مکان‌یابی مراکز گردشگری چندمنظوره با تأکید بر مدیریت بحران در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهر مشهد)
محورهای موضوعی : مخاطرات محیطی (طبیعی و انسانی) و سکونتگاههای انسانی
مینو یزدی مقدم
1
*
,
عزت الله مافی
2
,
مرضیه رجبی
3
1 - کارشناسی ارشد گردشگری موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد
2 - استاد گروه گردشگری موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد
3 - استادیار گروه گردشگری موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد
کلید واژه: گردشگری, مدیریت بحران, مکان‌یابی, بلایای طبیعی, مشهد.,
چکیده مقاله :
مقدمه:صنعت گردشگری به‌دلیل تأثیر فراوانی که بر رونق اقتصادی کشورهای مختلف داشته، به‌طور ویژه مورد توجه قرار گرفت و به‌همین دلیل تلاش گردید تا نوسانات اندکی متوجه این صنعت گردد. از این رهگذر، مدیریت بحران در خصوص بلایای طبیعی که انسان کنترل اندکی بر آن‌ها دارد و در مقابل حجم تخریب بالائی نیز دارند، در گردشگری مورد توجه قرار گرفت. شهر مشهد نیز یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری در ایران و خاورمیانه است و به‌دلیل قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای تحت‌تأثیر بلایای طبیعی مختلفی قرار دارد. هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان وقوع بلایای طبیعی در مشهد و تأثیر آن بر گردشگری و لزوم بکارگیری رویکرد مدیریت بحران فعالانه، به بررسی پرسش‌هایی پرداخته است: الزامات مکان‌یابی مجتمع گردشگری چندمنظوره جهت کاربرد مدیریت بحران چه موضوعاتی هستند؟ و در عرصه شهر مشهد چه موقعیت‌هایی دارای مطلوبیت لازم جهت احداث مجتمع گردشگری چندمنظوره است؟. روش پژوهش: جهت پاسخ به سؤالات پژوهش، روش کمی و تکنیم پیمایش انتخاب گردید و 56 پرسشنامه در میان کارشناسان گردشگری مشهد توزیع گردید. یافته‌ها: زمین‌لرزه مهم‌ترین بلای طبیعی است که دارای توان بالقوه جهت ایجاد بحران در گردشگری مشهد است و فرونشست زمین این تأثیر را در ایجاد بحران پنهان دارد. مواجهه با موج گرما نیز بحران حاد موجود برای گردشگری مشهد است که جهت احداث مجتمع گردشگری در مشهد و به‌جهت کاهش آسیب‌های احتمالی و فعال نمودن مدیریت بحران می‌بایست بدان‌ها توجه نمود. نتایج: در مرحله نهایی و با استفاده از نظرات کارشناسان، ابعاد چهارگانه سازگاری، دسترسی، خدمات و مطلوبیت که مجموعاً دارای 13 شاخص هستند طراحی شد و با بکارگیری ArcGIS و ماتریس طراحی شده از شاخص‌ها، مکان‌یابی به انجام رسید و مشخص شد که اراضی بلوار نماز و الهیه مکان‌های مناسب برای احداث مجتمع گردشگری در مشهد است.
Introduction: The tourism industry was given special attention due to its great impact on the economic prosperity of different countries, and for this reason, efforts were made to reduce fluctuations in this industry. From this point of view, crisis management regarding natural disasters that humans have little control over and have a high amount of destruction, was taken into consideration in tourism. The city of Mashhad is also one of the most important tourist centers in Iran and the Middle East, and due to being in a special geographical position, it is affected by various natural disasters. The purpose of the research: The present research aims to investigate the possibility of natural disasters in Mashhad and its impact on tourism and the need to use an active crisis management approach. And in the area of Mashhad city, what are the favorable conditions for building a multi-purpose tourism complex? Research method: In order to answer the research questions, a quantitative survey method was chosen and 56 questionnaires were distributed among Mashhad tourism experts. Findings: Earthquake is the most important natural disaster that has the potential to create a crisis in Mashhad tourism and subsidence has this effect in creating a hidden crisis. Facing the heat wave is also an acute crisis for Mashhad tourism, which should be taken into account in order to build a tourism complex in Mashhad and to reduce possible damages and activate crisis management. Results: In the final stage and using the opinions of experts, the four dimensions of compatibility, accessibility, service and desirability, which have a total of 13 indicators, were designed, and by using ArcGIS and the designed matrix of indicators, location was done and it was determined that the lands of the boulevard Namaz and Elahiya are suitable places for building a tourism complex in Mashhad.