تبیین اخلاق اسلامی در فرآیند طراحی و تولید معماری چکیده معماران با دست‌ساخته‌هایشان آگاهانه در محیط طبیعی تصرف می‌کنند و زیست‌گاه انسانی را توسعه می‌دهند. لذا عدم توجه به اخلاق و ارزش‌های اخلاقی در معماری، می‌تواند عواقب انسانی و زیست‌محیطی گسترده‌ای داشته باشد. اصول اخلاق اسلامی از طرفی انسان را به عمران و آبادی زمین دعوت کرده و از سویی دیگر هر گونه ضررهای انسانی و زیست‌محیطی را نفی می‌کند. بر این اساس این پژوهش، با توجه به نقش کلیدی آموزه‌های اخلاق اسلامی در پیشرفت و ارتقاء اخلاق‌مداری معماران، به دنبال تبیین بایدها و نبایدهای اخلاق اسلامی حاکم بر فعالیت مهندسان معمار در فرآیند طراحی و تولید اثر معماری است. روش تحقیق از نوع استدلال منطقی بوده و برای گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه‌ای و اسنادی بهره گرفته شده است. برای انجام پژوهش داده‌های اخلاقی از آیات و روایات و کتب اندیشمندان اسلامی استخراج شده و به تحلیل و تبیین آن در فرآیند طراحی و تولید معماری پرداخته شده است. مطابق با یافته‌های این پژوهش، مهمترین اصول اخلاقی مرتبط با عمل معماران در هفت اصل (تواضع، تعهد و مسئولیت‌پذیری، صداقت، تعاون، قناعت، احترام به عموم مردم و احترام به طبیعت) از منابع مرتبط استخراج شد که کاربست این اصول در فرآیند طراحی و تولید معماری می‌تواند، تلاشی در راستای نفی انواع ضررهای انسانی و زیست‌محیطی باشد. عمل به این اصول در فرآیند طراحی و تولید معماری، مسئولیت معماران را در قبال کارفرما و کاربران، عموم مردم و طبیعت تضمین می‌کند. واژگان کلیدی: اخلاق اسلامی، اخلاق حرفه‌ای، معمار، حرفه معماری پرونده مقاله

شیوه ارزشیابی و انتخاب آثار برتر در فرآیند داوری مسابقات معماری از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی نقش داوری مسابقات معماری بر ارتقای معماری معاصر ایران بوده و نوع آن کاربردی است. همچنین روش تحقیق آن اکتشافی و از نظر ماهیت کمی-کیفی است. گردآوری داده‌های کیفی از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از خبرگان و متخصصین حوزه معماری تا رسیدن به حد اشباع نظری ادامه یافت. این افراد از بین اساتید دانشگاهی و داوران مسابقات معماری کشور انتخاب شدند که به روند برگزاری مسابقات ملی معماری احاطه داشته و دارای سابقه کار حرفه‌ای در زمینه معماری بودند. با توجه به شاخص‌های به دست آمده، بخش کمی پژوهش نیز به صورت پیمایشی انجام و سپس اقدام به طراحی پرسشنامه گردید. برای روایی پرسشنامه از روایی صوری و به منظور بررسی پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در نهایت پرسشنامه محقق ساخته پژوهش در اختیار 100 نفر از متخصصان، شرکت‌کنندگان و داوران مسابقات معماری قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، مبتنی بر کدگذاری، روش‌های توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد و...) و روش استنباطی(آزمون کلموگروف–اسمیرنوف، آزمون فریدمن و رگرسیون) می‌باشد. پژوهش حاضر پس از بررسی مصاحبه‌ها و بیانیه‌های مسابقات ملی معماری طی سال‌های 1390-1397، 4 مولفه اصلی و 33 زیرمولفه را به عنوان عوامل تاثیرگذار داوری مسابقات ملی معماری بر ارتقای معماری معاصر ایران در دهه 1390 معرفی نموده‌است. بر اساس نتایج به دست‌آمده، ویژگی‌های فردی داوران، غربال آثار منتخب مسابقات ملی معماری و توزیع امتیازات داوری، هئیت داوران و امر داوری 4 مولفه اصلی در فرآیند داوری مسابقات معماری ایران هستند. نتایج پژوهش ضمن تایید نقش داوری مسابقات معماری ایران در ارتقاء کیفی معماری معاصر کشور، اهمیت آن را در توجه به منفعت اجتماعی، افزایش مشارکت مردمی و ایجاد حس تعلق به سرزمین نشان می‌دهد. پرونده مقاله

درمواجهه‌با محیط، ادراک‌حسی پیش‌درآمدی فطری در ساختن معنا است و یکی از مهمترین عناصر آن پارامترهای اقلیمی به‌شمار می‌آید. معماری سنتی ایران، به‌ویژه معماری بازارها، نوعی معماری تجسمی و حسی است‌که تمامی محرک‌های دستگاه حواس انسان را با فرایند آگاهی از استدلال حسی و شناخت آن‌ها، مخاطب را به‌طور حیرت‌انگیزی تحت‌تأثیر محیط قرار می‌دهد. معمولاً معماری بازارهای تاریخی ایران بادرنظرگرفتن تنظیم‌ شرایطِ اقلیمی محیط، طراحی و ساخته شده‌اند. به‌طورخاص، استفاده‌از طراحی‌های سازگار و نیز به‌کارگیری مصالح بومی دربرابر شاخص‌های اقلیمی محلی می‌تواند به بهبود ادراک‌حسی به‌عنوان عُنصر حیاتی در تعامل انسان با محیط تلقی‌ و یکی از مشخصه‌های بارزِ معماری این مرزوبوم موردتوجه ‌باشد. معماری بازارهای تاریخی ایران، از تاریخ و فرهنگ افراد آن الهام می‌گیرد و اکنون یک نمایشگاه چندبُعدی از این فرهنگ است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و واکاوی رابطۀ بین ادراک‌حسی و پارامترهای اقلیمی به‌عنوان تجربۀ انسانی از محیط در معماری بازارهای تاریخی ایران بوده و برآن است‌که ارتباط بین ویژگی‌های محیطی و تجربۀ حسی افراد دراین فضاها را ارزیابی کرده و درک بهتری از تأثیر شرایط اقلیمی مکان بر تجربۀ کاربران در معماری بازارهای تاریخی ایران ارائه دهد. پژوهش حاضر ترکیبی از روش‌های تحقیق کمی و کیفی به‌کار رفته و چارچوب اصلی پژوهش روش توصیفی-تحلیلی می‌باشد. همچنین شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌گونۀ مطالعاتی از مستندات مکتوب کتابخانه‌ای و میدانی از روش پرسش‌نامه موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل با الگوی ترکیبی “DEMATEL” و “ANP”، و نرم‌افزارهای همچون “SPSS” و “SUPER DECISIONS”، برخوردار است. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد متغیرهای چون «ایجاد ارتباطات»، «فرم‌ها»، «ایجاد تنوع در تجربۀ مشتریان» و «مسیرهای دسترسی»، از برجسته‌ترین متغیرهای تعامل با تبیینات در معماری بازارهای تاریخی ایران می‌باشد. نتیجۀ نهایی تحقیق نیز پیشنهاد 4متغیر «مسیرهای دسترسی»، «راحتی حرکت»، «فضاهایی تعاملی»، «معماری گردش‌پذیر (ایرانی)»، در ارائۀ متغیرهای «مسیرها و راه‌ها»، با محوریت تعامل با تبیین معماری بازارهای تاریخی ایران به‌سبب اداراک‌حسی و پارامترهای اقلیمی می‌باشد. به‌طوری‌که رابطۀ ادراک‌حسی در معماری بازارهای تاریخی ایران به‌عنوان نتیجه‌ای از تأثیر متقابل و تعامل بین پارامترهای اقلیمی بوده و تجربۀ روان‌شناسی-روان‌شناختی انسانی از محیط را شکل می‌دهد. پرونده مقاله

توجه به شیوه های نورپردازی طبیعی در ابنیه سنتی، از خصوصیات بارز معماری غنی بومی ایران می باشد. بنابراین بازشناسی تجربیات پیشینیان در مورد جداره های نورگذر خانه های سنتی شهر همدان و به روز رسانی راهبردهای پیشین می تواند به ارتقای کیفیت نور روز در بناهای معاصر این منطقه اقلیمی منجر شود. این مقاله به بررسی عناصر فیزیکی فضاهای باز و بسته در خانه های سنتی شهر همدان و نقش آنها در افزایش کیفیت نور طبیعی و مقدار ساعت آفتابی در فضاهای داخلی پرداخته، رابطه منطقی بین اجزاء سطوح شفاف و فضاهای بسته مرتبط با آنها را مورد بررسی تحلیلی قرار می دهد. هدف از این تحقیق، بازشناسی کیفیت و مقدار ساعت خورشیدی در خانه های سنتی شهر همدان و ارائه پیشنهادات و الگوهای طراحی فضاهای بسته برای بناهای این شهر و منطقه اقلیمی سرد ایران است. در نحوه انتخاب نمونه ها سه عامل زمان ساخت، دسترسی مناسب و یکپارچگی ساختاری بناها مورد توجه قرار گرفته شده است. شیوه تحقیق مبتنی بر گردآوری اطلاعات، مطالعات میدانی و بکارگیری نرم افزارهای تحلیل نور روز جهت بررسی میزان روشنایی فضاها، مقدار ساعت خورشیدی و نیز سایه اندازی در حیاط در طول سال می باشد. برای تحلیل اطلاعات به دست آمده از استانداردهای مرتبط با کیفیت روشنایی نور روز و روشهای آماری استفاده شده است. نتایج بررسی حاکی از وجود رابطه منطقی بین برخی از عناصر پنجره و اتاق در فضاهای بسته مرتبط با پنجره های متضمن نور روز مناسب است که با بررسی عناصر فیزیکی تمامی 38 اتاق انتخابی با نور روز مناسب در خانه های همدان، الگوهای طرح پیشنهادی با بیشترین مقدار معنی داری بین آنها به دست آمده است. عناصر فیزیکی عرض پنجره (Bw) و عرض اتاق (B) با ضریب همبستگی (r): 879/0 با معادله: Bw=0.5719 B+0.8074 بیشترین مقدار معنی داری را نشان می دهد. این الگوهای پیشنهادی می توانند راهکاری برای طراحی اتاق و پنجره در بناهای معاصر این شهر و منطقه اقلیمی سرد ایران باشند. پرونده مقاله

گردشگری یک بخش کلیدی اقتصادی در سرتاسر جهان است که اهرم بزرگی را برای توسعه اقتصادی محلی ایجاد می کند، اما هم زمان فشارهای زیست محیطی قابل توجهی را نیز بر منابع طبیعی محلی وارد می سازد. در این میان، اکوتوریسم (گردشگری طبیعت محور) می تواند جایگزین مناسبی برای گردشگری سنتی برای به حداقل رساندن تأثیرات بر اکوسیستم باشد. از طرف دیگر مفهوم ظرفیت یا توان زاییده دانش اکولوژیکی است و بر این اصل استوار است که همواره یک محدودیتی در رشد جمعیت های زیستی وجود دارد. بنابراین توسعه اکوتوریسم پایدار نیازمند توجه ویژه به توان اکولوژیکی مناطق و شناسایی معیارها، برنامه ریزی دقیق و در نهایت ابزارهای نظارتی می باشد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که مهم ترین معیارهای پایداری اکوتوریسم با تاکید بر توان اکولوژی با توجه به درجه اهمیتشان کدامند؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا با استفاده از فراتحلیل منابع در دسترس، مهم ترین معیارها و شاخص های تحقیق استخراج شده و سپس با روش دلفی فازی اولویت بندی می شوند. نتایج این رتبه بندی نشان می دهد که معیارمحیطی با وزن 0.01499800 در رتبه اول، معیار اقتصادی و حاکمیتی- مدیریتی (نهادی) همزمان با وزن 0.01487002 در رتبه دوم و معیار اجتماعی- فرهنگی با وزن 0.01398003 در رتبه سوم و در نهایت معیار فناوری با وزن 0.013482002 در رتبه چهارم اولویت بندی معیارها قرار گرفته اند. همچنین 10 مورد از مهم ترین شاخص های پایداری اکوتوریسم با تاکید بر توان اکولوژی در منطقه آزاد تجاری انزلی عبارتند از: شرایط آب و هوایی، توان اقتصادی، مناظر طبیعی، پتانسیل های طبیعی، تامین پایدار آب، رشد اقتصادی، کیفیت محیطی، گردشگری سبز، ظرفیت گردشگری و ایمنی (بحران های محیطی و انسانی). پرونده مقاله

دوره صفوی را می‌توان یکی از ادوار مهم فرهنگی و اجتماعی ایران و از نقاط عطف تاریخ معماری این سرزمین دانست. موقعیت ممتاز ژئوپلتیکی و جاذبه‌های اقتصادی ایران در روزگار صفوی سبب شد تا جهانگردان بسیاری به ایران آیند که اغلب ایشان پس از بازگشت، به نگارش خاطرات سفر پرداختند. سفرنامه‌های جهانگردان اروپایی در سده‌های دهم تا دوازدهم هجری که به‌تقریب، هم‌عصر با دوره صفوی است، فارغ از اهداف سفر یا کاستی‌های متن و بعضاً کج‌فهمی‌ها، یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخ معماری ایران به‌شمار می‌روند. کمبود اسناد و منابع مکتوب در باب تاریخ معماری و چگونگی ساخت بناها، ضرورت مطالعه و تأمل در سفرنامه‌ها را از این منظر، دوچندان می‌کند. از سویی دیگر، حمام‌ها به‌عنوان گونه‌ای خاص در معماری ایران، یکی از آسیب‌پذیرترین انواع معماری هستند که متأسفانه، تخریب آن‌ها در دهه‌های اخیر فزونی یافته است. بنابراین، هر منبعی که به شناخت و درک بهتر از این پدیده پیچیده در معماری ایرانی کمک کند، ارزشمند است. حمام‌های ایرانی از دو منظر موردتوجه جهانگردان بوده‌اند، نخست و بیشتر، فرهنگ عامه و دیگر و کمتر، معماری حمام. این تحقیق در پی آن است که با مطالعه همان اندک منابع، تصویر ارائه‌شده توسط جهانگردان سده‌های دهم تا دوازدهم هجری قمری از معماری حمام‌های ایرانی را نشان دهد. بر این اساس، پرسش تحقیق این است که چه وجوهی از معماری حمام‌ها در سفرنامه‌های سده دهم تا دوازدهم هجری موردتوجه جهانگردان قرار گرفته‌اند؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهند که از آن‌جاکه اغلب جهانگردان با پدیده حمام ایرانی، آشنا نبوده‌اند لذا تعداد کم‌شماری از موضوعات معماری حمام‌ها، شامل گونه‌شناسی، فضاها و ریزفضاها، اجزاء و عناصر، و تأسیسات را موردتوجه قرار داده‌اند. اگرچه سفرنامه‌های عصر صفوی، منابع ارزشمندی برای شناخت تاریخ و فرهنگ آن روزگار هستند اما درخصوص معماری حمام‌ها، نمی‌توانند منابع قابل اتکایی به‌شمار آیند. پرونده مقاله

یکی از مهمترین عوامل تعیین‌کننده‌ی اثربخشی برنامه‌های درسی و آموزشی، محیط یادگیری مناسب در زمینه‌های محیط فیزیکی، محتوا و فرایند آموزشی و سازمان آموزشی می‌باشد. در این راستا، بررسی کیفیت محیط یادگیری می‌تواند جهت شناسایی وضعیت اثربخشی برنامه‌های آموزشی و برطرف نمودن کاستی‌های نظام آموزشی به‌منظور توانمندسازی فردی و حرفه‌ای دانشجویان مؤثر باشد. از این‌رو، هدف از پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت مؤلفه‌های تبیین‌کننده‌ی محیط یادگیری در آموزش رشته‌ی معماری دانشگاه‌های فنی استانبول و هنر اسلامی تبریز است. روش تحقیق در پژوهش حاضر آمیخته و بهره‌گیری از رویکرد MMR (ترکیبی از روش‌های کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کمی از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل دانشجویان معماری دانشگاه فنی استانبول و دانشگاه هنر اسلامی تبریز می‌باشد که در راستای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده و حجم نمونه برای هرکدام از دانشگاه‌ها 384 نفر تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که میزان تحقق متغیرهای کیفیت محیط یادگیری رشته‌ی معماری و به عبارتی متغیرهای محیط فیزیکی، محتوا و فرایند آموزشی و سازمان آموزشی در دانشگاه فنی استانبول 52/0، 59/0 و 63/0 و در دانشگاه هنر اسلامی تبریز 65/0، 47/0 و 41/0 می‌باشد. همچنین بر اساس مقدار بحرانی مدل ساختاری، محیط فیزیکی در هر دو دانشگاه مطلوب و محتوا و فرایند آموزشی و سازمان آموزشی در دانشگاه فنی استانبول مطلوب و در دانشگاه هنر اسلامی تبریز نامطلوب ارزیابی شده است. نتایج نیز نشان می‌دهد که در بعد فیزیکی، سرزندگی و کیفیت مناسبی در فضاهای درونی و بیرونی هر دو دانشگاه قابل مشاهده است و دانشجویان معماری نیز از کیفیت این فضا رضایت مطلوبی دارند. با این حال محتوا و فرایند آموزشی و همچنین سازمان آموزشی در دانشگاه فنی استانبول مطلوب و در دانشگاه هنر اسلامی تبریز نامطلوب می‌باشد. پرونده مقاله

کسب درآمد در شهرداری ها از اموری است که تأثیر عمده ای در ارائه خدمات شهری به شهروندان دارد. اگر شهرداری ها نتوانند درآمد کافی و پایدار به دست آورند، نخواهند توانست تاسیسات ضروری در شهر را ایجاد و اداره کنند. نکته حائز اهمیت در بحث تامین و اصلاح منابع مالی شهرداری ها، پایداری منابع درآمدی است؛ به طوری که این درآمدها باید علاوه بر داشتن قابلیت اتکاء و استمرار پذیری، تهدیدی برای توسعه پایدار شهری نیاز نباشند. هدف از این پژوهش، تبیین مولفه های مکانیزم درآمد پایدار شهرداری ها در شهرهای متوسط مقیاس با نمونه موردی شهرداری زنجان می باشد. روش و نوع تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی وجمع آوری اطلاعات نیز با دو روش اسنادی و مطالعات میدانی صورت گرفته است. حجم نمونه بر مبنای فرمول کوکران برابر با 360 نفر است که به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. در ادامه به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها و پاسخ‌گویی به سوالات پژوهش از روش های تی تست تک نمونه ای، آزمون رتبه بندی فریدمن و رگرسیون خطی ساده استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که برای دستیابی شهرداری زنجان به درآمدهای پایدار و توسعه پایدار شهری مولفه های راه های استمرار کسب درآمدهای پایدار و منابع درآمدی شهرداری زنجان به ترتیب با میانگین کل 32/3 و 17/3 از نظر میانگینی در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارند که بعنوان عوامل و منابع موثر در دستیابی شهرداری زنجان به توسعه پایدار شهری قابل پذیرش هستند. همچنین مولفه های راه های کسب استقلال نسبی از دولت و منابع آینده نگر در دستیابی به توسعه پایدار شهری از نظر مطلوبیت میانگینی در حد نامطلوبی قرار دارند. پرونده مقاله

با توجه به روند جهانی شدن، کشورها به طور فزاینده‌ای درگیر بستر مسئله جدیدی در بررسی برنامه‌درسی و آموزشی به عنوان راهی برای تکمیل آموزش با دانش، مهارت‌ها و قابلیت‌های مورد نیاز برای فردا شده‌اند. شباهت و همچنین تمایز اصلاح برنامه‌درسی بین کشورهای مختلف، پیچیدگی گسترده تری را در مورد اصلاح برنامه‌درسی منعکس می‌کند، که مربوط به فعل و انفعال تاثیرات جهانی، بومی و واکنش های آموزشی آنها است. در این بین، مسئله اصلی و مهمی درباره شیوه اجرایی اصلاحات برنامه‌درسی از نظر مجریان و ارکان آموزش مطرح می باشد.مرجع تدریس بر اساس ماهیت معماری و شهرسازی، مفهومی نظری و چند وجهی است که میتوان از جنبه های مختلفی بدان پرداخت. چارچوب حاضر تلاش کرده است جامع ترین بستر را که در واقعیت، بیشترین نقش در شکل دهی به این ماهیت داشته، یعنی برنامه آموزشی را انتخاب کند. برنامه آموزشی، مفهومی چند مقیاسی است که طیف وسیعی از برنامه ریزی کلان ستادی در حد وزارت خانه، تا برنامه ریزی خردِ صفی در مدیریت گروه های معماری و شهرسازی را در بر میگیرد. پژوهش حاضر، با روش نظریه زمینه ای و رویکرد کیفی، ضمن واکاوی نظریات و چارچوب های فکری موجود در نظام آموزش عالی، برای دستیابی به اهداف کاربردی پژوهش، برخی موارد را به صورت تطبیق با ماموریت های کلان این رشته ها، و بخش هایی را نیز به صورت محقق ساخته، بدان اضافه کرده است. یافته های این نظریه پردازی با جمع بندی سطوح مختلفی از محتوا و روش دروس، برای هر کدام از اهداف آموزشی، چارچوبی متناظر با ماهیت آنها در نظر گرفته، که میتوان به آنها اصطلاح الگوی تدریس را اطلاق کرد. استفاده از الگوهای تدریس متناسب، نقش بسزایی در کاهش ناکارآمدی آموزشی، و زمینه سازی افزایش رضایت مندی ارکان آموزش خواهد داشت. پرونده مقاله

در چند دهه اخیر با سقوط و عدم کارآیی مناسب مراکز تجاری رروبه رو شده ایم که یکی از علل کرختی این فضا ها عدم توجه به ارتباط انسان و محیط ،که سبب ایجاد قرارگاهی پایدار و سرزنده می باشد ، دیدگاه روان شناسی اکولوژیک راجر بارکر، محیط انسان ساخت دارای ساختارهای مجزای کالبدی و رفتاری است که در پیوند با یکدیگر یک واحد را شکل می دهند و میدان یا مقر رفتاری نامیده می شود. از این رو، مطالعه رفتارهای محیطی می تواند مبنای تحلیل و پیش بینی نحوه کارکرد محیط قرار گیرد. هرچه سازگاری محیط رفتار که او آن را سینومرفی (هم ساختی) نامید قوی تر باشد، فضا از قابلیت ها و کارایی بالاتری برخوردار خواهد بود. از میان مقرهای رفتاری جمعی مختلف، بازارها و مراکز خرید به دلیل شکل دادن قلمروی مهمی از زندگی روزمره، از غنا و جذابیت برای مطالعه رفتارهای محیطی برخوردارند. هدف این تحقیق بررسی تاثیر متقابل کالبد بر رفتارکاربران که سبب ایجاد قرار گاه رفتاری پایدار می شود می باشد که در جهت نیل به این هدف ، مورد مطالعه در دسترس بازار تاریخی کرمان که پس از گذشت چندین قرن سرزندگی خود را حفظ نموده و هنوز هم به عنوان یک قرار گاه رفتاری پویا شناخته می شود ، انتخاب شده است . تحقیق حاضر ا زنوع توصیفی و تحلیلی می باشد که محقق با روش تحقیق کیفی می باشد که از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهده سیستمانیزه و مصاحبه اپیزودیک و در نهایت ورود داده ها به نرم افزار اطلس تی با استعانت از روش گراندد تئوری به تبیین مولفه کالبد رفتار در باز کرمان پرداخته است .نتایج تحقیق نشان دهنده حمایت کالبد از فعایت های جاری در بازار کرمان می باشد به این معنی که هم ساختی کالبد و رفتار در بازار تاریخی کرمان برقرار می باشد . پرونده مقاله

هر فضا و کالبدی که برای سکونت انسان در نظر گرفته می‌شود به شکل‌گیری عرصه‌های امن، محرم، امن و آرام نیاز دارد. در چنین فضایی باید تمام شرایط مادی و معنوی برای مصرف کننده ها به منظور حصول محرمیت در تمام ابعاد فراهم شود. از آنجا که مسکن بستر آرامش و آسایش برای ساکنان است، باید مقوله‌هایی مانند سلسله مراتب فضای ورودی ها، حریم خصوصی، امنیت و ... در طراحی آن مد نظر قرار بگیرد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عناصر کالبدی موثر در ایجاد خلوت و محرمیت و تعاملات اجتماعی در طراحی و نحوه ساخت در مجتمع‌های گل نرگس، برج زمرد، آفتاب ولیعصر، شهید چمران، گلستان و فجر ائل‌گلی تبریز انجام پذیرفت. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی و ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ مشاهدۀ فضاهای مجتمع‌های مسکونی و نظرسنجی از ساکنین مجتمع‌های مسکونی انجام شد. مولفه‌های مورد بررسی شامل میزان محرمیت و حریم خصوصی و رضایت از تعاملات اجتماعی بودند که با استفاده از پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار با ضریب بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. برای پیگیری تفاوت‌های معناداری در تجزیه و تحلیل‌های چندگروهی، از آزمون تعقیبی LSD استفاده گردید. داده‌های تحقیق با استفاده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS مورد آزمون و ﺗﺤﻠﻴﻞ قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که طراحان در طراحی فضاهای عمومی و نیمه‌عمومی مجتمع‌ها امکان برقراری تعاملات اجتماعی را که از نیازهای اساسی بشر است در حدودی مشخص و با در نظر گرفتن عوامل دیگری همچون خلوت و حریم خصوصی و محرمیت ساکنین در نظر داشته و فراهم نمایند تا بتوان با طراحی فضای مناسب برای برقراری روابط انسانی و اجتماعی، کیفیت تعاملات اجتماعی افزایش یابد. پرونده مقاله

از نظر روانشناسی انسان موجودی اجتماعی است و با ساختن خانه، هستی خود را عینیت می‌بخشد. لذا خانه انسان علاوه بر ابعاد کالبدی و اقلیمی آن، تحت تأثیر مولفه‌های فرهنگی- اجتماعی قرار دارد. هدف این پژوهش بازخوانی تاثیر تغییر سطح تعاملات اجتماعی از دهه 60 تا دهه 80 خورشیدی در معنابخشی به خانه و ایجاد حس تعلق به آن در آثار داریوش مهرجویی، از کارگردان مولف اجتماعی‌ساز است که به بازنمایی زندگی زیسته مردم جامعه می‌پردازد. برای نیل به این منظور سه اثر اجاره‌نشین‌ها، مهمان مامان و طهران تهران که دارای قهرمانان جمعی با نگرش‌هایی متفاوت به خانه هستند، با استفاده از روش نشانه‌شناسی رولان بارت مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. و پنج مفهوم رمزگان هرمنوتیکی، معنایی، نمادین، کنشی، ارجاعی در نشانه شناسی فوق در سکانس های منتخبی از فیلم‌های مذکور با تکیه بر استراتژی تایید سه تن از همکاران پژوهشی حوزه جامعه شناسی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد روابط همسایگی مهمترین عامل ایجاد روح مکان در آثار مورد مطالعه است. ساختار سنتی محله‌ها در مقایسه با ساختارهای مدرن شهری به دلیل نظام فرهنگی- فضایی خود قابلیت‌های بیشتری را برای ظهور و بروز روابط انسانی- عاطفی در میان همسایگان فراهم می‌کند. و در سیر خطی آثار داریوش مهرجویی، هر چه جامعه به سمت مدرن‌تر شدن و تولید مسکن به جای خانه می‌رود که باعث کم‌رنگ شدن روابط اجتماعی میان شهروندان می‌شود بر لزوم بازاندیشی در معماری و شهرسازی معاصر جهت فراهم کردن امکان تعامل سازنده انسان با مکان زندگی و توسعه پایدار شهری از منظر اجتماعی- فرهنگی تاکید می‌شود. پرونده مقاله

با توجه به روند جهانی شدن، کشورها به طور فزاینده‌ای درگیر بستر مسئله جدیدی در بررسی برنامه‌درسی و آموزشی به عنوان راهی برای تکمیل آموزش با دانش، مهارت‌ها و قابلیت‌های مورد نیاز برای فردا شده‌اند. شباهت و همچنین تمایز اصلاح برنامه‌درسی بین کشورهای مختلف، پیچیدگی گسترده تری را در مورد اصلاح برنامه‌درسی منعکس می‌کند، که مربوط به فعل و انفعال تاثیرات جهانی، بومی و واکنش های آموزشی آنها است. در این بین، مسئله اصلی و مهمی درباره شیوه اجرایی اصلاحات برنامه‌درسی از نظر مجریان و ارکان آموزش مطرح می باشد.مرجع تدریس بر اساس ماهیت معماری و شهرسازی، مفهومی نظری و چند وجهی است که میتوان از جنبه های مختلفی بدان پرداخت. چارچوب حاضر تلاش کرده است جامع ترین بستر را که در واقعیت، بیشترین نقش در شکل دهی به این ماهیت داشته، یعنی برنامه آموزشی را انتخاب کند. برنامه آموزشی، مفهومی چند مقیاسی است که طیف وسیعی از برنامه ریزی کلان ستادی در حد وزارت خانه، تا برنامه ریزی خردِ صفی در مدیریت گروه های معماری و شهرسازی را در بر میگیرد. پژوهش حاضر، با روش نظریه زمینه ای و رویکرد کیفی، ضمن واکاوی نظریات و چارچوب های فکری موجود در نظام آموزش عالی، برای دستیابی به اهداف کاربردی پژوهش، برخی موارد را به صورت تطبیق با ماموریت های کلان این رشته ها، و بخش هایی را نیز به صورت محقق ساخته، بدان اضافه کرده است. یافته های این نظریه پردازی با جمع بندی سطوح مختلفی از محتوا و روش دروس، برای هر کدام از اهداف آموزشی، چارچوبی متناظر با ماهیت آنها در نظر گرفته، که میتوان به آنها اصطلاح الگوی تدریس را اطلاق کرد. استفاده از الگوهای تدریس متناسب، نقش بسزایی در کاهش ناکارآمدی آموزشی، و زمینه سازی افزایش رضایت مندی ارکان آموزش خواهد داشت. پرونده مقاله

پژوهش حاضر به خوانش معماری کوچ نشینان با رویکرد نشانه شناسی بر پایه اصالت معنا پرداخته است. معماری به مثابه معنا، بازتابنده اندیشه ها و ارزش هایی است که برای درک و دریافت معانی آن باید از علم نشانه ها مدد جست و چون این علم نشات گرفته از فلسفه می باشد، پس باید آن را از دیدگاه های فلسفی مورد خوانش قرار داد تا رمزگشایی گردد. به نظر می رسد هنر معماری عشایری در طراحی چادرها و ایجاد مجموعه سکونت گاهی موقت؛ با اصول نشانه شناسی، بخصوص بر پایه اصالت معنا شکل گرفته است. لذا هدف از این پژوهش اثبات وجود نشانه ها در مجموعه سکونتی ایلات عشایری بر پایه اصالت معنا در معماری عشایری می باشد. سوالاتی مطرح می شود که ضرورت خوانش سکونت گاه های عشایری به چه دلیل بوده و بر چه اساسی از منظر نشانه شناسی تحلیل می شوند. روش تحقیق این پژوهش از نوع نظری است که در مرحله جمع آوری اطلاعات از روش توصیفی- تحلیلی و تاریخی با متغیر کیفی و استدلال منطقی و فلسفی بهره برده است. برای مدون کردن تحلیل ها؛ کلیات و ساختارهای مجموعه مورد مطالعه در پنج نظام بستر خلق متن، صورت گرفته است و با تجزیه و تحلیل آنها به مفاهیم و نشانه های بکار رفته در آنها دست یافته و سپس با کدگذاری و دسته بندی اولیه، مفاهیم در سه سطح معنایی صریح، ضمنی و نمادین؛ استخراج شده است. لذا از آنجا که موضوع مورد بحث خوانش طراحی سکونت گاه های موقت ایلات عشایری در ایران می باشد، ایل عشایری قشقایی به دلیل داشتن شرایط مناسب جهت کدگذاری، انتخاب گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سکونتگاه های موقت عشایری علاوه بر توجه به جنبه های کارکردی مطلوب در طراحی، سعی در انعکاس مفاهیم معنوی و زیبایی شناختی در قالب معماری سکونت گاهی داشته است. پرونده مقاله

امروزه روش‌های سنتی‌ ساخت فرودگاه، پاسخگوی نیازهای انسان مدرن نیست‌ و لزوم پیش‌ساختگی، بیش از پیش احساس می‌شود. از طرفی بهره‌گیری از راهبردهای پیش‌ساختگی، منجر به تحقق اهداف حمل‌ونقل پایدار می‌گردد که به این مهم در طراحی فرودگاه‌های کشور توجه نشده است. این مسئله در فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) با توجه به موقعیت خاص و استراتژیک آن اهمیت بسزایی دارد. در طراحی فرودگاه مذکور، سعی در بکارگیری شیوه‌های نوین معماری، بدون توجه به شاخص‌های فرهنگی-اجتماعی محدوده مورد طراحی گردیده و با توجه به فاصله آن از مرکز شهر، از منظر اقتصادی و زیست‌‌محیطی نیز تاثیرات نامطلوبی در نیل به اهداف حمل‌و‌نقل پایدار دارد. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از منظر با روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی و پیمایشی می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه راهبردهای کاربردی جهت استفاده از راهبردهای پیش‌ساختگی در طراحی فرودگاه‌ها برای تحقق اهداف حمل‌و‌نقل پایدار است. در این پژوهش شاخص‌های مورد نیاز از مطالعه و بررسی متون تخصصی استخراج گردید و در قالب پرسشنامه در اختیار 50 نفر از متخصصان حوزه معماری، شهرسازی و هوانوردی قرار داده شد. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تی تست، فریدمن، تحلیل عاملی و روش مدل سازی معادلات ساختاری است.بر اساس نتایج به دست آمده، بُعد اقتصادی با میانگین رتبه‌ای 73/2، بیش‌ترین تاثیر را از منظر تحقق اهداف معماری پایدار از طریق شیوه‌های نوین پیش‌ساختگی ایفا می‌کند. در ادامه، بُعد زیست‌محیطی با میانگین رتبه‌ای 94/1 و سپس، بُعد فرهنگی-اجتماعی با میانگین رتبه‌ای 33/1 به ترتیب بیش‌ترین تاثیر را بر تحقق اهداف معماری پایدار از طریق راهبردهای پیش‌ساختگی در طراحی فرودگاه‌ها ایفا می‌کنند در ادامه نیز اشاره می‌گردد که یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم موفقیت و پیشرفت شیوه‌های پیش‌ساختگی در طراحی فرودگاه جهت نیل به اهداف توسعه پایدار را عدم توجه طراحان و مسئولان شهری به مولفه فرهنگی-اجتماعی و شاخص‌های مرتبط با آن دانست. پرونده مقاله

اقدامات باستان شناسی و اولین پژوهش های معماری در تپه باستانی حسنلو، طی کاوش‌هایی در سه دهه‌ی بسیار مهم تاریخ باستان‌شناسی از دید انقلاب در روش و فرضیه‌های آن در دهه‌های 1950، 1960 و 1970 میلادی اجرا شده است. دژ حسنلو دربرگیرنده چندین طبقه‌ی فرهنگی متنوع از عصر مفرغ قدیم تا دوره ایلخانی در منطقه شمال غرب ایران است. بر اساس مستندات معماری و نیز کاوش‌های باستان‌شناسی، شواهد زیادی حاکی از وجود الگوهای شکلی در حوزه معماری در محوطه‌های تپه باستانی حسنلو است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که الگوهای فرهنگی چه تأثیراتی بر کیفیت معماری و ساختار شکل ساختمانی در تپه حسنلو گذاشته است؟ هدف این پژوهش ، تبیین مبانی نظری در زمینه معماری، باستان‌شناسی و فرهنگ به منظور بررسی کیفیت معماری و عوامل تأثیرگذار در آن است. این پژوهش به روش کیفی تحلیلی و در نهایت از طریق مقایسه تطبیقی و با استخراج از اسناد تاریخی، نقشه‌ها و مستندات تصویری و باستان‌شناسی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی به انجام رسیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد رابطه تنگاتنگی میان الگوهای شکلی مبتنی بر نمادشناسی و سبک معماری در محوطه‌های باستانی حسنلو وجود دارد. مهم‌ترین نتیجه این مقاله، استفاده از الگوهای شکلی مربع، مستطیل و چلیپا در تأکید بر کاربری، نمادشناسی و معناشناسی است. چرا که این تکنیک طراحی در موازات مباحث نمادشناسی، معناشناسی مبتنی بر کاربرد سازه‌ای ـ ایستایی و همچنین به عنوان پوشش سقف نیز مدنظر بوده و این فنون در تمامی ادوار تاریخی از زمان استقرار دژ حسنلو تا دوران بعد، حتی در حال عصر حاضر نیز مورد استفاده قرار گرفته است. پرونده مقاله

شیوه ارزشیابی و انتخاب آثار برتر در فرآیند داوری مسابقات معماری از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی نقش داوری مسابقات معماری بر ارتقای معماری معاصر ایران بوده و نوع آن کاربردی است. همچنین روش تحقیق آن اکتشافی و از نظر ماهیت کمی-کیفی است. گردآوری داده‌های کیفی از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از خبرگان و متخصصین حوزه معماری تا رسیدن به حد اشباع نظری ادامه یافت. این افراد از بین اساتید دانشگاهی و داوران مسابقات معماری کشور انتخاب شدند که به روند برگزاری مسابقات ملی معماری احاطه داشته و دارای سابقه کار حرفه‌ای در زمینه معماری بودند. با توجه به شاخص‌های به دست آمده، بخش کمی پژوهش نیز به صورت پیمایشی انجام و سپس اقدام به طراحی پرسشنامه گردید. برای روایی پرسشنامه از روایی صوری و به منظور بررسی پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در نهایت پرسشنامه محقق ساخته پژوهش در اختیار 100 نفر از متخصصان، شرکت‌کنندگان و داوران مسابقات معماری قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، مبتنی بر کدگذاری، روش‌های توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد و...) و روش استنباطی(آزمون کلموگروف–اسمیرنوف، آزمون فریدمن و رگرسیون) می‌باشد. پژوهش حاضر پس از بررسی مصاحبه‌ها و بیانیه‌های مسابقات ملی معماری طی سال‌های 1390-1397، 4 مولفه اصلی و 33 زیرمولفه را به عنوان عوامل تاثیرگذار داوری مسابقات ملی معماری بر ارتقای معماری معاصر ایران در دهه 1390 معرفی نموده‌است. بر اساس نتایج به دست‌آمده، ویژگی‌های فردی داوران، غربال آثار منتخب مسابقات ملی معماری و توزیع امتیازات داوری، هئیت داوران و امر داوری 4 مولفه اصلی در فرآیند داوری مسابقات معماری ایران هستند. نتایج پژوهش ضمن تایید نقش داوری مسابقات معماری ایران در ارتقاء کیفی معماری معاصر کشور، اهمیت آن را در توجه به منفعت اجتماعی، افزایش مشارکت مردمی و ایجاد حس تعلق به سرزمین نشان می‌دهد. پرونده مقاله

از آنجایی که معماری پهلوی اول، سرفصل تازه‌ای در ایجاد فضا است و تاکنون پژوهش اندکی در خانه‌های شیراز که واجد شرایط و معیارهای ارزشمند جهت حفاظت و الگوبرداری از معماری آنها هستند، انجام شده است؛ بر این اساس این پژوهش درصدد آن است تا به ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های دو‌طرف-ساخت پهلوی اول شیراز بپردازد تا با بهبود کیفیت معماری مسکن بتواند به توسعه پایدار مسکن شهری دست یابد. لذا از بعد هدف، پژوهشی کاربردی و از بعد روش جمع‌آوری اطلاعات، پژوهشی توصیفی غیرآزمایشی از نوع پیمایشی و موردی است. بدین گونه که نخست با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه‌ای به بررسی مفهوم کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز پرداخته شد و عوامل مؤثر بر آن استخراج گردید؛ سپس با ترسیم نمودارهای توجیهی، روابط فضایی موجود در خانه‌های انتخابی با استفاده از شیوه زندگی و نحو فضا مورد تحلیل قرار گرفت و سازمان فضایی خانه‌ها از منظر نظام‌های حرکتی، عرصه‌بندی و کارکردی بررسی گردید. در ادامه به رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز بر اساس فرآیند تحلیل سلسه‌مراتبی پرداخته شد؛ سپس کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های انتخابی ارزیابی گردید. نتایج بدست‌آمده گویای آن است که معیارهای احیای هویت و فرهنگ محلی، شکل و جهت قرارگیری بهینه توده-فضا، بوم‌گرایی، رعایت سلسله‌مراتب شکلی-فضایی، درون‌گرایی، برقراری امنیت و ایمنی، بهره‌برداری از نور و تهویه طبیعی، ارتباط با طبیعت و عناصر طبیعی، قابلیت دسترسی‌های فیزیکی و بصری، تداوم سطح فعالیت‌های انسانی، تناسب بین فضا، فرم و فعالیت، وجود فضاهای باز (عمومی)، بسته (خصوصی) و نیمه‌باز-بسته (نیمه‌عمومی-خصوصی)، رعایت تطبیق‌پذیری و انعطاف‌پذیری، ایجاد تنوع و جذابیت و توجه به زیبایی و پرهیز از بیهودگی به ترتیب میزان اهمیت رتبه‌بندی گردیده‌اند و نیز خانه‌های رزمجو و مستغنی به ترتیب دارای بیشترین نمود از عوامل مذکور و به‌تبع بیشترین میزان کارآمدی عملکردی هستند. پرونده مقاله

این مقاله سعی در مقایسه و تحلیل دو نمونه از مکان‌های نگهداری کودکان دارد تا با یافتن پاسخی درست گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت کودکان بی‌سرپرست و کودکان دارای اختلال اوتیسم ایجاد شود. این تحلیل و مقایسه به لحاظ ساختار کالبدی تأثیر بسزایی در طراحی دارد و پاسخ‌های روشن‌تری را موجب می‌گردد تا با دانستن آنها نیازهای ‌کودکانی‌ که به دلایلی دارای نیاز هستند، شناخته و برطرف شود. هدف این تحقیق یافتن همین پاسخ در نتیجه مقایسه دو طرح اجرا شده در این زمینه است. لذا از بررسی پیشینه و مبانی نظری این‌گونه استنباط می‌شود که انعطاف‌پذیری فضا ازجمله موارد اصلی طراحی برای کودکان بشمار می‌آید. همچنین استفاده از حجم‌های مناسب و متنوع در عین سادگی و به‌دوراز پیچیدگی، تزیینات مناسب کودک و پویایی پلان لازم است. در کنار تمام این موارد آنچه حائز اهمیت است، قبل از طراحی و شروع تحقیق، شناخت کودک و ویژگی‌های او و خصوصا کودکان با نیازهای ویژه است. این پژوهش از نوع بنیادی با ماهیت کیفی و روش توصیفی - تحلیلی و رویکرد تطبیقی انجام شده است. به‌منظور گردآوری اطلاعات پایه، از روش کتابخانه‌ ای و میدانی استفاده شده است. سپس به ارزیابی و مقایسه دو نمونه موردی پرداخته شد. جهت بررسی نمونه‌ها، ابتدا شاخصه‌های موردنظر جهت مقایسه تعیین شدند و باتوجه‌به توصیف، بررسی فضاهای موجود در هر دو نمونه با درنظرگرفتن موضوع تحقیق انجام شده است. پس از ارزیابی همه موارد، اصول طراحی معماری، مؤلفه‌های مشترک و وجوه تمایز و نکات مثبت و منفی هر یک از بناها تحلیل شد. این نکات در بخش یافته‌ها، در جدولی به‌صورت تحلیلی مقایسه شدند تا به عنوان راهکارهای طراحی در اینده مورد استفاده قرار گیرند پرونده مقاله

هر فضا و کالبدی که برای سکونت انسان در نظر گرفته می‌شود به شکل‌گیری عرصه‌های امن، محرم، امن و آرام نیاز دارد. در چنین فضایی باید تمام شرایط مادی و معنوی برای مصرف کننده ها به منظور حصول محرمیت در تمام ابعاد فراهم شود. از آنجا که مسکن بستر آرامش و آسایش برای ساکنان است، باید مقوله‌هایی مانند سلسله مراتب فضای ورودی ها، حریم خصوصی، امنیت و ... در طراحی آن مد نظر قرار بگیرد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عناصر کالبدی موثر در ایجاد خلوت و محرمیت و تعاملات اجتماعی در طراحی و نحوه ساخت در مجتمع‌های گل نرگس، برج زمرد، آفتاب ولیعصر، شهید چمران، گلستان و فجر ائل‌گلی تبریز انجام پذیرفت. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی و ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ مشاهدۀ فضاهای مجتمع‌های مسکونی و نظرسنجی از ساکنین مجتمع‌های مسکونی انجام شد. مولفه‌های مورد بررسی شامل میزان محرمیت و حریم خصوصی و رضایت از تعاملات اجتماعی بودند که با استفاده از پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار با ضریب بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. برای پیگیری تفاوت‌های معناداری در تجزیه و تحلیل‌های چندگروهی، از آزمون تعقیبی LSD استفاده گردید. داده‌های تحقیق با استفاده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS مورد آزمون و ﺗﺤﻠﻴﻞ قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که طراحان در طراحی فضاهای عمومی و نیمه‌عمومی مجتمع‌ها امکان برقراری تعاملات اجتماعی را که از نیازهای اساسی بشر است در حدودی مشخص و با در نظر گرفتن عوامل دیگری همچون خلوت و حریم خصوصی و محرمیت ساکنین در نظر داشته و فراهم نمایند تا بتوان با طراحی فضای مناسب برای برقراری روابط انسانی و اجتماعی، کیفیت تعاملات اجتماعی افزایش یابد. پرونده مقاله

درمواجهه‌با محیط، ادراک‌حسی پیش‌درآمدی فطری در ساختن معنا است و یکی از مهمترین عناصر آن پارامترهای اقلیمی به‌شمار می‌آید. معماری سنتی ایران، به‌ویژه معماری بازارها، نوعی معماری تجسمی و حسی است‌که تمامی محرک‌های دستگاه حواس انسان را با فرایند آگاهی از استدلال حسی و شناخت آن‌ها، مخاطب را به‌طور حیرت‌انگیزی تحت‌تأثیر محیط قرار می‌دهد. معمولاً معماری بازارهای تاریخی ایران بادرنظرگرفتن تنظیم‌ شرایطِ اقلیمی محیط، طراحی و ساخته شده‌اند. به‌طورخاص، استفاده‌از طراحی‌های سازگار و نیز به‌کارگیری مصالح بومی دربرابر شاخص‌های اقلیمی محلی می‌تواند به بهبود ادراک‌حسی به‌عنوان عُنصر حیاتی در تعامل انسان با محیط تلقی‌ و یکی از مشخصه‌های بارزِ معماری این مرزوبوم موردتوجه ‌باشد. معماری بازارهای تاریخی ایران، از تاریخ و فرهنگ افراد آن الهام می‌گیرد و اکنون یک نمایشگاه چندبُعدی از این فرهنگ است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و واکاوی رابطۀ بین ادراک‌حسی و پارامترهای اقلیمی به‌عنوان تجربۀ انسانی از محیط در معماری بازارهای تاریخی ایران بوده و برآن است‌که ارتباط بین ویژگی‌های محیطی و تجربۀ حسی افراد دراین فضاها را ارزیابی کرده و درک بهتری از تأثیر شرایط اقلیمی مکان بر تجربۀ کاربران در معماری بازارهای تاریخی ایران ارائه دهد. پژوهش حاضر ترکیبی از روش‌های تحقیق کمی و کیفی به‌کار رفته و چارچوب اصلی پژوهش روش توصیفی-تحلیلی می‌باشد. همچنین شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌گونۀ مطالعاتی از مستندات مکتوب کتابخانه‌ای و میدانی از روش پرسش‌نامه موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل با الگوی ترکیبی “DEMATEL” و “ANP”، و نرم‌افزارهای همچون “SPSS” و “SUPER DECISIONS”، برخوردار است. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد متغیرهای چون «ایجاد ارتباطات»، «فرم‌ها»، «ایجاد تنوع در تجربۀ مشتریان» و «مسیرهای دسترسی»، از برجسته‌ترین متغیرهای تعامل با تبیینات در معماری بازارهای تاریخی ایران می‌باشد. نتیجۀ نهایی تحقیق نیز پیشنهاد 4متغیر «مسیرهای دسترسی»، «راحتی حرکت»، «فضاهایی تعاملی»، «معماری گردش‌پذیر (ایرانی)»، در ارائۀ متغیرهای «مسیرها و راه‌ها»، با محوریت تعامل با تبیین معماری بازارهای تاریخی ایران به‌سبب اداراک‌حسی و پارامترهای اقلیمی می‌باشد. به‌طوری‌که رابطۀ ادراک‌حسی در معماری بازارهای تاریخی ایران به‌عنوان نتیجه‌ای از تأثیر متقابل و تعامل بین پارامترهای اقلیمی بوده و تجربۀ روان‌شناسی-روان‌شناختی انسانی از محیط را شکل می‌دهد. پرونده مقاله

در چند دهه اخیر با سقوط و عدم کارآیی مناسب مراکز تجاری رروبه رو شده ایم که یکی از علل کرختی این فضا ها عدم توجه به ارتباط انسان و محیط ،که سبب ایجاد قرارگاهی پایدار و سرزنده می باشد ، دیدگاه روان شناسی اکولوژیک راجر بارکر، محیط انسان ساخت دارای ساختارهای مجزای کالبدی و رفتاری است که در پیوند با یکدیگر یک واحد را شکل می دهند و میدان یا مقر رفتاری نامیده می شود. از این رو، مطالعه رفتارهای محیطی می تواند مبنای تحلیل و پیش بینی نحوه کارکرد محیط قرار گیرد. هرچه سازگاری محیط رفتار که او آن را سینومرفی (هم ساختی) نامید قوی تر باشد، فضا از قابلیت ها و کارایی بالاتری برخوردار خواهد بود. از میان مقرهای رفتاری جمعی مختلف، بازارها و مراکز خرید به دلیل شکل دادن قلمروی مهمی از زندگی روزمره، از غنا و جذابیت برای مطالعه رفتارهای محیطی برخوردارند. هدف این تحقیق بررسی تاثیر متقابل کالبد بر رفتارکاربران که سبب ایجاد قرار گاه رفتاری پایدار می شود می باشد که در جهت نیل به این هدف ، مورد مطالعه در دسترس بازار تاریخی کرمان که پس از گذشت چندین قرن سرزندگی خود را حفظ نموده و هنوز هم به عنوان یک قرار گاه رفتاری پویا شناخته می شود ، انتخاب شده است . تحقیق حاضر ا زنوع توصیفی و تحلیلی می باشد که محقق با روش تحقیق کیفی می باشد که از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهده سیستمانیزه و مصاحبه اپیزودیک و در نهایت ورود داده ها به نرم افزار اطلس تی با استعانت از روش گراندد تئوری به تبیین مولفه کالبد رفتار در باز کرمان پرداخته است .نتایج تحقیق نشان دهنده حمایت کالبد از فعایت های جاری در بازار کرمان می باشد به این معنی که هم ساختی کالبد و رفتار در بازار تاریخی کرمان برقرار می باشد . پرونده مقاله