XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی اعتبار علمی تأویل در نوبت سوم کشف‌الاسرار میبدی
علی دهقان طاهره حسین زادهتفسیر آیات قرآنی در کشف‌الاسرار میبدی، از سه بخش ـ که میبدی آن‌ها را با عنوان‌های النوبة الاولی و النوبة الثانیة و النوبة الثالثة یاد کرده ـ تشکیل شده است. بدین صورت که نوبت اوّل: ترجمة لفظ به لفظ آیات قرآن، نوبت دوم: تفسیر به روش عامّ اهلِ سُنّت و نوبت سوم: تفسیرِ ب چکیده کاملتفسیر آیات قرآنی در کشف‌الاسرار میبدی، از سه بخش ـ که میبدی آن‌ها را با عنوان‌های النوبة الاولی و النوبة الثانیة و النوبة الثالثة یاد کرده ـ تشکیل شده است. بدین صورت که نوبت اوّل: ترجمة لفظ به لفظ آیات قرآن، نوبت دوم: تفسیر به روش عامّ اهلِ سُنّت و نوبت سوم: تفسیرِ برخی از آیات به مذاقِ عُرَفا ( در قالبِ کلامی موزون و مسجّع ) است. اغلبِ صاحب نظران و نویسندگان، نوبتِ سوم کشف‌الاسرار را تأویل نام نهاده‌اند، در حالی که میبدی در همه جای تفسیرِ خویش، با تأویل (تفسیر به رأی)، سرسختانه مخالفت می‌ورزد. این نوشتار به بررسی اعتبارِ علمیِ تأویل، در نوبت سومِ کشف‌الاسرار می‌پردازد و می‌کوشد تا دیدگاهی علمی‌تر و سنجیده‌تر در این خصوص عرضه کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - صائب، هم‌دم دارالامان خاموشی
رجب توحیدیان عزیزه خان چوبانی اهرنجانیاز جمله مضامین و موضوعاتی که از دیرباز در ادبیات گسترده و پربار تعلیمی ـ عرفانی توجه کافی و وافی بدان ابراز گردیده است، مضمون خاموشی و سخن به مقتضای حال گفتن است. اهمیت و جای‌گاه خاموشی در پهنة ادب فارسی از گذشته تا حال، به اندازه‌ای بوده است که زندگی و مرگ افراد بشر را چکیده کاملاز جمله مضامین و موضوعاتی که از دیرباز در ادبیات گسترده و پربار تعلیمی ـ عرفانی توجه کافی و وافی بدان ابراز گردیده است، مضمون خاموشی و سخن به مقتضای حال گفتن است. اهمیت و جای‌گاه خاموشی در پهنة ادب فارسی از گذشته تا حال، به اندازه‌ای بوده است که زندگی و مرگ افراد بشر را تعیین کرده، سعادت و شقاوت ابدی را در پی داشته است. شاعر و ادیب پرآوازه سبک هندی (اصفهانی)، صائب تبریزی با تکیه بر افکار و اندیشه‌های عرفانی مولانا در باب خاموشی و انوع سه گانه آن (زبان خاموش و ضمیر گویا ـ زبان و ضمیر خاموش ـ ضمیر خاموش و زبان گویا) و با بهره‌گیری از عناصر خیال شعری از جمله تشبیه تمثیل (اسلوب معادله) و تلمیح در دیوان خود، که بحق اطلاق نام خاموشی نامه بر آن بجا و شایسته می‌نماید، توانسته است رسالت خود را به عنوان ادیب و معلّمی که هم‌دم دارالامان خاموشی است، نسبت به مردم زمانه خویش و آیندگان، بخوبی و با استادی هر چه تمام‌تر ادا کرده باشد. نگارنده در این نوشتار به تفحّص در این زمینه هم‌راه با ذکر شواهدی از شاعران دیگر پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - کیفیت ارتباط لفظ و معنی در پهنة هنر حافظ
مهدی ماحوزیآنچه هنر حافظ را به صورتی متمایز و غیرقابل تعبیر نشان می‌دهد، سنخیّت لفظ و معنی و پوشیدگی نجیبانة مشترکی است که در نسوج آن دو حلول کرده است. مفاهیم و معانی بدیع و بلندی که پرده‌نشین ضمیر اوست در قالب الفاظی حلول کرده است که غالباً جانشین‌پذیر نیست. نه لفظ عایق معنی است چکیده کاملآنچه هنر حافظ را به صورتی متمایز و غیرقابل تعبیر نشان می‌دهد، سنخیّت لفظ و معنی و پوشیدگی نجیبانة مشترکی است که در نسوج آن دو حلول کرده است. مفاهیم و معانی بدیع و بلندی که پرده‌نشین ضمیر اوست در قالب الفاظی حلول کرده است که غالباً جانشین‌پذیر نیست. نه لفظ عایق معنی است و نامحرم و نه معنی رَمَنده و گریزان از لفظ و قالب. گویی الفاظ و معانی در دیوان این گویندة بزرگ، پیوندی ذاتی دارد. در این نوشته کوشش نگارنده برآن است که از ره‌گذر شواهدی گویا این سنخیّت شناخته آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - برررسی واژة garəmo. Skarana در وندیداد
جواد لطفی نوذریوندیداد یکی از بخش‌های پنج‌گانة اوستای موجود است. برخی از واژه‌های وندیداد تنها یک بار در اوستا بکار رفته و به لحاظ معنایی دچار ابهام است. در این مقاله تلاش شده تا با بررسی ریشه شناختی و ساختاری یکی از این واژه‌ها، ابهام موجود در معنای آن برطرف گردد.وندیداد یکی از بخش‌های پنج‌گانة اوستای موجود است. برخی از واژه‌های وندیداد تنها یک بار در اوستا بکار رفته و به لحاظ معنایی دچار ابهام است. در این مقاله تلاش شده تا با بررسی ریشه شناختی و ساختاری یکی از این واژه‌ها، ابهام موجود در معنای آن برطرف گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی وجه شبه در اشعار نیما یوشیج
محبوبه بسملوجه شبه از آن جهت که قدرت تخیل شاعر را نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین ارکان تشبیه بشمار می‌آید. در کتب بلاغت سنتی، وجه شبه را به صورت‌هایی مختلف دسته‌بندی کرده‌اند. مانند وجه شبه حسی و عقلی، وجه شبه حقیقی و خیالی، وجه شبه تمثیلی و غیرتمثیلی. اما در این آثار نحوة ارتباط میا چکیده کاملوجه شبه از آن جهت که قدرت تخیل شاعر را نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین ارکان تشبیه بشمار می‌آید. در کتب بلاغت سنتی، وجه شبه را به صورت‌هایی مختلف دسته‌بندی کرده‌اند. مانند وجه شبه حسی و عقلی، وجه شبه حقیقی و خیالی، وجه شبه تمثیلی و غیرتمثیلی. اما در این آثار نحوة ارتباط میان وجه شبه خیالی و دو سوی اصلی تشبیه کمتر مورد توجه بوده است. نیما در بسیاری از تشبیهات خود از وجه شبه‌های خیالی بهره برده است. در این مقاله، نگارنده براساس جدول گوتلی رابطه این رکن را با مشبه و مشبه به از دیدگاهی جدید مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. آن‌چه در وجه شبه‌های خیالی نیما برجسته است، استفاده از صورت‌هایی خیالی است که می‌تواند به مشبه یا مشبه به و یا به صورت هنری‌تر به هر دو رکن مذکور شخصیت بدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل عناصر زبانی شعر حسین پناهی از دیدگاه سبک‌شناختی
آرش حاذق نژادسبک و سبک‌شناسی به عنوان یک علم از فنون جدید است که در سال 1909 با اثری از بالی ـ که از شاگردان دوسوسور بود ـ دربارة سبک‌شناسی شناخته شد و رفته‌رفته مورد توجه سایر زبان‌شناسان اروپایی قرار گرفت. این علم بعدها در ایران رواج یافته، مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفت. در این پ چکیده کاملسبک و سبک‌شناسی به عنوان یک علم از فنون جدید است که در سال 1909 با اثری از بالی ـ که از شاگردان دوسوسور بود ـ دربارة سبک‌شناسی شناخته شد و رفته‌رفته مورد توجه سایر زبان‌شناسان اروپایی قرار گرفت. این علم بعدها در ایران رواج یافته، مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفت. در این پژوهش با عنوان تحلیل عناصر زبانی شعر حسین پناهی (1335-1383) از دیدگاه سبک‌شناختی، به تحلیل ویژگی‌های سبکی زبان اشعار مرحوم پناهی پرداخته شده است. از جملة این ویژگی‌ها می‌توان به تأثیر سینما و هنر بر این آثار، زبان ویژه، وفور اسم‌های خاص و واژگان بیگانه و... اشاره کرد. رنگ‌ها نیز از جمله مواردیست که با بررسی آن، به دیگر ویژگی زبان شاعر می‌رسیم. بسامد و درصد هر کدام از ویژگی‌ها در پایان بیان شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - حدیث «گذشته شدن» در تاریخ بیهقی
مریم السادات اسعدیاین نوشتار، به بررسی و تحلیل درگذشت شخصیت‌های تاریخ بیهقی و بحث درباره مسائل پیرامون آن اختصاص دارد. همان‌گونه که نقش آفرینان این تاریخ از لحاظ شخصیتی با یک‌دیگر متفاوتند، مرگ و درگذشت آنان نیز از جهات مختلف چون حسّاسیّت، کیفیّت و پیامدهایی که به دنبال دارد، از یک‌دیگر چکیده کاملاین نوشتار، به بررسی و تحلیل درگذشت شخصیت‌های تاریخ بیهقی و بحث درباره مسائل پیرامون آن اختصاص دارد. همان‌گونه که نقش آفرینان این تاریخ از لحاظ شخصیتی با یک‌دیگر متفاوتند، مرگ و درگذشت آنان نیز از جهات مختلف چون حسّاسیّت، کیفیّت و پیامدهایی که به دنبال دارد، از یک‌دیگر متمایز است. در بخش نخست تحت عناوین: مرگ‌های ویژه و حساس، مرگ‌های معمولی، مرگ‌های حماسی و مرگ‌های سیاسی ـ مذهبی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بخش دوم از شیوه‌های مرگ اشخاص در تاریخ بیهقی سخن می‌رود. قتل، مرگ طبیعی، مرگ مفاجات و مرگ نامعلوم، عناوین قسمت‌های مختلف این بخش است: بخش سوم دربرگیرندة دو مرحله است: شخصیت‌ها پیش از مرگ و شخصیت‌ها پس از مرگ. بخش چهارم به ذکر و شرح ملزومات مرگ چون وصیت، تدفین و تعزیت و بخش پنجم به موضوع مرثیه اختصاص یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - رمانتیسم از انگلیس تا ایران نگاهی به جلوه‌های مکتب رمانتیسم در شعر ویلیام بلیک و پروین اعتصامی
مریم خادمدر این مقاله، کوشش نگارنده بر آن است که با مطرح نمودن مباحثی همچون کلیاتی درباره مکتب رمانتیسم، ریشه اصطلاح رمانتیسم، ویژگی‌های رمانتیسم، شعر غنایی در مکتب رمانتیسم گامی دیگر در شناساندن این مکتب بردارد و سپس با طرح موضوع جلوه‌های رمانتیسم در سبک‌های ادبی ایران، به مقا چکیده کاملدر این مقاله، کوشش نگارنده بر آن است که با مطرح نمودن مباحثی همچون کلیاتی درباره مکتب رمانتیسم، ریشه اصطلاح رمانتیسم، ویژگی‌های رمانتیسم، شعر غنایی در مکتب رمانتیسم گامی دیگر در شناساندن این مکتب بردارد و سپس با طرح موضوع جلوه‌های رمانتیسم در سبک‌های ادبی ایران، به مقایسه تحلیلی شعر دودکش پاک‌کن ویلیام بلیک و طفل یتیم پروین اعتصامی پردازد و بدین ترتیب تجلی رمانتیسم را در شعر این دو شاعر نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - زبان سعدی در غزلیّات
عزیزه یوسفیبزرگان ادب فارسی همواره سعدی را به زبان شیرین، فصیح وساده‌اش می‌ستایند. این نوشته قصد دارد تا با بررسی زبان غزل‌های سعدی، در حد بضاعت خود، به راز زیبایی و سادگی کلام سعدی پی ببرد. به این منظور زبان غزل‌های او را از ابعاد مختلف تحلیل کرده است. درابتدا ویژگی‌های کلام سعدی چکیده کاملبزرگان ادب فارسی همواره سعدی را به زبان شیرین، فصیح وساده‌اش می‌ستایند. این نوشته قصد دارد تا با بررسی زبان غزل‌های سعدی، در حد بضاعت خود، به راز زیبایی و سادگی کلام سعدی پی ببرد. به این منظور زبان غزل‌های او را از ابعاد مختلف تحلیل کرده است. درابتدا ویژگی‌های کلام سعدی درسطح واژگانی و نحوی و شیوه جمله‌بندی بررسی شده است؛ در ادامه پیرامون دیگر اجزای زبان سعدی یعنی طرز کاربرد حروف، حذف و ایجاز کاربرد زبان محاوره‌ای وزبان کنایه‌ای سخن رفته است و در نهایت به نقش زبان در پدید آوردن تصویرهای بی‌تصویر پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - انتقاد صوفیان از روزگار نامناسب و مردم ناسازگار
قهرمان شیریتصوف به دلیل پای‌بندی به اصولی چون نظام احسن خلقت، جبر و تقدیرگرایی، و تسلیم طلبی در اعتقاد، و نیز به سبب تمایل به تساهل و تسامح در رفتار، اساساً بر وضع موجود چندان اعتراض و انتقادی ندارد. امّا واقعیت این است که در عمل شکایت بزرگان صوفیه از اوضاع روزگار و کار و کردار آد چکیده کاملتصوف به دلیل پای‌بندی به اصولی چون نظام احسن خلقت، جبر و تقدیرگرایی، و تسلیم طلبی در اعتقاد، و نیز به سبب تمایل به تساهل و تسامح در رفتار، اساساً بر وضع موجود چندان اعتراض و انتقادی ندارد. امّا واقعیت این است که در عمل شکایت بزرگان صوفیه از اوضاع روزگار و کار و کردار آدمیان، در مجموع چندان هم اندک‌تر از شاعران و سایر مردمان نیست. ریشة این ناخرسندی‌ها را باید در چه عواملی جست‌وجو کرد؟ حقیقت این است که در بسیاری از دوره‌ها در هم آشفتگی اوضاع روزگار آن چنان شدید بوده است که حتّی زبان بزرگان صوفیه را نیز به انتقاد باز کرده است. علاوه بر این دنیا‌گرایی و بی‌رغبتی به آموزه‌های دینی و بویژه فراموشی یاد حق از ذهن و زبان مردم و ارباب قدرت در زندگی روزمره و ایجاد درگیری‌های تعصّب‌آمیز فرقه‌ای و وابستگی به مقام و ثروت به وسیلة متولیان مذاهب، و البتّه روحیة حساس و هنرمندانة اهل تصوف، از عوامل مؤثّر این نارضایتی‌ها بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - اهونور، نخستین آفریده
فاطمه سیدینیایش "یثااهووئیریو / اهونور" (yaJ ā ahū vairiiō / ahunawar) مقدس‌ترین و شاید باستانی‌ترین نیایش زردشتیان است که احتمالاً پیش از بازنویسی اوستا در دوران ساسانی، درآمدی بر گاهان بوده است. این قطعة منظوم ویژگی‌های کنایی گاهان و سنگینی معانی آن را دارد و در وزن همانند "اهو چکیده کاملنیایش "یثااهووئیریو / اهونور" (yaJ ā ahū vairiiō / ahunawar) مقدس‌ترین و شاید باستانی‌ترین نیایش زردشتیان است که احتمالاً پیش از بازنویسی اوستا در دوران ساسانی، درآمدی بر گاهان بوده است. این قطعة منظوم ویژگی‌های کنایی گاهان و سنگینی معانی آن را دارد و در وزن همانند "اهونودگاه" سروده شده است، ولی در اوستای کنونی، بند سیزدهم از یسن بیست و هفتم است. دعای اهونور از جهت درون‌مایه در بردارنده معانی ژرف و از جهت لفظی دارای معانی کنایی و استعاری دقیقی است که دریافت درست آن را دشوار می‌سازد. در گفتار پیش رو کوشیده شده این نیاش با در نظر داشتن پژوهش‌های پیشین، و براساس مفاهیم اوستای گاهانی و جدید، و نیز با تکیه بر متون پهلوی، بویژه فرگرد نخست "بغ نسک"، که در برگیرندة بخش اعتقادی دینکرد نهم بوده و تاکنون کمتر مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است، بررسی شود. بغ نسک یکی از نسک‌های اوستای دوره ساسانی است که هر چند متن اوستایی آن باقی نمانده است، خلاصه‌ای از مطالب آن براساس دریافت مولف دینکرد، در دینکرد نهم آمده است. "بغان یشت" نیز که در بردارنده سه یسن 19، 20 و 21 اوستاست، قدیمی‌ترین تفسیری است که به زبان اوستایی از سه دعای مهم زردشتی برجای مانده است. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400