تحلیل گفتار شخصیّت‌های زن و مرد در داستان پادشاهی گشتاسپ بر اساس نظریۀ گفتار جان سرل
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)ماه منظر ملایی 1 , کیمیا تاج نیا 2 , نعمت اصفهانی عمران 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدجیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت ، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
کلید واژه: شاهنامه, جان سرل, کنش گفتار, پادشاهی گشتاسپ, گفتگوی زن و مرد,
چکیده مقاله :
گفت‌وگو از مهم‌ترین شگردها در حوزۀ ادبیات داستانی به شمار می‌رود و نویسنده در پژوهش پیش رو به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و روش کتابخانه‌ای، با هدف تبیین گفتار شخصیّت‌های زن و مرد در داستان پادشاهی گشتاسپ در شاهنامه بر اساس نظریۀ کنش گفتار جان سرل، نظریه‌پرداز معاصر فلسفۀ زبان و ذهن، درصدد روشن نمودن این مطلب است که شخصیّت‌های زن و مرد داستان پادشاهی گشتاسپ، هنگام گفتگو با توجّه به جایگاه خود و مخاطب از کدام کنش گفتاری و به چه منظوری استفاده کرده‌اند؟ در نظریۀ کنش گفتار جان سرل، کلام به پنج کنش اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی تقسیم می‌شود که با توجّه به وجه فعل به کار رفته در کلام و نیز نحوۀ استفاده از جایگزین، شاخص ها و همچنین کاربرد مستقیم و غیرمستقیم کنش ها می‌توان، توانایی گوینده را بر تأثیرگذاری بر مخاطب سنجید. بر اساس این نظریه، جملات خبری تنها جملات اصلی و معنی‌دار زبان نمی باشد و ارزش صدق و کذب همۀ جملات ممکن نیست؛ زیرا هدف فردوسی از بیان جملات کنشی، توصیف عمل خود است نه توصیف یک وضعیت. نتایج حاصل از این پژوهش، حاکی از آن است که زنان در داستان گشتاسپ به دلیل نداشتن قدرت، بیشتر از کنش های گفتاری ترغیبی استفاده می کنند و کنش های اظهاری و عاطفی به کار برده شده نیز بیشتر در راستای ترغیب مخاطب هستند تا بدین وسیله به گونۀ غیرمستقیم، دیگران (بویژه مردان و شوهران)را برای رسیدن به خواسته های خود، ترغیب و تشویق کنند. همچنین، از کنش های اعلامی و تعهدی که نیاز به کنشگری مستقیم فرد دارد، کمتر استفاده شده است.
Dialogue is one of the most important tricks in the field of fiction and the author in the present research in a descriptive-analytical and library method, with the aim of explaining the speech of male and female characters in the story of Goshtasp's kingdom in Shahnameh based on the theory of speech action Philosophy of language and mind seeks to clarify the fact that the male and female characters of the story of the kingdom of Goshtasp, when speaking in terms of their position and the audience, what speech action and for what purpose? In John Searle's theory of speech action, speech is divided into five declarative, persuasive, emotional, obligatory and declarative actions, which according to the aspect of the verb used in speech and how to use alternatives, indicators, as well as direct and indirect application of action. The speaker's ability to influence the audience can be measured. According to this theory, news sentences are not only the main and meaningful sentences of the language and the value of truth and falsity of all sentences is not possible; Because Ferdowsi's purpose in expressing action sentences is to describe his action, not to describe a situation. The results of this study indicate that women in the story of Goshtasp, due to lack of power, use more persuasive speech actions and the expressive and emotional actions used are more in line with persuasion of the audience than In this way, they indirectly persuade others (especially men and husbands) to achieve their desires. Also, declarative and commitment actions that require the direct action of the individual are less used.
_||_