تحلیل سینوپتیکی توزیع زمانی- مکانی بارش‌های شدید استان‌های خراسان رضوی و شمالی
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
قاسم عزیزی
1
(دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران)
سید امید نبوی
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای دانشگاه تهران)
اسماعیل عباسی
3
(دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای دانشگاه تهران)
کلید واژه: بارش شدید, الگوهای سینوپتیک, توزیع زمانی- مکانی بارش شدید, استان‌های خراسان رضوی و شمالی,
چکیده مقاله :
بررسی سینوپتیکی شرایط جوی همزمان با بارش های شدید استان های خراسان رضوی و شمالی و همچنین چگونگی توزیع زمانی - مکانی آنها، هدف اصلی این مطالعه است. در این مطالعه بارش بیشتر از 20 میلیمتر به عنوان معیار روزهای دارای بارندگی شدید مشخص شده است. از پارمترهای فشار سطح دریا و دما سطحی به منظور بررسی شرایط سطح زمین در هنگام وقوع بارش های شدید استفاده شده است، نم ویژه و جهت باد در سطح 700 هکتوپاسکال به منظور رهگیری منبع رطوبتی این بارش ها مورد بررسی قرار گرفته، ضمن آن که سطح 500 هکتوپاسکال به عنوان سطح مطلوب در بررسی الگوهای سینوپتیک مطالعه شده است. جهت و سرعت باد در سطح 300 هکتوپاسکال نیز برای بررسی نقش رود بادها در ایجاد بارش های شدید، ارزیابی شده اند. داده های مذکور در بازه زمانی 11 ساله (1995- 2005) و به صورت روزانه اخذ شده اند. شناسایی سه الگوی توزیع زمانی - مکانی بارش های شدید و شرایط جوی همزمان با آنها از نتایج این مطالعه است که عبارتند از: 1- دوره ی سرد: کانون بارش های شدید در جنوب منطقه مورد مطالعه، که الگوی سینوپتیکی همزمان با آن فرود بلند مدیترانه می باشد و دریای سرخ نیز به عنوان منبع رطوبتی این بارش ها شناسایی شده اند. در سطح زمین نیز تشکیل یک سیکلون قابل مشاهده است 2- دوره گرم: کانون بارش های شدید در شمال منطقه مورد مطالعه، که دارای سه الگوی سینوپتیکی فرود شرق خزر، سیستم بندالی واقع در شمال شرق خزر و عقب نشینی کانون های پرفشار جنب حاره می باشد و منبع رطوبتی این بارش ها دریای خزر بوده و وجود گرادیان شدید فشار در سطح زمین نیز قابل شناسایی می باشد 3- دوره گذار: کانون بارش های شدید در مرکز منطقه مورد مطالعه، که تمام شرایط جوی آن ترکیبی از شرایط جوی دو دوره قبلی است. ضمن آنکه در تمامی دوره ها وجود رودباد نقش قابل توجهی در وقوع بارش های شدید دارد.
-