بن‌مایه‌های توتمیسم در قصه‌های عامیانة ایران
محورهای موضوعی : اسطورهمرتضی محسنی 1 , مریم ولی زاده 2
1 - استادیار زبان ادبیات فارسی دانشگاه مازندران ـ
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و
ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
قصه‌های عامیانة ایرانی، مانند قصه‌های عامیانة دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصه‌ها نیز انتقال اندیشه‌ها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونه‌های ابتدایی و آغازین ادیان بشر شمرده می‌شود. توتمیسم، گیاهان و یا حیوانات خاصی را مقدس می‌داند و براساس این اعتقاد، زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل می‌گیرد و منظم می‌شود. در بعضی از این قصه‌های عامیانه، می‌توان ردپای اساطیر، ادیان و باورهای باستانی را دید. این اساطیر و باورهای باستانی به صورت پنهان و در قالب رمز در ساختار قصه‌ها وجود دارد که با کنکاش و بررسی دقیق آنها می‌توان به این لایه‌های پنهان پی برد. با بررسی این قصه‌ها می‌توان نشانه‌هایی از توتمیسم را در آنها یافت. مقالة پیش‌رو می‌کوشد تا با آوردن مثال‌هایی از این‌گونه قصه‌ها و بررسی ژرف‌ساخت و لایه‌های پنهان آنها، بن‌مایه‌های توتم گیاهی یا جانوری را در آنها بکاود.
Folktale (fable, fairy tale, legend) is a traditional anonymous narrative, handed down orally, forming part of the oral tradition of the common people. Passing beliefs and ideas from one generation to another is the basic function of folktale. Totemism is a primitive religious belief associated with the foremost and ancient religions. The totem is usually an animal, a plant or some other natural figure that spiritually represents a group of related people such as a clan. The present article attempts to analyze totemic figures, esp. those of animals and plants, in Iranian folktales.