اثربخشی آموزش گوشدادن احترامآمیز به کودکان بر بهزیستی روانشناختی مادران
محورهای موضوعی : روان شناسی تحولی
نازنین عابد
1
(دکتری روانشناسی)
شهلا پاکدامن
2
(استادیار دانشگاه شهید بهشتی)
محمدعلی مظاهری
3
(استاد دانشگاه شهید بهشتی)
محمود حیدری
4
(دانشیار دانشگاه شهید بهشتی)
کلید واژه: بهزیستی روان­, شناختی, ارتباط مادر-کودک, بسته آموزشی گوش دادن احترام­, آمیز به کودکان,
چکیده مقاله :
این پژوهش به منظور تعیین اثربخشی بستة آموزشی گوش‎دادن احترام آمیز به کودکان بر ارتقای بهزیستی روان شناختی مادران انجام شد. 42 زوج مادر و کودک به صورت در دسترس از یک مرکز پیش دبستانی شهر تهران انتخاب شدند. با استفاده از سیاهة رفتاری برای کودکان (آشنباخ و رسکورلا، 2001) و پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، 1979) برای مادران از نبود اختلال‌های روان شناختی و رفتاری برای شرکت کنندگان اطمینان حاصل شد و به صورت تصادفی در دوگروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. مادران هر دو گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه به مقیاس بهزیستی روان‎شناختی (واریک‎ـ‎ادینبورو، 2008) پاسخ دادند. مادران گروه آزمایش تحت آموزش گوش دادن احترام آمیز به کودکان و مادران گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری-مختلط (درون‎گروهی و بین‎گروهی) نشان داد که نمره‎های بهزیستی روان‎شناختی گروه آزمایش و گواه در مرحله پیش آزمون تفاوت چندانی نداشت اما پس از مداخله نمره‎های گروه آزمایش در پس آزمون به طور معناداری افزایش یافت و در پیگیری دوماهه نیز همچنان بالا بود. بنابراین می‎توان از مداخله‎های متمرکز بر ارتباط مادر-کودک به خصوص در زمینه گوش‎دادن مؤثر به کودکان برای ارتقای سطح بهزیستی روان‎شناختی مادران سود جست و از بروز برخی از اختلال‎های آتی پیشگیری کرد.
this study aimed to examine the effectiveness of Respectful Listening to Children package on promoting mothers’ psychological well-being. Forty two mother- child dyads were selected by available sampling method from a preschool setting in Tehran. The lack of psychological and behavioral disorders were examined in the participants: The children completed the CBCL (Achenbach & Rescorla, 2001) and the mothers completed the GHQ (Goldberg & Hillier, 1979).The participants were randomly assigned into either the experimental or control group. The mothers in both groups completed the Warwick- Edinburgh Mental Well-Being Scale (2008) at three stages of pre-test, post-test ,and two-month follow up. The mothers in the experimental group received the respectful listening to children package. The data were analyzed using multivariate analysis of variance with mixed procedure (between groups and within groups). The results indicated that in pre-test stage scores of psychological well-being in the two groups were not so different whereas in post-test stage scores of the experimental group were significantly higher than the scores of the control group, and the differences maintained after two month follow up. The findings suggested that interventions based on mother-child relationship, especially effective listening to children, may be used in promoting mothers’ psychological well-being, and in preventing future problems in children.
عابد، ن. (1395). تدوین بسته آموزشی گوشدادن احترامآمیز به کودکان و تعیین اثربخشی آن بر بهزیستی روانشناختی کودکان 6-5 ساله. پایاننامه دکتری. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی.
عابد، ن.، پاکدامن، ش.، مظاهری، م.، حیدری، م. و طهماسیان، ک. (1396). تعیین اثربخشی بسته آموزشی گوش دادن احترامآمیز به کودکان بر بهزیستی روانشناختی آنان. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 26، 42-25.
قائدی، غ. و یعقوبی، ح. (1387). بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی ادراکشده و ابعاد بهزیستی در دانشجویان دختر و پسر. مجله ارمغان دانش، 50، 81-69.
مرادی، م.، شیخ الاسلامی، ر.، احمدزاده، م. و چراغی، ا. (1393). حمایت اجتماعی، نیازهای اساسی روانشناختی و بهزیستی روانشناختی: وارسی یک مدل علّی در زنان شاغل. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 10 (39)، 309-297.
Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2001). Manual for the ASEBA school-aged forms and profiles. Burlington: University of Vermont. Research center for children, youth and families.
Andresen, P. A., & Tellen, S. L. (1992). The relationship between social support and maternal attitudes: A meta-analytic review. American Journal of Community Psychology, 20 (6),753-774.
Barlow, J., Parsons, J., & Stewart-Brown, S. (2002). Systematic review of the effectiveness of parenting programs in the primary and secondary prevention of mental health problems. Oxford: Health Service Research Unit.
Clark, A. (2011). Why and how we listen to young children. London: National Children’s Bureau.
Derzon, J. H. (2010). The correspondence of family features with problems, aggressive, criminal and violent behavior: A meta-analysis. Journal of Experimental Psychology. 6 (3), 263-292.
Desai, M. (2010). A right based preventative approach for psychosocial well-being in childhood. London: Springer.
Dwivedi, K. N., & Harper, P. B. (2004). Promoting the emotional well-being of children and adolescents and preventing their mental ill health. London: Jessica Kingsley Publishers.
Goldberg, D., & Hillier, V. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological Medicine, 9 (1), 139-145.
Erskine, R. (1993). Inquiry, attunement and involvement in the psychotherapy of dissociation. Transactional Analysis Journal, 23 (4), 184-190.
Havigerova, J., Snoblova, M., & Truhlarova, Z. (2015). Common activities of parents and preschool children strengthening their relationship. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186, 197-201.
Kendrick, D., Barlow, J., Hampshire, A., Stewart-Brown, S., & Polnay, L. (2008). Parenting interventions and the prevention of unintentional injuries in childhood: Systematic review and meta-analysis. London: Blackwell Publishing Ltd
Lancaster, Y. P. (2003). Promoting listening to young children. Berkshire: Open University Press.
Lin, C. (2016). The role of social support and coping style in the relationship between gratitude and well-being. Personality and individual differences, 89, 13-18.
Linley, P. A., & Joseph, S. (2004). Positive psychology in practice. New Jersey: John Wiley and Sons, Inc.
Liu, W., Li, Z., Ling, Y., & Cai, T. (2016). Core self-evaluations and coping styles as mediators between social support and well-being. Personality and Individual Differences, 88, 35-39.
Loeber, R., Farrington, D. P., & Peterchuk, D. (2003). Child delinquency: Early intervention and prevention. United States Department of Justice, Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention Bulletin Series.
National Children’s Bureau (2013). Early childhood unit. ECU Bulletin, (5), 11-17.
Porzing-Drummond, R., Stevenson, R. J., & Stevenson, C. (2014). The 1-2-3 Magic Parenting Program and its effect on child problem behaviors and dysfunctional parenting: A randomized controlled trial. Behavior Research and Therapy, 58, 52-64.
Putz, R., O’Hara, K., Taggart, F., & Stewart-Brown, S. (2012). Using WEMWBS to measure the impact of your work on mental well-being: A practice-based user guide. Coventry: Coventry City Council.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141-166.
Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions of Psychological Science, 4(4), 99-104.
Ryff, C. D., & Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological inquiry, 9 (1),1-28.
Sanders, M. R. (1999). Triple P–Positive Parenting Program: Towards an empirically validated multilevel parenting and family support strategy for the prevention of behavioral and emotional problems in children. Clinical Child and Family Psychology Review, 2 (2), 71-90.
Sanders, R. M., Kirby, J. N., Tellegan, C. L., & Day, J. J. (2014). The triple P–Positive Parenting Program: A systematic review and meta-analysis of a multi-level system of parenting support. Clinical Psychology Review, 34, 337-357.
Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2010). A theoretical upgrade of the concept of parental psychological control: Proposing new insights on the basis of self-determination theory. Developmental Review, 30, 74-99.
Stewart-Brown, S., & Janmohamed, K. (2008). Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale: User guide. Edinburgh: NHS Publications.
Taggart, F., Friede, T., Weich, S., Clarke, A., Johnson, M., & Stewart-Brown, S. (2013). Cross-cultural
evaluation of the Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale (WEMWBS): A mixed method study. Health and Quality of Life Outcomes, 11, 29-42.
Thorne, B., & Sanders, P. (2013). Key figures in counseling and psychotherapy: Carl Rogers. London: SAGE.
Webster-Stratton, C., & Taylor, T. (2001). Nipping early risk factors in the bud: Preventing substance abuse, delinquency, and violence in adolescence through interventions targeted at young children (0-8). Prevention Science, 2 (3), 165-192.
Williams, L. (2009). Listening as a way of live: Developing a listening culture. London: National
_||_