لزوم شناخت مخاطب از دیدگاه علوم بلاغی
محورهای موضوعی : حماسه
1 - استاد دانش‌کدة زبان و ادبیات فارسی ـ دانشگاه تهران.
2 - دانش‌جوی دورة دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.
کلید واژه: مخاطب ـ مخاطب شناسی ـ بلاغت ـ شعر,
چکیده مقاله :
در این گفتار پس از ذکر مقدمه‌ای در باب هنر سخن‌وری و چگونگیِ تأثیر آن در نفوس و اذهان مخاطب و جای گاه او در حسن قبول و ماندگاریِ شعر و نیز تعهّد و رسالتی که نویسنده و شاعر در قبال جامعه و مخاطبان فردی و اجتماعی خود دارد، راه‌های افزایش تأثیر در مخاطبان از طریقِ بکارگرفتنِ نکات ظریف بلاغی و در نظر گرفتنِ نوع مخاطب یا مخاطبان از جهاتِ گوناگون و رعایت اقتضای حال و زمان و مکان و شرایط مورد بررسی قرار می‌گیرد و در هر باب از موارد بلاغی از جمله انواع پرسش‌ها، جمله‌های امری، تعجّبی، تکرار، تأکید، نفی و غیره نمونه‌هایی از شعر شاعرانِ بلند پایه از دوره‌‌های گوناگون به عنوان شاهد ارائه می‌شود.
This article provides a brief introduction to the art of oratory and explains the manner it influences the mind and soul of audience. Then, the following points are investigated: -The role of the audience in acceptance and vivid remembrance of poem. -The poet’s commitment with respect to society, and his individual and social audience. -Discussing ways to intensity the influence upon the audience by applying delicate rhetorical techniques, and paying attention to the kind of audience involved from different angles. -Observance of Time, Place, and Circumstances -Providing evidence from outstanding poets in different periods to illustrate the Rhetorical devices such as rhetorical questions, imperative and exclamatory sentences, and other instances like repetition, emphasis, and denial.
- پورنامداریان تقی، در سایة آفتاب، سخن، چاپ 1381.
- حافظ شمس‌الدین محمد، دیوان، تصحیح دکتر خانلری، انتشارات خوارزمی، 1359 ش.
- خواجوی کرمانی، دیوان، احمد سهیلی خوانساری، پاژنگ، چاپ دوم، 1371.
- خیام عمر، ترانه‌های خیام، صادق هدایت، امیرکبیر 1342 ش.
- زاکانی عبید، دیوان، تصحیح اتابکی، پرویز، انتشارات زوار، 1336 ش.
- زرین‌کوب عبدالحسین، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، علمی، زمستان 1371.
- زرین‌کوب عبدالحسین، با کاروان حله، علمی، چاپ چهاردهم، 1384.
- سعدی شیخ مصلح‌الدین، کلیات، محمدعلی فروغی، نگاه، چاپ اول، 1373.
- شاملو احمد، مجموعه آثار، نگاه، چاپ چهارم، 1382.
- شمیسا سیروس، معانی و بیان، فردوسی، چاپ هشتم، 1382.
- شمیسا سیروس، نقد ادبی، فردوسی، چاپ سوم، 1379.
- عراقی فخرالدین، دیوان، به همت: جهان‌گیر منصور، چاپ مهارت، 1373.
- فرشیدورد خسرو، دربارة ادبیات و نقد ادبی، امیرکبیر، چاپ اول، 1363.
- فرخ‌زاد فروغ، تولدی دیگر، گلشن، نگاه، چاپ چهارم، 1372.
- مولوی جلال‌الدین محمد، دیوان غزلیات شمس، مقدمه جلال الدین همایی، به اهتمام منصور مشفق، صفی‌علیشاه.
- نظامی گنجوی، الیاس، لیلی و مجنون (خمسه نظامی)، به کوشش محسن رمضانی، پدیده، 1362.
- وحشی بافقی، دیوان، ویراستار: دکترحسین ازران، امیرکبیر، چاپ هشتم، 1371.