تاثیر شدت برگ‌زدایی بر صفات کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ و پایداری غشای سلولی و عملکرد دانه در سورگوم دانه‌‌ای(Sorghum bicolor L.) تحت شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

محسن پور‌احمدی ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین - پیشوا، ورامین- ایران)
رحیم هنر‌نژاد ² (استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین - پیشوا، ورامین – ایران.)
میثم اویسی ³ (استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین - پیشوا، ورامین – ایران)

تاریخ دریافت : 1393/06/25 تاریخ پذیرش : 1393/09/08 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: سورگوم, عملکرد دانه, کلروفیل, محتوای نسبی آب برگ, پایداری غشای سلولی,

چکیده مقاله :

آزمایشی به منظور بررسی اثر تنش خشکی و برگ زدایی بر گیاه سورگوم به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین انجام شد. تیمار ها شامل تنش خشکی در سه سطح (آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر، 90 میلی متر تبخیر و 130 میلی متر تبخیر) و برگ زدایی نیز در سه سطح (عدم برگ زدایی، حذف 33 درصد برگ ها، حذف 66 درصد برگ ها) بود. نتایج نشان داد اثر ساده تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی برگ زدایی تاثیر معنی داری بر محتوای آب نسبی گذاشت. در بین سطوح مختلف برگ زدایی بیش ترین محتوای آب نسبی برگ از تیمار حذف 33 درصد برگ ها و کم ترین میزان را شرایط شاهد (عـدم حـذف برگ) به دست آمد که با حـذف 66 درصـد برگ ها در گـروه آماری یکسان قرار گرفت. اثر ساده تنش خشکی، برگ زدایی تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل داشت در حالی که اثر متقابل تنش خشکی برگ زدایی اختلاف معنی داری بر میزان کلروفیل نشان نداد. اثر متقابل تنش خشکی و برگ زدایی مشخص کرد که بیش ترین میزان کلروفیل را تیمار شرایط آبیاری معمول و حذف 33 درصد برگ ها و کم ترین میزان را شرایط آبیاری معمول و حذف 66 درصد بود. اثر ساده تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی و برگ زدایی تاثیر معنی داری بر پایداری غشای داشت. اثر ساده برگ زدایی اختلاف معنی داری را از نظر پایداری غشای نشان داد. اثر متقابل تیمار ها مشخص کرد که کم ترین پایداری غشای مربوط به تیمار تنش خشکی 130 میلی متر و حذف 66 درصد برگ ها و بیش ترین میزان را تنش 90 میلی متر و حذف 33 درصد برگ ها داشت

چکیده انگلیسی:

In order to investigate effect of drought stress and defoliation on sorghum an experiment were conducted in form of split plot based on randomized complete block design with four replications at field of Islamic Azad University, Varamin branch in 2011. Treatments are include drought stress in three levels (irrigation after 50, 90 and 130 mm evaporation from pan class A) and defoliation in three level (Control, Defoliation 33 and 66). The results showed that drought stress had significant effect on leaf area at floury stage, Biological yield, grain yield, harvest index, lead fresh and dry weight at flowering stage, stem fresh weight at flowering stage, leaf dry weight at floury stage, stem fresh and dry weight at floury stage, flower dry weight at floury stage, stem length at floury stage, thousand seed weight, panicle length at floury stage, stem diameter, dry weight at physiologic maturity. Defoliation showed significant difference on leaf area at flowering and floury stage, biologic yield, grain yield, harvest index, flower fresh and dry weight at flowering stage, stem dry weight at flowering stage leaf fresh and dry weight at floury stage, stem fresh and dry weight at flowering stage, flower fresh and dry weight at floury stage, thousand seed weight, panicle length at floury stage, stem diameter, dry weight at physiologic maturity. Chlorophyll amount, EC, biological yield, panicle length at flowering and flouring stage under drought stress in contrast to normal irrigation decreased respectively 5, 36, 5, 3 and 3. By increasing in water deficit and Defoliation decreased plant morphologic and physiologic characteristics.