اصول اخلاقی

انتشار مقاله در این نشریه منوط به بررسی تخصصی و علمی توسط داوران متخصص در موضوع مرتبط با مقاله می‌باشد. رعایت استانداردهای اخلاقی و رفتاری توسط نویسندگان، ویراستاران و داوران و ناشر به منظور اطمینان از کیفیت بالای نشر مقالات علمی، یافته‌های علمی معتبر و همچنین اعتبار علمی نویسنده بسیار حائز اهمیت است. این فصلنامه تابع کمیته اخلاق نشر (COPE) است و از اصول و ضوابط آن استفاده می‌کند. برخی موارد مهم به شرح زیر می‌باشد:

 تصمیم گیری در مورد رد یا پذیرش یک مقاله تنها پس از داوری‌های حرفه‌ای و تخصصی اتخاذ می‌گردد و هیچ گونه منافع شخصی و تجاری در آن دخیل نمی‌باشد

مقالات داوری شده صرفا بر اساس نظرات اعضای هیات تحریریه تایید یا رد نهایی شده و تعیین داور برای مقالات دریافتی بر اساس نظرات هیات تحریریه می‌باشد.

رعایت اصول اخلاقی توسط تمامی اعضای مجله، نویسندگان و خوانندگان ضروری می‌باشد و این مسئله تحت کنترل مجله است.

مجله نظارت کامل و دقیق بر جلوگیری از سرقت ادبی، تقلب و سوء رفتارهای پژوهشی و یا اخلاقی و نقض اخلاق نشر دارد.

اصول اخلاقی برای نویسندگان

مقالات ارسالی باید در حوزه تخصصی مجله بوده، منطبق بر زبان مجله و مطابق استاندارد مجله آماده شده باشد.

مقالات پذیرفته شده پژوهشی اصیل (Original research) و مقالات مروری (Review) می‌باشند. استفاده از یافته‌های پژوهش‌های دیگران با ذکر منبع بلامانع است.

چاپ مقاله در این مجله به معنای تایید محتوای مقاله توسط مجله نیست بلکه مسئولیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است.

مقالات نباید در جای دیگری منتشر شده باشند. بدین معنا که نویسندگان نمی‌توانند یک مقاله را همزمان به چند مجله ارسال نمایند.

نویسندگان می‌توانند با شرط ذکر منبع از مطالب دیگران استفاده نمایند. اگر نوشته‌های پژوهشگر دیگری بدون هیچ گونه تغییری استفاده می‌شود، باید از علائم نقل قول مستقیم، مانند گیومه (" ")، استفاده شود.

نویسنده مسئول مقاله موظف است قبل از ارسال مقاله اطمینان پیدا کند که همه نویسندگان مقاله، موافق ارسال مقاله به این مجله می‌باشند.

نویسندگان همکار پذیرفته‌اند که نویسنده مسئول بعنوان مکاتبه کننده اجازه دارد مقاله داوری شده را با نظر آنها تصحیج و ویرایش نماید

نویسندگان موظفند در هر زمانی که متوجه هر گونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شود مجله را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس گیرند.

فرم‌ کپی رایت باید توسط نویسندگان مقاله قبل از پذیرش مقاله امضا و ارسال گردد. https://lyriclit.iaun.ac.ir/page_144.html 

فرم تعارض منافع باید توسط نویسندگان مقاله قبل از پذیرش مقاله امضا و ارسال گردد. https://lyriclit.iaun.ac.ir/page_146.html 

مجله ازسیاست دسترسی آزاد پیروی می‌کند.

نویسندگان باید بدانند که مقالات ارسالی به نشریه با استفاده از نرم‌افزار پیشگیری از سرقت ادبی و علمی (همیاب) بررسی می‌شوند. سرقت ادبی-علمی نقض جدی اخلاق در انتشار مقالات است.

تمام نویسندگان و مخصوصا نویسنده مسئول باید قبل از ارائه مقاله خود به مجله، مقاله را منطبق با دستورالعملهای درج شده در قسمت راهنمای نویسندگان از جهت فرمت مقاله و مخصوصا نوع ارجاع دهی و منبع نویسی تنظیم نمایند.

اصول اخلاقی برای سردبیر

مقالات ارسال شده به مجله، در ابتدا توسط سردبیر بررسی می‌شوند. تصمیم‌گیری اولیه در مورد ارسال مقاله به داوری یا رد کردن مقاله با سردبیر است.

سردبیر خود را موظف می‌داند مقالات را بدون غرض‌ورزی و بدون توجه به نژاد، جنسیت، گرایشات فکری، اعتقادات مذهبی، قومیت، تابعیت یا گرایشات سیاسی نویسندگان ارزیابی کند.

سردبیر مسئولیت انتخاب داوران جهت ارسال مقاله به آنها را دارد، لذا سردبیر خود را موظف می‌داند در انتخاب داوران متخصص و با رزومه علمی بالا مرتبط با موضوع مجله اهتمام ویژه‌ای داشته باشد. که بدینوسیله از انجام داوری‌های سطحی، مغرضانه و ... جلوگیری شود.

سردبیر مجله ضمن دارا بودن شرایط آیین‌نامه مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از نظر علمی باید مسئولیت‌پذیر بوده و همواره در جهت رعایت حقوق نویسندگان، داوران و ... اهتمام جدی داشته. دسترسی پژوهشگران و دانشجویان و اساتید به ایشان آسان بوده و دارای روحیه پاسخگویی و پایبند به اخلاق حرفه‌ای باشند.

تمامی اطلاعات ارسال شده به مجله محرمانه می‌باشند و سردبیر خود را موظف می‌داند این اطلاعات را در اختیار دیگران (بجز نویسنده مقاله مورد نظر) از جمله داوران مقاله، ناشر، ویراستاران مقاله و اعضای هیات تحریریه قرار ندهد و یا اینکه از این اطلاعات استفاده شخصی ننماید.

سردبیر خود را موظف می‌داند ارزیابی مقالاتی را که در آنها منافع شخصی داشته باشد به همکاران دیگر یا برخی از اعضای هیات تحریریه بسپارد.

سردبیر لیست کاملی از داوران مرتبط با موضوع مجله را تهیه نماید که روند ارسال مقاله به داوری در مرحله انتخاب داور به تاخیر نیفتد.

داوران انتخاب شده برای هر مقاله محرمانه هستند و سردبیر موظف است از فاش شدن اسامی داوران جلوگیری نماید.

سردبیر خود را موظف می‌داند از داوران درخواست نماید مقالات را در بازه زمانی مشخص شده داوری نمایند.

سردبیر خود را موظف می‌داند ادامه همکاری را با داورانی که خود را ملزم به رعایت اخلاق حرفه‌ای نمی‌دانند و یا تاخیر در ارسال نتیجه داوری دارند متوقف نماید.

سردبیر هیات تحریریه مجله موظف است برخود قاطع در مواجهه با سرقت ادبی و عدم رعایت اخلاق پژوهشی داشته باشند و اقدام به اطلاع‌رسانی‌ دقیق و کاملی از نحوه برخورد با متخلفین نمایند.

سردبیر خود را موظف می‌داند در تصمیم‌گیریهای مرتبط  با سیاست‌های مجله با هیات تحریریه مجله مشورت نموده و از نظرات آنها استفاده نماید.

اصول اخلاقی برای داوران

داوران مسئول بررسی کیفی محتوایی و علمی مقالات ارسال شده به آنها هستند و از این طریق در جهت ارتقای مجله کمک می‌کنند.

تمامی اطلاعات ارسال شده برای داور محرمانه می‌باشند و داوران مسئول حفظ این اطلاعات هستند و مجاز نیستند از این اطلاعات در جهت منافع شخصی استفاده کنند و یا بدون اطلاع سردبیر این اطلاعات را در اختیار دیگری قرار دهند.

مقتضی است داوران ضمن بررسی دقیق و عینی مقالات، نظرات تخصصی و مستدل و شفاف در ارتباط با مقاله ارسالی ارائه نمایند.

نظرات داوران، علمی و بی‌طرفانه و بر اساس استدلال‌های محکم باشد و از اعمال نظر شخصی، نژادی، صنفی و ... حذر نمایند.

داوران مجاز نیستند داوری مقالاتی که در جمع‌آوری و تدوین آنها همکاری داشته‌اند را بپذیرند و در صورتیکه مقاله‌ای دارای منافع شخص یا اشخاص، شرکت یا موسسه‌ای باشد، داور مجاز به قبول داوری آن نمی‌باشد.

از داوران انتظار می‌رود که در کمترین زمان ممکن ضمن رعایت مسئولیت‌پذیری و پایبندی به اصول اخلاقی و حرفه‌ای و نیز دقت در داوری و پرهیز از هرگونه پیش‌داوری و تعصب، داوری مقاله را انجام دهند و چنانچه احساس می‌کنددر مدت زمان تعیین شده توانایی قادر به انجام داوری نیست باید سردبیر را مطلع نماید.

چنانچه داور متوجه شود که مقاله ارسال شده برای او با هر مقاله چاپ شده و یا در دست داوری دیگری همپوشانی دارد، باید مراتب را به سردبیر مجله اطلاع دهد.

داوران باید از افشای نتایج داوری خودداری کنند.

داوران می‌بایست از ارجاع‌دهی درست مقالات ارسالی اطمینان حاصل نمایند.

داور موظف است که در صورت مشاهده هرگونه رفتار غیراخلاقی و نقض اخلاق نشر سردبیر مجله رامطلع نماید.

رفتار غیراخلاقی و نقض اخلاق نشر

موارد زیر از مصادیق نقض اخلاق نشر محسوب می‌گردد.

جعل کردن و ساختن داده‌‌ها: در جعل داده‌ها پژوهشگر آزمایش را انجام می‌دهد ولیکن نتایج واقعی را ثبت نکرده و یافته‌های غیرواقعی ثبت می‌کند. در ساختن داده‌ها پژوهشگر حتی آزمایش هم انجام نمی‌دهد و تمامی داده‌ها و یافته‌ها ساختگی و غیرواقعی ‌می‌باشد.

تحریف داده‌ها: در تحریف داده‌ها مانند جعل برخی نتایج غیرواقعی می‌باشد. تفاوت تحریف با جعل داده‌ها اینست که در تحریف داده‌ها تنها بخشی از نتایج غیرواقعی گزارش می‌شود.

ارسال همزمان: وقتی است که یک مقاله از نویسنده بطور همزمان به دو یا چند مجله ارسال شده و در حال داوری می‌باشد.

همپوشانی انتشارات: بدین معنا که پژوهشگر، یافته‌های مقاله قبلی خود را کمی تغییر دهد و بعنوان مقاله‌ای جدید به چاپ برساند.

انتشار مجدد: اگر نویسنده مقاله‌ای را به یک مجله ارسال کرده است و تصمیم بگیرد آن مقاله را به مجله دیگری ارسال نماید، باید انصراف خود را بصورت کتبی به مجله اول اعلام نماید که البته اینکار تا پیش از پذیرش مقاله برای انتشار در مجله اول ممکن است.

سهیم بودن تمام نویسندگان: تمام نویسندگان درج شده در مقاله باید در انجام پژوهش همکاری کرده باشند.

سرقت علمی و ادبی: سرقت علمی و  ادبی می‌تواند تمام یا بخشی از کار را شامل شود؛ یعنی نویسنده از تمام یا تنها بخشی از اثر دیگری استفاده کرده است.

سرقت علمی و ادبی

به استفاده از کلمات یا ایده‌های دیگران بدون کسب اجازه و اطلاع از نویسنده، به‌طوری‌که آن‌ها را بانام خود منتشر کنید سرقت ادبی گفته می‌شود.

مهمترین انواع سرقت علمی و ادبی به شرح زیر است:

سرقت ادبی تصادفی یا سهوی: در پاره‌ای موارد، پژوهشگر یا پدیدآورنده اثری علمی یا ادبی محتوایی را، سهواً، از منبعی به کار می‌برد. اما سهوی بودن سرقت ادبی دلیلی بر تبرئه از آن نیست و شخص مرتکب مسئول عواقب آن خواهد بود.

سرقت ادبی عمدی: سرقت ادبی عمدی می‌تواند به شکل‌های زیر صورت گیرد.

سرقت ادبی مستقیم: چنانچه محتوایی را عیناً از منبعی بیاوریم و اشاره‌ای به مرجع آن نکنیم، مرتکب سرقت ادبی مستقیم شده‌ایم. البته اگر محتوا نوشتاری است، باید علاوه بر ارجاع‌دهی مناسب، آن را داخل گیومه قرار دهیم.

سرقت ادبی غیرمستقیم: در این نوع سرقت ادبی، محتوای یک یا چند منبع با بخش‌های مختلف محتوای در حال تهیه یا یکدیگر تلفیق می‌شود. این سرقت، ادبی بسته به مهارت شخص، ممکن است از تغییر ناگهانی سبک محتوا قابل تشخیص باشد.

استفاده چندباره از محتوای سرقت شده: این نوع سرقت ادبی به معنای استفاده از یک محتوای سرقت شده در موقعیت‌های متفاوت و برای مقاصد مختلف است. به این پدیده «Self-Plagiarism» نیز گفته می‌شود. از رایج‌ترین نمونه‌های این نوع سرقت ادبی می‌توان به ارسال یک مقاله علمی سرقت‌شده به چندین مجله برای انتشار یا ارائه آن در موقعیت‌های مختلفی، مثل کنفرانس‌ها یا کلاس‌های درسی، اشاره کرد.

سرقت ادبی ناشی از بازنویسی ناصحیح: این نمونه سرقت ادبی بیشتر در نوشتار اتفاق می‌افتد. اگر از مطالب منبعی صرفاً با تغییر جزئی چند کلمه، مترادف یا تغییر ترتیب آن‌ها و با همان ساختار متن مبدأ استفاده کنیم، مرتکب سرقت ادبی بازنویسی یا «Paraphrasing» شده‌ایم.

استفاده مؤسسات تولید محتوا از محتوای تولید شده: برخی مؤسسات محتوای علمی را، نظیر مقاله، به ‌جای شما می‌نویسند. استفاده از این محتوا فارغ از چگونگی تهیه آن و حتی با رضایت آن‌ها، سرقت ادبی است. متأسفانه، این نوع سرقت ادبی در ایران بسیار رایج است.

راهکارهای جلوگیری از سرقت ادبی

امروزه نرم‌افزارهای قدرتمندی وجود دارند که می‌توانند به محقق این اطمینان را بدهند که متن خود را ازنظر اصالت آن، به‌راحتی و در عرض چند دقیقه کنترل کند و مشکلات رایج در خصوص محتوا را که به سرقت علمی احتمالی و ناخواسته مربوط می‌شود خیلی آسان و سریع تشخیص داده و برطرف کنند. این نرم‌افزارها می‌توانند به کمک پایگاه داده قوی خود که در آن مقالات و متون علمی و تخصصی مختلفی قرار دارد، دست به بررسی شباهات هر مقاله با آن‌ها بزنند و دریابند که چه میزان و سطحی از سرقت ادبی در هر مقاله وجود دارد. فرقی نمی‌کند که نویسنده یک اثر هستید و قصد ارسال مقاله به ژورنال‌های داخلی و خارجی دارید یا می‌خواهید از صحت دست‌اول‌ بودن اطلاعات موجود در یک مقاله اطمینان حاصل کنید. در هر صورت، باید با نرم‌افزارهای مؤثر در این حوزه آشنا باشید و بتوانید از بهترین‌ها برای شناسایی سرقت ادبی استفاده کنید. زمانی که مقاله یا محتوایی را وارد نرم‌افزارهای شناسایی سرقت ادبی می‌کنید، آن‌ها با جست‌وجو در پایگاه داده‌ای خود شروع به مقایسه محتوا با مقالات و محتواهای دیگر می‌کنند. هرگونه شباهتی می‌تواند دلیل بر وجود سرقت ادبی در مقاله‌تان باشد. این مسئله سبب خواهد شد تا احتمال پذیرش متن‌های ارسالی برای دفاع پایان‌نامه یا چاپ مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی تا حد بسیار زیادی افزایش یابد.

فصلنامه مطالعات زبان و ادبیات غنایی از نرم‌افزار همیاب جهت تشخیص سرقت ادبی استفاده می‌کند.

خط مشی مجله در برخورد با سوء رفتار پژوهشی

در صورتیکه مصادیق نقض اخلاق نشر مشاهده گردد، سردبیر در گام اول علاوه بر اینکه اعضای هیات تحریریه را مطلع می‌سازد، بصورت کتبی به نویسنده اطلاع می‌دهد تا اگر نویسنده توضیحاتی در این مورد دارد ارائه نماید.

اگر سوءرفتار پژوهشی محرز گردد، هیات تحریریه خود راموظف می‌داند تصمیمات مقتضی اتخاذ نماید و نویسنده بهمدت 3 سال اجازه ارسال مقاله به مجله را ندارد.

مسئولیت تخلفات انجام شده بر عهده نویسنده مسئول مقاله است.

نویسندگان متخلف نمی‌توانند بعنوان داور در مجله همکاری داشته باشند.