مسؤولیت کیفری اطفال و نوجوانان در فقه و حقوق ایران و انگلیس
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی
1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران. (نویسنده مسؤول)
کلید واژه: کودکان و نوجوانان, مسوولیت کیفری, اقدامات پیشگیرانه, اقدامات حمایتی, صلاحیت دادگاه¬ها,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر جهت بررسی سیاست کیفری ایران و انگلستان درخصوص مسؤولیت کیفری اطفال با هدف آشنایی با تدریجی یا دفعی بودن مسؤولیت کیفری اطفال، آشنایی با فرایند تحقیق، تعقیب و رسیدگی به جرائم اطفال و نیز آشنایی با واکنش این دو نظام حقوقی به جرائم افراد مذکور است. در سیاست تقنینی ایران در مجازاتهای تعزیری مسؤولیت کیفری تدریجی از 9 سال به عنوان سن شروع مسؤولیت کیفری نقصان یافته و 18 سال به عنوان سن شروع مسؤولیت کیفری کامل می‌باشد و در جرائم حدی و قصاص مسؤولیت کیفری دفعی بر مبنای سن بلوغ، پذیرفته شده است. در سیاست کیفری انگلستان، مسؤولیت کیفری تدریجی در تمام جرائم با ملاحظه سن 10 سال به عنوان سن شروع مسؤولیت کیفری نسبی پذیرفته شده است. تأکید بر دادسرای ویژه اطفال و نوجوانان در سیاست تقنینی ایران و حق مداخله دادستانی در امر تحقیق و تعقیب در تمام موارد در نظام حقوق انگلستان؛ همچنین تجویز دستگیری اطفال در هر دو نظام حقوقی با وجود جهات اشتراک و اختلاف و صلاحیت محاکم تخصصی در رسیدگی به جرائم اطفال در دو نظام حقوقی، از نتایج این تحقیق است. از منظر واکنش نسبت جرایم اطفال در هر دو نظام شاهد رویکردهای کیفرزدایی، وسیاست ارفاقی هستیم که البته تنوع پاسخهای کیفرزدایی در نظام حقوقی انگلستان باعث شده است که امکان برقراری تناسب جرم و مجازات برخلاف حقوق ایران، به نحو مطلوبتری میسر باشد
This article aims to investigate the criminal liability policies for children in Iran and England, with the goal of understanding the gradual or immediate nature of juvenile criminal responsibility, the investigative and prosecutorial process for juvenile crimes, and how these two legal systems respond to crimes committed by minors. In Iran's legislative policy, criminal responsibility is gradual, with the age of 9 as the starting point for partial criminal responsibility and the age of 18 as the beginning of full criminal responsibility, primarily for crimes subject to hadd and qisas (retaliation) punishments. In contrast, in England's criminal policy, gradual criminal responsibility is applied to all crimes, considering the age of 10 as the threshold for relative criminal responsibility.The emphasis on specialized juvenile courts in Iran and the right of police and prosecutors to intervene in investigations and prosecutions in all cases in the English legal system, as well as the detention of juveniles in both legal systems, are among the findings of this research. In terms of responses to juvenile crimes in both legal systems, we observe rehabilitative approaches and diversion policies, although the diversity of punitive responses in the English legal system has made it more capable of achieving a desirable level of proportionality between the crime and punishment compared to the Iranian legal system.
فهرست منابع
آقائی‌نیا، حسین. (1389). جرایم علیه اشخاص و جنایات. تهران: انتشارات میزان.
اردبیلی، محمدعلی. (1401). حقوق جزای عمومی. جلد اول و دوم، تهران: انتشارات میزان.
باهری، محمد. (1381). تقریرات درس حقوق جزای عمومی. دانشگاه، تهران، تهران: انتشارات رهام.
حرعاملی، محمدبن حسین. (1409-1412 ق). وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه. قم.
خالقی، علی. (1401). آیین دادرسی کیفری. جلد اول، تهران :انتشارات شهر دانش.
خمینی (ره)، روح‌الله. (1363). رهبر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران. تحریرالوسیله. قم: مکتبه الاعتماد.
دادبان، حسن. (1390). تقریرات درس حقوق جزای عمومی. نیمسال دوم، دانشگاه تهران.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. (1377). کودک آزاری از نگاه فقه، قم:پگاه حوزه.
ساولانی، اسماعیل. (1396). آیین دادرسی کیفری. جلد اول، انتشارات دادآفرین.
طارمی، محمدحسین. (1389). جرم‌شناسی فقهی و حقوق کودک آزاری. قم: پگاه حوزه.
گرامی، محمدعلی. (1375). پژوهش در بلوغ دختران. کیهان اندیشه، ش 66، خرداد و تیر، صص 3-9.
گلپایگانی، آیت‌الله سید محمدرضا. (ره). (1414 هـ.ق). الدرالمنضود فی احکام الحدود. قم:دار القرآن الكريم.
گلدوزیان، ایرج. (1391). بایسته‌های حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات میزان.
محقق حلی. (1408 ق). شرایع‌الاسلام فی مسائل الحلال والحرام قم: موسسه اسلامیان.
میرسلیم، سید مصطفی. (1375). دانشنامه‌ی جهان اسلام. بنیاد دائره‌المعارف اسلامی.
ولیدی، محمدصالح. (1373). حقوق جزای عمومی. جلد سوم، تهران: نشر داد.
Cirprian, D., (2009). Children's Rights and the minimum age of criminal responsibility: A global perspective, 1st ed, London.
Alston, Philip., Tobin, J., (2005). Children's Rights: law and practice 2nd ed, London.
Bates, Ph. (2002). Children's Right in practice, 4th ed, London.
Youth Justice and Criminal Evidence Act 2019.