تبیین مولفه های مکانیزم درآمد پایدار شهرداری ها در شهرهای متوسط مقیاس (مطالعه موردی: شهرداری زنجان)

محورهای موضوعی : شهرسازی

بهرام صدری ¹ , حسین ذبیحی ² , رضا احمدیان ³

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد امارات دبی، امارات.
2 - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/10/27 تاریخ پذیرش : 1403/03/21 تاریخ انتشار : 1403/04/28

کلید واژه: شهرداری, درآمد پایدار, شهرداری, زنجان,

چکیده مقاله :

کسب درآمد در شهرداری ها از اموری است که تأثیر عمده ای در ارائه خدمات شهری به شهروندان دارد. اگر شهرداری ها نتوانند درآمد کافی و پایدار به دست آورند، نخواهند توانست تاسیسات ضروری در شهر را ایجاد و اداره کنند. نکته حائز اهمیت در بحث تامین و اصلاح منابع مالی شهرداری ها، پایداری منابع درآمدی است؛ به طوری که این درآمدها باید علاوه بر داشتن قابلیت اتکاء و استمرار پذیری، تهدیدی برای توسعه پایدار شهری نیاز نباشند. هدف از این پژوهش، تبیین مولفه های مکانیزم درآمد پایدار شهرداری ها در شهرهای متوسط مقیاس با نمونه موردی شهرداری زنجان می باشد. روش و نوع تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی وجمع آوری اطلاعات نیز با دو روش اسنادی و مطالعات میدانی صورت گرفته است. حجم نمونه بر مبنای فرمول کوکران برابر با 360 نفر است که به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. در ادامه به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها و پاسخ‌گویی به سوالات پژوهش از روش های تی تست تک نمونه ای، آزمون رتبه بندی فریدمن و رگرسیون خطی ساده استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که برای دستیابی شهرداری زنجان به درآمدهای پایدار و توسعه پایدار شهری مولفه های راه های استمرار کسب درآمدهای پایدار و منابع درآمدی شهرداری زنجان به ترتیب با میانگین کل 32/3 و 17/3 از نظر میانگینی در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارند که بعنوان عوامل و منابع موثر در دستیابی شهرداری زنجان به توسعه پایدار شهری قابل پذیرش هستند. همچنین مولفه های راه های کسب استقلال نسبی از دولت و منابع آینده نگر در دستیابی به توسعه پایدار شهری از نظر مطلوبیت میانگینی در حد نامطلوبی قرار دارند.

چکیده انگلیسی:

One of the problems and dilemmas of the present age is the rapid and uncontrolled growth and development of cities due to the rapid increase in population, which causes instability and insecurity in the field of urban services. Earning money in municipalities is one of the things that mainly involves providing city services to citizens. If the municipalities cannot have sufficient and stable income, they will not want to create and manage the necessary facilities in the city. Financially important point in the discussion of providing and improving the resources of municipalities is the stability of income sources. So that these revenues should not be a threat to sustainable urban development in order to be reliable and sustainable. The purpose of this research is to explain the components of the sustainable revenue mechanism of the municipalities in the city of Medesh with the case study of Zanjan municipality. Based on the findings, in order for Zanjan municipality to achieve sustainable incomes and sustainable urban development, the components of "ways to continue to earn sustainable incomes and sources of income of Zanjan Municipality" are at a relatively favorable level with a total average of 3.32 and 3.17, respectively. which are acceptable as effective factors and resources in Zanjan municipality achieving sustainable urban development. Also, the components of "ways to gain relative independence from the government and prospective resources in achieving sustainable urban development" are at an unfavorable level in terms of average desirability. In the second part of the answer to the main question of the research, a simple linear regression test was used to identify and predict the effects of each of the studied components in predicting their effects in achieving healthy and stable incomes and then achieving sustainable development. A city in the city of Zanjan has been discussed. Therefore, the value of the multiple correlation coefficient is equal to 0.605 and this indicates a very strong correlation between the investigated factors (independent variables and dependent variables) and since the direction of this correlation is positive and direct, it indicates the existence of a strong relationship between The independent and dependent factors and variables (four research components) are the stability of Zanjan Municipality's revenues. Also, in the continuation of the analysis of this regression equation and in the summary of the regression model, the results of the coefficient of determination obtained for this index revealed that the predictor variable of the effective factors in the stability of municipal revenues for Zanjan municipality to achieve sustainable urban development was equal to 0.431. It shows that 0.43% of the changes related to Zanjan municipality's achievement of stable and healthy incomes and also predicts the achievement of sustainable urban development, and these factors and components investigated to the extent of 43% explain the regression model of the research. have a very high amount. Based on the value of this coefficient for the main question of the research, it can be admitted with high statistical confidence that the components identified and examined in this research have the ability to predict the future changes in Zanjan municipality's achievement of stable and healthy urban incomes to a very large extent.

منابع و مأخذ:

• آرام، علی؛ شهوازی، عبدالرضا. (۱۴۰۱). تحلیلی بر ارائه راهکارها و سیاست‌های تأمین منابع درآمد پایدار در کلان‌شهر تهران. برنامه‌ریزی و توسعه محیط شهری، ۲(۵)، ۸۹-۱۰۰. https://juep.shiraz.iau.ir/article_689933.htm
• آل اسحاق، پریسا؛ هداوند، مهدی. (۱۳۹۲). بررسی منابع نوین درآمدی شهرداری‌ها. تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، ۶(۲۲)، ۱-۲۸. https://alr.ctb.iau.ir/article_522362.html
• محمدپور زرندی، حسین؛ امینیان، ناصر. (۱۳۹۴). ارزیابی قابلیت‌های بازآفرینی پیاده‌راه‌های گردشگری از منظر توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: خیابان ۱۵ خرداد تهران). اقتصاد و مدیریت شهری، ۳(۱۱)، ۱-۲۳. https://www.sid.ir/paper/240316/fa
• بور، نساء. (۱۳۹۰). شناسایی منابع مالی شهرداری‌ها و امکان‌سنجی تأمین درآمدهای پایدار شهری (نمونه موردی: شهر نوشهر). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد در رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی.
• جمراسی، داوود؛ قربان‌پور، حمیدرضا؛ صلوتچی فشکی، محبوبه. (۱۴۰۱). بررسی تأمین درآمد پایدار شهرداری‌ها برای مدیریت شهری. جغرافیا و روابط انسانی، ۴(۴)، ۲۲۳-۲۴۱. https://www.gahr.ir/article_148359.html
• حاجیلو، مهران؛ میره‌ای، محمد؛ پیله‌ور، مهدی. (۱۳۹۶). بررسی منابع درآمدهای پایدار شهرداری‌ها (مطالعه موردی: شهر شبستر استان آذربایجان شرقی). اقتصاد و مدیریت شهری، ۵(۲۰)، ۱-۲۲. https://www.sid.ir/paper/240223/fa
• حاجیلو، مهران؛ میره‌ای، محمد؛ پیله‌ور، مهدی. (۱۳۹۸). تحلیلی بر وضعیت منابع درآمدی شهرداری‌ها با تأکید بر درآمدهای پایدار (مطالعه موردی: شهر قم). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، ۱۴(۳)، ۶۷۷-۶۹۵. https://jshsp.rasht.iau.ir/article_667741.html
• حسینی خواه، حسین؛ محمدی دوست، سلیمان؛ صادقی، علی. (۱۴۰۱). تبیین روش‌های تأمین منابع مالی پایدار شهرداری‌ها با تأکید بر شهر خلاق (پژوهش موردی: شهرداری یاسوج). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، ۹(۳۰)، ۹۷-۱۲۶. doi: 10.22080/usfs.2021.3516
• حسن‌زاده، مهدی؛ شهبازی کوتنائی، ایمان. (۱۳۹۳). بررسی و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر درآمدهای پایدار شهرداری (مطالعه موردی: شهردار‌ی‌های استان مازندران). اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر.
• دانش جعفری، داوود؛ باباجانی، جعفر؛ کریمی اسبوئی، سمانه. (۱۳۹۳). ارزیابی پایداری منابع مالی و درآمدی شهرداری تهران. اقتصاد و مدیریت شهری، ۲(۷)، ۱۵-۳۴. https://www.sid.ir/paper/240289/fa
• زیاری، کرامت الله؛ مهدی، علی؛ مهدیان بهنمیری، معصومه. (۱۳۹۱). مطالعه و شناخت منابع مالی و ارائه راهكارهایی برای بهبود پایداری درآمد شهرداری‌ها (مورد پژوهش: شهرداری شهر مهاباد). مدیریت شهر، ۱۱(۳۱)، ۱۰۷-۱۲۴. https://www.sid.ir/paper/92082/fa
• سفیدرو، علی‌اصغر؛ مجتبی زاده، حسین؛ ندیری، مژگان. (۱۴۰۱). ارائه الگوی درآمدزایی پایدار در مناطق شهری (موردمطالعه: منطقه ۲۲ تهران). جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، ۱۲(۴۸)، ۱۱۱۵-۱۱۳۲. doi: 10.22034/jgeoq.2022.340450.3687
• سهرابی، روح‌ اله؛ صفری، آرزو. (۱۳۹۸). شناسایی و رتبه‌بندی مهم‌ترین روش‌های تأمین درآمدی پایدار شهرداری با استفاده از فنون MCDM (مطالعة موردی: شهرداری همدان). اقتصاد شهری، ۴(۲)، ۱۷-۳۹. Doi:10.22108/UE.2020.123385.1143
• عباسی، حمیده؛ صریحی، رسول؛ شاه‌آبادی فراهانی، عباس؛ عباسی، محمدحسین. (۱۴۰۱). شناسایی عوامل مؤثر بر تأمین منابع درآمدی پایدار شهرداری اراک. اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری، ۳(۱)، ۷۶-۸۸. Doi:10.22034/UE.2022.3.01.06
• عباسی، حمیده؛ مالمیر، آمنه؛ شاه‌آبادی فراهانی، عباس؛ عباسی، محمدحسین. (۱۴۰۰). بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تأمین منابع درآمدی پایدار در شهرداری اراک. سیاست‌گذاری محیط شهری، ۱(۳)، ۶۳-۷۴. https://juep.shiraz.iau.ir/article_686859.html
• فرجی، حسنعلی. (۱۳۹۵). بررسی و شناخت منابع مالی و ارائه راهکارهایی برای بهبود پایداری درآمد شهرداری‌ها (مطالعه موردی: شهرداری ایلام). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد در رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری منطقه‌ای، مؤسسه آموزش عالی باختر ایلام.
• فقه رحیمی، نسرین. (۱۳۹۶). بررسی راهکارهای افزایش درآمدهای پایدار در شهرداری زنجان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد در رشته مدیریت بازرگانی (گرایش مالی)، دانشگاه زنجان.
• قنبری، ابوالفضل؛ موسوی، میر نجف؛ سعیدآبادی، رشید؛ باقری کشکولی، علی؛ حسینی امینی، حسن. (۱۳۹۰). راهکارهای توانمندسازی افزایش درآمد شهرداری‌ها در شهرهای کوچک (مطالعه موردی: شهر زارچ). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ۲۲(۲)، ۴۱-۵۸. https://www.sid.ir/paper/358376/fa
• مرتضوی، کامران؛ وثوق، طاهره. (۱۳۹۶). اقتصاد شهری و درآمدهای پایدار. پژوهش اجتماعی، ۷(۳۵)، ۱۶۷-۱۸۰. https://jsr.riau.ac.ir/article_1115.html
• مددی، اکبر؛ نوروزی، پرویز؛ حسین‌زاده دلیر، کریم. (۱۳۹۹). تحلیل روش‌های تأمین منابع مالی شهرداری تبریز با تأکید بر درآمدهای پایدار. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۲(۴)، ۳۴۶-۳۶۸. https://sanad.iau.ir/journal/geography/Article/675948?jid=675948
• مسگری، سمیه؛ نعیمی صدیق، علی؛ عبدالشاه، محمد. (۱۳۹۷). بررسی عوامل مؤثر بر درآمد شهرداری‌ها و ارائه راهبردهای مناسب به‌منظور ایجاد درآمد پایدار. تحقیقات جغرافیایی، ۳۳(۲)، ۷۳-۸۹. https://www.sid.ir/paper/403311/fa
• مظفری، غلامحسین؛ پاپلی یزدی، محمدحسین؛ وثوقی، فاطمه؛ حاتمی نژاد، حسین. (۱۳۹۵). ارائه الگوی پایدارسازی نظام درآمدی و تأمین منابع مالی شهرداری‌ها (مطالعه موردی: شهرداری تهران). تحقیقات جغرافیایی، ۳۱(۴)، ۲۴-۴۴. URL: http://georesearch.ir/article-۱-۲۲-fa.html
• موسوی، سیدمصطفی؛ کریمیان بستانی، مریم؛ حافظ رضازاده، معصومه. (۱۴۰۰). تحلیل منابع تأمین درآمد پایدار در راستای توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر تهران). برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ۱۱(۴۱)، ۱۳۵-۱۴۸. Doi:10.30495/JZPM.2021.4400
• میرباقری هیر، میرناصر؛ سلاحورزی، میثم. (۱۳۹۵). موانع جنب سرمایه گذاری در حوزه شهری (مطالعه موردی: استان لرستان). اقتصاد و مدیریت شهری، ۵(۱۷)، ۱۰۱-۱۱۴. https://www. id.ir/paper/240373/fa
• یزدانی، مهدی؛ بصیری؛ علی‌رضا. (۱۴۰۳). نقش و جایگاه محیط اقتصاد کلان بر درآمدهای شهرداری تهران. اقتصاد شهری. https://ue.ui.ac.ir/article_28307.html
• کریم زاده، مصطفی؛ حدادیان، علیرضا. (۱۴۰۲). تدوین راهکارهای توسعه درآمدهای پایدار در سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری مشهد. مطالعات اقتصاد بخش عمومی، ۲(۲)، ۲۱۵-۲۳۲. https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1096139.html
• Abbasi, Hamideh; Malmir, Ameneh; Shahabadi Farahani, Abbas; Abbasi, Mohammad Hossein. (2021). Investigating and prioritizing factors affecting the provision of sustainable income sources in Arak municipality. Urban Environment Policy, 1(3), 63-74. (In Persian) https://juep.shiraz.iau.ir/article_686859.html
• Abbasi, Hamideh; Sarihi, Rasol; Shahabadi Farahani, Abbas; Abbasi, Mohammad Hossein. (2022). Identifying factors affecting the provision of sustainable income sources of Arak municipality. Economics and Urban Planning, 3(1), 76-88. (In Persian) Doi:10.22034/UE.2022.3.01.06
• Al Eshaq, Parisa; Hadavand, Mehdi. (2013). Investigating new sources of revenue for municipalities, Iranian and international comparative legal research, 6(22), 1-28. (In Persian) https://alr.ctb.iau.ir/article_522362.html
• Aram, Ali; Shahwazi, Abdul Reza. (2022). An analysis on providing solutions and policies to provide sustainable income sources in Tehran metropolis. Urban Environment Planning and Development, 2(5), 89-100. (In Persian) https://juep.shiraz.iau.ir/article_689933.htm
• Avellaneda, C.N. (2012). Do Politics or Mayors' Demographics Matter for Municipal Revenue Expansion? Public Management Review, 14(8), 1-26. Doi:10.1080/14719037.2012.662442
• Bor, Nesa. (2011). Identifying the financial resources of municipalities and the feasibility of providing sustainable urban incomes (case example: Nowshahr city). Master's thesis in the field of geography and urban planning, Islamic Azad University, Central Tehran branch, Faculty of Literature and Humanities. (In Persian)
• Danesh Jafari, Dawood; Babajani, Jafar; Karimi Asboei, Samaneh. (2014). Assessing the sustainability of financial and income resources of Tehran Municipality. Economics and Urban Management, 2(7), 15-34. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/240289/fa
• Faraji, Hassan Ali. (2016). Investigating and identifying financial resources and providing solutions to improve the sustainability of municipalities' income (case study: Ilam Municipality). Master's thesis in the field of geography and regional tourism planning, West Ilam Institute of Higher Education. (In Persian)
• Feqhe Rahimi, Nasrein. (2017). Investigating ways to increase sustainable incomes in Zanjan municipality. Master's thesis in the field of business management (financial orientation), Zanjan University. (In Persian)
• Ghanbari, Abulfazl; Mousavi, Miranjaf; Saeedabadi, Rashid; Bagheri Kashkouli, Ali; Hosseini Amini, Hassan. (2011). Empowering strategies to increase the income of municipalities in small cities (case study: Zarch city). Geography and Environmental Planning, 22(2), 41-58. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/358376/fa
• Hajilo, Mehran; Mirehai, Mohammad; Pilevar, Mehdi. (2017). Investigating sources of sustainable incomes of municipalities (case study: Shabestar city, East Azerbaijan province). Economics and Urban Management, 5(20), 1-22. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/240223/fa
• Hajilo, Mehran; Mirehai, Mohammad; Pilevor, Mehdi. (2019). An analysis of the state of revenue sources of municipalities with an emphasis on sustainable incomes (case study: Qom city). Human Settlements Planning Studies, 14(3), 677-695. (In Persian) https://jshsp.rasht.iau.ir/article_667741.html
• Hassanzadeh, Mehdi; Shahbazi Kutnaii, Iman. (2014). Investigating and identifying factors affecting sustainable municipal incomes (case study: Mazandaran province municipalities). The first specialized congress of urban management and city councils. (In Persian)
• Hosseinikhah, Hossein; Mohammadi Dost, Soleiman; Sadeghi, Ali. (2022). Explaining the methods of providing sustainable financial resources of municipalities with an emphasis on the creative city (case study: Yasouj municipality). Urban structure and function studies, 9(30), 126-97. (In Persian) doi: 10.22080/usfs.2021.3516
• Jacobs, N.P. (2019). Local government revenue enhancement: a case study of Umsobomvu Local Municipality (Doctoral dissertation, Stellenbosch: Stellenbosch University). http://hdl.handle.net/10019.1/106179
• Jamresi, Dawood; Ghorbanpour, Hamidreza; Salutchi Feshki, Mahbobe. (2022). Investigating the sustainable income of municipalities for urban management. Geography and Human Relations, 4(4), 223-241. (In Persian) https://www.gahr.ir/article_148359.html
• Johari, A., Alkali, H., Hashim, H., Ahmed, S. I., & Mat, R. (2014). Municipal solid waste management and potential revenue from recycling in Malaysia. Modern Applied Science, 8(4), 37. Doi:10.5539/mas.v8n4p37
• Karimzadeh, Mustafa; Haddadian, Alireza. (2023). Compilation of sustainable income development strategies in the transport and traffic organization of Mashhad municipality. Public Sector Economics Studies, 2(2), 215-232. (In Persian) https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1096139.html
• Khmel, V., & Zhao, S. (2015). Arrangment of financing for highway infrastructure projects under the conditions of Public-Private Partnership, Latss Research, Article In Press.
• Lagna, A. (2015). Italian municipalities and the politics of financial derivatives: Rethinking the Foucauldian perspective. Competition & Change, 19(4), 283–300. doi.org/10.1177/1024529415581969
• Madadi, Akbar; Noorozi, Parviz; Hosseinzadeh Dalir, Karim. (2020). Analysis of financial resources of Tabriz municipality with emphasis on sustainable incomes. New Perspectives in Human Geography, 12(4), 346-368. (In Persian) https://sanad.iau.ir/journal/geography/Article/675948?jid=675948
• Mesgari, Somaie; Naimi Sediq, Ali; Abdulshah, Mohammad. (2018). Examining the factors affecting the income of municipalities and providing appropriate strategies in order to create sustainable income. Geographical Research, 33(2), 73-89. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/403311/fa
• Mir Bagheri Heer, Mirnaser; Salahvarzi, Maitham. (2016). Obstacles next to investment in the urban area (case study: Lorestan province). Economics and Urban Management, 5(17), 101-114. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/240373/fa
• Mohammadpour Zarandi, Hossein; Aminian, Nasser. (2015). Evaluating the capabilities of re-creating tourist trails from the perspective of sustainable urban development (case study: 15 Khordad St., Tehran). Economics and Urban Management, 3(11), 1-23. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/240316/fa
• Mortazavi, Kamran; Vothogh, Taher. (2017). Urban economy and sustainable incomes. Social Research, 7(35), 180-167. (In Persian) https://jsr.riau.ac.ir/article_1115.html
• Mousavi, Seyed Mustafa; Karimian Bostani, Maryam; Hafez Rezazadeh, Masoumeh. (2021). Analysis of sources of sustainable income in the direction of urban development (case study: Tehran). Regional Planning, 11(41), 135-148. (In Persian) Doi:10.30495/JZPM.2021.4400
• Mozafari, Gholamhossein; Popoli Yazdi, Mohammad Hossein; Vathouqi, Fatemeh; Hataminejad, Hossein. (2016). Providing a model for stabilizing the income system and providing financial resources of municipalities (case study: Tehran Municipality). Geographical Research, 31(4), 24-44. (In Persian) URL: http://georesearch.ir/article-۱-۲۲-fa.html
• Ruiz, F., & Vallejo, G. (2010). Using land registration as a tool to generate municipal revenue: Lessons from Bogotá. World Bank, Washington, DC.
• Sefidrod, Ali Asghar; Mojtabazadeh, Hossein; Nadiri, Mozhgan. (2021). Presenting a model of sustainable income generation in urban areas (case study: District 22 of Tehran). Geography (Regional Planning), 12(48), 1115-1132. (In Persian) doi: 10.22034/jgeoq.2022.340450.3687
• Sohrabi, Ruholah; Safari, Arezo. (2019). Identifying and ranking the most important methods of providing sustainable municipal income using MCDM techniques (case study: Hamedan Municipality). Urban Economy, 4(2), 17-39. (In Persian) Doi:10.22108/UE.2020.123385.1143
• Yan, Y., Chenxing, W., & Yuan, Q. (2018). Urban sustainable development efficiency towards the balance between nature and human well-being: Connotation, measurement, and assessment. Journal of Cleaner Production, 178, 67-75. DOI:10.1016/j.jclepro.2018.01.01
• Yazdani, Mehdi; Basiri; Alireza. (2024). The role and position of the macroeconomic environment on the revenues of Tehran Municipality. urban economy. (In Persian) https://ue.ui.ac.ir/article_28307.html
• • Ziari, Karamatullah; Mehdi, Ali; Mahdian Bahnamiri, Masoumeh. (2012). Studying and understanding financial resources and providing solutions to improve the sustainability of municipalities' income (case study: Mahabad city municipality). City Management, 11(31), 107-124. (In Persian) https://www.sid.ir/paper/92082/fa