نقد و تحلیل نمایش‌نامة سرگذشت مرد خسیس
محورهای موضوعی : حماسه
شیرین پاریاب
1
(کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.)
کلید واژه: شخصیت‌پردازی, آخوندزاده, طرح, لحن و گفتگو, درون‌مایه,
چکیده مقاله :
این مقاله در پی آن بوده است تا به تحلیل داستانی و محتوایی نمایش نامة سرگذشت مرد خسیس اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده که در حقیقت آغازگر نمایشنامه نویسی به شیوة مدرن در خاورمیانه بوده است بپردازد. نخست طرح (پلات) نمایش نامه که شامل گره افکنی ها و گره گشایی های اصلی و فرعی، کشمکش، تعلیق، بحران، نقطة اوج و پایان بندی است به دقت بررسی شده؛ سپس چگونگی شخصیت پردازی مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین گونه که نویسنده در پرداخت شخصیت ها که از طریق چند روش، کنش و گفتار، صورت ظاهری و نام گذاری افراد صورت می گیرد تا چه اندازه موفق بوده است. هم چنین لحن و گفت وگوی نمایش، تحلیل درون مایه و در انجام نتیجه گیری بررسی ها آمده است.
This article strives to analyze and interpret the story and the content of the play "the miser's legacy" written by Mirza Fath'Ali Akhundzadeh ,Azerbaijani playwright who was in fact the pioneer of modern playwriting in the Middle East. Different elements in the play such as plot, conflict, suspense, climax, and denouement were closely examined at first. Then the method of characterization, how it is accomplished by speech, action, physical appearance and significance of the names of the characters is investigated and evaluated. Finally, the tone, speech, analysis of the theme in the play is pointed out to draw a conclusion.
- ادبیات نمایشی در ایران (نخستین کوششها تا دورة قاجار)؛ جمشید ملک پور، توس، تهران 1363.
- از صبا تا نیما؛ یحیی آرین پور، چ اول، شرکت سهامی کتابهای جیبی با هم کاری موسسة انتشارات فرانکلین، تهران 1350.
- از کاروان حله (دیداری با نثر معاصر فارسی)؛ داریوش صبور، چ اول، انتشارات سخن، تهران، 1384.
- اندیشههای میرزافتحعلی آخوندزاده،فریدون آدمیت، چ اول، خوارزمی، تهران 1349.
- بنیاد نمایش در ایران؛ ابوالقاسم جنتی عطایی، چ اول، ابن سینا، تهران، 1333.
- پنج نمایشنامه، میرزا آقا تبریزی، به کوشش ح.صدیق، چ دوم، نشر آینده، تهران، 1356.
- تاریخ تآتر؛ ویل دورانت، گردآوری عباس شادروان، چ اول، فرزان روز، تهران 1376.
- تأملی دیگر در باب داستان، لورنس پرین، ترجمة محسن سلیمانی، چ 4، حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران 1368.
- تمثیلات (شش نمایشنامه و یک داستان)؛ میرزا فتحعلی آخوندزاده، ترجمة محمد جعفر قراچه داغی، چ دوم، خوارزمی، تهران، 1337.
- درآمدی به نمایشنامه نویسی؛ فرهاد ناظرزاده کرمانی، چ اول، سمت، تهران، 1383.
- شناخت عوامل نمایش؛ ابراهیم مکی، چ اول، سروش، تهران، 1366.
- لغتنامه، دهخدا، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سیدجعفر شهیدی، دانشگاه تهران، تهران، 1349.
- نمایشنامه نویسی در ایران، یعقوب آژند، چ اول، نشر نی، تهران، 1373.
- هزارتوی داستان، آرتو کلارک سی و دیگران، ترجمة نسرین مهاجرانی، چ اول، نشر چشمه، تهران 1378.
- A Dictionary of World Literature, joseph, shipley, philosophicl library, Newyork, 1953.
- Dictonary of literary terms, G.A.Cuddon, Penguin books, Newyork, 1979.
_||_