بازتاب تنهایی زن در جامعه‌ی مردسالار در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت
محورهای موضوعی : ادبیات عرب
روح اله مهدیان طرقبه
1
(دانشگاه لرستان، گروه زبان و ادبیات عربی، خرم آباد، ایران.)
علی حیدری
2
(دانشگاه لرستان، گروه زبان و ادبیات عربی، خرم آباد، ایران.)
کلید واژه: سیمین بهبهانی, جامعه ی مرد سالار, فاطمه ناعوت, بازتاب تنهایی زن,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی مسألة تنهایی زن در سایه‌ی مردسالاری و بازتاب آن در اشعار سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت می باشد. جامعه‌ی پژوهش مجموعه‌ی اشعار سیمین بهبهانی و دیوان اسمی لیس صعبا از فاطمه ناعوت است. نمونه‌های بررسی شده مقاطعی از اشعار سیمین بهبهانی و ناعوت است که به موضوع تنهایی اشاره دارد. طرح پژوهش روش توصیفی _ تحلیلی است که با استخراج بارزترین نمودها از بازتاب معضل تنهایی در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت، تحلیل و مقایسه‌ی این واگویه‌های زنانه و شاعرانه انجام شد. یافته های پژوهش نشان دادکه آن چه مایه‌های مشترک در آثار این دو شاعر را بیشتر می‌کند، زندگی در محیطی کم و بیش مشابه، و همراه با محدودیت‌ها و سنت‌های کهنه، و زنستیزی ناشی از فرهنگ مردسالار است که جامعة سنتی ایران و مصر با آن دست‌به‌گریبان است. نتایج نیز گویای این است که انزوای زن، محدودیت او در برقراری روابط اجتماعی، محروم بودن از احترام و جایگاه مناسب و غلبة مردسالاری در تمامی مناسبات زندگی خانوادگی و اجتماعی، بخش عمده‌ای از دغدغه‌های هردو شاعر را شکل داده، و باعث شده حجم قابل توجهی از سروده‌های این دو بانو، به بازنمایی تنهایی زن در جامعه‌ی مردسالار اختصاص یابد.
The aim of the present study was to investigate the issue of female loneliness in the shadow of patriarchy and its reflection in the poems of Simin Behbahaani and Fatemah Na'out. The research statistical universe subsumed Simin Behbahani's collected poems and "My Name is not Dificult" by Fatemah Na'out. The studied sample included the poems of Simin Behbahaani and Na'out which refer to the subject of loneliness. The research was based on a descriptive-analytical method. The analysis was done by extracting the most obvious manifestations from the reflection of the loneliness problem in the poetry of Simin Behbahaani and Fatemah Na'out and through analyzing and comparison of these feminine and poetic soliloquies. The results showed that what made the common themes more noteworthy in the works of these two poets was living in a more or less similar environment, with limitations and old traditions, and misogyny caused by patriarchy culture that the two Iranian and Egyptian traditional community suffering from. The results also indicated that the isolation of women, their limitations in establishing social relations, deprivation from respect and proper status and the dominance of patriarchy in all relations of family and social life, formed a major part of the concerns of both poets which caused a considerable part of the poems of these two ladies to be dedicated to the representation of female loneliness in the patriarchal society.
- ابراهیمتبار، ابراهیم. (1396). بررسی انواع هنجارگریزی در اشعار سیمین بهبهانی. پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت. پاییز و زمستان، 6(2)، 80-56.
- اسماعیلی آهویی، فاطمه. (1393).بررسی تطبیقی اشعار و افکار سیمین بهبهانی و نازک الملائکه با تأکید بر بینامتنیت. مجموعه مقالات برگزیدة همایش ملی بینامتنیت، ج1، 255-270.
- اکبرزاده، رحمن. (1396). شرح احوال و بررسی مضامین اجتماعی در دو دیوان فاطمه ناعوت: نقره اصبع و اسمی لیس صعبا. پایاننامة کارشناسی ارشد، رشتة زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری.
- بهبهانی، سیمین. (1391). مجموعة اشعار. چاپ پنجم، تهران: مؤسسة نگاه.
- بیژنیفر، لعبت، پناهی، مهین. (1395). بررسی تطبیقی هنجارگریزی محتوایی در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. دوفصلنامة مطالعات تطبیقی فارسی – عربی، 1(1)، 32-9.
- پولادی، منیژه، همتی، امیرحسین، قدوسی، کامران. (1396). بررسی تطبیقی کهنالگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. کاوشنامة ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی عربی – فارسی)، 26(7)، 20-1.
- جعفری، مجتبی. (1395). زن، عشق، شعر: نگاهی تطبیقی به مضامین مشترک در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. تهران: لوح محفوظ.
- جهانشاهی افشار، علی. (1394). بررسی تطبیقی ویژگیهای زنان در دکامرون با سندبادنامه و کلیله و دمنه. نشریة ادبیات تطبیقی، 13(7)، 26-5.
- حبیبی، علی اصغر، احمدی چناری، علی اکبر، بهمدی، زهرا. (1393). بررسی تطبیقی درونمایههای اجتماعی مشترک در شعر فروغ فرخزاد و سعاد الصباح (با تمرکز بر رویکرد زنانه). نشریة ادبیات تطبیقی، 11(6)، 66-46.
- حسینی، مریم. (1388). ریشههای زنستیزی در ادبیات فارسی. تهران: چشمه.
- حیدری، علی. (1397). تصویر زن در دیوان اسمی لیس صعبا فاطمه ناعوت. پایان نامة کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان.
- حیدری، علی، مهدیان طرقبه، روحاله، جلیلیان، مریم. (2018). الوحده فی اسمی لیس صعبا لفاطمه ناعوت. مجله الکلیه الاسلامیه الجامعه. نجف، 51(5)، 211-231.
- دوبوار، سیمون. (1949). جنس دوم. ترجمة قاسم صنعوی. (1380). تهران: نشر توس.
دهمرده، حیدرعلی، شرفی، سمیرا. (1396). بررسی تطبیقی نگاه زنانة سیمین دانشور و غاده السمان. نشریة ادبیات تطبیقی، 17(9)، 59-40.
- رجبی، فرهاد، فرهنگدوست، امیر. (1396). بررسی انواع عاطفه در دیوان الاوغاد لا یسمعون الموسیقی. کنفرانس بین المللی مطالعات اجتماعی فرهنگ و پژوهش دینی. رشت. 25/8/1396.
- سلدن، رامان. ویدوسون، پیتر. (1985). راهنمای نظریة ادبی. ترجمة عباس مخبر. (1387). تهران: نشر نو.
- سیفی، محسن، اسدیپور، علی، اسماعیلی، سجاد. (1393). نقد تطبیقی آزادی زنان در اشعار سعاد الصباح و سیمین بهبهانی. فصلنامة علمیپژوهشی زن و فرهنگ، 22(6)، 55-41.
- صادقی فسایی، سهیلا، ملکیپور، زهرا. (1392). تحلیل جنسیتی فاصله در روابط زوجین: مصادیق و زمینههای شکلگیری. نشریهی زن در توسعه و سیاست. بهار، 11(1)، 28-1.
- الصباح، سعاد. (2000). رازهای یک زن. ترجمة حسن فرامرزی. (1378). تهران: انتشارات دستان.
- صفاری، کوکب. (1357). افسانهها و داستانهای ایرانی در ادبیات انگلیسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- فرهنگدوست، امیر. (1396). تحلیل ساختار اسلوب و مضامین شعر فاطمه ناعوت. پایاننامة
کارشناسی ارشد، رشتة زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان.
- قهرمانی، علی، قهرمانپور، معصومه. (1395). مقایسة تطبیقی سیمای مرد در اشعار فدوی طوقان و سیمین بهبهانی. مجموعه مقالات کنگرة بین المللی زبان و ادبیات. تبریز. 825-803.
- مجیدآبادی، آیدا. (1396). تنهایی در شعر فروغ فرخزاد. 1/10/1399 www.chouk.ir
- مهدیان طرقبه، روحاله، حیدری، علی. (1397). جایگاه زن در مجموعة شعری «اسمی لیس صعبا» فاطمه ناعوت. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی پژوهشهای شعر معاصر عربی، تبریز: 1158-1175.
- مهدیان طرقبه، روح اله، حیدری، علی. (1398). کارکرد نشانهها در دیوان اسمی لیس صعباً فاطمه ناعوت. مجموعه مقالات ششمین همایش ملی نقد و نظریة ادبی. دانشگاه گنبد کابوس، 569-553.
- ناعوت، فاطمه. (2009). اسمی لیس صعباً. قاهره: الدار للنشر و التوزیع.
- ویس، رابرت. (1995). تنهایی: تجربهی انزوای عاطفی و اجتماعی. ترجمهی حسین خادمی (1380). تهران: نشر فرهود.
- یزدانپناه، مهرعلی، متولی، سپیده. (1395). بررسی مقایسهای تغزلهای غادة السمان و سیمین بهبهانی. مطالعات ادبیات تطبیقی، 20(5)، 187-169.
_||_