سیستم ارزیابی مؤثر مبتنی بر اطلاعات حسابداری مدیریت جهت کنترل استراتژی با استفاده رویکرد اکتشافی

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

ندا صدری ¹ , محمدحسین رنجبر ² , حمید رستمی جاز ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس،ایران
2 - دانشیار گروه حسابداری و مدیریت مالی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران(نویسنده مسئول)
3 - ستادیار، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی،بندرعباس،ایران

تاریخ دریافت : 1401/02/27 تاریخ پذیرش : 1401/06/02 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: حسابداری مدیریت, بودجه, شاخص‌های عملکرد مالی و غیرمالی,

چکیده مقاله :

از مهمترین عوامل کسب موفقیت یک سازمان، وجود استراتژی‌های مناسب است، چرا که نقش قابل‌توجهی در ایجاد مزیت‌های رقابتی دارد. اگر یک نظام کنترل اثربخشی نیاز باشد که روند اجرای استراتژی‌های یک سازمان را بهبود بخشد، باید مختصات و مشخصاتی این نظام کنترلی شناسایی شود. بر این اساس شناسایی عوامل نظارتی در اجرای استراتژی ضرورت دارد. یک سیستم اطلاعاتی باکیفیت می‌تواند نیازهای نظارتی کاربران خود را به خوبی برآورده کند و عملکرد کاربران و به تبع آن سازمان را فراهم کند، بنابراین جهت حمایت از استراتژی‌های موردنظر می‌توان از سیستم‌های اطلاعات حسابداری مدیریت استفاده نمود. هدف اصلی پژوهش شناسایی عوامل نظارتی در اجرای استراتژی از طریق اطلاعات حسابداری مدیریت با استفاده رویکرد اکتشافی و آزمون همبستگی است. نمونه آماری این پژوهش شامل 384 نفر از مدیران شرکت‌های استان فارس است که در سال 1400 تحت بررسی قرار گرفتند. جهت آزمون فرضیه‌ها، اطلاعات به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و تحلیل اکتشافی تجزیه‌وتحلیل شده است. در این پژوهش ابتدا از طریق ترکیب شاخص‌های مالی و غیرمالی مبتنی بر اطلاعات حسابداری مدیریت عوامل نظارتی در اجرای استراتژی شناسایی گردید. سپس از طریق آزمون تحلیل عاملی اطلاعات ارائه‌شده توسط بودجه، شاخص‌های عملکرد مالی و غیرمالی به منظور نظارت در اجرای استراتژی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج نشان داد اطلاعات ارائه‌شده توسط بودجه، شاخص‌های عملکرد مالی و غیرمالی به منظور نظارت در اجرای استراتژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارزش نظری این پژوهش ایجاد ارتباط شاخص‌های مختلف درون سازمانی با برنامه استراتژیک و تبیین کیفیت این ارتباط است. ارزش کاربردی این پژوهش نیز پیشنهاد اقدامات اصلاحی در نظام کنترلی و نظام راهبردی یک سازمان است که در صورت اجرایی کرد آنها، سیستم نظارتی اجرای استراتژی یک سازمان ارتقاء خواهد یافت.

چکیده انگلیسی:

One of the most important factors for the success of an organization is the existence of appropriate strategies, because it plays a significant role in creating competitive advantages. If an effective control system is needed to improve the implementation of an organization's strategies, the characteristics of this control system must be identified. Accordingly, it is necessary to identify regulatory factors in the implementation of the strategy. A quality information system can meet the monitoring needs of its users well and provide user performance and consequently the organization, so management accounting information systems can be used to support the desired strategies. The main purpose of this study is to identify regulatory factors in the implementation of the strategy management accounting information using an exploratory approach and correlation test. The statistical sample of this research includes 384 members of the board of directors of companies in Fars province, which were studied in 1400. To test the hypotheses, the data were analyzed by structural equation modeling and exploratory analysis. In this study, first, by combining financial and non-financial indicators based on management accounting information, regulatory factors in the implementation of the strategy were identified. Then, through the factor analysis test of information provided by the budget, financial and non-financial performance indicators are examined in order to supervision the implementation of the strategy. The results showed that the information provided by the budget and financial and non-financial performance indicators are used to supervision the implementation of the strategy. The theoretical value of this research is to establish the relationship between various indicators within the organization with the strategic plan and explain the quality of this relationship. The practical value of this research is to suggest corrective measures in the control system and strategic system of an organization, which if implemented, the monitoring system of the implementation of an organization's strategy will be upgraded.

منابع و مأخذ:

• احمدی، حیدر. (1395). طراحی و تبیین مدل بودجه‌ریزی بر اساس شاخص‌های حکمرانی خوب در ایران. رساله دکتری. دانشگاه تهران.


• اعتمادی، حسین و دیانتی دیلمی، زهرا. (1388). بررسی آثار فرهنگ سازمانی، مشارکت در بودجه‌بندی و سیستم های حسابداری مدیریت بر عملکرد مدیران. پژوهش های مدیریت در ایران.13(4)، 60-35.


• بهار، مریم. (1398). بررسی تاثیر مدیریت منابع انسانی استراتژیک بر عملکرد سازمانی با رابطه میانجی جو ارتباطی کارکنان در شرکت‌های فعال در شهرک های صنعتی استان اردبیل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی نوین.


• تجویدی، الناز و محمدی، سحر. (1399). بررسی نقش اطلاعات حسابداری مدیریت در سیستم کنترل مدیریت در شرکت‌های بزرگ تولیدی در ایران. حسابداری مدیریت، 13(46)، 1-16.


• تولایی، روح الله. (1386). رویکردهای نوین به ارزیابی عملکرد سازمان‌ها. دوماهنامه توسعه انسانی پلیس. 4(12)، 30-9.


• حسینی، سیدعلی، گرامی راد، فاطمه و زارع زردینی، طیبه. (1399). تحلیل جریان علمی پژوهش‌های حسابداری مدیریت در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس. حسابداری مدیریت، 13(47)، 125-141.


• حسینی، فرزانه سادات.‌ (1400). تأثیر جنبه‌های اطلاعات حسابداری مدیریت بر عملکرد سازمان و ریسک سیستماتیک شرکت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. مؤسسه آموزش عالی کار قزوین.


• حسینی پور، محمدرضا و فداکار، محمدفاضل. (1394). مشارکت در بودجه بندی عاملی موثر بر بهبود عملکرد. کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد در قرن. 21. ص1-15.


• خادم‌الحسینی اردکانی، علی. (1400). تحلیل اثرات شبکه حسابداران مدیریت، بر حسابداری مدیریت استراتژیک از طریق تعدیل‌کننده‌های سیستم‌های اطلاعاتی و فرهنگ نوآوری سازمانی (مورد مطالعه: شرکت‌های شهرک صنعتی شهر اردکان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردکان.


• زارع، مسعود. (1397). بررسی میزان استفاده مدیران شهرداری شیراز از اطلاعات سیستم حسابداری مدیریت در بودجه‌ریزی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.


• عباداللهی، قاسم. (1398). تحلیل تأثیرات روش‌های حسابداری مدیریت استراتژیک بر کیفیت اطلاعات مالی شرکت‌های پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس.


• موسوی شیری، محمود و شاکری، ماهرخ. (1393). استراتژی، حسابداری مدیریت استراتژیک و عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 7(20)، 107-93.


• ناصرترابی، ارمغان؛ تالانه، عبدالرضا و منصوری، فردین. (1400). تدوین مدل بلوغ حسابداری مدیریت. حسابداری مدیریت، 14(49)، 69-49.


• ب) منابع انگلیسی


• Abdullahi, Q. (2020). Analysis of the effects of strategic management accounting methods on the quality of financial information of Persian Gulf Holding Petrochemical companies. Master Thesis in Financial Management, Faculty of Finance Humanities Management, Quds Islamic Azad University.


• Bailey, C., Mankin, D., Kelliher, C., & Garavan, T. (2018). Strategic human resource management. Oxford University Press.‏


• Eccles, R. G., & Pyburn, P. J. (1992). Creating a comprehensive system to measure performance. Strategic Finance, 74(4), 41.‏


• Hansen, D.R. & Mowen, M.M. (2007). Managerial Accounting, 8th ed., Mason: Thomson South-Western.


• Haron, N. H., Rahman, I. K. A., & Smith, M. (2013). Management accounting practices and the turnaround process. Asian Review of Accounting.‏


• Hoque, Z. (2004). A contingency model of the association between strategy, environmental uncertainty and performance measurement: impact on organizational performance. International Business Review, 13(4), 485-502.‏


• Hosseini, S. A., Geramirad, F., & Zare Zardini, T. (2020). Analyze the Scientific Flow of Auditing Research on the Web of Science Database. Financial Accounting Knowledge, 6(4), 25-46.‏


• Hosseini, F. S.‌ (2021). The effect of management accounting information aspects on organizational performance and systematic risk of company. Master Thesis in Accounting - Management Accounting, Accounting Department, Qazvin Institute of Higher Education.


• Kaplan, R. S., & Norton, D. P. (2004). Strategy Maps: Converting Intangible Assets into Tangible Outcomes. Boston, MA: Harvard Business School Press.


• Khadem Al-Husseini Ardakani, A. (2021). Analysis of the effects of management accountant’s network on strategic management accounting through modulators of information systems and organizational innovation culture (Case study: Ardakan Industrial Town companies (. Master Thesis in Management-Financial Management, Department of Accounting, Ardakan Islamic Azad University.


• Jermias, J., & Gani, L. (2004). Integrating business strategy, organizational configurations and management accounting systems with business unit effectiveness: a fitness landscape approach. Management Accounting Research, 15(2), 179-200.‏


• Johnson, H. T., & Kaplan, R. S. (1987). The Rise and fall of Management Accounting, Boston: Harvard Business School Press.


• Langfield-Smith, K. (2007). A review of quantitative research in management control systems and strategy. Handbooks of management accounting research, 2, 753-783.‏


• Langfield‐Smith, K. (2008). Strategic management accounting: how far have we come in 25 years? Accounting, Auditing & Accountability Journal.‏


• Lobo, X. M., Tilt, C., & Forsaith, D. (2004). The future of management accounting: A South Australian perspective. Journal of Management Accounting Research, vol. 2(1), 55-70.


• Mahfar, R., & Omar, N. (2004). The current state of management accounting practice in selected Malaysian companies: an empirical evidence. In Universiti Tenaga Nasional International Business Management Conference.‏


• Massicotte, S., & Henri, J. F. (2021). The use of management accounting information by boards of directors to oversee strategy implementation. The British Accounting Review, 53(3), 100953.‏


• Mousavi, S. M., & Shakeri, M. (2014). Strategy, Strategic Management Accounting and Performance in the Companies Listed in Tehran Stock Exchange.‏ Management Accounting, 7(20), 93-107.


• Niven, P. R. (2001). Examining the endurance of the balanced scorecard. Journal of cost management, 15(3), 18-24.‏


• Oboh, C. S., & Ajibolade, S. O. (2017). Strategic management accounting and decision making: A survey of the Nigerian Banks. Future Business, 3(2), 119-137.‏


• Oyewo, B. M. (2021). Outcomes of interaction between organizational charact: eristics and management accounting practice on corporate sustainability: the global management accounting principles (GMAP) approach, Sustainable Finance & Investment, 11(4), 1-36.


• Parker, L. D. (2008). Boardroom operational and financial control: an insider view. British Journal of Management, 19(1), 65-88.‏


• Saukkonen, N., Laine, T., & Suomala, P. (2018). Utilizing management accounting information for decision-making: Limitations stemming from the process structure and the actors involved. Qualitative Research in Accounting & Management, 15(2), 181-205.‏


• Siciliano, J. I. (2002). Governance and strategy implementation: expanding the board's involvement. Business Horizons, 45(6), 33-33.‏


• Tabibi Rad, V., Dianti Deilami, Z., Gholami Jamkarani, R., Bakhtiari, A., & Abbasian, H. (2021). The effect of management accounting training on role-playing simulation on learning students. Management Accounting. 14 (49), 124-111.


• Tajvidi, E., & Mohammadi, S. (2020). The Role of Management Accounting Information in Management Control System in Large Manufacturing Companies in Iran. Management Accounting, 13(46), 1-16.‏


• Tappura, S. Sievänen, M, Heikkilä, J, Jussila, A, & Nenonen, N. (2015). A management accounting and decision making: Two case studies of outsourcing. In Accounting Forum. Elsever.


• Wijaya, R. E., Ludigdo, U., Baridwan, Z., & Prihatiningtias, Y. W. (2015). Paradigm Blurred: Opera cake in management accounting information research. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 211, 859-865.‏


• Yaghtin, M., & Abbasi, M. (2018). Selecting appropriate operations strategy using project management concepts: an economic analysis approach. Business and Systems Research, 12(2), 148-161.‏


• Yazdifar, H. (2003). Management accounting in the twenty-first-century firm: a strategic view. Strategic Change, 12(2), 109.‏


• Zare, M. (2019). Investigating the use of Shiraz municipal managers of management accounting system information in budgeting. Master Thesis in Accounting, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Marvdasht.