اصول تعلیم و تربیت نفسانی در اخلاق ناصری
محورهای موضوعی : مجله «مطالعات ادبی دینی» بر آن است تا با رویکردي میان رشته‌‌اي، بستري براي پژوهشگران، اساتید و دانشجویان علاقه‌‌مند به این حوزه فراهم آورد. در این راستا، از مقـالات علمـی و پژوهشـی مـرتبط بـا محورهاي ذیل استقبال می‌کنیم: * نقد و تحلیل متون ادبی دینی * بررسی تطبیقی ادبیات دینی در ایران و جهان * تأثیر متقابل دین و ادبیات بر یکدیگر * جایگاه دین در شکل‌گیري و تحول ژانرهاي ادبی * بازتاب مفاهیم و آموزه‌هاي دینی در آثار ادبی * نقد و بررسی رویکردهاي مختلف به ادبیات دینی * ادبیات دینی در عصر حاضر و چالش‌هاي پیش رو از تمامی پژوهشگران، اساتید و دانشجویان علاقه‌‌مند به این‌حوزه دعوت می‌کنیم تا با ارسـال مقـالات و پژوهش هاي خود، ما را درنیل به اهداف مجله یاري رسانند. امید است که ایـن تـلاش جمعـی، گـامی مؤثر در جهت اعتلاي فرهنگ و ادب این مرز و بوم باشد. بی‌گمان با همکاري و مشـارکت شـما، ایـن مجله می‌تواند به مرجعی معتبر و تأثیرگذار درحوزه مطالعات ادبی دینی تبدیل شود.
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران.
کلید واژه: خواجه نصیر الدین طوسی, اخلاق ناصری, تعلیم و تربیت نفسانی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی و تبیین سلامت نفس در اخلاق ناصری اثر خواجه نصیرالدین طوسی انجام شد. شناخت بیماریهای نفسانی و راههای زدودن این رذایل در جهت رسیدن به کمال انسانی و وصول به حضرت حق بسیار ضروری است. خواجه نصیر الدینطوسی در کتاب اخلاق ناصری، توجه ویژه‌ای به این مسأله داشته و با الگوی جامع که در این خصوص ارائه میدهد، سلامت نفس و درمان امراض نفس را تأکید و توصیه میکند. هدف اصلی پژوهش، حفظ سلامت معنوی و شناخت بیماریهای نفس و راه علاج آن از دید خواجه نصیرالدین طوسی است. این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد متنپژوهی انجام شده است.وبا رویکردمتنپژوهی انجام شده است.انجام شده است.
یافتههای تحقیق نشان میدهد که مراقبت از نفس و در تعادل نگه داشتن آن امری ضروری است هر کدام از قوای نفسانی انسان در حالت خروج از تعادل، نقصان میپذیرد و امراضی را حادث میشودکه با حاکمیت عقل و توجه به قوای تفکر و ارائه الگوها و عملکردهای مناسب میتوان نفس را در مسیر سلامت حفظ کرد و ازافراط و تفریط هرسه قوای نظری، دفعی و جذبی و امراضی همچون: جهل، غضب، حسدو... در امان ماند. خواجه نصیرالدین طوسی، به این مهم واقف و شیوه جامع و کاملی را در راستای تعادل نفس ارائه میدهد که شناخت و رعایت آن به بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی کمک میکند و الگوهایی را برای سلامت عموم جامعه نه طبقه خاص، ارائه میدهد.خواجه نصیرالدین طوسی، به این مهم واقف و شیوه جامع و کاملی را در راستای تعادل نفس ارائه میدهد.
This research was conducted with the aim of investigating and explaining the health of the soul in the book "Ethics of Nasseri" by Khwaja Nasir al-Din al-Tusi. Understanding the diseases of the soul and the ways to eliminate these vices is very necessary in order to achieve human perfection and reach the presence of God. Khwaja Nasir al-Din al-Tusi paid special attention to this issue in the book "Ethics of Nasseri" and emphasized and recommended the health of the soul and the treatment of diseases of the soul with the comprehensive model he presented in this regard. The main goal of the research is to maintain spiritual health and understand the diseases of the soul and their treatment from the perspective of Khwaja Nasir al-Din Tusi. This research was conducted using a descriptive-analytical method and a textual research approach.The findings of the study show that taking care of the soul and keeping it in balance is essential. Each of the human soul powers, when out of balance, becomes impaired and diseases occur. By exercising the rule of reason and paying attention to the powers of thought and presenting appropriate patterns and actions, the soul can be kept on the path to health and protected from excesses and excesses of all three powers of thought, repulsion, and attraction, and diseases such as ignorance, anger, envy, etc. Khwaja Nasir al-Din Tusi is aware of this issue and offers a comprehensive and complete method for balancing ,
قرآن کریم
- ابن سینا، 1998)، رساله فی علم اخلاق، بیروت: الشرکه العالمیه لکتاب.
- _____، (1377)،الهیات نجات، ترجمه یحیی یثربی، تهران: انتشارات فکر روز.
- ابن مسکویه، رازی(1371)، تطهیر الاعراق، ترجمه مجتهده امین، تهران: انجمن حمایت از خانواده های بی سرپرست.
- ابوالحسننیارکی، فرشته و قربانی، هاشم(1398)، الگوی سلامت نفس نزد خواجه نصیرالدین طوسی، فصل نامه انسان پژوهی دینی،صص135-159.
- ارسطو(1364)اخلاق نیکوماخوس، ترجمه رضا مشایخی، تهران: دهخدا.
- افلاطون(1380)مجموعه آثار، ترجمه رضا کاویانی و محمد حسن لطفی، ج3، تهران: خوارزمی.
- تميمى آمدى، عبدالواحدبن محمد،(1366)، غررالحكم و دررالكلم، تهران: دانشگاه تهران.
- خادمی، عین الله(1392)،چیستی سعادت از نظر مسکویه، ش6، صص61-82.
- خراسانی، شرف الدین(1352)از سقراط تا ارسطو، تهران: دانشگاه ملی ایران.
- رازی، محمدبن زکریا( 1384)، الدراسه التحلیلیه لکتاب الطب الروحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- رودگر ، نرجس و کبیری، زینب(1393) رابطه نفس و بدن از دید خواجه نصیر طوسی، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره18، ش 61.
- سجادی، سید جعفر،(1370)، فرهنگ لغات، اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: نشر کتابخانه طهوری.
- صدرالمتألهین(1366)، شرح اصول کافی، ترجمه محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- طوسی، نصیرالدین (1387)، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، ناشر: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- عزالدین محمودکاشانی، (1376)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، به تصحیح جلال الدین همایی، چ پنجم، موسسه نشر هما.
- غزالی، ابوحامد( 1361)، کیمیای سعادت، تصحیح احمد آرام، تهران: بهجت.
- فارابی، ابونصر محمدبن محمد(1405)، فصول منتزعه، تحقیق و تصحیح: قوزی نجا، چاپ دوم، تهران: مکتبه الزهراء
- قراملکی، فرامرز(1391)، نظریۀ اخلاقی محمدبن زکریای رازی، تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران.
- کیانی، سمیه و بختیار نصر آبادی حسنعلی، (1390)، اهداف، اصول و روش تربیتی و اخلاقی از دیدگاه خواجه نصیر الدین طوسی مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 19، ش12، صص94-65.
- مجلسى، محمدباقر،(1403ق) بحارالانوار، بيروت:مؤسسه الوفاء.
- معين، محمد،(1371)، فرهنگ معين، تهران:اميركبير.
- ملاصدرا، محمدبن ابراهیم(1981م)الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، چ3، بیروت: دار احیاء التراث