بررسی وضعیت سیستم آموزش عالی کشور با استفاده از مدلسازی سیستم‌های دینامیکی
محورهای موضوعی : آینده پژوهی
محمدعلی افشار کاظمی
1
(نویسنده مسئول)
حامد عسگریان
2
(ندارد)
کلید واژه: بازی نوشابه, سیستم آموزش عالی, مدلسازی دینامیکی, تاخیر, روابط غیر خطی, ظرفیت سازی,
چکیده مقاله :
یکی از بخش‌های مهم و تاثیر گذار هر جامعه‌ای، آموزش عالی آن جامعه است. آموزش عالی هر کشور، عامل ایجاد نیروی متخصص و برطرف کننده مشکلات مختلف جامعه، بصورت علمی می‌باشد. در جامعه ما نیز، این عوامل و عوامل متعدد دیگر، موجب افزایش روزافزون تقاضای ادامه تحصیل در دانشگاه و ورود به این نظام گردیده، اختلاف زیاد تعداد متقاضیان با امکانات موجود، باعث ایجاد ظرفیت‌های جدید (و غالباً بدون برنامه‌ریزی) شده است. چون بین شروع ظرفیت‌سازی و به ثمر نشستن آن، فاصله زمانی (تاخیر) وجود دارد، در زمان ارائه ظرفیت‌های جدیداً ایجاد شده، بین مقدار ظرفیت با مقدار تقاضا، باز هم همخوانی وجود نداشته، این امر حتی گاهی، موجب تکمیل نشدن ظرفیت‌های موجود می‌شود. در این مقاله سعی شده است که، ساختار ظرفیت‌سازی جهت متقاضیان ورود به این سیستم، مدل شده و در چارچوب تفکر سیستمی و ابزار سیستم‌های دینامیکی، و در نرم‌افزار VENSM اجرا شود. در این راستا، ابتدا متغیرهای اصلی، شناسایی و روابط آنها در قالب حلقه‌های علی، تدوین گردیده، سپس، با طراحی مدل اصلی و در قالب نمودار انباشت جریان تکمیل و در نرم افزار شبیه سازی شده است. می‌توان به این مدل متغیرهایی اضافه نمود، و هر نوع استراتژی و راه حل را، (بدونه آنکه در دنیای واقعس شاهد تبعات احتمالاً منفی آن بود) در مدل آزمود. پس از طراحی مدل و اجرا نمودن آن، مشخص شد که، آنقدر که در میزان ظرفیت دانشجو، تعداد اعضای هیات علمی محدود کننده است، مقدار فضای آموزشی مورد نیاز در آینده (با توجه به اوج گرفتن نرخ رشد جمعیت در آینده) تولید گردد. از طرف دیگر، اگر نسبت ارتقای استادیاران به دانشیاران، نسبت ارتقای دانشیاران به استادان و نسبت تعداد فارغ‌التحصیلان دکترا که به عنوان استادیار استخدام شده‌اند، به کل فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری، افزوده شود، نرخ پذیرش افزایش خواهد یافت
One of the important and determining sectors of each society is its higher education system. The highereducation of each country is the factor which creates expert workforce and resolves the various problems ofthe country in a scientific way. In our society these factors and other various factors cause the everincreasingdemand for continuation of higher education at the university and entry to this system and create agap between the number of applicants and the existing facilities, encourage creation of new capacities(mostly with planning) because there is a delay between the beginning of capacity-creation and its fruition.At time of delivery of newly-created capacities, again there is not a harmony between the demand andcapacity. Sometimes this causes the existing capacities not to be filled and completed.In this research we have tried to model the structure of capacity-creation for applicants of entering theIranian higher-education system and execute it in the framework of systemic thought and dynamic systemtools in VENSIM software.Accordingly at first the main variables defining this system to a considerable extent are identified andrealized and their relations are codified according to casual loop diagrams. Then its technical structure iscompleted through design of the main model according to Flow & Stock diagram and assimilated in thesoftware. Through execution of model and analysis of its results the status of the higher education system infuture, derived from today's policies and planning, will be specified. At last more important, more effectiveand more principal indexes will be identified. Some variables can be added to this model. Furthermore anystrategy and solution can be tested and assessed without witnessing the probably negative consequences inreal world.