آشکارسازی روند تغییرات دریاچه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی[GIS] و سنجش از دور[RS]مطالعه موردی: دریاچه تکتونیکی زریوار

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

موسی عابدینی ¹ (دانشیار گروه جغرافیای طبیعی(ژئومورفولوژی) دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
افشین ستوده پور ² (دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل،ایران)

تاریخ دریافت : 1394/10/09 تاریخ پذیرش : 1396/03/30 تاریخ انتشار : 1396/03/30

کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, سنجش از دور, آشکارسازی تغییرات, دریاچه زریوار,

چکیده مقاله :

آشکارسازی تغییرات با استفاده از داده های سنجش از دور در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرارگرفته است. هدف از این تحقیق آشکارسازی تغییرات فیزیکی تالاب زریوار در یک دوره 57 ساله با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نقشه توپوگرافی و بررسی علل تغییرات بود. بدین منظور بعد از پردازش تصاویر ماهواره ای روند تغییرات آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که از سال 1392 تا 1335 زمین های کشاورزی به طور چشمگیری کاهش و اراضی جنگلی افزایش را نشان می دهد.آشکارسازی تغییرات در سه دوره زمانی 1335 شمسی و(1381)2002 میلادی و (1392)2013میلادی حاکی از کاهش دریاچه از 1297 هکتار در سال1335 شمسی به 882 هکتار در سال 2013 میلادی است. در ادامه به تحلیل عوامل مهم از جمله تاثیر کاهش بارندگی، استفاده بی رویه از منابع آب، حفر بی رویه چاه های مجاز و غیرمجاز، افزایش تبخیر سطحی و..، در این بازه زمانی پرداخته شد و جهت جلوگیری از کاهش بیشتر وسعت دریاچه و میزان آب راهکارهایی ارائه گردید.

چکیده انگلیسی:

Changes Detection with using remote sensing data in recent years has been the attention of many researchers. The aim of this study was to physical changes Detection of lake ،over a period of 57 year using satellite images and topographical the causes of the change. After processing the satellite image were analyzed changes.it was that from1335 to 1392 agriculture lands decline significant and forest lands increased indicant. Wetlands by increasing the extant cause are declining extent of the Lake. in the other words،the change detection in 3 time period: 1335 and (1381) 2002،(1392) 2013 are representative decrease lake from 1297 hectare in year 1335 to 882 hectare in year (1392) 2013 .the following  was implicated to analysis important factors including influence decline rain fall using irregular in water sources، drilling legal and illegal wells، increase surface evaporation and to prevent further reduce the extent of like and water ways offer .

منابع و مأخذ:

1- آل شیخ، علی اصغر، علی محمدی،عباس، قربانعلی،علی.(1384). پایش خطوط ساحلی دریاچه ارومیه با استفاده از سنجش از دور. مجله پژوهش و سازندگی. شماره12. سال1385. صص(41- 23).

2- امور آب شهرستان مریوان،(1392) گزارش تحقیقی.

3-بابا احمدی، عباس.(1388). کاربرد سنجش از دور(RS) در زمین شناسی . نشر آوای قلم.

4- برخورداری، جلال. خسروشاهی، محمد.(1386). بررسی اثر تغییرات پوشش اراضی و اقلیم بر جریان رودخانه(مطالعه موردی:حوضه آبخیز میناب). مجله پژوهش و سازندگی. صص (77-53)

5- بهروزی راد،بهروز.(1386). تالاب های ایران. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.

6- رابرت،کی.وینسنت. ترجمه:مجید هاشمی تنگستانی.(1388). نشر دانشگاهی.

7-رشیدی،آرمان،(1389)،ارزیابی ­اکوتوریسم­جنگل­های­ اطراف ­تالاب ­زریوار با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS).پژوهش­های محیط زیست. شماره2. زمستان1389. ص31-19.

8- رسولی،علی­اکبر.عباسیان،شیرزاد.جهانبخش،سعید.(1386). پایش نوسانهای سطح آب دریاچه ارومیه با پردازش تصاویر ماهواره ای چند سنجنده ای و چند زمانه ای. فصلنامه مدرس علوم انسانی. دوره12.شماره2.ت ابستان1387. صص71-53

9- رجایی،عبدالحمید(1373). ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه ریزی محیطی، نشر قومس.

10-زبیری،محمود. دالکی،احمد.(1391)اصول تفسیر عکسهای هوایی با کاربرد در منابع طبیعی.انتشارات دانشگاه تهران.

11-شریعت پناهی،­ولی. محمدی،مجید.مشیری، شکرالله. فتوحی، سیدرحیم.استعلاجی، علیرضا (1389). راهکارهای بررسی و علل تغییرات کاربری اراضی با تاکید بر سنجش از دور و با تحلیل کاربردی بر روی ناحیه گرگان. فصلنامه سپهر. بهار1389.شماره73.صص(59-45)

12- هاشمی تنگستانی،مجید.بیرانوند،سمیه.طیبی،محمد حسن.(1392).آشکارسازی تغییرات دریاچه بختگان فارس در بازه زمانی1386 تا1335. فصلنامه محیط شناسی. سال39.شماره3. پاییز 92. صص199-189.

13- علوی پناه، سید کاطم.(1391)کاربرد سنجش از دور در علوم زمین.انتشارات دانشگاه تهران.

14- سازمان زمین شناسی کشور.نقشه 1:100000 www.gsi.ir. .

15- سایت انجمن زمین شناسی آمریکا:www.earthexplore.usgs.gov.

16- ستوده پور، افشین.(1388). عنوان پایان نامه:تحولات خطوط ساحلی منطقه بوشهر با تأکید بر ژئومورفولوژی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)و داده های سنجش از دور(RS).استاد راهنما:دکتر قنواتی. دانشگاه خوارزمی تهران.

17- سردشتی، ماهرخ.ضیائیان، پرویز. قنواتی،عزت ا..(آشکارسازی تغییرات مورفودینامیک با استفاده از داده های سنجش از دور و تحلیل مولفه های اصلی(PCA) و منطق فازی(FUZZY-LOGIC) مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان.مجله پژوهش­های جغرافیایی.شماره62.زمستان1386.صص53-41.

18- مباشری، محمدرضا(1393).مبانی فیزیک در سنجش از دور و فناوری ماهواره،انتشارات دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.

19- موحد دانش، علی اصغر(1392).هیدرولوژی آبهای سطحی ایران، هیدرولوژی آبهای سطحی ایران.انتشارات سمت.ص(352)

20- مهندسین مشاور آسارا آب(1391)،گزارش زیست محیطی دریاچه زریوار.

21-Ghanavati.et all,(2008),Monitoring Geomorphologic change Using Landsat TM +Data in the Hendijan River Delta Southwest Iran. International Journal of Remote Sensing vol.29.no.4

22- Gong.p,(2010),Change Detection Using Principal Component Analysis and Fuzzy Sets Theory.Canadian Journal of Remote Sensing.19.pp.22.29.

23-Miettinen. E.a.j.(2011), land Cover Map of Insular Southeast Asia in 250-m Spatial Resolution، Remote Sensing Letters،vole. 3. pp 11-20 ،2011.

-24Kaichang, D., Ruijin, M.,Jue, W. and Ron, L., 2009, Coastal Mapping and Change Detection Using High-Resolution IKONOS Satellite Imagery, Japan-Ohio.

25 -Tisseuil, C., Roshan, Gh.R., Nasrabadi,T. and Asadpour, G.A ,2012, Statistical Modeling of Future Lake Level under Climatic Conditions, Case study of Urmia Lake ,Iran,., Int. J. Environ. Res., Vol.7, No.1, PP.,:69-80,.

26-Zarghami, M., 2011, Effective watershed management; Case study of Urmia Lake, Iran. Lake and Reservior Management, Vol.27, No.1, PP.87-94.

27-Zavoianu L.A. 2009, Study and accuracy assessment of remote sensing data for environmental change detection in Romania. Coastal Zone, Romania.