بررسی اختلال شخصیّت ضدّ اجتماعی سودابه در شاهنامۀ فردوسی

محورهای موضوعی : حماسه

شیرین صمصامی ¹ , امین حمامیان ²

1 - عضو هیأت علمی دانش‌گاه آزاد اسلامی واحد طبس.
2 - دانش‌جوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه آزاد اسلامی واحد طبس

تاریخ دریافت : 1393/09/26 تاریخ پذیرش : 1393/12/09 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: سودابه, اختلال شخصیّت, شخصیّت, اختلال شخصیّت ضدّاجتماعی,

چکیده مقاله :

شاهنامة حکیم ابوالقاسم فردوسی، با توجه به زمان و مکان نامحدودی که دارد حوادث متنوعی را ترسیم کرده است. در قبال این تنوّع حوادث، افراد زیادی با کنش و واکنش‌های انسانی متفاوت در این اثر، ایفای نقش می‌کنند؛ بنابراین شاهنامه، بستر مناسبی برای پژوهش محققانیست که علاقه‌مند تحقیقات بین ‌رشته‌ای از جمله ادبیّات و علم روان شناسی شخصیّت ها هستند. فردوسی، در توصیف شخصیّت های مهم شاهنامه، به‌گونه‌ای نشانه‌گذاری و تصویرپردازی کرده که با تحلیل‌های روان‌شناختی می‌توان به لایه‌های پنهانی روان و شخصیّت ایشان دست یافت. این امر، حاکی از نگاه دقیق و بصیرت شاعر به سرشت و روان آدمیست. از رهگذر این نکته، پژوهش‌گر در این نوشتار به بررسی شخصیّت اجتماعی سودابه و تطبیق خصوصیات او با بیماران دچار اختلال شخصیّت ضدّ اجتماعی می‌پردازد.

چکیده انگلیسی:

With respect to its infinite time and space span, Shahnameh Ferdowsi portrays variety of events.  The cast of significant characters play their roles through different actions and human reactions hence the Shahnameh is an appropriate choice for those researches interested in interdisciplinary study of literature and science of psychology of personality.  In describing main characters in Shahnameh, Ferdowsi had employed such semiology and imagery that with psychological analysis one can penetrate into the hidden layers of their psyche and personality.  This shows how the composer is thorough and with his immaculate insight sees through the human nature and psyche.  In this respect, the anti social character of Sudabeh is examined in order to find correspondence with those who suffer from anti social personality disorder.  

منابع و مأخذ:

- آزاد، حسین، (1389)، آسیب‌شناسی 1، تهران: نشر بعثت، چاپ یازدهم.

- اتکینسون، ریتا آل و همکاران، (1392)، زمینه روانشناسی هیلگارد، ترجمة محمدتقی براهنی و همکاران، تهران: انتشارات رشد، چاپ یازدهم.

- چراغی، رحیم، (1377)، سودابه وسوسۀ قدرت، مجلۀ چیستا، شماره 148 و 149، صص 622-631.

- حمیدیان، سعید، (1383)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: نشر ناهید، چاپ دوم.

- خالقی مطلق، جلال، (1391)، شاهنامۀ فردوسی، جلد دوم، تهران: نشر مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ چهارم.

- خسروی، اشرف و اسحاق طغیانی، (1389)، تحلیل روانکاوانۀ شخصیّت سودابه و رودابه، کاوش نامه زبان و ادبیّات فارسی، سال 11، شماره 21، صص 9-37.

- شاملو، سعید، (1388)، آسیب‌شناسی روانی، تهران: انتشارات رشد، چاپ دهم.

- کریمی، یوسف، (1380)، روانشناسی شخصیّت، تهران: نشر ویرایش، چاپ هفتم.

- کریمی، یوسف، (1387)، روانشناسی شخصیّت، تهران: انتشارات دانش‌گاه پیام نور، چاپ بیست و هفتم.

- کرینگ، آنم و همکاران، (1391)، آسیب‌شناسی روانی، جلد دوم، ترجمة حمید شمسی‌پور، تهران: نشر ارجمند، چاپ دوم.

- هالجین، ریچارد پی و سوزان کراس ویتبورن، (1391)، آسیب‌شناسی روانی، جلد دوم، ترجمۀ یحیی سید محمّدی، تهران: نشر روان، چاپ دهم.

- هامایاک­آوادیس، یانس، (1389)، متن تجدیدنظر شدة راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی DSM-IV-TR، ترجمۀ محمّدرضا نیک‌خو، تهران: نشر سخن، چاپ پنجم.

- هنرپروران، نازنین، (1384)، بهداشت روان، تهران: نشر بشری، چاپ اوّل.

- یاوری، حورا، (1384)، زندگی در آینه، گفتارهایی در نقد ادبی، تهران: نیلوفر، چاپ اوّل.