تأثیر تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی سه رقم تاج خروس علوفهای در شرایط آب و هوایی گرگان
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیمحمد تقی فیض بخش 1 , امیررضا صفایی 2 , حسن مختارپور 3
1 - استادیار بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان
تحقیقات، آمىزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
2 - استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
3 - استادیاربخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
کلید واژه: پروتیین, عملکرد علوفه, گلستان, الیاف خام, چربی خام,
چکیده مقاله :
تاج خروس (آمارانت) یکی از گیاهان علوفهای جدید است که تحقیقات کمی در مورد آن در ایران انجام شده است. به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1396 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. فاکتور اول ارقام تاج خروس شامل Cim، Loura و Kharkovski و فاکتور دوم فاصله بوته روی خط در سه سطح 5، 10 و 15 سانتی‌متر در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر فاصله بوته روی ردیف و ژنوتیپ بر وزن تر علوفه، عملکرد ماده خشک، درصد پروتیین خام، عملکرد پروتیین خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، عملکرد الیاف نامحلول در شوینده خنثی کیلوگرم در هکتار، درصد لیگنین، کلسیم و فسفر معنی‌دار بود. اثر متقابل فقط بر صفات درصد لیگنین، کلسیم و فسفر معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد علوفه تر و خشک از ژنوتیپ Cim و در فاصله ردیف 5 سانتی‌متر (تراکم بالا) به دست آمد. در هر سه ژنوتیپ تاج خروس با افزایش فاصله ردیف (کاهش تراکم) مقادیر لیگنین و کلسیم افزایش یافت اما مقادیر فسفر از روند خاصی پیروی نکرد. همچنین، بیش‌ترین عملکرد پروتیین خام، عملکرد پروتیین خام، عملکرد الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF) و درصد چربی خام در ژنوتیپ Loura مشاهده شد. ژنوتیپ Loura عملکرد ماده خشک کم‌‌تری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها تولید کرد اما از نظر ویژگی‌های کیفی و تغذیه‌ای علوفه مطلوب بود. لذا جهت دستیابی به علوفه با کیفیت استفاده از این ژنوتیپ مطلوب می‌باشد.
Amaranths is one of the new forage crops that less studies have been done about it in Iran. In order to investigate the effects of plant density on quantitative and qualitative forage of three Amaranths in Gorgan region, an experiment was conducted in 2017. The experiment was a factorial based on randomized complete block design with three replications. This experiment was carried out at Gorgan research station of Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center. The experimental factors included: The cultivar in three levels (Cim, Loura and Kharkovski) and plant spacing on rows at three levels (5, 10 and 15 cm). Based on the results of the experiment, the spacing on the row and different cultivars caused a significant difference in fresh forage yield, dry forage yield, percentage of crude protein, crude protein yield, non-soluble fiber in neutral detergent (NDF), percentage of lignin, calcium and phosphorus. Interaction effects were significant only on lignin, calcium and phosphorus percentages. The highest fresh forage yield, dry forage yield obtained at a spacing on row of 5 cm. In three genotype with increase spacing on row, calcium and lignine decreased. But the amount of phosphorus did not follow a particular trend. Also the highest percentage of crude protein, crude protein yield, NDF and crude fat observed in Loura. The dry forage yield of Loura less than other genotypes. However, in terms of qualitative and nutritional characteristics, forage was favorable. Therefore, using this genotype is desirable in order to achieve high quality forage.
آینه بند، ا. 1383. معرفی گیاه علوفهای جدید آمارانت برای اولین مرتبه در ایران . مجله علمی کشاورزی . 27 (2): 171-163.
احسانی،پ.، و ح. فضایلی. 1389. مقایسه عملکرد تولید مواد مغذی و کیفیت پروتئین چهار رقم علف خشک تاج خروس. پنجمین همایش ملی ایده‌های نو در کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشکده کشاورزی.27-28 بهمن ماه 1389.
انصاری اردلی، س.، و م. آقاعلیخانی. 1394. اثر تراکم بوته و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد و کیفیت علوفه تاج خروس زراعی (.Amaranthus cruentus L). مجله علوم زراعی ایران. 17 (1): 45-35.
روحبخش، ن.، س. خاوری‌خراسانی، و س. بختیاری. ۱۳۹۳. بررسی اثرات تراکم گیاهی و الگوی کاشت بر صفات زراعی، عملکرد کمی و کیفی ذرت علوفهای. دومین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار، همدان، انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه. http://www.civilica.com/Paper-MPSA02-MPSA02_276.html.
زیدی طولابی، ن.ا.، ع.ح. رضائی نژاد، س. دیرکوندی، د. اقبالی، س. رحمتی، و ع. درویشیان. 1391. تأثیر تراکم بوته بر مؤلفه های عملکرد کمی و کیفی ماشک علوفهای دیم در شرایط آب و هوایی خرم آباد. فیزیولوژی گیاهان زراعی. 4 (16): 94-81.
صفایی، ا.ر.، م. رضایی، و ع.ا. راهنما. 1395. مقایسه خصوصیات کمی و ارزش غذایی علوفه سه رقم تاج خروس در مزارع استان البرز. فصلنامه تحقیقات کاربردی در علوم دامی. 20: 42-31.
Abbasi, D., and Y. Rouzbehan, and J. Rezaei. 2012. Effect of harvast date and nitrogen fertilization rate on the nutritive value of amaranth forage (Amarantus hypochondriacus). Animal Feed Sci. Technol. 171: 6-13.
AOAC. 1990. Official methods of analysis 15thedition Association of Offcial Analytical Chemists. Washington, D.C. 684p
Assefa, G., and I. Leiden. 2004. Effect of variety, soil type and fertilizer on the establishment, growth, forage yield, quality and voluntary intake by cattle of oats and vetches cultivated in pure stands and mixtures. Animal Feed Sci. Technol. 92: 95-111.
Budakli carpici, E., N. Celik, and G. Bayram. 2010. Yield and quality of forage maize as influenced by plant density and nitrogen rate. Turkish J. Field Crops. 15 (2): 128-132.
Casini, P., and F. La Rocca. 2014. Amaranthus Cruentus L. is suitable for cultivation in central Italy: field evaluation and response to plant.densities. 9 (602): 166-175. DOI: 10.4081/ija.2014.602.
Duncan, W.B., 1986. Planting pattern and soybean yield. Crop Sci. 28: 917-980.
Henderson, T., B. Johnson, and A. Schneiter. 2000. Row spacing, plant population and cultivar effects on grain amaranth in the Northern Great Plains. Agron. J. 92: 329-336.
Kumar, S.R., and G.M. Yassin. 2013. Influence of Different Plant Density Levels on Growth and Yield of Grain Amaranthus (Amaranthus hypochondriacus L.). World J. Agric. Sci. 9 (2): 173-177.
Lithourgidis, A.S., K.V. Dahima, I.B. Vasilakoglou, and M.D. Yiakoulaki. 2007. Mixtures of Cereals and Commom Vetch for Forage Production and Their Competition with Weed. In: proceeding of 10 conference genetics and plant breeding society of Greek. Athens. Field Crops Res. 245-256.
Grubben, G.J. 2004. Plant Resources of Tropical Africa. PROTA.Wageningen. Netherlands. Vegetables. 667p.
Gimplinger, D.M., G.S. auf’m Erley, G. Dobos, and H.P. Kaul. 2008. Optimum crop densities for potential yield and harvestable yield of grain amaranth are conflicting. Europ. J. Agron. 28: 119-125.
Kauffman, C.S., and L.E. Weber. 1990. Grain amaranth. pp. 127-139. In: J. Janick and J.E. Simon (eds). Advances in new crops. Timber Press, Portland. OR.
Palada, M., and L. Chang. 2003. Suggested cultural practices for vegetable Amaranth. The World Vegetable Centre (AVRDC), International Cooperators’ Fact Sheet; Shanhua, Taiwan: 3-552.
Reta Alemayehu F., M. Bendevis, and S.E. Jacobsen. 2014. The potential for utilizing the seed crop amaranth (Amaranthus Spp.) in East Africa as an alternative crop to support food security and climate change mitigation. J. Agron. Crop Sci. 2014 doi: 10.1111/jac.12108.
_||_