تحلیل و تطبیق اسطورۀ دئنا در ارداویراف‌نامه و کمدی الهی
محورهای موضوعی : اسطوره
سام طاهری طاری
1
*
,
حمیدرضا خوارزمی
2
1 - دانشجوی کارشناسی رشتة بازیگری، گروه هنرهای نمایشی، دانشکدة هنر و معماری صبا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
2 - دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
باور‌ها و تفکرات یک تمدن، در اسطوره‌ها، کهن‌الگو‌ها و در پی آن، در ادیان آن کشور نمود داده می‌شود و به تدریج به هویت مردم آن کشور تبدیل می‌شود. دین زرتشتی یکی از ادیان کهن ایرانی است که در تاریخ شکوفایی ایران نقش بسزایی داشته است. در این پژوهش ابتدا به دئنا (دین)، یکی از قوای تشکیل دهندۀ انسان از منظر دین زرتشتی پرداخته و در ادامه با دنیای معنوی ارداویراف‌نامه و کمدی الهی دانته آلیگیری تطبیق و تحلیل می‌شود. تاکنون متون و کتب متفاوتی درمورد دئنا، در موقعیت¬های جغرافیایی متفاوت نوشته¬ شده است که نشان می‌دهد این ایزدبانو در مکان¬های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. از جمله این کتاب‌ها می‌توان به ارداویراف‌نامه اشاره کرد که کمدی الهی شباهت بسیاری به آن دارد. این پژوهش به روش تحلیلی ـ تطبیقی به تعریف دئنا می‌پردازد و نقش این اسطوره را در کمدی الهی و ارداویراف‌نامه بررسی می‌کند و در پایان به این نتیجه می‌رسد که دانته، از ظهور ویرژیل تا لحظه خداحافظی بئاتریس و دانته، به شیوۀ تمثیلی از دئنا و چیستا استفاده کرده و ویژگی‌‌های دئنا را به بئاتریس و ویژگی‌‌های چیستا را به ویرژیل تعمیم داده است.
The beliefs and thoughts of a nation's people are reflected in its myths, archetypes, and subsequently in its religion, gradually becoming part of its cultural identity. Daena, as one of the spiritual components of human beings and a goddess in Zoroastrianism, holds a significant place among the followers of this faith. This goddess is mentioned in various texts and works from different cultures, which indicates her elevated status. This study first explains the concept of Daena in Zoroastrianism. It then proceeds to analyze and compare the role and position of this goddess in two works: the Arda Viraf Namag and Dante Alighieri’s Divine Comedy. The conclusion drawn is that Dante, from the appearance of Virgil to Beatrice’s farewell, symbolically uses elements of Daena and Chista, assigning Daena’s characteristics to Beatrice and those of Chista to Virgil.