تعیین مناسب‌ترین شاخص مقاومت به خشکی در ژنوتیپ های مختلف نخود
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیمهدی روزرخ 1 , سید حسین صباغ پور 2 , محمد آرمین 3
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
2 - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار
کلید واژه: تنش خشکی, نخود, شاخص‌های مقاومت به خشکی, تجزیه کلاستر,
چکیده مقاله :
به منظور تعیین مناسب‌ترین شاخص انتخاب مقاومت به خشکی در بیست ژنوتیپ نخود زراعی آزمایشی در سال‌های زراعی 86-1385 و 1387-1386در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در شرایط جداگانه آبی و دیم با یک آزمایش مرکب در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این بررسی ژنوتیپ تازه معرفی شده مورد استفاده قرار گرفت. شاخص‌های کمی مقاومت و حساسیت به خشکی مانند شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل تنش((STI، شاخص تحمل(TOL)، شاخص میانگین هندسی بهره‌وری(GMP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص بهره‌وری متوسط(MP)، شاخص میانگین هارمونیک (MH) و شاخص معیار برتریت(Pi) بر اساس عملکرد گیاه در شرایط تنش آبی و شرایط بدون تنش محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان داد در بین شاخص‌های مقاومت به خشکی، شاخص‌های MP, MH, GMP, STI به عنوان بهترین شاخص‌ها در گزینش ژنوتیپهای مقاوم به خشکی معرفی شدند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپهای مورد مطالعه بر اساس صفات یاد شده، نشان دهنده طبقه بندی آن‌ها به سه گروه عمده است که سه ژنوتیپ شماره 7، 8 و 11(آزاد،ILC.482 وILC.1799) در یک گروه جای گرفته و معرف ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بودند.
In order to determine the best identifying indices of drought tolerance on 20 lines of chickpea, two separate experiments were conducted in two regions of research field in Dryland agriculture institute(Sararod) and Islamic Azad University, Kermanshah Branch Research Station in 2007 and 2008 growing season. The 20 new released genotypes were tested using a randomized complete block design under two irrigated (non stress) and rainfed (stress) conditions. Quantitive drought tolerance and susceptibility indices such as Stress Tolerance Index (STI), Stress Susceptibility Index (SSI), Tolerance Index (TOL), Geometric Mean Productivity (GMP), Yield Stability Index(YSI), Mean Productivity (MP), Harmonic Mean (HM) and Superiority Measure (Pi) based on yield in stress and non stress conditions were calculated. Results showed that MP, MH, GMP, STI, are the most suitable criteria for screening drought resistant genotypes. Cluster analysis of genotypes based on the above characteristics, indicates that they are classified into three major groups, three genotypes 7, 8 and 11 (Azad, ILC.482 and ILC.1799) located in the same group which presented Drought-resistant genotypes. a� agHw���='font-family:"B Lotus";color:red'> شاخص میانگین هندسی بهره‌وری(GMP)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص بهره‌وری متوسط(MP)، شاخص میانگین هارمونیک (MH) و شاخص معیار برتریت(Pi) بر اساس عملکرد گیاه در شرایط تنش آبی و شرایط بدون تنش محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان داد در بین شاخص‌های مقاومت به خشکی، شاخص‌های MP, MH, GMP, STI به عنوان بهترین شاخص‌ها در گزینش ژنوتیپهای مقاوم به خشکی معرفی شدند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپهای مورد مطالعه بر اساس صفات یاد شده، نشان دهنده طبقه بندی آن‌ها به سه گروه عمده است که سه ژنوتیپ شماره 7، 8 و 11(آزاد،ILC.482 وILC.1799) در یک گروه جای گرفته و معرف ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بودند.