تأثیر سطوح آبیاری، نیتروژن و پتاسیم بر صفات عملکردی ارزن پادزهری (Panicum antidotale Retz.)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

زین العابدین جویبان ¹ (دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد)
محمد کافی ² (استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.)
احمد نظامی ³ (استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد)
سید غلامرضا موسوی ⁴ (دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند)

تاریخ دریافت : 1397/02/31 تاریخ پذیرش : 1397/06/13 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: تنش خشکی, عناصر ماکرو, ارزن پادزهری,

چکیده مقاله :

به منظوربررسی اثرات تنش خشکی و عناصر نیتروژن و پتاسیم بر صفات عملکردی گیاه ارزن پادزهری (Panicum antidotale Retz.)آزمایشیطی سال زراعی 1393-1394 بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری بر اساس تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر در سه سطح (70، 140 و 210 میلی‌متر)، نیتروژن بر اساس آزمون خاک در سه سطح صفر، مصرف به میزان 50 درصد (100 کیلوگرم در هکتار) و مصرف بر اساس مقدار توصیه شده آزمون خاک (200 کیلوگرم در هکتار) و پتاسیم در دو سطح (صفر و 100 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که برای صفات وزن برگ، ساقه و پانیکول، اثر متقابل سه گانه رژیم آبیاری، کود نیتروژن و کود پتاسیم در چین دوم و در مجموع چین‌ها، معنی‌دار شد. بطوری که بیشترین وزن برگ (962.5 گرم در متر مربع) و ساقه (934.9 گرم در متر مربع) و پانیکول (416 گرم در متر مربع) در سطح 200 کیلو نیتروژن و بدون پتاسیم مشاهده شد. در صفت عملکرد ماده خشک در مجموع چین‌ها، اثر متقابل سه‌گانه رژیم آبیاری و کودهای نیتروژن و پتاسیم معنی‌دار بود بطوری که بیشترین وزن زیست توده در تیمار بدون تنش درسطح 200 کیلو نیتروژن و بدون پتاسیم (2314.4 گرم در متر مربع) مشاهده شد. کاربرد عناصر کودی در زمان افزایش شدت تنش، صفت فوق را بهبود داد بطوریکه در تیمار تنش متوسط و تنش شدید حداکثر عملکرد علوفه در تیمار 200 کیلو نیتروژن و 100 کیلو پتاسیم به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effects of drought stress and nutrient elements of nitrogen and potassium on yield traits of blue panic grass, an experiment was conducted in split-factorial by arrangement of three replications with a randomized complete block design in Research Field, Islamic Azad University of Birjand. Studied factors were consisted of three levels of irrigation based on cumulative evaporation from evaporation pan (70, 140 and 210 mm), nitrogen in three levels (zero, 50% N (100 kg per ha) and 100% N recommended by soil test (200 kg per ha) and potassium in two levels (zero and 100 kg per ha). The results showed that leaf, stem and panicle weight in the second harvest and in the whole three harvests, so that the highest leaf, stem and panicle weight was observed at different levels of nitrogen and potassium fertilizers but in irrigation level of 70 mm. In addition, triple interaction of irrigation regime, nitrogen fertilizer and potassium fertilizer was significant in total dry matter yield, and use of these nutrient elements was effective in increasing tolerance to stress and improved dry matter production of Blue panic grass. In general, it seems that application of nitrogen and potassium elements in deficit irrigation conditions can be effective in reducing the harmful effects of stress and increasing of blue panic grass resistance to water stress.

منابع و مأخذ:

انصاری، ح.، ح. شریفان و ک. داوری. 1390. اصول و عملیات آبیاری عمومی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد. 316 صفحه.

برجسته، ع.ر. 1396. بررسی اثر تنش خشکی بر رقابت گندم (TriticumaestivumL.) و یولاف وحشی (Avena ludoviciana L.). پایان نامه دکتری، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

خواجه پور، م.ر. 1383. اصول و مبانی زراعت. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.

عشقی­زاده، ح.ر. 1391. ارزیابی برخی ویژگی­های فیزیولوژیکی، ریخت­شناسی و زراعی مرتبط با تحمل به شوری در گونه شورزی ارزن پادزهری (Panicum antidotale Retz.). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. رساله دکتری.

قاسمی، ز. و ع.ا. شهابی. 1389. بررسی تأثیرپتاسیم و روی برشاخص­های فیزیولوژیک وصفات رویشی گیاه گوجه­فرنگی تحت تنش کادمیم درکشت بدون خاک. علوم وفنون کشتهای گلخانه ای، 1جلد شماره4: 1-10.

کافی، م.، ا. برزوئی، م. صالحی، م. کمندی، ع. معصومی و ج. نباتی. 1388. فیزیولوژی تنش­های محیطی در گیاهان. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد. 502 صفحه.

مسجدی، ع.ر.، ع. ر. شکوه­فر و م. علوی فاضل. 1387.تعیین مناسب ترین دورآبیاری ذرت تابستانه (هیبرید S.C. 704) وبررسی اثرتنش خشکی برمحصول با استفاده ازاطلاعات تشت تبخیرکلاس A. مجله علوم وفنون کشاورزی ومنابع طبیعی. جلد 46: 543-550.

مشعل، م.،م. وراوی­پور، ا. نوری و ا. زارع­زیرک. 1387. بهینه سازی عمق آب مصرفی ذرت با کم آبیاری (مطالعه موردی: دشت ورامین). جلد 8 شماره 4: 134-123.

ولد­آبادی، ع.ر. و ح.علی­آبادی فراهانی. 1387. اثر کاربرد پتاسیم بر خواص کمی و توسعه ریشه در ذرت، سورگوم و ارزن در شرایط تنش خشکی. مجله زراعت و اصلاح نباتات ایران. جلد 4 شماره 2: 81-71.

Caker, R. 2004. Effect of water stress at different development stage on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crop Res. 89(1): 1-16.

Claudio, A., M. Chimenti, M. Marcantonio and A. J. Hall. 2006. Divergent selection for osmotic adjustment results in improved drought tolerance in maize (Zea mays L.) in both early growth and flowering phases. Field Crops Res. 95: 305–315.

Eshghizadeh, H. R., M. Kafi and A. Nezami. 2012. Effect of soil chemical properties on bio-saline production of blue panic grass (Panicum antidotale Retz.)Under water-deficit and salinity stress conditions. Res. Crops. 13(3): 1039-1047.

Fanaei, H. R., M. G. Alavi, M. Kafi and A. Ghanbari Bonjar. 2009. Amelioration of water stress by potassium fertilizer in two oilseed species. J. Plant Prod. 3(2): 41-54.

Hopkins, W. G. 2004. Introduction to Plant Physiology (3^rdEd.). Published in the U.S. with John Wiley and Sons. New York. 557 p.

O,Neill, P. M., J. F. Shanahan, J. S. Schepers and B. C. Caldwell. 2004. Agronomic responses of corn hybrids from different eras to deficit and adequate levels of water and nitrogen. Agron. J. 96: 1660-1667.

Roundy, B. A., V. K. Winkel, J. R. Cox, A. K. Dobrenz and H. Tewolde. 1993. Sowing depth and soil water effects on seedling emergence and root morphology of three warm season grasses. Agron. J. 85(5): 975-982.

Taiz, L. and E. Zeiger. 2006. Plant Physiology. Sinauer Associates. Inc. Publishers. 623p.

Zhao, K., H. Fan, S. Zhou and J. Song. 2003. Study on the salt and drought tolerance of Suaeda salsa and Kalanchoe claigremontiana under iso-osmotic salt and water stress. Plant Sci. 165: 837-844.