نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید (مطالعۀ موردی دیوان وردة علی جبین القدس)
محورهای موضوعی : ادبیات عرب
علی خضری
1
(دانشگاه خلیج فارس، گروه زبان و ادبیات عربی، بوشهر، ایران.)
سیمین ضیایی
2
(دانشگاه خلیج فارس، گروه زبان و ادبیات عربی، بوشهر، ایران.)
کلید واژه: هارون هاشم رشید, دیوان وردة علی جبین القدس, زنان فلسطینی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید انجام شده است. در این تحقیق تلاش شده است با توجه به نقش مهم و اساسی زنان در صحنه‌ی مبارزه، به بررسی مهم ترین جلوه های پایداری و مقاومت زنان در دیوان وردة علی جبین القدس پرداخته شود. هارون هاشم شاعر فلسطینی است که به حضور زنان و استقامت آنان در راه مقاومت توجه خاصی نشان داده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با ابزار کتابخانه ای تهیه و تدوین شده است. نتایج تحقیق بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود نشان می دهد که هارون هاشم به ندرت به بیان احساسات و عواطف عاشقانه، و وصف زیبایی ظاهری زن پرداخته است بلکه بیشتر مضامین شعری وی در توصیف ذلّت ناپذیری، مسئولیت‌پذیری و صبر و استقامت زنان فلسطینی می‌باشد. او زنان فلسطینی را مظهر صبر و استقامت می داند که هرگز تن به ذلّت ندهند و در غیاب همسر مسئولیت خطیر تربیت فرزندان را نیز به عهده دارند تا نسلی ایده آل و آرمانی به جامعه ی خویش تحویل دهند. بنابراین شاعر با عاطفه‌ای صادق جنبه‌ی مادّی را از شعرش دور نگه می‌دارد و زبان شعری‌اش را به غزل عفیف نزدیک می‌کند.
The purpose of this study was to investigate the role and position of Palestinian women in the poet of Haroon Hashem Rashid. Regarding the important role of women in the fight scene, in this research it was attempted to examine the most important aspects of women's persistence in the book of ' Wardeh Ala al-Jabin Al-Quds'. Haroon Hashem is a Palestinian poet who has paid special attention to presence of women and their perseverance in the path of resistance. The research method was descriptive-analytic and it was developed by reviewing. The results of this study, based on examination of available documents, showed that Haroon Hashem rarely expresses romantic feelings and emotions of women and their apparent beauty and most of his poetry themes were description of debasement rejection, responsibility and patience of Palestinian women. He believes that Palestinian women are symbol of patience and endurance and they never give up, and in the absence of their spouse, they bear the responsibility of growing up and educating their children to give an ideal generation to their community. Therefore, poet with true emotions kept his poetry away from material aspect and brough his poetic language closer to the virtuous poetry.
-قرآن کریم.
-آملی، عبدالله. (1383). زن در آینه جمال و جلال، قم: مرکز نشر اسراء
-احمدیچناری، علی اکبر؛ حبیبی، علی اصغر. (1390). نمادهای پایداری زنان در شعر فدوی طوقان، دوفصلنامهی زبان و ادبیات عربی، دوره سوم، شماره 4.
-اسحق تیموری، الهه؛ رنجبر، عبّاس. (1394). سیمای زن در اشعار نازک الملائکه و سیمین بهبهانی، کنفرانس بین المللی ادبیات و پژوهشهای تطبیقی در آن، گرگان، موسسه فرهنگی نسیم موعود.
-پسندی، فائزه؛ سیفی، محسن؛ رسول‌نیا، امیرحسین. (1347). دراسة اسلوبیة فی قصیدة «وردة علی جبین القدس» للشاعر الفلسطینی «هارون هاشم رشید»، مجلة اللغة العربیة و آدابها علمیة محکمة، السنة 12، العدد 2، صص221-259.
-حسنوند، صحبتاله؛ محمّدی نژاد پاشاکی، احمد. (1391). بررسی تطبیقی بیداری زنان در شعر حافظ ابراهیم، هارون هاشم رشید، قیصر امین پور و یوسفعلی میر شکّاک، کاوش نامهی ادبیات تطبیقی، دوره دوّم، شماره 6، صص1-22.
-حسینی، مریم. (1387). ریشههای زن ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، تهران: نشرچشمه.
-حق پناه، رضا. (1381). عزت از منظر قرآن و سنّت، مجله الهیات و حقوق، شماره 4 و 5. صص 127 -154.
-الحیح، نورۀ احمد شحادۀ. (2012م). لهجۀ بلدۀ صوریف دراسۀ لغویۀ، الجزائر: جامعۀ الخلیل.
-الخضراء الجیوّسی، سلمی. (1977). موسوعة الادب الفلسطین المعاصر، الطبعۀ الاولی، بیروت: المؤسسۀ العربیۀ للدّراسات و النشر.
-خفاجی، محمّد عبدالمنعم. (1975م). النقد العربی الحدیث، القاهرۀ: مکتبۀ الکلیات الأزهریۀ.
- دهخدا، علی اکبر. (1380). لغت نامه، تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا.
-رستمی، پرستو. (1382). تاثیر وجود فرهنگ شهادت طلبی در حفظ دین و ارزش‌های دینی، تهران: دفتر تحقیق و بژوهش بنیاد شهید انقلاب.
-رشید، هارون هاشم. (1998م). دیوان وردۀ علی جبین القدس، بیروت: دارالشروق
-سیفی، محسن؛ جعفری نژاد، صدیقه. (1395). سیمای زن از دیدگاه فوزیه ابوخالد شاعر معاصر عربی، فصلنامهی علمی- پژوهشی زن و فرهنگ، سال هفتم، شماره 28، صص7-21.
- شکری، غالی.(1366). ادب مقاومت، ترجمه محمد حسین روحان، چاب اول، تهران: نشر قو.
-قائمی، علی. (1366).مسئله انتظار، قم: انتشارات هجر.
-کنفانی، غسّان. (1968). «ابعاد و مواقف فی الادب المقاومة الفلسطینیۀ»، مجلۀ الاداب، بیروت، العدد 4، صص5-8.
- مجلسی، محمد باقر. (1382)، جلاء العیون، قم: نشر سرور.
-پایگاه اطلاع رسانی جبهه جهانی مستضعفین: 1392، نگاهی به زندگی و آثار شاعر مقاومت، هارون هاشم رشید http://www.mwfpress.com/vdcj.te8fuqeytsfzu.html
_||_