نگاهی به مفهوم گورو در عرفان هندویی از منظر شنکره

محورهای موضوعی : ادیان هندی

مریم باقرزاده ¹ , فاطمه لاجوردی ² , ابوالفضل محمودی ³

1 - دانشجوی دکتری ادیان و عرفان، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران
3 - گروه ادیان و عرفان، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/27 تاریخ پذیرش : 1399/02/27 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: گورو, عرفان هندویی, شنکره, مرید, طریقت, سیر و سلوک,

چکیده مقاله :

گورو در عرفان هندویی استاد و اصلی است که مراتب معنوی را پشت‌سر گذاشته، وادی‌های پر پیچ و خم آن را درنوردیده و به بالاترین مرتبۀ بینش معنوی یعنی مکشه نائل شده است. در طریقه‌های رهبانی هندویی، گورو تجسد خداوند، سنت، تعالیم طریقت و واسطۀ فیض الهی است که به سنت جان می‌بخشد، منشأ و بستر حیات نوین معنوی، کانون تقدس و رابط سالک با قوای متعالی‌تر است. بر همین اساس نقش وی در تعلیم و تربیت مرید واجب، و از آداب سلوک به شمار می‌آید و می‌تواند هدایت و ارشاد کسی را که قصد پیمودن این مسیر را دارد، بر عهده بگیرد، او را از عقبات سخت سلوک گذر دهد و تا رسیدن به سر منزل مقصود دلیل راه وی باشد. وی شایستۀ تکریم و احترام است و اطاعت محض از دستورات او، هر چند خلاف عرف باشد، برای رسیدن به مقصود نهایی ضروری به شمار می‌آید. از این روست که برای تبیین جریان سلوک عرفانی در این سنت، بررسی نقش گورو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این نوشتار مفهوم گورو و حوزۀ شناختی و معنایی آن بر اساس متون مقدس و منابع ادبی و عرفانی هندویی بخصوص در نگاه شنکره و آثار او بررسی شده است.

چکیده انگلیسی:

The Guru in Hindu mysticism is a master who has traversed the spiritual stages, has struggled through its difficult levels and attained the highest level of spiritual insight, namely, the mokśa. In Hindu monastic orders, the Guru is the incarnation of God, tradition, teachings, the path and the mediator of the divine grace that gives birth to the tradition. He is the source of the new spiritual life, the center of holiness, and the mediator of the seeker with supreme power. Accordingly, his role is significant in the education of the disciples, and being obedient to him is obligatory. He can take the guidance of someone who intends to follow the path, pass him through difficult journey, until he reaches to ultimate truth. Therefore, it is important to examine the role of Guru in order to explain the mystical journey in these traditions. In this study, the concept of Guru has been surveyed in Hindu texts especially from the Ŝankara's point of view.

منابع و مأخذ:

• اوپانیشادها، ترجمۀ محمد دارا شکوه، به کوشش تاراچند و دیگران، ج1و2، تهران، علمی، 1381ش.


• داسگوپتا، سورندراناته، سیر تحول عرفان هندی، ترجمۀ ابوالفضل محمودی، تهران، سمت، 1394ش.


• شایگان، داریوش، آیین هندو و عرفان اسلامی، ترجمۀ جمشید ارجمند، تهران، فرزان، 1382ش.


• عدلی، محمدرضا، صوفیان و بوداییان سیری در تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی، تهران، هرمس، 1393ش.


• گزیدۀ ریگ ودا قدیمی‌ترین سرودهای آریایی هند، به کوشش و ترجمۀ محمدرضا جلالی نائینی، تهران، نقره، 1367ش.


• محمودی، ابوالفضل، مشرق در دو افق، مقدمه‌ای بر مطالعه مقایسه‌ای عرفان اسلامی و هندویی ( ابن عربی، شنکره، رامانوجه)، قم، ادیان، 1392ش.


• Abbot, J, Indian Ritual and Belief: The Keys of Power, New Delhi, Manohar & Distributor, 2000.


• Bhattacharyya, Narendra Nath, “Guru” A Glossary of Indian Religious Terms and Concept, Delhi: Manohar & Distributors, 1990.


• Cenkner, William, A Tradition of Teachers: Śankara and Jagadgurus Today, Delhi: Motilal Banarsidas, 1983.


• Cornille, Catherine, “Guru”, Encyclopedia of Religion, Lindsay Jones (ed.), vol.6, New York, Macmillan, 1954.


• Dasgupta, Surendranath, A History of Indian Philosophy, vol.2, 3, Cambridge, Cambridge University, 1922.


• Date, V. H, Vedanta Explained: Sankaraʼs Commentary on the Brahma – Sutras, vol.2, Bombay, Booksellers, 1959.


• “Dikṣā”, The Oxford Dictionary of World Religions, John Bowker (ed.), Oxford New York, Oxford University, 1997.


• Dubois, Abbe J. A, Hindu Manners, Customs and Ceremonies, Henry K. Beachamp (trans.), Oxford, Glarendon, 1897.


• Ibid, “Guru”, The Hindus Encyclopedia of Hinduism, Subodh Kapoor (ed.), vol.5, Delhi, Cosmo, 2000.


• Eights Upanishad, With the Commentary of Śaṅkaraācārya, Swami Gambhirananda(trans.), India, Kolkata, Advaita Asrama Publication Department, 1958.


• Geaves, Ron, “Guru”, Key Words in Hinduism, British, Continuum, 2006.


• Geden, A. S, “Asceticism (Hindu)”, Encyclopedia of Religion and Ethics, James Hastings (ed.), vol.2, New York, T. & T. Clark Ltd, 1980.


• Ibid, “Monasticism (Hindu)”, Encyclopedia of Religion and Ethics, James Hastings (ed.), vol.8, New York, T. & T. Clark Ltd, 1980.


• “Guru”, A Dictionary of Hinduism, W. j. Johnson(ed.), Oxford, Oxford University, 2010.


• “Guru”, The Oxford Dictionary of World Religions, John Bowker(ed.), Oxford, Oxford University, 1997.


• “Guru”, Encyclopedia of World Religions Encyclopedia of Hinduism, Constance A. Jones & et. al. (eds), New York, Infobase, 2008.


• “Guru”, Historical Dictionary of Hinduism, Jeffery D. Long (ed.), Toronto, Scarecrow, 2011.


• Hinduism, Louis Renou (ed.), New York, George Braziller, 1961.


• Introduction to Indian Mysticism, Sadhu Santideva (ed.), India, Cosmo, 2000.


• Kantikara, V. P, Hinduism, Delhi, Motilal Banarsidass, 1995.


• “The Laws of Manu”, George Bühler(trans.), The Sacred Books of The East, Max Muller (ed.), vol.25, Oxford, Clarendon, 1886.


• The Mahabharata of Krishna – Dwaipayana Vyasa, Kisari, Mohan Gangu (trans.), Vol. 1, New Delhi, Manoharlal Munshiram Pvt. Ltd, 2002.


• Maharaj, Rabi R, The Death of a Guru, United State, Harvest House, 1977.


• Mani, Vettam,” Dikṣā”, Puranic Encyclopedia A comprehensive Dictionary to the Epic, Delhi, Motilal Banarsidass, 1975.


• Miller, David, “The Guru as the Centre of Sacredness”, Studies in Religion / Sciences Religieuses, no.5, Canada Sage, 1977.


• Ollivelle, Patric, “Rites of Passage: Hindu Rites”, Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), vol.11, New York, Macmillan, 1986.


• Patel, Deven. M, “Guru”, Encyclopedia of Hinduism, Denish Cush & et. al. (eds), London, Routledge, 2008.


• Śankarācārya, Brahma – Sutra – Bhāṣya Commentary on Vedanta Sutra: Vedanta Sutra Bhāṣya: V. S. B. Swami Gambhirananda, India, Advaita Asharma, 2000.


• Ibid, Commentary on Eight Upaniṣads, Swāmi Gambhirananda(trans.), India, Advaita Ashrama, 2000.


• Ibid, “Commentary on Vedânta Sûtras”, George Thibaut (trans.), The Sacred Books of the East, F. Max Muller (ed.), vol.34, 38 Delhi, Motilal   Banarsidass, 1980.


• Storr, Anthony, Feet of Clay: A Study of Gurus, London, Harper Collins, 1997.


• The Thirteen Principal Upanishads, Robert Ernest Hume(trans.), Oxford, Oxford University, 1965.


• Upanishads, Max Muller (trans.), Revised by Navalakha Words Worth Classics of World Literature, 2000.