. J. 93: 364-370.

13- Kheiralla, K. A., Mehdi, E. E. and Dawood, R. A. 1993. Evaluation of some wheat cullivars for traits related to lodging resistance under different levels of nitrogen. Assiut. J.Agric. sci.24:257-271.

14-Morris, u. f. and Paulson, G. m. 1985. Development of hard winter wheat after anthesis as affected by nitrogem nutrition.Crop sci25:1007-1010

15- Raun, W. R. and Johnson, G. V. 1995. Soil Plant buffering of in organic nitrogen in continuous winter wheat. Agron. J. 87:827-834.

16- Raun, W. R. and Johnson, G. V. 1999. Improving use efficiency for cereal production. Agron. J. 91:357-368.

17-  Raun, W. R., Solie, J. B., Johnson, G. V., Stone, M. L., Mullen, R. W., Freeman, K. W., Thomason, W. E. and Lukina, E. V. 2002. Improving nitrogen use efficiency in cereal grain production with optical sensing and variable rate application. Agron. J. 94:815-820.

18- Tripathi, S. C., Sayre, K. D., Kaul, J. N.  and Narang, R. S. 2003. Growth and morphology of spring wheat culms and their association with lodging: effects of genotypes, N Levels and ethephon. Field Crops Res. 84: 271-290.

19- Wiersma, j. j. 2002. Determining an optimum seeding rate for spring wheat in Northwest minnesote. Plant Management Net work.