اثربخشی آموزش معنادرمانی بر تصویر ذهنی از خدا، اضطراب مرگ و دین‌داری در دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر اهواز

محورهای موضوعی : تربیتی

ایران امیرلو ¹ , فرح نادری ²

1 - کارشناس ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/07/25 تاریخ پذیرش : 1396/07/25 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: تصویر ذهنی از خدا, اضطراب مرگ, معنادرمانی, دین‌داری, دانش‌آموزان متوسطه,

چکیده مقاله :

چکیده هدف از پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش معنادرمانی بر تصویر ذهنی از خدا، اضطراب مرگ و دین‌داری در دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر اهواز در سال تحصیلی95-1394 بود. نمونه آماری شامل 40 نفر دانش‌آموز از جامعه مذکور بود که به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع تجربی پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل: پرسشنامه تصویر ذهنی از خدا لارنس (1991)، مقیاس اضطراب مرگ کالت- لستر (1969) و پرسشنامه نگرش مذهبی آرین (1377) بود. پس از گزینش تصادفی گروه‌ها، از گروه آزمایش (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) پیش‌آزمون به عمل آمد. سپس بر روی گروه آزمایش مراحل معنادرمانی در ده جلسه 75 دقیقه‌ای اجرا گردید. پس از پایان برنامه آموزشی، از هر دو گروه پس‌آزمون و بعد از 1 ماه پیگیری گرفته شد. داده‌ها با آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری (مانکوا) تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش معنا درمانی بر تصویر ذهنی از خدا، اضطراب مرگ و دین‌داری دانش‌آموزان تأثیر دارد و این تأثیر بعد از یک ماه پیگیری پایدار بود.

چکیده انگلیسی:

  The objective of this research was to investigate the effect of logotherapy training on the mental image of God, death anxiety, and religiousness, among secondary school students in Ahvaz city during the 2015-16 academic year. The statistical sample included 40 students whom were selected via random sampling procedure from the mentioned population. This research was experiential with a pre-test, post-test, and a control group. The tools used in this research were: the Lawrence God Image Inventory (1991), The Collett- Lester Death Anxiety Scale (1969), And the Arian Religious Views Questionnaire (1998). After random selection of the members of theexperimental and the control groups, a pre-test was performed on the experimental group (20 people), and the control group (20 people). Then the experimental group was subjected to ten 75 minutes sessions of Logotherapy training. Afterward both groups were tested again. Data was analyzed using the Multivariate Analysis of Variance (MANOVA). Results showed that Logotherapy training had an effect on the mental image of God, death anxiety, and religiousness, among students. And, this effect was stable after a month.

منابع و مأخذ:

آذر، م؛ نوحی، س؛ شفیعی کندجانی، ع.(1385). خودکشی، چاپ اول، انتشارات: ارجمند.

آرین، خ؛ منصور، م؛ دلاور، ع.(1378). بررسی رابطه بین دین‌داری و روان‌درستی ایرانیان مقیم کانادا، رسالة دکتری، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ایران.

افلاک سیر، ع.(1388). ادراک معنا زندگی و رابطه آن بـا سلامت

روان دین‌داری در بین گروهی از دانشجویان و معلمان ایرانی، همایش معنادار زندگی دانشگاه اصفهان.

بخشی پوررودسری، ع؛ پیروی، ح؛ عابدیان، ا.(1384). بررسی رابطه میان رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان. فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال هفتم، شماره 27 و 28، صفحات 145-152.

بازگیر، ل.(1382). رابطة بین جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان با طول مدت بهبود بیماران بستری‌شده در بیمارستان طالقانی اهواز، پایان‌نامة کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی.

توسلی، غ، ع. (۱۳۸۰). جامع‌شناسی دین، تهران: انتشارات سخن.

جمالی، ف. (1381). بررسی رابطة بین نگرش‌های مذهبی، احساس معنابخش بودن زندگی و سلامت روان در میان دانشجویان دانشگاه‌های تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهراء.

شجاعی زند، ع، ر. (1380)، دین جامعه و عرفی شدن، تهران: نشر مرکز.

شجاعی، م، ح. (1383). توکل به خدا راهی به‌سوی حرمت خود، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی^(ره).

صادقی جانبهان، م.(1378) تحلیل روان‌شناختی دین (جایگاه دین در سلامت روان)، تهران: انتشارات طریق کمال.

عباس زاده، ز.(1390). رابطه نگرش مذهبی، خوش‌بینی و رضایت زناشویی با سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. پایان‌نامة کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.

غلامی، م؛ پاشا، غ؛ سودانی، م.(1388). اثربخشی آموزش معنادرمانی گروهی بر امید به زندگی و سلامت عمومی بیماران دختر تالاسمی، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان،42:45-25.

معتمدی، غ، ح.(1382). انسان و مرگ، تهران: مرکز.

موحد، ا.(1382). روابط علی بین نگرش‌های مذهبی، خوش‌بینی، سلامت روان و سلامت جسمانی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

هدایتی، ن.(1385). زوج‌درمانی کوتاه‌مدت «یاری به زوجین برای کمک به خودشان»، ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی و فروغ جعفری. تهران: فراروان.

Ardelt, M. (2003); Effects of religion and purpose in life on elders subjective well- being and attitudes toward death; journal of religious gerontology, 14(4), p. 55-77.

Ardelt, M. (2008); Wisdom, religiosity, purpose in life and attitudes toward death, Internatiinal Journal of Existential Psychology and Pschothetapy, 2(10, p. 1-10(.

Bijari H, Ganbari H, Aghamohammadiyan Sharbaf M. An Investigation of effectiveness in increasing of life expectancy of women with Breast Cancer, Psychology and education studies magazine of university of Ferdowsi,2009;10(6):172–83.

Carson, V. (2000), Mental Health nursing, Journal of Relifion and Health,37, 2-3.

Cheraghimn, Kiomars; Javad, Tajar; INVESTIGATING THE EFFECTS OF LOGOTHERAPY WITH RELIGIOUS CONTENT ON MENTAL HEALTH OF WOMEN WHO ATTEND THE CLINICIndian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences ISSN: 2231– 6345 (Online) An Open Access, Online International Journal Available at www.cibtech.org/sp.ed/jls/2015/02/jls.htm 2015.

 Vol. 5 (S2), pp. 511-517/Cheraghi and Tajar Research Article© Copyright 2014 | Centre for Info Bio Technology (CIBTech) 511.

Collett,L & Lester,D. (1969).The fear of death and dying.Journal of Pschology,72:179-181.

Durlakm, J. A. (1972); Relationship between individual attitjdes toward life and death' Journal of Consulting and Clinical Psychology, 38(3), p 545-547

 Ebrahimi, N.;  Bahari, F. and  Zare-Bahramabadi, M.; The Effectiveness  of Group Logo Therapy on the Hope among the Leukemic Patients, Iran J Cancer Prev. 2014 Winter; 7(1): 9–16. PMCID: PMC4.

Faramarzi, S.^;  Bavali, F.; The effectiveness of group logotherapy to improve  psychological well-being of mothers with intellectually disabled children; International Journal of Developmental Disabilities; Published online: 03 Mar2016; DOI: 10.1080/20473869.2016.1144298.

Gunnoe, M. L. & Moore, K. A. (2002), "predictors of religiosity among youth aged17-22: A longitudinal study of the National survey of children", Journal for theScientific Study of Religion, 41(4), p.613-622.

Haditabar, H.; Smaeeli Far, N. and Amani, Z.; Effectiveness of Logotherapy concepts training in increasing the quality of life among students,International Journal of Psychology and Behavioral Research. Vol., 2(4), 223-230, 2013, Available online at http:// www. ijpbrjournal. Com ISSN 2322-4002 ©2013 Victor Quest Publications

Julom, Angelina M.; Rosalito de Guzmán, The Effectiveness of Logotherapy Program in Alleviating the Sense of Meaninglessness of Paralyzed In-patients, International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 2013, 13, 3, 357-371 Printed in Spain. All rights reserved. Copyright © 2013 AAC

Latha, K. S. et al. (2013)' Factor related to life satisfaction, meaning of life, religiosity and death anxiety in care staff and Students: A cross sectional study from India; online Journal Health and Allied Sciences, 12(2); p. 1-7.

Lawrence, R., (1991). "Measuring the image of God: The God Image Inventory and the God Image Scales", Journal of Psychology and Theology, v 25(2), p 214-226.

Mohammadi, F.; Dokaneifard, F.; Heidari, H.; Effectiveness of logo therapy in self-compassion and hope of life in the women suffering from depression International Journal of Psychology and Behavioral Research, Special issue Vol 1(1), February 2014.

Mosalanejad, L.., Khodabakshi Koolee, A.;, Looking at Infertility Treatment through The Lens of The Meaning of Life: The Effect of Group Logotherapy on Psychological Distress inInfertile Women, Royan Institute,International Journal of Fertility and Sterility Vol 6, No 4, Jan-Mar 2013, Pages: 224-231.

Mohammadpoor, A. R. (2006). Victor Emil Erankl, founder of logo therapy. Tehran: Danesh. (Persian).

Moran, G. (2003), "PARENTES: Religious and Moral eduction", Retrieved April 10, 2005, from http://www.Adoniram.Net/Religious–and–Moral–Education.Html.

Rice, j. (2009), The relationship between humor and death anxiety, Department of Psychology, copyright 2009 Missouri Western State UniversityRodini M. An investigation of moral efficacy in group logo therapy of men psyche recovery whose affected by human immunity decreasing system [dissertation]. Univ. of khatam; 2007.

Schaap-Jonker, H., Eurelings-Bontekoe, E., Verhagen, P. J., & Zock, H. (2002). Image of God and personality pathology: An exploratory study among psychiatric patients. Mental Health, Religion & Culture, 5(1), 55-71.

Spilka, B. (2003). "Deth and personal faith: A psychometric investigation", Journal for the Scientific Study of Religion, 16, p.169-178.

Steger Michael,F;frazier,P. (2005).Meaning in life: one link in the chain from Religiousness to well-bing.Journal of conselling psychology,52(4):574-582.

Stodeh Asl N, Neshat Doost H, Kalantari M, Talebi H, Khosravi E. Comparative study of two ways of medication and hope therapy on patients life quality dimensions. Clinical Psychology Journal. 2010;21(5):27–34.