میراث معماری و باستان‌شناسی نجات‌بخشی (مطالعه موردی کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر)
محورهای موضوعی : معماری
فرزاد مافی
1
(استادیار گروه باستان‌شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران. (نویسنده مسئول) Farzad.Mafi@iau.ac.ir)
بهنام قنبری
2
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.)
حامید نورسی
3
(دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کلید واژه: باستان‌شناسی نجات‌بخشی, گردی گوران پیرانشهر, باستان‌شناسی فضایی, میراث معماری,
چکیده مقاله :
بخش قابل‌توجهی از یافته‌ها و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناختی را آثار و شواهد معماری تشکیل می‌دهد. ساختارهای به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار سایر بناها، بافت‌های تاریخی و سنت‌های معماری برجا مانده از ادوار گذشته، میراث معماری یک سرزمین را شکل می‌دهند. توجه به میراث معماری یک ضرورت انکارناپذیر در کاوش‌ها و مطالعات باستان‌شناختی است؛ اما زمانی که بحث کاوش‌های نجات‌بخشی مطرح می‌شود؛ با توجه به سرعت عمل و محدودیت‌های زمانی و مالی در این نوع از کاوش‌ها، احتمال از بین رفتن شواهد معماری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با توجه به اهمیت آثار و شواهد معماری در کاوش‌های باستان‌شناختی، در این نوشتار سعی بر آن است تا با استناد بر نتایج کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر، چگونگی تعامل باستان‌شناسان با میراث معماری به‌ویژه در کاوش‌های نجات‌بخشی مورد ارزیابی قرار گرفته و در نتیجه، با در نظر گرفتن پیش‌فرض‌های تأثیرگذار، از جمله عدم اولویت مطالعات معماری، کم‌توجهی به الزامات کاوش نجات‌بخشی، عدم استفاده از تخصص معماران در تیم‌های باستان‌شناسی، کم‌توجهی به رویکردهای باستان‌شناسی فضایی، عدم تناسب سطح کاوش با نیازهای پژوهشی، عدم بهره‌وری دقیق از فناوری‌های نوین و سایر موارد مؤثر را مورد راستی آزمایی قرار داده و در پایان نیز پیشنهادهای مشخصی را در جهت بهبود روش‌ها به‌منظور مطالعه، مستندنگاری و معرفی دقیق‌تر میراث معماری در کاوش‌های نجات‌بخشی ارائه گردیده است. روش تحقیق پژوهش حاضر به‌صورت تاریخی، تطبیقی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و با استفاده از گزارش‌ها و رویکردهای باستان‌شناسانه انجام گرفته است.کلید واژگان: میراث معماری، باستان‌شناسی نجات‌بخشی، گردی گوران پیرانشهر، باستان‌شناسی فضایی
Architectural relics and evidence form a significant part of the findings and results of archaeological excavations. Along with other buildings, the architectural heritage of land consists of structures obtained from archaeological excavations, historical contexts, and architectural traditions left over from past periods. An undeniable necessity in archaeological excavations and studies is to pay attention to architectural heritage. However, given the speed of action, time, and financial limitations in this type of excavation, when the discussion of salvage excavations is raised, the possibility of the loss of architectural evidence becomes more important. Given the importance of architectural relics and evidence in archaeological excavations, based on the results of salvage excavations in the Piranshahr Gerd-i-Gouran[1]site, the present article has tried to evaluate how archaeologists interact with architectural heritage, especially in salvage excavations. Consequently, taking into account influential assumptions such as 1) lack of priority for architectural studies, 2) lack of attention to salvage excavation requirements, 3) failure to use the expertise of architects in archaeological teams, 4) lack of attention to spatial archaeology approaches and 5) inadequacy of excavation level with research needs, it has tried to verify the exact lack of efficiency of new technologies and other compelling cases. Finally, suggestions have been presented to improve the study methods, documentation, and more detailed introduction of architectural heritage in salvage excavations. The current research method is historical and comparative-analytical, and the collection of information was done in a library style, using archaeological reports and approaches. [1]An Ancient Tepe in Piranshahr, Iran
_||_