تمایزشناسی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا بر اساس تحلیل روایی خطمشی
محورهای موضوعی : مدیریت دولتی
مهربان هادی پیکانی
1
*
,
سید علی حسینی اصل
2
,
محمدرضا یزدانی زازرانی
3
1 - گروه مديريت دولتي، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران
2 - مديريت دولتي، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران
3 - استادیار گروه علوم سیاسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: پاندمي كرونا, تحلیل مضمون, تحلیل روایی خط مشي, خطمشی عمومی.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: همهگیری ويروس كرونا بزرگ‌ترین چالش و بحران جهان در سال2020 بود. این همهگیری باعث اختلالات شدید اجتماعی و اقتصادی در جهان و ایران شده که اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادی نیز در پی داشته است. اين اختلالات، خطمشيگذار را وادار كرد تا داستان‌هاي خطمشي متفاوتي را روايت كند. هدف پژوهش تمایزشناسی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا بر اساس تحلیل روایی خطمشی است.
روش: پژوهش از منظر روش‌شناسی تحلیل کیفی روایت و هدف تحلیلی- توصيفی و استراتژی آن تحليل مضمون است. برای تحلیل دادهها، متن مجموعه مستندات روایت خطمشیهای دولت استخراج و در نرم‌افزار اکسل ثبت و با استفاده از روش تحلیل مضمون در سه سطح کدهای اولیه، مضمون اصلی و فرعی کدگذاري شدند و سپس اجزای روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا مشخص شدند.
يافته‌ها: با تحلیل مضمون دادهها و برچسب روایتی، روايت متمایز خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا شامل (1- خطمشی پیشگیرانه و ایمنی جمعی، تغییر خطمشی. 2- خطمشی قرنطینه، ضرورت كاهش فعاليتها و تغییر خطمشی. 3- خطمشی فاصلهگذاری اجتماعی، ضرورت تداوم فعاليتهای محدود و اصلاح خطمشی. 4- خطمشی تعارض منافع کاسبان، بازنده و برنده بحران کرونا. 5- خطمشی ضد تحریمی، ديپلماسى سلامت و رسانهاى. 6- خطمشی توليد و اقتصاد دانش‌بنیان) شناسایی و مؤلفه‌های روايت خطمشیها متمايز و هر روایتی به پیشنهاد‌ها و استفاده متفاوتی منتج شده است.
نتيجه‌گيري: خط‌مشی‌هاي دولت در موقعيت بحران ويروس كرونا را می‌توان به‌خوبی در چارچوب روايت خطمشي تبيين كرد و مؤلفههاي روايتي را از آن‌ها استخراج نمود. اين پژوهش با تعیین ابعاد ساختاری و محتوايي روايت خطمشیها، چارچوب مفهومي جديدي را ارائه کرده كه می‌تواند روايت خطمشیها را به شكل جامع‌تری توصيف و تحليل كند. نتایج پژوهش تأثیر روایتها در فرایند سیاست‌گذاری را به‌خوبی مشخص کرده است.
Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.
Seyed Ali Hosseini Asl
PhD student of Public Administration, Department of Public Administration, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
Mehraban Hadi Peykani
Assistant Professor, Department of Public Administration, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran (Corresponding Author).
Mohammad Reza Yazdani zazerani
Assistant Professor, Department of Political Science, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
Received: 2025 June 8 | Revised: 2025 July 28 | Accepted: 2025 Augst 1
Abstract:
Context and objective: The coronavirus pandemic was the world's biggest challenge and crisis in 2020. This pandemic caused severe social and economic disruptions globally and in Iran, leading to significant economic and social impacts. These disruptions forced policymakers to narrative different policy stories. The purpose the research is to Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.
Method: The research, from methodological perspective, is a qualitative narrative analysis and its purpose analytical-descriptive and strategy are thematic analysis. For data analysis, the text of the government policies narrative documents was extracted and recorded in Excel software, and coded using the thematic analysis method at three levels: initial codes, main themes, and sub-themes.Then, the components the narrative of the policies the stage of facing Corona crisis are specified.
Findings: By analyzing the thematic of the data and the narrative label, the distinct narrative of the policies the corona crisis facing stage includes (1-Preventive policy and collective safety, policy change. 2-Quarantine policy, necessity of reducing activities and policy change. 3-Social distancing policy, necessity of continuing limited activities and policy Correction. 4-Conflict of interest policy profiteers, losers and winners of the corona crisis. 5-Anti-sanction policy, diplomacy health and media. 6-Production and knowledge-based economy policy) were identify and the components of the policy narratives distinct and each narrative led to different suggestions and uses.
Conclusion: Government policies in the situation coronavirus crisis can be well explained within the framework of policy narrative and narrative components can be extracted from them.This research, by determining the structural and content dimensions of the narrative policies framework, presents a new conceptual framework that can more comprehensively describe and analyze policy narratives. The research results clearly demonstrate the impact of narratives on the policymaking process.
Keywords: Corona pandemic, thematic analysis, policy narrative analysis, public policy.
Extended Abstract
Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.
Introduction
Public policy is what the government chooses to do or not to do (Dye, 2013:3).The Narrative Policy Framework(NPF) is a fundamental tool in understanding how policy narratives influence public policy processes. The analysis shows a continuous focus on core theoretical components, indicating the framework's robustness (Kuenzler et al, 2025).
The Covid-19 disease was the most widespread in the 21st century, to the extent that the World Health Organization considered it a threat to the entire world.The existence of this disease in Iran was officially confirmed on February18,2020.In this context, governments, recognizing the importance of the issue, called various policymaking institutions to the decision-making arena. The pressure of public opinion and the multidimensional effects of this phenomenon created the grounds for the formation of various narratives to overcome this crisis (Jaworsky & Qiaoan, 2021). This research proposes a new framework for analyzing policy narratives and analyzes the policies of the Iranian government in the stage of facing the Covid-19 disease using it and examines it as a research problem and necessity and through the aggregation and integration the conducted studies and the narrative documents of government policy, they identified the distinct narratives of Iran's government policy in during crisis stage and specified their structure and content. The general question of the research is: What policy narrative has the policy-maker created and presented to confront the Covid-19 pandemic in Iran, and what is its impact on the policy-making process? The present study attempts to understand the theoretical and practical dimensions of its mission in understanding the effectiveness of government policies, especially in the stage of effective prevention and control of the Corona pandemic, and to explain the extent of its impact in practice on the output of policy-making based on the policy narrative analysis as a problem and importance of the research. The purpose of the research is to identify the distinctive policy narratives of the stage of facing the Corona pandemic, in which the government communicates its policies.
Case Study
This research, as a case study, identifies distinct policy narratives from the stage of confronting the coronavirus pandemic.
Theoretical Framework
To facing at the national or global level, there has been limited research on identifying of political narratives distinct during the Corona crisis. but, the narrative framework of policy consists of two shape and content dimensions. The shape (structure) of the narrative consists of the components of context, character, Plot (events trend), and ethics. The context is the setting in which the policy issue arises. Characters are the actors who play a role in the narrative of policy (Jones et al, 2023). Plot(events trend) is a map of actions that determines the relationships between characters and the context. Ethics also addresses the professional ethical aspects of the proposed policy strategies in the context. The Content dimension of policy narration encompasses the system of beliefs and narrative strategies. The belief system is a collection of values and beliefs that determines the orientation of individuals, groups, coalitions, and societies. Policy strategies also indicate the ways that shape the policy narrative (Shanahan et al, 2018).
This is while the study by (Roedyati et al, 2022) titled “Response to Covid-19: Presidents Rouhani and Raisi’s Narrative on Politics in Iran” through the media; Using discourse analysis, this study attempts to discover the content of the narrative and examine what discourse (narrative) the Iranian government wants to convey to the people. In another study (Askari et al, 2021) conducted a thematic analysis of mental health dimensions affected by the coronavirus pandemic, which showed that the covid-19 pandemic has endangered the mental and physical health of individuals and communities in all countries worldwide.The findings from the interviews were extracted categorized into 7 main themes and 27 sub-themes. and also (Gupta et al, 2021) in a national survey, by examining the construction of a nuclear power plant in India, identified the narrative characters (villain, hero, and victim) and the winning and losing strategies of narratives in public support for nuclear energy in India.
Methodology
This research, from a methodological perspective of qualitative narrative analysis, has an applied orientation, an analytical-descriptive objective, and a case study strategy. This research follows an inductive process and classifies the nature of themes in the text based on the hierarchical theme classification method (King et al, 2004). Data and information for the research were obtained from two different sources from the outbreak of covid-19 until June 2023. Initially, approximately185 documents from the decisions of the two selected sources were summarized into 42 narratives based on the stage of confronting covid-19, and 421 initial conceptual codes were identified and recorded in tables in Excel software.For the analysis of the research data, the themes of government policy narratives were analyzed, and main and sub-themes were identified. Also narrative label was assigned to similar sets of sub-themes, resulting in the identification of 6 narrative distinct.
Discussion and Results
The role of governance and government in epidemic control is to reduce its health, economic, and social costs. However, a policy narrative framework can extract executive applications for policymakers. This research has attempted to cover the theoretical void between the structural and content domains of policy narratives by presenting a new framework for policy narrative, and to examine and analyze the narratives of the Iranian government in confronting the coronavirus with an integrated perspective.
Based on research findings, By analyzing the thematic of the data and the narrative label, the distinct narrative of the policies the corona crisis facing stage includes (1-Preventive policy and collective safety, policy change. 2-Quarantine policy, necessity of reducing activities and policy change. 3-Social distancing policy, necessity of continuing limited activities and policy Correction. 4-Conflict of interest policy profiteers, losers and winners of the corona crisis. 5-Anti-sanction policy, diplomacy health and media. 6-Production and knowledge-based economy policy) were identify and the components of the policy narratives distinct and each narrative led to different suggestions and uses.
Conclusion
This research, by presenting a new and valid method, adds to the scientific literature in the field of policymaking and decision-making, helping researchers and decision-makers to prepare the ground for confronting current and future crises for statesmen and governments in Iran and the world by adopting appropriate decisions. In particular, it can be used as a reliable source for planning and policymaking in the field of crisis management. This research analyzes the impact of Distinctionology the narrative of Iranian government policies during the Covid-19 crisis on the policymaking process, and effectively explains the government's decisions during the pandemic crisis within a policy narrative framework, extracting narrative components from them, and enabling subsequent researchers to conduct a more powerful analysis of policy narratives. Finally, by focusing on narrative coherence, this policy narrative analysis is useful for initiatives by governmental and non-governmental organizations seeking a more coherent framework for their messages.
Contribution of authors
This article is based on the first author's doctoral thesis on the topic the narrative analysis of the policies Confronting with the Corona pandemic in Iran based on the framework of narrative policy analysis, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan).
Ethical approval
All ethical considerations have been met.
Conflict of interest
No conflicts of interest are declared by the authors.
Abbasi, A. Mohammadi, L. & Mohammadi, K .(2024). Validity and reliability in qualitative research: A systematic review. Journal of Information Processing and Management, 40(2). https://doi.org/ 10.22034 /jipm.2024.717062. [in Persian].
Afrashte, S. Alimohammadi, Y. & Sepandi, M .(2022). The role of isolation, quarantine and social distancing in controlling theCOVID-19 epidemic.Military Medicine,22(2).https://doi.org/10.30491/JMM.22.2.210.[inPersian].
Askari, M. Choobdari, A. & Borjali, A .(2021). Content analysis of mental health dimensions affected by the coronavirus pandemic: A qualitative study. Clinical Psychology, Online First. [in Persian]. https://doi.org/10.22075/jcp.2020.21008.1928.
Azizi, H. (2020). The corona crisis could trigger a change in Iran’s foreign policy. https://www.ips-journal .eu/regions/middle-east-north-africa/the-corona-crisis-could-trigger-a-change-in-irans-foreign-policy-4298/
Abedi Jafari, H. Taslimi, M. Faghihi, A. & Sheikhzadeh, M .(2011).Theme and theme network analysis: A simple and efficient method for explaining patterns in qualitative data. Strategic-Management Thought (Management-Thought), 5(2). https://doi.org/10.30497/smt.2011.163. [in Persian].
Crow, D. A. & Lawlor, A .(2016). Media in the Policy Process: Using Framing and Narratives to Understand Policy Influences. Review of Policy Research, 33(5), 472–491. https://doi.org/10.1111/ropr.12187.
Dye, T. R .(2013). Understanding public policy. Boston: Prentice Hall.Edition:14, illustrated.
Ertas, N. & McKnight, A. N .(2020). A Narrative Policy Framework Analysis of Charter School Editorials in Local Media. Critical Questions in Education 11:1 Winter 2020.PP:1-20.
Ebrahimi, S, A. & Ainali, M .(2019). fournissent un cadre pour expliquer la conquête des politiques publiques en utilisant la méthode d'analyse thématique et de modélisation structurelle-interprétation de l'administration publique,11(3), 403-430. https://doi.org/10.22059/jipa.2019.277891.2513. [in Persian].
Farazi, M .(2021). Functions of bilateral and multilateral diplomacy in combating the spread and management of the coronavirus; Studying the role and performance of the Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Iran: Quarterly Journal of International Organizations, Summer 1400, No. 11, pp. 191-223. [In Persian].
Gupta, K. Ripberger, J. T. Fox, A. S. Jenkins-Smith, H. C. & Silva, C. L .(2021).The future of nuclear energy in India:Evidence from a nationwide survey.Energy Policy,156,112388.https://doi.org/10.1016/j.enpol.2021.112388.
Gupta, K. Ripberger, J. & Wehde, W .(2016). Advocacy Group Messaging on Social Media: Using the Narrative Policy Framework to Study Twitter Messages about Nuclear Energy Policy in the United States. Policy Studies Journal, 46(1), 119–136. https://doi.org/10.1111/psj.12176.
Gray, G. & Jones, M. D .(2016). A qualitative narrative policy framework? Examining the policy narratives of US campaign finance regulatory reform. Public Policy and Administration, 31(3), 193–220. https://doi.org/10.1177/0952076715623356.
Humphreys, L. Lewis, N. A. Jr, Sender, K. & Won, A. S .(2021). Integrating Qualitative Methods and Open Science: Five Principles for More Trustworthy Research.Journal of Communication. https://doi.org/10.1093/joc/jqab026.
Haji Abbasi, H .(2019). Introducción del Design Thinking en la formulación de políticas: Las políticas de Irán frente al coronavirus. Política de Ciencia y Tecnología, 10(2(31)), 75-90. SID. https://sid.ir/paper/361444/fa. [in Persian].
Hasanqalipour, H. Amiri, M. & Pourezzat, A. A .(2017). Development of a policy evaluation model to maintain the effectiveness of faculty members in higher education. Scientific public administration,9(3). [in Persian]. https://doi.org/10.22059/jipa.2018.247098.2140.
Jaworsky, B. N. & Qiaoan, R .(2021). The politics of blaming: The narrative battle between China and the US over covid-19.Journal of Chinese Political Science, 26, 295–315. doi:10.1007/s11366-020-09690-8.
Jones, M. D., Smith-Walter, A., McBeth, M. K., & Shanahan, E. A. (2023). The Narrative Policy Framework. In Theories Of The Policy Process (pp. 161–195). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003308201-7.
Kuenzler, J. Stauffer, B. Schlaufer, C. Song, G. Smith-Walter, A. & Jones, M. D .(2025). A systematic review of the Narrative Policy Framework: a future research agenda. Policy & Politics, 53(1), 129–151. https://doi.org/10.1332/03055736y2024d000000046.
Khotami, K. Gesmi, I. Yogia, M. A. Amri, P. & Sasmi, D. T .(2023). Policy Development for handling COVID-19 from the Perspective of a Policy Narrative Framework. Jurnal Public Policy, 9(2), 136. https://doi.org/10.35308/jpp.v9i2.6858.
Khoobroo, M.T, Alvani, S. M. Jandaghi, G. R. & Rahmati, M. H .(2020). Dual use defense industry policies typologhy. Journal of Public Administration Perspective, 10(4), 21-148. [in Persian]. https://doi.org/10.48308/jpap.2019.96624.
Karabag, S. F .(2020). An Unprecedented Global Crisis! The Global, Regional, National, Political, Economic and Commercial Impact of the Coronavirus Pandemic. Unpublished. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.10262.98882.
King, N. & Horrocks, C .(2010), Interviews in qualitative research, London: Sage Kugihara, N .(1999). Gender and social loafing in japan. The Journal of Social Psychology,139(4), 516-526.
King, N .(2004). and Ryan, G. W. & Bernard, H. R. (2003). Using Templates in the Thematic Analysis of Text. In Essential Guide to Qualitative Methods in Organizational Research (pp. 256–270). SAGE Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781446280119.n21.
Malandrino, A .(2025). When narratives fail (and why): explaining policy narrative effectiveness in crisis. Italian Political Science Review/Rivista Italiana Di Scienza Politica, 1–17. https://doi.org/10.1017/ipo.2025.12.
Mintrom, M. & O’Connor, R .(2020). The importance of policy narrative: effective government responses to Covid-19. Policy Design and Practice, 3(3), 205–227. https://doi.org/10.1080/25741292.2020.1813358.
Maliki, M. & zaydon, H .(2020). the role of media in crisis management, News Science Quarterly, year eight, No. 32, 10, February,2020.P:73-90. https://ensani.ir/fa/article/438403. [in Persian].
O’Leary, R. Borland, R. Stockwell, T. & MacDonald, M .(2017). Claims in vapour device (e-cigarette) regulation: a narrative policy framework analysis. International Journal of Drug Policy, 44,31-40. https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2017.03.004.
Roedyati, J. Boer, R. F. & Azqiya, N.V.(2022). Covid 19 Response: President Rouhani And President Raisi’s Policy Narrative In Iran Through The Media. Journal Research of Social Science, Economics, and Management, 2(4). https://doi.org/10.59141/jrssem.v2i04.329.
Shanahan,E. A. Jones, M. D. Mcbeth, M. K. & Radaelli, C. M .(2018).The Narrative Policy Framework. In Theories of the Policy Process (pp.173–213). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429494284-6.
Vernaceri, A. & Alhaiye, H .(2022). Méthode d'analyse narrative ou de recherche narrative .Promouvoir la science, 13 (2). https://doi.org/10.22034/popsci.2022.322593.1151. [in Persian].
World Bank Group .(2020). Iran Ecomonomic Monitor Mitigation and Adaptation to Sanctions and the Pandemic,Washington: World Bank Group. https://hdl.handle.net/10986/34045.
Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.1
Seyed Ali Hosseini Asl
PhD student of Public Administration, Department of Public Administration, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
Mehraban Hadi Peykani
Assistant Professor, Department of Public Administration, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran (Corresponding Author).
Mohammad Reza Yazdani zazerani
Assistant Professor, Department of Political Science, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
Received: 2025 June 8 | Revised: 2025 July 28 | Accepted: 2025 Augst 1
Abstract:
Context and objective: The coronavirus pandemic was the world's biggest challenge and crisis in 2020. This pandemic caused severe social and economic disruptions globally and in Iran, leading to significant economic and social impacts. These disruptions forced policymakers to narrative different policy stories. The purpose the research is to Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.
Method: The research, from methodological perspective, is a qualitative narrative analysis and its purpose analytical-descriptive and strategy are thematic analysis. For data analysis, the text of the government policies narrative documents was extracted and recorded in Excel software, and coded using the thematic analysis method at three levels: initial codes, main themes, and sub-themes.Then, the components the narrative of the policies the stage of facing Corona crisis are specified.
Findings: By analyzing the thematic of the data and the narrative label, the distinct narrative of the policies the corona crisis facing stage includes (1-Preventive policy and collective safety, policy change. 2-Quarantine policy, necessity of reducing activities and policy change. 3-Social distancing policy, necessity of continuing limited activities and policy Correction. 4-Conflict of interest policy profiteers, losers and winners of the corona crisis. 5-Anti-sanction policy, diplomacy health and media. 6-Production and knowledge-based economy policy) were identify and the components of the policy narratives distinct and each narrative led to different suggestions and uses.
Conclusion: Government policies in the situation coronavirus crisis can be well explained within the framework of policy narrative and narrative components can be extracted from them.This research, by determining the structural and content dimensions of the narrative policies framework, presents a new conceptual framework that can more comprehensively describe and analyze policy narratives. The research results clearly demonstrate the impact of narratives on the policymaking process.
Keywords: Corona pandemic, thematic analysis, policy narrative analysis, public policy.
[1] https://doi.org/10.71815/jnapa.2025.3181209331
Extended Abstract
Distinctionology the narrative of the Iranian government's policies in the stage of facing Corona crisis based on the narrative analysis the policy.
Introduction
Public policy is what the government chooses to do or not to do (Dye, 2013:3).The Narrative Policy Framework(NPF) is a fundamental tool in understanding how policy narratives influence public policy processes. The analysis shows a continuous focus on core theoretical components, indicating the framework's robustness (Kuenzler et al, 2025).
The Covid-19 disease was the most widespread in the 21st century, to the extent that the World Health Organization considered it a threat to the entire world.The existence of this disease in Iran was officially confirmed on February18,2020.In this context, governments, recognizing the importance of the issue, called various policymaking institutions to the decision-making arena. The pressure of public opinion and the multidimensional effects of this phenomenon created the grounds for the formation of various narratives to overcome this crisis (Jaworsky & Qiaoan, 2021). This research proposes a new framework for analyzing policy narratives and analyzes the policies of the Iranian government in the stage of facing the Covid-19 disease using it and examines it as a research problem and necessity and through the aggregation and integration the conducted studies and the narrative documents of government policy, they identified the distinct narratives of Iran's government policy in during crisis stage and specified their structure and content. The general question of the research is: What policy narrative has the policy-maker created and presented to confront the Covid-19 pandemic in Iran, and what is its impact on the policy-making process? The present study attempts to understand the theoretical and practical dimensions of its mission in understanding the effectiveness of government policies, especially in the stage of effective prevention and control of the Corona pandemic, and to explain the extent of its impact in practice on the output of policy-making based on the policy narrative analysis as a problem and importance of the research. The purpose of the research is to identify the distinctive policy narratives of the stage of facing the Corona pandemic, in which the government communicates its policies.
Case Study
This research, as a case study, identifies distinct policy narratives from the stage of confronting the coronavirus pandemic.
Theoretical Framework
To facing at the national or global level, there has been limited research on identifying of political narratives distinct during the Corona crisis. but, the narrative framework of policy consists of two shape and content dimensions. The shape (structure) of the narrative consists of the components of context, character, Plot (events trend), and ethics. The context is the setting in which the policy issue arises. Characters are the actors who play a role in the narrative of policy (Jones et al, 2023). Plot(events trend) is a map of actions that determines the relationships between characters and the context. Ethics also addresses the professional ethical aspects of the proposed policy strategies in the context. The Content dimension of policy narration encompasses the system of beliefs and narrative strategies. The belief system is a collection of values and beliefs that determines the orientation of individuals, groups, coalitions, and societies. Policy strategies also indicate the ways that shape the policy narrative (Shanahan et al, 2018).
This is while the study by (Roedyati et al, 2022) titled “Response to Covid-19: Presidents Rouhani and Raisi’s Narrative on Politics in Iran” through the media; Using discourse analysis, this study attempts to discover the content of the narrative and examine what discourse (narrative) the Iranian government wants to convey to the people. In another study (Askari et al, 2021) conducted a thematic analysis of mental health dimensions affected by the coronavirus pandemic, which showed that the covid-19 pandemic has endangered the mental and physical health of individuals and communities in all countries worldwide.The findings from the interviews were extracted categorized into 7 main themes and 27 sub-themes. and also (Gupta et al, 2021) in a national survey, by examining the construction of a nuclear power plant in India, identified the narrative characters (villain, hero, and victim) and the winning and losing strategies of narratives in public support for nuclear energy in India.
Methodology
This research, from a methodological perspective of qualitative narrative analysis, has an applied orientation, an analytical-descriptive objective, and a case study strategy. This research follows an inductive process and classifies the nature of themes in the text based on the hierarchical theme classification method (King et al, 2004). Data and information for the research were obtained from two different sources from the outbreak of covid-19 until June 2023. Initially, approximately185 documents from the decisions of the two selected sources were summarized into 42 narratives based on the stage of confronting covid-19, and 421 initial conceptual codes were identified and recorded in tables in Excel software.For the analysis of the research data, the themes of government policy narratives were analyzed, and main and sub-themes were identified. Also narrative label was assigned to similar sets of sub-themes, resulting in the identification of 6 narrative distinct.
Discussion and Results
The role of governance and government in epidemic control is to reduce its health, economic, and social costs. However, a policy narrative framework can extract executive applications for policymakers. This research has attempted to cover the theoretical void between the structural and content domains of policy narratives by presenting a new framework for policy narrative, and to examine and analyze the narratives of the Iranian government in confronting the coronavirus with an integrated perspective.
Based on research findings, By analyzing the thematic of the data and the narrative label, the distinct narrative of the policies the corona crisis facing stage includes (1-Preventive policy and collective safety, policy change. 2-Quarantine policy, necessity of reducing activities and policy change. 3-Social distancing policy, necessity of continuing limited activities and policy Correction. 4-Conflict of interest policy profiteers, losers and winners of the corona crisis. 5-Anti-sanction policy, diplomacy health and media. 6-Production and knowledge-based economy policy) were identify and the components of the policy narratives distinct and each narrative led to different suggestions and uses.
Conclusion
This research, by presenting a new and valid method, adds to the scientific literature in the field of policymaking and decision-making, helping researchers and decision-makers to prepare the ground for confronting current and future crises for statesmen and governments in Iran and the world by adopting appropriate decisions. In particular, it can be used as a reliable source for planning and policymaking in the field of crisis management. This research analyzes the impact of Distinctionology the narrative of Iranian government policies during the Covid-19 crisis on the policymaking process, and effectively explains the government's decisions during the pandemic crisis within a policy narrative framework, extracting narrative components from them, and enabling subsequent researchers to conduct a more powerful analysis of policy narratives. Finally, by focusing on narrative coherence, this policy narrative analysis is useful for initiatives by governmental and non-governmental organizations seeking a more coherent framework for their messages.
Contribution of authors
This article is based on the first author's doctoral thesis on the topic the narrative analysis of the policies Confronting with the Corona pandemic in Iran based on the framework of narrative policy analysis, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan).
Ethical approval
All ethical considerations have been met.
Conflict of interest
No conflicts of interest are declared by the authors.
تمایز شناسی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا بر اساس تحلیل روایی خطمشی1
تاریخ دریافت: 18/03/1404 تاریخ ویرایش: 06 /05/1404 تاریخ پذیرش: 10/05/ 1404
سید علی حسینی اصل
دانشجوي دكتري مديريت دولتي، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران
https://orcid.org/0009-0000-2966-0369
s.hosseiniasl@iau.ac.ir
مهربان هادي پيکاني
استاديار گروه مديريت دولتي، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران.(نویسنده مسئول)
https://orcid.org/0000-0001-6092-3024
peykani@iau.ac.ir
محمدرضا یزدانی زازرانی
استادیار گروه علوم سیاسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
https://orcid.org/0000-0002-7153-2405
Yazdani.mrz@iau.ac.ir
چکیده
زمینه و هدف: همهگیری ويروس كرونا بزرگ‌ترین چالش و بحران جهان در سال2020 بود. این همهگیری باعث اختلالات شدید اجتماعی و اقتصادی در جهان و ایران شده که اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادی نیز در پی داشته است. اين اختلالات، خطمشيگذار را وادار كرد تا داستان‌هاي خطمشي متفاوتي را روايت كند. هدف پژوهش تمایز شناسی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا بر اساس تحلیل روایی خطمشی است.
روش: پژوهش از منظر روش‌شناسی تحلیل کیفی روایت و هدف تحلیلی- توصيفی و استراتژی آن تحليل مضمون است. برای تحلیل دادهها، متن مجموعه مستندات روایت خطمشیهای دولت استخراج و در نرم‌افزار اکسل ثبت و با استفاده از روش تحلیل مضمون در سه سطح کدهای اولیه، مضمون اصلی و فرعی کدگذاري شدند و سپس اجزای روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا مشخص شدند.
يافته‌ها: با تحلیل مضمون دادهها و برچسب روایتی، روايت متمایز خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا شامل (1- خطمشی پیشگیرانه و ایمنی جمعی، تغییر خطمشی. 2- خطمشی قرنطینه، ضرورت كاهش فعاليتها و تغییر خطمشی. 3- خطمشی فاصلهگذاری اجتماعی، ضرورت تداوم فعاليتهای محدود و اصلاح خطمشی. 4- خطمشی تعارض منافع کاسبان، بازنده و برنده بحران کرونا. 5- خطمشی ضد تحریمی، ديپلماسى سلامت و رسانهاى. 6- خطمشی توليد و اقتصاد دانش‌بنیان) شناسایی و مؤلفه‌های روايت خطمشیها متمايز و هر روایتی به پیشنهاد‌ها و استفاده متفاوتی منتج شده است.
نتيجه‌گيري: خط‌مشی‌هاي دولت در موقعيت بحران ويروس كرونا را می‌توان به‌خوبی در چارچوب روايت خطمشي تبيين كرد و مؤلفههاي روايتي را از آن‌ها استخراج نمود. اين پژوهش با تعیین ابعاد ساختاری و محتوايي روايت خطمشیها، چارچوب مفهومي جديدي را ارائه کرده كه می‌تواند روايت خطمشیها را به شكل جامع‌تری توصيف و تحليل كند. نتایج پژوهش تأثیر روایتها در فرایند سیاست‌گذاری را به‌خوبی مشخص کرده است.
کلمات کلیدی: پاندمي كرونا، تحلیل مضمون، تحلیل روایی خطمشي، خطمشی عمومی.
1- مقدمه
خطمشی عمومی عبارت است ازآنچه حکومت انتخاب میکند که انجام دهد یا انجام ندهد (Dye, 2013:3). چارچوب سیاست روایی2(NPF)در درک چگونگی تأثیر روایتهای سیاست بر فرایندهای خطمشی عمومی، ابزاری اساسی است. تحلیل نشان‌دهنده تمرکز مداوم بر مؤلفه‌های نظری اصلی است که استحکام چارچوب را نشان می‌دهد. یافتههای ما نشان‌دهنده تحلیل‌های عمیق‌تر از مؤلفه‌های روایی خاص؛ مانند شخصیت‌های روایی برای کسب بینش‌های عمیق‌تر در مورد تأثیرات آن‌ها بر فرایندهای سیاست است که آیا و چگونه متخصصان از تحقیقات (NPF) برای اطلاع‌رسانی استراتژی‌های ارتباطی خود استفاده می‌کنند (Kuenzler et al, 2025). اما استفاده از روايت‌ها در ايران، در خصوص نحوه مديريت و كاهش زيانهاي ناشي از ويروس كرونا به‌اندازه‌ای گسترده و متعارض بود كه برخي صاحبنظران اين روايت‌ها را به رقابت سنتي ميان دو گروه مدرن و محافظه‌کار تشبيه كردند و آن را مسبب سوء مدیریت در بسيج منابع براي حل بحران دانستند (Azizi, 2020).
بيماري كوويد-19گسترده‌ترین همهگیری قرن21 بود كه بخش زيادي از جهان و ايران را درگير كرد، به‌گونه‌ای كه سازمان بهداشت جهاني آن را تهديدي براي تمام جهان شمرد. وجود اين بيماري در ايران نيز در تاريخ 29 بهمن سال 1398به‌صورت رسمي تأييد شد. تهديد گسترده ناشي از این همهگيري براي سلامت افراد و آثار آن بر حوزههاي مختلف، زندگي شهروندان را دگرگون ساخت و بحراني چندجانبه در حوزههاي سلامتي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي در سطح جهان ايجاد كرد. در اين ميان، دولتها با درك سريع اهميت موضوع، نهادهاي مختلف خط‌مشی‌گذاری را به ميدان تصمیمگیری دعوت كردند. فشار افكار عمومي و آثار چندبعدی اين پديده، زمینه شکل‌گیری روايتهاي مختلف براي غلبه بر اين بحران را فراهم آورد و نزاعي روايتي3 در سطح جهان ايجاد كرد .(Jaworsky & Qiaoan, 2021) نخستین قدمی برای مقابله با بحران کرونا نوع‌شناسی مسئله است که آیا این مسئله در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زندگی نیز اثر می‌گذارد؟ لذا تعدد و اثربخشي روايت‌ها در شرايط بحران همهگیری پژوهشگران را بر آن داشت تا اين خط‌مشي‌ها را بر اساس تحليل روايي خطمشي بررسي كنند. این پژوهش، چارچوب جديدي براي تحليل روايتهاي خطمشي پيشنهاد داده و خطمشيهاي دولت ايران در مرحله مواجهه با بيماري كوويد-19را با استفاده از آن تحليل و به‌عنوان یک مسئله و ضرورت پژوهش بررسی كرده است. از مطالب ذکرشده می‌توان نتیجه گرفت که مسئله تمایز شناسی روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا یکی از مسائل مهم در ادبیات خط‌مشی‌گذاری است و از این نظر انجام پژوهش ضروری است. اين چارچوب جديد، خلأ مطالعاتی موجود را پر و تفاوت نگاه ساختاری و محتوايي در روایت خطمشیها را از بين برده است. درحالی‌که تحقیقات اندکی در زمینه مواجهه با بحران همه‌گیر کرونا در سطح کشور انجام‌شده، کمتر تحقیق کاملی به تمایز شناسی روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا پرداخته است، لذا این پژوهش از طریق تجمیع و یکپارچه‌سازی مطالعات انجام‌شده و مستندات روایت خطمشی دولت، روایتهای متمایز خطمشی دولت ایران در مرحله حین بحران را شناسایی و ساختار و محتوای آن‌ها را مشخص کردند. باتوجه به تحقيقات می‌توان گفت که موضوع پژوهش جدید و بدیع است و می‌تواند به غنای بیشتر ادبیات مرتبط با تمایز شناسی روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا کمك کند. درنتیجه از این دیدگاه، پژوهش حاضر هم مهم و هم ضروری به نظر می‌رسد که این خلأ مطالعاتی نشان‌دهنده نیاز به پژوهشهای بیشتر در این حوزه است. بر اساس آنچه در این سه سال گذشت، سؤال کلی پژوهش این است كه خطمشیگذار، براي مواجهه با همهگیری كوويد-19در ايران چه روايت سیاستی را ساخته و ارائه كرده و تأثیر آن بر فرایند خط‌مشی‌گذاری چیست است؟ پژوهش حاضر تلاش دارد در درک ابعاد نظری و عملی رسالت خود را در ميزان اثرگذاري خطمشیهای دولت بخصوص در مرحله پيش‌گيري و کنترل مؤثر پاندمي كرونا به انجام رساند و ميزان تأثیرگذاری آن در عمل بر خروجی سیاست‌گذاری بر اساس تحليل روايی خطمشی را به‌عنوان مشکل و اهمیت پژوهش نیز تشریح كند. هدف پژوهش شناسایی روایتهای متمایز خطمشی مرحله مواجهه با پاندمی کرونا است كه دولت در آن بستر، خطمشيهاي خود را ابلاغ میکند.
2- ادبیات پژوهش
بحران واقعیتی اجتناب‌ناپذیر در زندگی اجتماعی است. مراحل سه‌گانه برای بحران بر پایه “زمان وقوع”4 است که هر مرحله خود ویژگی‌های خاصی دارد که شکل‌گیری، گستردگی و عمق آن مؤثر است: مرحله قبل از بحران: پیش‌بینی، پیشگیری، آمادگی. مرحله حین بحران: امداد و نجات، عملیات ویژه، مهارسازی. مرحله پس از بحران: بازیابی، بازسازی، یادگیری (Maliki & Zaydon, 2020). گسترش ویروس کرونا یک بحران جهانی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تجاری ایجاد کرده است. بحران ویروس کرونا می‌تواند به‌عنوان دوره تسریع انتشار فناوری‌های دیجیتال و ابتکارات سطح خرد و اشکال برقراری ارتباط و زنجیره‌های عرضه و برون‌سپاری جهانی شناخته شود. بسیاری از کشورها اقدامات بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را باهدف به حداقل رساندن انتشار ویروس کرونا و بهبود بحران انجام داده‌اند. در بعد اجتماعی شهروندان تقریباً در تمام بخش‌های زندگی روزمره خود مداخلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دولت‌های خود را تجربه کرده‌اند (karabag, 2020).
چارچوب روايتي خطمشي، از دو بعد شكل و محتوا تشکیل‌شده است. شكل(ساختار) روايت؛ داراي مؤلفههاي زمينه، شخصيت، روند وقایع (پي‌رنگ) و اخلاقيات است. زمينه بستري است كه مسئله خطمشي در آن پديد ميآيد. شخصيتها، بازيگراني هستند كه در روايت خطمشي نقش‌آفرینی می‌کنند(Jones et al, 2023) . پي‌رنگ(روند وقایع)، نقشه اقداماتي است كه روابط بين شخصيتها و زمينه را تعيين ميكند. اخلاقيات نيز به جنبههاي اخلاق حرفهاي راهکارهای پيشنهادي خطمشي در پي‌رنگ می‌پردازد. بعد محتوايي روايت خطمشي، نظام باورها و راهبردهاي روايتگري را در برمی‌گیرد. نظام باورها، مجموعه‌اي از ارزش‌ها و اعتقادهاست كه جهتگيري اشخاص، گروه‌ها، ائتلافها و جوامع را مشخص میکند. راهبردهاي خطمشي نيز، بيانگر شيوه‌هايي است كه روايتگر خطمشي را شكل ميدهد و راهبردهاي اساسي خطمشي را محدودة تعارض، سازوكارهاي علّی و انتقال فرشته - شيطان5 دانسته‌اند (Shanahan et al, 2018).
در نظرسنجی ملی، پویایی حمایت عمومی از انرژی هستهای در هند با بررسی احداث یک کارخانه هستهای در هندوستان راهبردهای برنده و بازنده روایتها را مطرح شد (Gupta et al, 2021) و پژوهش دیگری در بررسی از مقررات سیگارهای الکترونیکی راهبرد فرصت - تهدید6 را مطرح کرد (O’Leary et al, 2017).
وزارت امور خارجه ایران با بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی دوجانبه و چندجانبه تأمین امنیت انسانی کشور را از طریق مدیریت روابط دوجانبه در مرحله شیوع ویروس کرونا در چین و تسهیل روابط اقتصادی باهدف تأمین نیازمندی‌های اساسی پزشکی-کالایی کشور نقش مؤثری در مدیریت و مقابله با شیوع کرونا در ایران ایفا نموده است. از زمان جنگ جهانی دوم دیپلماسی بهداشتی جهانی به بخشی حیاتی از سیاست خارجی دولتها بدل شد و برای مقابله با کرونا از ظرفیت دیپلماسی رسانه‌ای بهره گرفتند (Farazi, 2020).
- خطمشیهای کلی مواجهه با پاندمی کرونا:
1- ایمنی جمعی7(ایمنیگلهای)؛ تصمیم اولیۀ دولت در هفتۀ اول شیوع کرونا، سیاست عدم‌مداخله بوده و رفتار دولت با این ویروس همچون ویروسهای رایج، اما با کشندگی پایین بوده است. ارزیابی؛ این راه‌حل بیشتر از چند روز دوام نیاورد و با بررسی میزان مراجعات به مراکز درمانی و آمار فوتیها، دولت متوجه بحرانی بودن اوضاع و پیچیدگی مسئله شد و تصمیم گرفت سیاستش را تغییر دهد (Haji Abbasi, 2020).
2- قرنطینه8؛ با پذیرش شکست سیاست ایمنی جمعی، دولت توانست با در گیرکردن اقشار گوناگون مردم از طریق رسانهها و افزایش آگاهی عمومی و با تعطیلیهای گستردۀ ادارات و ترویج سیاست خانه‌نشینی خودخواسته، به‌سرعت انتشار ویروس را کنترل کند. ارزیابی؛ جلوگیری از شیوع ویروس موفقیت‌آمیز بود و توانست آگاهی عمومی را افزایش دهد و با کاهش میزان مبتلایان از فشار وارده بر نظام درمانی بکاهد (Afrashte et al, 2020).
3- فاصلهگذاری‌هوشمند9؛ فاصلهگذاری‌اجتماعی یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از کرونا است. اقدامات آن شامل رویکردهایی است که باهدف کاهش حداکثری تماس نزدیک افراد جامعه با یکدیگر انجام میشود. ارزیابی؛ می‌توان فاصلهگذاری هوشمند را بهترین سیاست کلان در مقابله با ویروس کرونا دانست که بیشتر کشورها نیز به این سیاست روی آوردهاند (Haji Abbasi, 2020).
پیشینه پژوهش
Vernaceri & Alhaiye (2022) در پژوهش روش تحلیل روایت یا روایت‌پژوهی؛ روایتها به افراد کمک میکند تا تجربیاتشان به صحنههایی معنادار از یک داستان تبدیل شوند. این امر، مستلزم استفاده از روشهای استدلال فرهنگی و ارائه محتوا است. تحلیل روایی به‌عنوان یک روش کیفی برای پیشبرد تحقیقات اجتماعی، به‌طور فزایندهای مورداستفاده محققان علوم اجتماعی و سایر حوزهها قرارگرفته است.
Askari et al (2021) در پژوهش تحلیل مضامین ابعاد سلامت روان متأثر از همهگیری ویروس کرونا؛ این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ روش‌شناسی کیفی از نوع پدیدارشناسی بود. یافتههای حاصل از مصاحبه‌ها در 7 مضمون اصلی و 27 مضمون فرعی استخراج و طبقه‌بندی شد.
Malandrino (2025) در پژوهش وقتی روایتها شکست می‌خورند(چرا): توضیح اثربخشی روایتهای سیاست در بحران؛ همهگیری کووید-19سیاست‌گذاران را با عدم قطعیت فوق‌العاده و فشار برای اتخاذ و توجیه تصمیمات فوری مواجه کرد. روایتهای سیاست نقش کلیدی در شکل‌دهی به نحوه چارچوب‌بندی عمومی مشکلات و راه‌حل‌ها ایفا کردند. این مطالعه با استفاده از چارچوب سیاست روایی (NPF)اظهارات عمومی بازیگران کلیدی دولتی را تحلیل میکند و استراتژی‌های روایی آن‌ها را با تصمیمات نهایی اجراشده مقایسه میکند. تحلیل نشان می‌دهد که در زمان بحران(کرونا)، اثربخشی روایت کمتر به جذابیت بلاغی و بیشتر به همسویی با مسیر بحران و سازگاری با توصیه‌های علمی و اعتبار راوی بستگی دارد تا موفقیت و شکست روایت را در سیاست‌گذاری بحران کرونا بهتر توضیح دهد.
Khotami et al (2023) در پژوهش تدوین سیاست برای مدیریت کووید-۱۹از منظر چارچوب روایت سیاست؛ بابیان اینکه کووید-۱۹بر جامعه و دولت تأثیر گذاشته است و دولت سیاست مختلفی را برای مقابله با شیوع کووید-۱۹ انجام داده است، هدف توسعه یک چارچوب روایت سیاست است که در حمایت از رسانهها و همچنین ایجاد نفوذ در فرایند تصمیمگیری/ سیاست‌گذاری عمل میکند. چارچوب روایت سیاست(NPF) که از طریق آن موضوعات در بحث‌های مهم دولتی گنجانده می‌شوند تا سیاست‌هایی برای مقابله با کووید-۱۹ تدوین شود.
Roedyati et al (2022)در پژوهش واکنش به کووید-۱۹: روایت رئیس‌جمهور روحانی و رئیسی از سیاست در ایران از طریق رسانهها؛ پژوهش با استفاده از روش تحلیل گفتمان به بررسی محتوای روایت این دو دولت می‌پردازد که دولت ایران چه گفتمانی(روایت) را می‌خواهد به مردم منتقل کند. تلاش دولت برای کنترل کووید-19 و افزایش واکسیناسیون برای همه شهروندان ایرانی با مدیریت واکسن است و دیدگاه ایرانیان را نسبت به روایت دو دولت در مورد کنترل کووید-19و تجویز واکسن ارائه می‌دهند.
Mintrom & O’Connor (2020) در پژوهش اهمیت روایت سیاست: پاسخ‌های مؤثر دولت به کووید-19؛ شیوع کووید-۱۹ و تنوع واکنش‌های دولت، فضایی را برای یادگیری سیاست‌گذاری باز میکند. با پیروی از رویکرد چارچوب سیاست‌گذاری روایی، باور دارد که روایت نقش کلیدی در اثربخشی نسبی پاسخ‌ها به کووید-۱۹داشته است. روایتها حاوی پیامی منسجم و فراگیر در مورد چگونگی و چرایی اجرای یک سیاست هستند و روایتی که با اجرای سیاست همراه است باید به‌طور دقیق تصمیم سیاستی را توضیح دهد؟ درحالی‌که عناصر اخلاقی روایت باید در هدف و تأثیر سیاستها منعکس شود.
Ertas & McKnight (2020)در پژوهش رویکرد چارچوب سیاست روایی(NPF)؛ دستورالعمل‌هایی را برای مطالعه سامانمند عناصر روایی و استراتژی‌هایی که بازیگران سیاسی برای تأثیرگذاری بر مناظرات سیاسی استفاده می‌کنند ارائه دادند یا می‌توان مؤلفههاي ساختاری داستان‌های سیاسی را در این روایتها شناسایی کرد؟ در تحلیل مقالات در مورد سیاست مدارس چارتر، مؤلفه‌های روایتها به زمینه، شخصیت‌ها (قهرمانان، شرور‌ها، قربانیان)، طرح داستان و اخلاق تقسیم شدند.
Gupta et al (2016) در پژوهش استفاده از چارچوب سیاست روایی برای مطالعه پیامهای توییتر در مورد سیاست انرژی هستهای در ایالات‌متحده؛ در این پژوهش گروه مخالف توسعه سیاستهای هستهای در80% روایتهای خود از شخصیت ظالم برای انرژی هستهای استفاده کرده و در پیامهای این گروه تنها 27% دارای قهرمان بود. گروه موافق تنها 12% پیام‌هایش دارای شخصیت ظالم و در 88% پیامهای خود انرژی هستهای دارای شخصیت قهرمان بوده است. پژوهش راهبرد شیطان‌سازی- فرشته پنداری روایتها را واکاوی کرده است.
همان‌طور که در تحقیقات پیشین ملاحظه می‌کنید همه روایتها ضرورتاً تمامی مؤلفههاي ساختاری یا محتوایی مذکور را ندارند؛ زیرا تنها یک روایت با ساختار کامل تمامی این مؤلفه‌ها را در برمی‌گیرد. چارچوب سیاست روایت(NPF) به‌عنوان ابزاری ارزشمند برای تحلیل روایتها و باورهای ذینفعان در سیاست‌گذاری مهم است (Crow & Lawlor, 2016). باتوجه‌به اینکه تحقیقات پیشین به یکی از دو بعد ساختاری یا محتوایی توجه کرده‌اند. در پژوهش حاضر برای رفع خلأ موجود در پیشینه تحقیق و ایجاد ارتباط نظام‌مند برای تحلیل یکپارچه روایت دودسته مؤلفه در چارچوب مفهومی تفکیک‌شده که این کار بر غناي چارچوب روايتي خطمشي افزوده است. مدل پيشنهادي كه تحليل کامل روايت خط‌مشي‌های را ساختارمند كرده است، نوآوري پژوهش حاضر به شمار مي‌رود؟ باتوجه‌به تعدد مضامين روایتهای شبکه مضامين، الگويي مفهومي طرح كلي بر اساس نتايج مستندات و نظر نویسندگان شناسایی‌شده است و در مدل مفهومي در شكل زیر مشاهده و همه اعضاي گروه آن را تأييد كردند.
مدل(1) شناسایی اجزای روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا
3- روش پژوهش
اين پژوهش ازنظر روش تحلیل کیفی روایت10، داراي جهتگيري كاربردي و هدف تحلیلی-توصيفی11 و راهبرد در زمره پژوهش موردی کاوی است. چارچوب روایتی خطمشی کاملاً متناسب با روشهای کیفی است (Gray & Jones, 2016). در این راستا برای تحلیل دادههای پژوهش از روش تحلیل مضمون12 استفاده‌شده که تجزیه‌وتحلیل اطلاعات درروش تحلیل مضمون بر فرایند کدگذاری مبتنی است. مضمون بیانگر مفهوم الگوی موجود در دادهها و مرتبط با پرسش‌های پژوهش است. این روش فرایندی برای تحلیل دادههای متنی است .(Ebrahimi & Eynali, 2019)این پژوهش طی فرایند استقرايي و طبقه‌بندی ماهیت مضمون در متن بر اساس شيوه (King et al, 2004) طبقه‌بندی سلسه‌مراتب مضمون است. دادهها و اطلاعات مندرج در این پژوهش از دو منبع مختلف از زمان شیوع کرونا تا خرداد 1402به‌دست‌آمده که منبع نخست، مصوبات و دستورالعمل‌هايي بود كه به‌طور عمده توسط دولت، ستاد ملي مبارزه با كرونا تصويب ابلاغ شد. منبع دوم، دربرگیرنده تصمیمات خطمشي متبلور در سخنان مقامات كشور، مشتمل بر حاکمیت، رئيس قوه مقننه، رئيس قوة قضائيه و رسانهها و روزنامهها و مقالات بود. ابتدا حدود 185مستند از تصمیمات دو منبع انتخاب و سپس خطمشیهای مشابه و چند دستوری را جدا و42روایت خلاصه‌شده بر اساس مرحله مواجهه با کرونا استخراج و تعداد 421 کد مفهومی اولیه شناسایی و در جداولي مجزا در نرم‌افزار اكسل ثبت گردید. براي تحليل دادههاي پژوهش در مرحلة نخست، به تحليل مضمون روایت خطمشیهای دولت پرداخته و با جستوجوي مضامین و تحليل مستندات در اين مرحله به شناسايي مضامین اصلي و فرعي انجاميد. در مرحلة دوم، به مجموعة مضمونهاي فرعی مشابه، يك برچسب روايتي اختصاص دادند که خروجي آن احصاي (6) روايت متمایز بود که مطابق مدل پيشنهادي مؤلفههاي ساختار و محتوای آن‌ها مشخص شدند. لازم به یادآوری است که باتوجه‌به اینکه ماهیت پژوهش نیازمند واکاوی دقیق مستندات بود روند کدگذاری و تحلیل مستندات، به‌صورت دستی در نرم‌افزار Excel و Maxqda انجام گرفت.
باتوجه‌به تنوع روشهاي به‌کاررفته در تحلیل مضمون و تنوع دیدگاه صاحبنظران طبقه‌بندی‌های متفاوتی براي مضامین وجود دارد. از میان آن‌ها (King & Horrocks, 2010) انواع مضمون را بر اساس ماهیت مضمون در متن و (King et al, 2004) انواع مضمون را بر اساس سلسله‌مراتب مضمون در قالب مضامین طبقه‌بندی نمودهاند.
جدول(1) طبقه‌بندی انواع مضامين از ديدگاه صاحبنظران
مبنای طبقه‌بندی | انواع مضمون | شرح مضمون | پژوهشگر |
ماهیت مضمون در متن | توصیفی تفسیری رابطهای | آنچه در متن آمده، همان‌گونه توصیف میکند. آنچه در متن آمده، تعبیر و تفسیر میکند. نشان‌دهنده نوع رابطه در متن است. | |
سلسله‌مراتب مضمون در قالب مضامین | اصلی فرعی | در سطوح بالاتر سلسله‌مراتب مضامین قرار می‌گیرد. در سطوح پایینتر سلسله‌مراتب مضامین قرار می‌گیرد. |
روايی و پايايي: ارزیابی روایی و پایایی در تحقیقات کیفی، بیشتر در تحقیقات علوم اجتماعی و پس‌ازآن در حوزه سلامت و مراقبت بهداشتی موردتوجه قرارگرفته است و مفهوم پایایی در تحقیقات کیفی، بر دستیابی به نتایج یکسان و مکرر متمرکز نیست، بلکه بیشتر بر روی دستیابی به شباهت در نتایج متمرکز است (Abbasi et al, 2024). در تحقیقات کیفی نیز می‌توان گفت که روایی نه‌تنها به چگونگی طرح پرسش‌ها و جمع‌آوری دادهها توسط محققان مربوط میشود، بلکه به نحوه تفسیر و تحلیل این دادهها نیز مرتبط است (Humphreys et al, 2021). نئوندورف برای سنجش پایایی نیز روش‌ها متفاوت است که از آن جمله می‌توان توافق درصدی، روش هولستی، آلفای کریپندورف، کاپای کوهن و پای اسکات را معرفی کرد. در این روش‌ها کدگذاری‌ها را می‌توان به دو صورت تکرار کرد یا کدگذاری توسط خود پژوهشگر و بافاصله زمانی معنادار انجام میشود و یا اینکه از فرد متخصص دیگری خواسته میشود که کدگذاری را انجام دهد (Hasangholipour et al, 2017). در اين پژوهش به‌منظور حفظ پايايي آن نخست تلاش شد تا اجماع ايجاد گردد و دوم مستندات روایتها با موضوع ارتباط کامل داشتند و سوم در هر مرحله بازخورد به نویسندگان در پژوهش ارائه می‌گردد. علاوه بر اين جهت اعتماد به کدگذاريهاي انجام‌شده برای محاسبه پایایی باز آزمون، از بین روایتهای انتخابی، تعداد (6) روایت متمایز خطمشی از مرحله مواجهه با بحران کرونا انتخاب‌شده و هرکدام از آن‌ها دو بار در یک‌فاصله زمانی یک‌ماهه توسط پژوهشگران کدگذاری شدهاند که برابر 84 درصد است و چون پایایی بیشتر از60 درصد است قابلیت اعتماد کدگذاری‌ها تأیید میشود. براي سنجش اعتبار اين روايت‌ها، يكي از نويسندگان كه در جريان فرايند برچسب‌گذاري روايتي مضمونهاي فرعي حضور نداشت، تک‌تک خط‌مشي‌ها را به لحاظ روايتي بررسي و آن‌ها را در دسته‌بندي روايتهاي متمایز کلی قرارداد.
4- يافتههای پژوهش
ازآنجاکه تحقیقات اندکی در حوزة تمایز شناسایی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا پرداخته‌اند، پژوهش حاضر باتوجه‌به مستندات و منابع موجود و مرتبط با ویروس کرونا به شناسایی روایت خطمشی متمایز پرداخته و در قالب کدهای اولیه، مفاهیم و مؤلفه‌ها، عملیات شناسایی و طبقه‌بندی تکمیل‌شده است. براي تحليل دادههاي پژوهش، ابتدا، پژوهشگر به تحليل مضمون روایتهاي دولت اقدام میكند. اين مرحله با ايجاد كدهاي اوليه، جست‌وجوی مضمونها، بازبيني و پالایش آن‌ها، نام‌گذاری مضمونهاي اصلي و فرعي صورت گفته است (Khoobroo et al, 2020). در اين مرحله تحليل مستندات، 29مضمون اصلي و 158مضمون فرعي را شناسايي شد. سپس پژوهشگران به مجموعة مضمونهاي فرعي مشابه، يك برچسب روايتي اختصاص دادند که خروجي اين مرحله احصاي (6) برچسب روايت خطمشی متمایز کلی است که جداول مضامین آن‌ها مطابق چارچوب پيشنهادي مدل مرحله مواجهه با بحران کووید-19 ارائه و مؤلفه‌های ساختاری و محتوای روایتها مشخص شدند.
- جداول مضامین روايت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا
جدول(2) مضامین روایت خطمشی پیشگیرانه و ایمنی جمعی(ایمنی گله‌ای) تغییر خطمشی
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
سياست حاكميت در قبال شیوع اپیدمی | تشكيل ستاد ملي مبارزه با كرونا | 12 | ||
مرجعيت تصميمات ستاد ملي مبارزه با كرونا | 20 | |||
تجدیدنظر در سیاست خارجه | 8 | |||
تنش‌زدایی با دیپلماسی | 7 | |||
عدم پاسخگویی متناسب به وضعیت کرونا | 12 | |||
دقت و اقتدار در تصمیمگیری | 5 | |||
ضعف مدیریت بحران | عملکرد نامطلوب دولت | 10 | ||
سیاست ایمنی جمعی | 5 | |||
داوطلبانه ماندن در خانه | 8 | |||
قدیمی بودن روش قرنطینه | 3 | |||
عدم اجماع بر سر بحران بودگی | 5 | |||
فشار سیاسی به دولت در اعلام همهگیری | 4 | |||
مدیریت انفعالی بحران | انفعالی عمل‌کردن | 5 | ||
کوچک‌نمایی بحران | 6 | |||
شکست سیاست ایمنی جمعی | 10 | |||
پیشگیری راه اصلی مقابله | پیشگیری تنها راه مقابله | 12 | ||
توجه به گروه‌های آسیب‌پذیر | 20 | |||
ماسک‌زدن و خودمراقبتی | 30 | |||
حفاظت از کادر درمان | 25 | |||
الگوی مقابله روحانی و تناقضها | ایمنی جمعی (ایمنی گله‌ای) | 5 | ||
مخالفت (WHO) با الگوی | 4 | |||
عدم قرنطینه | 4 | |||
عدم رعایت دقیق دستورالعمل‌ها | 6 | |||
استراتژی ممکن برای همهگیری | ایمنی جمعی (ایمنی گله‌ای) | 5 | ||
اپیدمی کنترل‌شده(تدریجی) | 2 | |||
اتخاذ سیاست تهاجمی | 3 | |||
تبعات اقتصادی و راهبرد سرایت کنترل | 2 | |||
تعادل بین معیشت و رعایت فاصلهگذاری | 3 | |||
رفتارهای پیشگیرانه مردم | ضوابط بهداشتی و پیشگیری | 7 | ||
تأثیر پیشگیری بر وضعیت اشتغال | 5 | |||
تأثیر پیشگیری بر وضعیت تأهل | 4 | |||
تأثیر پیشگیری بر وضعیت درآمدی | 7 | |||
تأثیر پیشگیری بر امنیت شغلی | 6 | |||
زمینه و عوامل مؤثر بر رفتارها | 3 | |||
ساختار روایت: در این روایت با اعلام شیوع «ویروس کرونا» دولت با شکل‌گیری ستاد ملی مبارزه با کرونا، آمادگی حداقلی از قبل حوزه بهداشت و مدیریت بحران، ضمن بیان واقعیت وجود کرونا و مرجعیت قرار دادن تصمیمات ستاد ملی با اقدامات پیشگیرانه و اتخاذ سیاست ایمنی جمعی می‌بایست پیامدهای همهگیری ناشی از ویروس کرونا را کاهش دهد و مانع از همهگیری و موجب ابتلای کمتر افراد و محافظت از مردم شود(روند وقایع). این روایت، در زمینهای تحقق یافت که رئیس‌جمهور و حریرچی بابیان اینکه قرنطینه قدیمی شده و عدم اجماع بر سر بحران بودگی، عدم اقدامات مدیریت درست بیماری کرونا در چین، عدم اطلاع‌رسانی و شفافیت وجود کرونا و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و سیاست ایمنی جمعی در کشور نتوانست تا حدی از سرعت شیوع بیماری بکاهد. این روایت ویروس کرونا چینی و سیاست دولت را شخصیت شرور تصور میکند و کادر درمان و بسیج مردمی و رسانه را قهرمان توصیف که مانعِ شیوع کرونا و درمان مبتلایان می‌شوند و مردم ایران و کادر درمان را مظلوم تصور میکند. پیام اخلافی؛ نبود اقدامات بهداشتی و تدابیر پیشگیرانه ستاد ملي مبارزه با كرونا، ضعف در اطلاع‌رسانی در مورد مناطق آلوده و ماهیت ویروس کرونا و اتخاذ سیاست ایمنی جمعی به‌جای قرنطینه، جهت جلوگیری از همهگیری عمومی کرونا توسط دولت هست.
محتوای روایت: راهبرد روایت؛ با استفاده از راهبرد انتقال فرشته - شيطان، كوشيده است داستاني را روايت كند كه در آن دولت می‌توانست با هزينههاي بيشتري و سیاستهای کارآمدتر از همهگیری و تشدید مبتلایان و زيان واردشده به شهروندان و کادر درمان جلوگیری کند.
نظام باورها: روایت بر این باوره که قدیمی بودن روش قرنطینه بهانهای برای عدم قرنطینه و کوچک‌نمایی بحران و سیاست ایمنی جمعی همراه با رعایت ضوابط بهداشتی و پیشگیری مورد تأکید دولت بود، اما ازنظر (WHO) سیاست ایمنی جمعی غیراخلاقی و عامل همهگیری کرونا در ایران شد.
جدول(3) مضامین روايت خطمشی قرنطینه ضرورت كاهش فعاليتها و تغییر خطمشی
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
|---|---|---|---|---|
چرخۀ دوم سیاست‌گذاری | قرنطینه کردن | 20 | ||
شکست سیاست ایمنی جمعی | 8 | |||
قرنطینه سطح سه علیه کرونا | 4 | |||
قرنطینه و تعطیلی حداکثری | 5 | |||
ایمنی جمعی تدریجی | 4 | |||
سیاست تهاجمی علیه ویروس | 3 | |||
محدودسازي باهدف كنترل بيماري | محدودسازي فعاليتها عمومي | 30 | ||
محدودسازی چرخة حمل‌ونقل | 25 | |||
محدودسازی کسب‌وکارها | 20 | |||
محدودسازی فعالیت آموزشی | 15 | |||
اطلاع‌رسانی محدودیت‌ها | 30 | |||
محدودسازی ساعات کاری | 10 | |||
غربالگري و درمان | غربالگری با پرونده الكترونيك | 8 | ||
غربالگري عمومی | 15 | |||
غربالگری با آزمایش | 20 | |||
غربالگری از راه دور | 10 | |||
طرح ملى بسيج غربالگرى | 12 | |||
تصمیمگیری حاکمیت(دولت) | سركوب قاطع (قرنطينه نظامى) | 5 | ||
سیاست قرنطینه و تعطیلی حداکثری | 15 | |||
آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی | 20 | |||
توازن در تصمیمگیری | 10 | |||
ديپلماسى رسانهاى | 8 | |||
تأمین هزینه دارو و تجهیزات | 20 | |||
سياست‌هاي حمايتي | حمایت جامع آسیب‌پذیر و کم‌برخوردار | 15 | ||
پرداخت یارانه به خانوارهای فقیر | 10 | |||
حمایت از فعالیت جهادی و داوطلبانه | 12 | |||
حمايت از کسب‌وکارها | 15 | |||
حمایت از هزینة درمان | 8 | |||
حمایت از کادر درمان | 20 | |||
چالشهای اجتماعی و اقتصادی بحران | تشدید بیکاری و افزایش تورم | 12 | ||
کاهش درآمدهای دولت و کسری بودجه | 15 | |||
تشدید بحران صندوق‌های بازنشستگی و فقر | 5 | |||
عدم هماهنگي سیاست‌گذاران مدیریت بحران | 8 | |||
اختلافات خانوادگی، اضطراب و افسردگی و بحران سوگواری | 12 | |||
ضعف امور دبیرخانهای ستاد ملی | 5 | |||
ساختار روایت: در اين روايت دولت با شکست سیاست ایمنی جمعی با قرنطینه و افزايش محدوديتها و كمكهاي معيشتي بايد پيامدهاي همهگيري ناشي از ويروس كرونا را كاهش دهد و موجب ابتلاي كمتر افراد و محافظت از كادر درمان شود(روند وقایع). اين روايت، در زمينهاي تحقق يافت كه اعمال محدوديت‌هايي نظير قرنطينه در ایران بنا به اتخاذ سياست‌هاي سخت‌گيرانه در برخي از كشورها توانست تا حدي از سرعت شيوع بيماري بكاهد. اين روايت ويروس كرونا را شخصیت شروري تصور ميكند و دولت، بسیج و بخش درمانی را تا حدي همانند قهرماني توصيف كه با اقدامات خود مانع آسيب‌رساني مي‌شود و مردم ایران، کادر درمان و کسب‌وکارها را مظلوم تصور میکند. پیام اخلافی؛ اتخاذ سیاست قرنطینه و قطع زنجیره انتقال و اطلاع‌رسانی محدوديتها و بیان واقعیت در مورد مناطق آلوده باتوجه‌به شکست سیاست ایمنی جمعی و غربالگری با تعطیلی حداکثری عمومی جهت جلوگیری از همهگیری عمومی کرونا توسط دولت است.
محتوای روایت: راهبرد روایت: با استفاده از راهبرد هزينه - فايده، كوشيده است داستاني را روايت كند كه در آن دولت تاحد امکان هزينههاي بيشتري را بر دوش بكشد و ضرر واردشده به شهروندان را كاهش دهد و با تصويرسازي از بازتوزيع منافع و هزينههاي هر تصميم، خطمشي‌گذاری دستيابي به وضعيت مطلوب را وضع كنند.
نظام باورها: روایت بر این باوره که دولت با اتخاذ سیاست قرنطینه و غربالگري عمومی همراه با آموزش و اطلاع‌رسانی و توازن در تصمیمگیری با تأمین هزینه دارو و تجهیزات و حمايت از خانوارها و کسب‌وکارها تا حدودی عامل کنترل همهگیری کرونا در ایران شد. درنتیجه مشکلات اقتصادی کشور دوگانه انتخاب میان نان و جان مردم است.
جدول(4) مضامین روايت خطمشی فاصلهگذاری اجتماعی ضرورت تداوم فعاليتهای محدود و اصلاح خطمشی
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
|---|---|---|---|---|
تداوم فعاليتها (با رعايت پروتكلهاي بهداشتي) | پرهيز از قرنطينه و اعمال محدوديت | 8 | ||
تدوين و تجويز پروتكلها | 15 | |||
برقراري چرخة حمل‌ونقل مسافر | 20 | |||
تداوم فعاليتهاي عمومي محدود | 30 | |||
فاصلهگذاری اجتماعی تا فاصلهگذاری هوشمند | تغییر سیاستها و اصلاح رویکرد | 5 | ||
کاهش تماس بین افراد دارای عفونت و سالم | 30 | |||
محدودیت ارتباطات و حفظ فاصله از دیگران | 15 | |||
اعتراض اقشار آسیب‌پذیر به سیاست قرنطینه | 12 | |||
وجود جریان زندگی، فعالیت اقتصادی و حفظ سلامتی | 5 | |||
بهترین سیاست تا تولید واکسن | 12 | |||
سياست خارجي | تقاضاي عمومي رفع تحريمها | 15 | ||
تسهيل صادرات | 10 | |||
دیپلماسی بخش خصوصی علیه تحریم | 5 | |||
دیپلماسی فعال در واردات واکسن | 20 | |||
تصمیمگیری حاکمیت(دولت) | مرجعیت تصمیم تجمعات با ستاد ملي کرونا | 15 | ||
آموزش و اطلاع‌رسانی پروتكلهاي بهداشتي | 25 | |||
توازن در تصمیمگیری | 10 | |||
قرنطینه در سطح فردی | 5 | |||
ضوابط بهداشتی و پیشگیری تنها راه مقابله | 30 | |||
ديپلماسى رسانهاى بر وجه ضد بشری تحريمها | 5 | |||
چالشهای فاصلهگذاری اجتماعی(هوشمند) | افزایش نیاز به خدمات حمایتی | 8 | ||
کاهش درآمد دولت و افزایش تورم | 10 | |||
آسیب به سنن و رسوم ملی و محلی | 5 | |||
افزایش شدید آمار ابتلا و فوتیها | 4 | |||
ادامه فعالیتها برای کاهش فشار معیشتی | 10 | |||
ساختار روایت: در اين روايت شرايط نامناسب اقتصادي كشور و آسیب‌پذیری آن، ايجاد محدوديت‌هاي شدید را ناممكن تصور ميكند و دولت درصدد آمیختگی جاری بودن زندگی و فعالیت اقتصادی و حفظ سلامتی باوجود ويروس كرونا بود و لزوم فعاليت اقتصادي توأم با حفظ پروتكلهاي بهداشتي را ضروري ميداند(روند وقایع). اين روايت در زمينهاي تحقق يافت كه با برقراري مجدد تحريمها و محدوديت‌هاي اعمال‌شده بر صادرات نفت، ركود اقتصادي كشور شدت پیداکرده و مطابق پیش‌بینی بانك جهاني، همراه شدن تأثيرهاي منفي رشد اقتصادي و تورم شديد با بحران كوويد-19در سال1399 فشار مضاعفي را بر شرايط معيشتي خانوارهاي ايراني وارد كرد (World Bank, 2020). این روایت ويروس كرونا را شخصيت شرور و مردم ايران را قرباني تصور میکند، اما تا حدود زیادی به‌جای دولت، تولیدکننده‌ها و صاحبان کسب‌وکار را قهرمان ميداند. پیام اخلاقی؛ کاهش درآمد دولت و افزایش تورم با تدوين پروتكلهاي بهداشتي و رعايت آن‌ها توسط مردم نياز به تعطيلي و قرنطينه را كمتر درنتیجه نیاز به بازگشايي سريعتر کسب‌وکارها و اماكن عمومي بود که با توازن در تصمیمگیری جهت تسهيل صادرات و تلاش دولت در توسعة بازارهاي جديد براي کسب‌وکارهای ايراني همراه بود.
محتوای روایت: راهبرد روايت، راهبرد هزينه - فايده است كه راهکار غلبه بر وضعيت موجود را از طريق بازتوزيع منافع به سمت توليدكنندهها و صاحبان کسب‌وکار می‌داند و تسهيل صادرات كه با تلاش دولت در توسعة بازارهاي جديد براي کسب‌وکارهای ايراني ایجاد شد.
نظام باورها: در این روایت دولت باورش همان تداوم فعاليتها با رعايت پروتكلهاي بهداشتي و محدودیت ارتباطات و حفظ فاصله از دیگران است که خواهان آمیختگی جاری بودن زندگی و فعالیت اقتصادی و حفظ سلامتی بر اساس توازن در تصمیمگیری است.
جدول(5) مضامین روایت خطمشی تعارض منافع کاسبان، بازنده و برنده بحران کرونا
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
|---|---|---|---|---|
تعارض منافع در حوزه سلامت | سود مالی یا سوگند کمک به بیماران | 3 | ||
سياست دارودرمانی به‌جای واکسن | 7 | |||
دست‌های پشت پرده ورود و نسخه «رمدسیویر» | 10 | |||
تأیید واکسن و داروی خاص ضد کرونا | 5 | |||
هزینه داروی کرونا چند برابر واردات واکسن | 4 | |||
تعارض منافع با واکسیناسیون عمومی | 3 | |||
آلوده شدن سلامت مردم به سیاست | 4 | |||
کاسبان بحران کووید-19 | کرونا ابزاری ثروت بادآورده | 7 | ||
انبار کردن ماسک و مواد ضدعفونی | 12 | |||
طراحان بازی فشار حداکثری | 8 | |||
رسانه معاند و همکاران داخلی | 15 | |||
تحریمها و مافیای تجهیزات پزشکي | 20 | |||
تضاد منافع صاحب قدرت با واکسینه عمومی | 3 | |||
1برندگان و 2بازندگان کرونا | 1کسب‌وکار سلامت و دارو و مواد غذایی | 4 | ||
1کسب نمره در آموزش مجازی مدارس | 5 | |||
1خدمات آنلاین و تجارت الکترونیک | 8 | |||
1تولیدکنندگان واکسن | 7 | |||
1طبقه رانتیر از درآمد انحصاری | 3 | |||
2محرومان ناکارآمدی سیستم آموزش مجازی | 12 | |||
2کسب‌وکار و مشاغل غیردائمی | 4 | |||
2باشگاه و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی | 10 | |||
2حمل‌ونقل برون‌شهری | 15 | |||
2ناکارآمدی دولت و مردم قربانی | 5 | |||
تصمیمگیری حاکمیت(دولت) در تعارض منافع | اخلاق ایثارگرانه، نه تلاش برای کسب ثروت | 3 | ||
نظارت ستاد ملی مبارزه با کرونا بر ذینفعان | 8 | |||
بی‌تأثیری درمان «فاویپیراویر» و «رمدسیویر» | 7 | |||
استفاده از واكسن به‌جای دارودرمانی | 12 | |||
رسیدگی فوری به پروندة احتکار کنندگان | 3 | |||
ساختار روایت: در اين روايت (بازنده) نیاز مردم و کادر درمان به دارو و تجهیزات در شرايط نامناسب اقتصادي كشور ناشی از تحریمها و آسیب‌پذیری آن در شرایط بحران کرونا و عدم نظارت درست ستاد ملی مبارزه با کرونا بر ذینفعان، زمینة کاسبی محتکرین اقلام بهداشتی و دارو (برنده) را در این شرایط بحرانی فراهم کردند(روند وقایع). اين روايت، در زمينهاي تحقق يافت که باتوجه‌به تحریمها و مافیای تجهیزات پزشکي و دارو در شرایط نیاز شدید کمک به بیماران با آلوده شدن سلامت مردم به سیاست توسط طراحان بازی فشار حداکثری علیه ایران و فعالین رسانه‌ای معاند و همکاران داخلی‌شان شرایط سوءاستفاده از بحران کرونا را فراهم کرد. این روایت طراحان بازی فشار حداکثری و محتکرین اقلام بهداشتی و دارو را شخصيت شرور و مردم ايران و کادر درمان را قرباني تصور میکند. اما تا حدود زیادی به‌جای دولت، تولیدکننده تجهیزات پزشکي و دارویی داخلی و قوه قضاییه را قهرمان ميداند. پیام اخلاقی: آلوده شدن سلامت مردم به سیاست نقطه‌ضعف دولت و وزارت بهداشت و مهم‌تر از آن عدم نظارت درست ستاد فرماندهی مبارزه با کرونا بر کاسبان کرونا و محتکرین اقلام بهداشتی در شرایط حساس بحران پاندمی کرونا دارای برندگانی در این شرایط در ایران است.
محتوای روایت: راهبرد روایت: راهبرد فرصت-تهدید و محدودة تعارض؛ به توزيع منافع و هزينههاي خطمشي پيشنهادي بين شخصيتها اشاره ميكند كه کاسبان پاندمی کرونا فرصت مناسبی برای سودجویی و مال‌اندوزی داشتند و در مقابل کمبود اقلام بهداشتی و دارو تهدیدی جدی برای کادر درمان و مردم بود.
نظام باورها: این روایت بر این باوره که بحران کرونا بازندگان و برندگانی دارد؟ تعارض منافع و مافیای دارو با هزینه‌های میلیاردی برای واردات داروها که مستندات جهانی درباره بی‌اثر بودن آن‌ها وجود دارد؛ لذا مردم خواهان نظارتی جدی وزارت بهداشت و ستاد فرماندهی مبارزه با کرونا بر ذینفعان پاندمی کرونا و رسیدگی فوری به پرونده‌های احتکار اقلام بهداشتی توسط قوه قضاییه هستند.
جدول(6) مضامین روایت خطمشی ضد تحریمی و ديپلماسى سلامت و رسانهاى
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
|---|---|---|---|---|
تحريم‌هاى ظالمانه و انتخاب ايران | ديپلماسى رسانهاى | 4 | ||
تحريم ضد بشری، تروريسم پزشكى(آمریکا) | 5 | |||
تقويت روابط بین‌المللی | 8 | |||
ديپلماسى سلامت جهانى | 5 | |||
درخواست معافيتهاى تحريمى | 7 | |||
تصمیمات ضد تحریمی حاکمیت(دولت) | دیپلماسی فعال در واردات واکسن | 12 | ||
تأکید بر صادراتی غیرنفتی | 14 | |||
تأکید بر اقتصاد دانش‌بنیان | 10 | |||
تولید تجهیزات و واکسن | 15 | |||
درخواست کمک با مداخله(WHO) | 3 | |||
بازی سیاسی تحریم و عدم ورود(WHO) | 4 | |||
سياست خارجي | جلب حمايت نهادهاي بین‌المللی | 12 | ||
مقابله با تحریم‌های نفتی | 10 | |||
تسهيل صادرات | 5 | |||
آمادگي همكاري و انتقال تجربيات | 3 | |||
تأمين اقلام درماني با دیپلماسی رفع تحريم | 20 | |||
ساختار روایت: تحريمهاي آمريكا مبارزه با كرونا را در ايران دشوار كرده است و ایران ضمن استفاده از ديپلماسى سلامت براى كاهش و مديريت تنش با آمریکا با استفاده از ديپلماسى رسانهاى از نهادهاي بین‌المللی و ديگر كشورها انتظار دارد كه در دورة شيوع همهگیری وارد بازی سیاسی تحریم نشود(روند وقایع). روايت در زمينهاي تحقق يافت که با خروج آمريكا از برجام و برقراري مجدد تحریمها و عدم ممانعت از ارسال دارو و واکسن به ایران موانع زيادي پیشروی بخش سلامت كشور در دوران بيماري کرونا قرارداد. این روايت آمريكا و ويروس كرونا را به‌عنوان شخصيت شرور قلمداد ميكند و قرباني را ملت ايران می‌داند و توجه نهادهاي بین‌المللی و ساير كشورها براي شكست حصر اقتصادي كشور، آن‌ها را قهرمان می‌داند. پیام اخلاقی؛ تحريمهاي آمريكا مانعي در مبارزه با بيماري کرونا و كشور را در واردات دارو و تجهيزات پزشكي دچار مشكل كرده؟ بنابراین سياست خارجى ضمن تقويت همكارىهاى بین‌المللی و استفاده از امكانات مالى و تجهيزاتى آن‌ها، تلاشهايى را در جهت بی‌اثر ساختن برخى تحريمها و دیپلماسی فعال در واردات واکسن انجام دهد.
محتوای روایت: راهبرد روایت: راهبرد چشم‌انداز كلي است، زيرا تلاش میکند تا همهگيري را به حركت كلي نظام سياسي كشور در سياست خارجه فعال پيوند زند.
نظام باورها: روایت بر این باوره که دولت ضمن اتخاذ سیاست ضد تحریمی و ديپلماسى سلامت برای استفاده از امكانات مالى و تجهيزاتى سازمانهاى بین‌المللی در بی‌اثر ساختن برخى تحريم‌هاست و براي تأمين اقلام درماني و تولید تجهیزات پزشکی و واکسن تلاش میکند.
جدول(7) مضامین روايت خطمشی توليد و اقتصاد دانش‌بنیان
مضمون اصلي | مضمون فرعي | فراواني | ||
|---|---|---|---|---|
حوزه دولت الكترونيك | توسعة دولت الكترونيك | 10 | ||
خدمات مجازی به مردم | 12 | |||
تقويت آموزش مجازي | 10 | |||
خدمات نوآورانه جدید | 5 | |||
تحقيق و اقتصاد دانش‌بنیان | تحقیق‌وتوسعه | 7 | ||
جبران کسری اقتصاد نفتی | 5 | |||
اشتغال‌زایی | 3 | |||
گلبول سفید اقتصاد در بحران کرونا | 2 | |||
کاهش هزینه اقلام دارویی تحریم | 8 | |||
کاهش هزینه تجهیزات تحریمی | 9 | |||
حمایت دولت از دانش‌بنیان‌ها | حمایت از تأسیس و تقویت این شرکت | 7 | ||
حمایت بازار و دولت از تولیدات دانش‌بنیان | 5 | |||
حمایت از دانش‌بنیان داخلی | 9 | |||
حمایت از نقش‌آفرين در عرصه صادرات | 4 | |||
حمایت از اقلام تحریمی و بار اولی دانش‌بنیان | 3 | |||
تولیدات و تقويت نظام درمان
| تولید دارویی تحریمی و تجهيز مراكز درماني | 8 | ||
تولید نرم‌افزارهای آموزشى | 10 | |||
تولید نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی | 12 | |||
توليد اقلام دارویی و تجهيزات | 15 | |||
تولید واکسن | 4 | |||
ساختار روایت: شبکه نوآوري و دانشگاهي ايران قادر است با توليد تجهيزات و داروهاي موردنیاز و نيز انجام پژوهش‌ها و آزمايش‌هاي لازم براي شناسايي دارو و واكسن مبارزه با شيوع همهگيري را تسريع بخشد(روند وقایع). روايت در زمینهای تحقق يافت كه ايران در تجاريسازي دانش و ايجاد استارتاپ‌ها در حوزههاي فناورانه رشد زيادي را تجربه كرده و تحقق توليد و اقتصاد دانش‌بنیان مأموريت اساسي دولت ايران در ساليان اخير خواهد بود. اين روايت ويروس كرونا را شخصيت شرور و مردم ايران و کادر درمان را قرباني تصور ميكند. اما کسب‌وکارهای نوظهور و فناور را قهرمان می‌داند. پیام اخلاقی؛ کسب‌وکارهای نوظهور(دانش‌بنیان) در ایام همهگیری کرونا و تحریم دارویی ایران در راستای تولید تجهیزات و اقلام دارویی، حوزه فناورى اطلاعات و ارتباطات، نرم‌افزارهای رايانه‌اى و در حوزه دولت الكترونيك، بالأخص در زمینه تولید واکسن کرونا ایران را جز ده کشور برتر قرارداد.
محتوای روایت: راهبرد روایت: راهبرد فرصت - تهديد است به‌گونه‌ای كه بيش از تأكيد بر تهديدهاي ويروس كرونا براي جامعه ايراني، بر فرصت‌هايي كه براي کسب‌وکارهای نوظهور فراهم آورده است، تأكيد دارد.
نظام باورها: دولت باورش تقویت شرکتهای دانش‌بنیان در راستای تولید تجهیزات و اقلام دارویی و حوزه فناورى اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای رايانه‌اى و همچنین در حوزه دولت الكترونيك است و از تولیدات شرکتهای دانش‌بنیان داخلی تأمین‌کننده نیاز کشور در شرایط کرونا باید حمایت شود.
ظهور شبکه مضامین
آتراید استرلینگ، شبکه مضامین نیز روش مناسبی در تحلیل مضمون است که آن را توسعه داده است. آنچه شبکه مضامین عرضه میکند نقشه‌ای شبیه تارنما به‌مثابه اصل سازمان‌دهنده و روش نمایش است. شبکه مضامین بر اساس روندی مشخص، مضامین اصلی (اصول حاکم بر متن) و فرعی (نکات کلیدی) روایت خطمشی را نظام‌مند و روابط میان آن‌ها را نشان می‌دهد .(Abedi et al, 2011) جهت ايجاد شبکه مضامين از روش سلسه مراتب مضامين (King et al, 2004) استفاده‌شده است که رنگ زرد روایت خطمشی متمایز و رنگ سبز مضمون اصلی و آبی مضمون فرعی است و برای رسم شبکه مضامین از نرم‌افزار Canva استفاده‌شده است.
- شبکه مضامین روایت خطمشیهای مرحله مواجهه با بحران کرونا(حین بحران)
شكل(1) شبکه مضامین روایت پیشگیرانه و ایمنی جمعی(ایمنی گله‌ای) (نویسنده)
شكل(2) شبکه مضامین روایت قرنطینه ضرورت كاهش فعاليتها و تغییر خطمشی (نویسنده)
شكل(3) شبکه مضامین روایت فاصلهگذاری اجتماعی ضرورت تداوم فعاليتهای محدود و اصلاح خطمشی (نویسنده)
شكل(4) شبکه مضامین روایت تعارض منافع کاسبان، بازنده و برنده بحران کرونا (نویسنده)
شكل(5) شبکه مضامین روایت ضد تحریمی و ديپلماسى سلامت و رسانهاى (نویسنده)
شكل(6) شبکه مضامین روایت توليد و اقتصاد دانش‌بنیان (نویسنده)
[1] https://doi.org/10.71815/jnapa.2025.3181209331
[2] 1 Narrative Policy Framework.
[3] Narrative Battle.
[4] 1 Occurrence time.
[5] Angel-devil.
[6] Opportunity –Threat.
[7] Herd Immunity.
[8] Quarantine.
[9] Intelligent spacing.
[10] 1 Qualitative narrative analysis.
2 Analytical-descriptive.
[11] 3 Thematic Analysis.
5- بحث و نتیجه‌گیری
شیوع بیماری کووید-19دنیا را با یک بحران کم‌سابقه مواجه کرد، ویژگی‌های منحصربه‌فرد ویروس کرونا، دولتها را غافلگیر و از کنترل بحران ناتوان ساخت؟ درنتیجه کم‌وبیش هیچ یک از دولتها عملکرد مطلوبی در زمینة مهار بحران نداشتند. شيوع و رشد ناگهاني همهگیری بيماري ناشي از ويروس كرونا در ايران و تأثيرهاي عميق آن بر سلامت و وضعيت اقتصادي شهروندان، دولت را با بحراني چندساحته مواجه ساخت و آن را ناگزير كرد تا نهادهاي مختلف خطمشيگذار را به ميدان دعوت كند. نقش حاكميت و دولت در كنترل اپيدمى، كاهش هزينههاى آن در ابعاد سلامتى، اقتصادى و اجتماعى آن است. چارچوب روايتي خطمشی، قادر است كه کاربست‌های اجرايي براي خطمشیگذار را استخراج كند و خطمشيگذار باتکیه‌بر اين چارچوب می‌تواند خطمشيهاي خود را در قالب وفاق برانگيز و باورپذير به مخاطبان ارائه دهد. اين پژوهش كوشيده است با ارائة چارچوبي جديد براي روايت خطمشي، خلأ نظري بين دو حوزة ساختاری و محتوايي روايتهاي خطمشي را پوشش دهد و روايتهاي متمایز دولت ايران در مواجهه با ويروس كرونا را با نگاهي يكپارچه بررسي و تحليل كند. پژوهشگران بر اساس یافتههای پژوهش با بررسي خطمشيهاي برآمده از نظام تصميمگيري كشور به (6)روايت متمايز کلی دست يافتند كه هر يك از آن‌ها خطمشيهاي متفاوتي را صورتبندي كرده که شامل:
1- روایت خطمشی پیشگیرانه و ایمنی‌جمعی، تغییر خطمشی؛ دولت ایران با مرجعیت تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا و اقدامات پیشگیرانه و ایمنی جمعی کوشید روند رشد همهگیری ناشی از ویروس کرونا را کاهش دهد و در اسفند سال 1398 نماز جمعه و مراكز مذهبي در نقاط آلوده تعطيل شد و ورودي و خروجي شهرها تحت كنترل قرار گرفت. در فروردین 1399با ايجاد برخوردهاي سخت‌گيرانه‌تر، دولت ايران با تغییر سیاست ایمنی جمعی، پیشگیری و ماسک زدن و خود مراقبتی را راه اصلی مقابله دانست و محدوديت‌هايي را براي سفرها وضع كرد، اما نتوانست شیوع کرونا را کنترل کند درنتیجه این روایت برای مدیریت بحرانها مشابه در آینده مناسب نیست و خطمشیگذار باید سیاستی مانند قرنطیه را انتخاب و نيازمند بسيج تمام امكانات در كشور است.
2- روایت خطمشی قرنطینه، ضرورت كاهش فعاليتها و تغییر خطمشی؛ دولت ايران با طرح سیاست قرنطینه و تعطیلی حداکثری بسياري از اصناف را تعطيل و محدوديت‌هايي را براي سفرها وضع كرد و سیاستهايي مانند افزايش محدوديت در فعاليتهاي كسب‌‌‌‌‌وكار، تعطيلي مراكز عمومي و افزايش كمكهاي معيشتي را انتخاب و اين اقدامات را مبنی كاهش شيوع بيماري و كاهش آمار تلفات انساني تصور ميكند. اين روايت، خطمشيگذار را در نقش خدمت رسان و شهروندان را در نقش خدمت گيرنده قرار مي دهد و خواهان نقش موثر تر خطمشيگذار و نهادهاي دولتي در مبارزه با بحران کرونا است. این روایت برای مدیریت بحرانها مشابه در آینده مناسب است به شرطی که وضعیت اقتصادی کشور خوب و مدیریت مشارکتی باشد.
3- روایت خطمشی فاصلهگذاری اجتماعی ضرورت تداوم فعاليتها محدود و اصلاح خطمشی؛ اين روايت با توجه به شرايط نامناسب اقتصادي كشور و آسيب پذيري آن، ايجاد محدوديت‌هاي شدید را ناممكن تصور ميكند و دولت درصدد آمیختگی جاری بودن زندگی و فعالیت اقتصادی و حفظ سلامتی با وجود ويروس كرونا بود و لزوم فعاليت اقتصادي توأم با حفظ پروتكلهاي بهداشتي را ضروري ميداند که عمدتاً تبيين كننده تمايل خطمشيگذار به حفظ فعاليتهاي روزمره است. اين روايت، خطمشيگذار را در وصعیت تسهيلگر و شهروندان را در وضعیت پيشران فعاليت كسب وكاري به حساب مي آورد و اقدامات خطمشيگذار و نهادهای اجرایی را به تهیه پروتكلهاي بهداشتي و تعهد به اجراي صحيح آن‌ها منحصر ميداند. درنتیجه تا حدود زیادی به جاي دولت توليدكنندها و صاحبان كسب وكار قهرمان می داند زیرا به شرط فرهنگ سازی و رعایت عموم مردم و حمایت خطمشگذار از کسب و کارهای کوچک در شرایط بحرانی برای مدیریت بحرانها مشابه در آینده بسیار مناسب است.
4- روایت خطمشی تعارضمنافع کاسبان، بازنده و برنده بحران کرونا؛ هیچ کابوسی بدتر از این نیست که سلامت مردم به سیاست آلوده شود. واردات داروهای مشابه تولید داخلی با قیمت ۵ تا۱۰برابر مافیای دارو و امضاهای طلایی موضوعی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت دولت دوازدهم از همان ابتدای کار بر آن تأکید کرد. کارشناسان از تعارض منافع و سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران می‌گویند و واکسیناسیون سریع و عمومی را در تضاد با منافع برخی گروه‌های صاحب قدرت در کشور می‌داند و کاسبان کرونا همان محتکرین اقلام بهداشتی در شرایط حساس هستند، همه این افراد به نوعی در مرگ و آسیب به هموطنان مبتلا به کرونا دخیل هستند. نتایج این روایت برای مدیریت هر بحرانی در هر شرایطی نیاز است؛ لذا مردم خواهان نظارت جدی خطمشگذارن نظارتی و مهم‌تر از آن ستاد مدیریت بحران بر ذینفعان از شرایط بحرانی و رسیدگی فوری به پرونده های احتکار کنندگان اقلام بهداشتی و دارویی و هر گونه اختلال در توزیع کالا و خدمات توسط قوه قضاییه در بحران های آینده هستند. مانند شرایط 12روزه جنگ 1404و بعد از آن در کشور.
5- روایت خطمشی ضد تحریمی و ديپلماسى سلامت و رسانهاى؛ دکتر روحانی تحریمها و جنگ اقتصادی علیه ملت ایران از سوی آمریکا آغاز و همچنان ادامه دارد و در مسیر تهیه و تامین واکسن خارجی مشکلات بسیار جدی وجود دارد و امروز این اقدام ضد بشری جان و سلامت مردم را نشانه گرفته است. این روايت جهت حركت نظام سياسي ايران در سياست خارجي مي‌داندکه مخالف با تحريمهاي آمريكاست. بنابراین سياست خارجى ضمن تقويت همكارىهاى بين المللى و استفاده از امكانات مالى و تجهيزاتى آن‌ها، تلاشهايى را در جهت بى اثر ساختن برخى تحريمها و مقابله با آن و دیپلماسی فعال در واردات واکسن انجام می‌دهد. نتایج این روایت برای مدیریت هر بحرانی در هر شرایطی نیاز است زیرا این روايت خطمشيگذار را در مرتبه مذاكره كنندة اخلاقي و شهروندان را در مرتبه افراد ستمکش و رفع تحريمها و پى‌اثر ساختن آن را قهرمان ميداند و برای سیاستگذارن وزارت خارجه هیچ چیز به اندازه کاهش تنشهای سیاسی و توسعه روابط بین دولتها در تصمیم سازی اهمیت نخواهد داشت.
6- روايت خطمشی توليد و اقتصاد دانش بنيان؛ از همان ابتدای ورود بیماری کووید-19به کشور، شرکتهای دانش‌بنیان و فناور ایرانی به ستاد ملی مبارزه با کرونا دست یاری داده و با همیاری و اتکا به دانش بومی، امکان گذر از این بحران را فراهم ساختند. اين روايت رفع مشكلات اعم از مقابله با همه گيري و وضعيت اقتصادي را در گرو توانمندشدن و رشد شبکه فناوري و نوآوري كشور ميداند كه در ساليان اخير رشد معناداري داشته است. اين روايت، مانند روايت(4) خطمشيگذار را در موقعیت تسهيلگر ميداند اما همه مردم را مخاطب قرار نمي‌دهد. این روایت كسب وكارهاي نوظهور و زيست بوم فناوري را مبنی خروج از بحران های مشابه در آینده می داند و خطمشیگذار باید با تمام وجود از توسعه دانش بنیان‌ها و تولیدات آن‌ها حمایت کند.
بامطالعه و بررسي تحقيقات انجام‌شده در حوزه تمایز شناسی روایت خطمشیها، مشخص شد كه اگر چه تحقیقات در زمينه مدیریت مواجهه با بحران کرونا انجام‌شده است، اما در مورد شناسایی روایت متمایز خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا پژوهشي انجام نشده و مطالعه ميداني و تجربي که درک کافي از این موضوع ارائه دهد وجود نداشته است. این پژوهش با تحقیقات (Kuenzler et al, 2025) در پژوهش چارچوب سیاست روایی؛ در درک چگونگی تأثیر روایتهای سیاست بر فرایندهای سیاست عمومی و بیان شخصیت‌های روایت و (Gupta et al, 2021) در نظرسنجی ملی، پویایی حمایت عمومی از انرژی هستهای در هند با بررسی احداث یک کارخانه هستهای، که مؤلفه شخصیت‌ها و راهبرد برنده و بازنده روایتها را مطرح کردند و (Askari et al, 2021) در پژوهش تحلیل مضامین ابعاد سلامت روان متأثر از همهگیری ویروس کرونا؛ که مضامین اصلی و فرعی روایت را مشخص نمودند و (Roedyati et al, 2022) در پژوهش واکنش به کووید-۱۹: روایت رئیس جمهور روحانی و رئیسی از سیاست در ایران؛ سعی دارند با استفاده از روش تحلیل گفتمان به بررسی محتوای روایت این دو دولت بپردازد و همچنینErtas & McKnight, 2020)) در پژوهش رویکرد چارچوب سیاست روایی: مؤلفه‌های ساختاری؛ زمینه، شخصیت‌ها، طرح داستان و اخلاقیات داستان‌های سیاسی را در این روایتها شناسایی کردند، همخوانی دارد زیرا یافتههای آن‌ها با نتایج پژوهش مطابقت دارد. این پژوهش با ارائه روشی جدید و معتبر، به ادبیات علمی در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی افزوده و به پژوهشگران و تصمیم‌گیرندگان کمک میکند تا با اتخاذ تصمیمات مناسب، زمینه مواجهه با بحران حال و آینده را برای دولتمردان و حاکمیت ایران و جهان فراهم کنند. به‌ویژه، می‌تواند به‌عنوان منبع معتبر برای برنامهریزی و سیاست‌گذاری در حوزه مدیریت بحرانها مورداستفاده باشد. این پژوهش با تمایز شناسی روایت خطمشیهای دولت ایران در مرحله مواجهه با بحران کرونا، چگونگی تأثیر آن بر فرایند سیاست‌گذاری را تحلیل کرده و تصميمهاي دولت در موقعيت بحران همهگيري ويروس كرونا را به‌خوبی در چارچوب روايتي خطمشي تبيين نموده و مؤلفههاي روايتي را از آن‌ها استخراج نمودند و براي پژوهشگران بعدي تحليل قدرتمندتری از روايتهاي خطمشي را ميسر مي‌سازد. در نهایت، با تمرکز بر انسجام روایت، این تحلیل روایی خط مشی برای ابتکارات نهادهای دولتی و غیردولتی که به دنبال چارچوب منسجم‌تر برای پیامهای خود هستند، مفید است. پیشنهاد‌ها کاربردی پژوهش به خط‌مشي‌گذاران براي تحلیل روایت‌پردازي آینده: ضرورت تغییر روش حکمرانی، رویکرد سیاستی و اقدامات و ابزارهای سیاستی برای مدیریت بحران حال و آینده با درس‌گیری از تحلیل روایت کرونا و بهره‌گیری از فرصتهای مواجهه با بحران (راهبرد فرصت - تهدید) و بعد از بحران باید یافتههای حین بحران و تجربههای ناشی از شکست و موفقیت و نقصان و کمال در عملکرد روایت دوران بحران مستندسازی و مورد تحلیل قرارگرفته و از نتایج این یافتهها برای برنامهریزی و سیاست‌گذاری آینده استفاده شود (یادگیری خطمشی).
محدودیت‌های پژوهش: شامل؛ منابع محدود موردمطالعه، زمان‌بر بودن جمع‌آوری مستندات و انجام تحلیل دادههای کیفی، احتمال تحت‌تأثیر بودن تفسیر پژوهشگر در بخش کیفی و عدم بررسي تأثيرهاي اين روايت‌ها بر افكار عمومي دانست. پژوهشگران در آینده از منابع معتبر و مرتبط با موضوع استفاده و زمان کافی برای تحقیق داشته باشند و مي‌توانند وضعيت روايتهاي خطمشي رسانه‌ای و آثار هريك از مؤلفه‌ها را بر افكار عمومي را بررسي و در پژوهشهای آینده مؤلفههاي ساختاری و محتوايي روایت خطمشیهای دولت در حین فرایند خط‌مشی‌گذاری شناسایی شود و تأثیر آن‌ها بر چرخه فرایند سیاست‌گذاری در ايران و جهان در مواجهه با بحرانها و موضوعات همهگیری سلامت مردم در تحقیقات بعدي مدنظر قرار دهند و پيش از ابلاغ خطمشي عمومي بررسي شود.
References
Abbasi, A. Mohammadi, L. & Mohammadi, K .(2024). Validity and reliability in qualitative research: A systematic review. Journal of Information Processing and Management, 40(2). https://doi.org/ 10.22034 /jipm.2024.717062. [in Persian].
Afrashte, S. Alimohammadi, Y. & Sepandi, M .(2022). The role of isolation, quarantine and social distancing in controlling theCOVID-19 epidemic.Military Medicine,22(2).https://doi.org/10.30491/JMM.22.2.210.[inPersian].
Askari, M. Choobdari, A. & Borjali, A .(2021). Content analysis of mental health dimensions affected by the coronavirus pandemic: A qualitative study. Clinical Psychology, Online First. [in Persian]. https://doi.org/10.22075/jcp.2020.21008.1928.
Azizi, H. (2020). The corona crisis could trigger a change in Iran’s foreign policy. https://www.ips-journal .eu/regions/middle-east-north-africa/the-corona-crisis-could-trigger-a-change-in-irans-foreign-policy-4298/
Abedi Jafari, H. Taslimi, M. Faghihi, A. & Sheikhzadeh, M .(2011).Theme and theme network analysis: A simple and efficient method for explaining patterns in qualitative data. Strategic-Management Thought (Management-Thought), 5(2). https://doi.org/10.30497/smt.2011.163. [in Persian].
Crow, D. A. & Lawlor, A .(2016). Media in the Policy Process: Using Framing and Narratives to Understand Policy Influences. Review of Policy Research, 33(5), 472–491. https://doi.org/10.1111/ropr.12187.
Dye, T. R .(2013). Understanding public policy. Boston: Prentice Hall.Edition:14, illustrated.
Ertas, N. & McKnight, A. N .(2020). A Narrative Policy Framework Analysis of Charter School Editorials in Local Media. Critical Questions in Education 11:1 Winter 2020.PP:1-20.
Ebrahimi, S, A. & Ainali, M .(2019). fournissent un cadre pour expliquer la conquête des politiques publiques en utilisant la méthode d'analyse thématique et de modélisation structurelle-interprétation de l'administration publique,11(3), 403-430. https://doi.org/10.22059/jipa.2019.277891.2513. [in Persian].
Farazi, M .(2021). Functions of bilateral and multilateral diplomacy in combating the spread and management of the coronavirus; Studying the role and performance of the Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Iran: Quarterly Journal of International Organizations, Summer 1400, No. 11, pp. 191-223. [In Persian].
Gupta, K. Ripberger, J. T. Fox, A. S. Jenkins-Smith, H. C. & Silva, C. L .(2021).The future of nuclear energy in India:Evidence from a nationwide survey.Energy Policy,156,112388.https://doi.org/10.1016/j.enpol.2021.112388.
Gupta, K. Ripberger, J. & Wehde, W .(2016). Advocacy Group Messaging on Social Media: Using the Narrative Policy Framework to Study Twitter Messages about Nuclear Energy Policy in the United States. Policy Studies Journal, 46(1), 119–136. https://doi.org/10.1111/psj.12176.
Gray, G. & Jones, M. D .(2016). A qualitative narrative policy framework? Examining the policy narratives of US campaign finance regulatory reform. Public Policy and Administration, 31(3), 193–220. https://doi.org/10.1177/0952076715623356.
Humphreys, L. Lewis, N. A. Jr, Sender, K. & Won, A. S .(2021). Integrating Qualitative Methods and Open Science: Five Principles for More Trustworthy Research.Journal of Communication. https://doi.org/10.1093/joc/jqab026.
Haji Abbasi, H .(2019). Introducción del Design Thinking en la formulación de políticas: Las políticas de Irán frente al coronavirus. Política de Ciencia y Tecnología, 10(2(31)), 75-90. SID. https://sid.ir/paper/361444/fa. [in Persian].
Hasanqalipour, H. Amiri, M. & Pourezzat, A. A .(2017). Development of a policy evaluation model to maintain the effectiveness of faculty members in higher education. Scientific public administration,9(3). [in Persian]. https://doi.org/10.22059/jipa.2018.247098.2140.
Jaworsky, B. N. & Qiaoan, R .(2021). The politics of blaming: The narrative battle between China and the US over covid-19.Journal of Chinese Political Science, 26, 295–315. doi:10.1007/s11366-020-09690-8.
Jones, M. D., Smith-Walter, A., McBeth, M. K., & Shanahan, E. A. (2023). The Narrative Policy Framework. In Theories Of The Policy Process (pp. 161–195). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003308201-7.
Kuenzler, J. Stauffer, B. Schlaufer, C. Song, G. Smith-Walter, A. & Jones, M. D .(2025). A systematic review of the Narrative Policy Framework: a future research agenda. Policy & Politics, 53(1), 129–151. https://doi.org/10.1332/03055736y2024d000000046.
Khotami, K. Gesmi, I. Yogia, M. A. Amri, P. & Sasmi, D. T .(2023). Policy Development for handling COVID-19 from the Perspective of a Policy Narrative Framework. Jurnal Public Policy, 9(2), 136. https://doi.org/10.35308/jpp.v9i2.6858.
Khoobroo, M.T, Alvani, S. M. Jandaghi, G. R. & Rahmati, M. H .(2020). Dual use defense industry policies typologhy. Journal of Public Administration Perspective, 10(4), 21-148. [in Persian]. https://doi.org/10.48308/jpap.2019.96624.
Karabag, S. F .(2020). An Unprecedented Global Crisis! The Global, Regional, National, Political, Economic and Commercial Impact of the Coronavirus Pandemic. Unpublished. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.10262.98882.
King, N. & Horrocks, C .(2010), Interviews in qualitative research, London: Sage Kugihara, N .(1999). Gender and social loafing in japan. The Journal of Social Psychology,139(4), 516-526.
King, N .(2004). and Ryan, G. W. & Bernard, H. R. (2003). Using Templates in the Thematic Analysis of Text. In Essential Guide to Qualitative Methods in Organizational Research (pp. 256–270). SAGE Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781446280119.n21.
Malandrino, A .(2025). When narratives fail (and why): explaining policy narrative effectiveness in crisis. Italian Political Science Review/Rivista Italiana Di Scienza Politica, 1–17. https://doi.org/10.1017/ipo.2025.12.
Mintrom, M. & O’Connor, R .(2020). The importance of policy narrative: effective government responses to Covid-19. Policy Design and Practice, 3(3), 205–227. https://doi.org/10.1080/25741292.2020.1813358.
Maliki, M. & zaydon, H .(2020). the role of media in crisis management, News Science Quarterly, year eight, No. 32, 10, February,2020.P:73-90. https://ensani.ir/fa/article/438403. [in Persian].
O’Leary, R. Borland, R. Stockwell, T. & MacDonald, M .(2017). Claims in vapour device (e-cigarette) regulation: a narrative policy framework analysis. International Journal of Drug Policy, 44,31-40. https://doi.org/10.1016/j.drugpo.2017.03.004.
Roedyati, J. Boer, R. F. & Azqiya, N.V.(2022). Covid 19 Response: President Rouhani And President Raisi’s Policy Narrative In Iran Through The Media. Journal Research of Social Science, Economics, and Management, 2(4). https://doi.org/10.59141/jrssem.v2i04.329.
Shanahan,E. A. Jones, M. D. Mcbeth, M. K. & Radaelli, C. M .(2018).The Narrative Policy Framework. In Theories of the Policy Process (pp.173–213). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429494284-6.
Vernaceri, A. & Alhaiye, H .(2022). Méthode d'analyse narrative ou de recherche narrative .Promouvoir la science, 13 (2). https://doi.org/10.22034/popsci.2022.322593.1151. [in Persian].
World Bank Group .(2020). Iran Ecomonomic Monitor Mitigation and Adaptation to Sanctions and the Pandemic,Washington: World Bank Group. https://hdl.handle.net/10986/34045.