تاثیر نیازهای مککللند بر رفتار شهروندی سازمانی و پاسخگویی غیررسمی با میانجیگری پاسخگویی فردی

محورهای موضوعی : توانمندسازی سرمایه انسانی

رحیمه پورحیدر ¹ , جواد کیهان ² , محمد حسنی ³

1 - دکترای مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
2 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد ارومبه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران. نویسنده مسئول
3 - استاد، گروه علوم تربیتی، دانشگاه ارومیه

تاریخ دریافت : 1400/12/16 تاریخ پذیرش : 1401/08/16 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: رفتار شهروندی, پاسخگویی فردی, پاسخگویی غیر‌رسمی, نیازهای مک‌کللند,

چکیده مقاله :

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر نیازهای مککللند بررفتار شهروندیسازمانی و پاسخگویی غیررسمی با میانجیگری پاسخگویی فردی انجام شد. روش پژوهش، کاربردی و از نوع همبستگی ازطریق مدل یابی معادلات ساختاری بوده و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداره کل آموزش‌و ‌پرورش استان آذربایجان غربی به تعداد 250 نفر بود. روش نمونه‌گیری تصادفی نسبی ، حجم نمونه طبق جدول مورگان با هدف ارایه مدل ، 196 نفر منظور شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامههای نیازهای سه گانه مککللند استیرز و براناستین(1979)، سنجش رفتار شهروندی پودساکاف(1990)، پاسخگویی فردی هاچ وارتر(2005) و پاسخگویی غیررسمی هال، رویل، هاچ وارتر(2008) استفاده گردید. برای تجزیه تحلیل داده‌ها از نرم افزار AMOSبهره گرفته شد. یافته‌ها‌ نشان داد الگو با داده های پژوهش برازش مناسبی دارد..مسیرهای نیاز به تعلق با رفتار شهروندی (51/0=β)، نیاز به تعلق با پاسخگویی فردی (46/0=β) ،نیاز به تعلق با پاسخگویی غیر رسمی (53/0=β) ، نیاز به قدرت با رفتار شهروندی (54/0=β)، نیاز به قدرت با پاسخگویی فردی (43/0=β)، نیاز به قدرت با پاسخگویی غیررسمی (35/0=β)، نیاز به موفقیت بارفتار شهروندی (46/0=β)، نیاز به موفقیت با پاسخگویی فردی (47/0=β)، نیاز به موفقیت با پاسخگویی غیررسمی (61/0=β) ،در سطح آماری 05/0 P< معنی دار است که تاییدی بر نقش میانجی پاسخگویی فردی در ارتباط بین نیازهای سه‌گانه با پاسخگویی غیررسمی و رفتار شهروندی می‌باشد. نتیجه این که با تقویت احساس پاسخگویی فردی کارکنان از طریق توجه به نیازهای سه‌گانه آنان، میتوان پاسخگویی غیر‌رسمی و رفتار شهروندی کارکنان را ارتقا بخشید. این نتیجه می‌تواند راهی برای افزایش اثر بخشی و بهره‌وری سازمانها باشد.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted with the aim of investigation‌ effect McClelland's needs on organizational Citizenship behavior and informal accountabillity through ‌ the mediation individual accountability. The research method was correlation from the type of structure equation modeling. The statistical population was all staff of education and training administration in western Azarbaijan Province.(250 members). Sampling method was relative random sampling. Sample size was 196 staff. McClelland Astyrz and Braunstein’s needs questionnaire (1979) and measuring Poodsakoof citizenship behavior (1990), individual accountability of Hochwarter (2005), also informal accountability of Hall, Royle, Hoch Warter (2008) was used. Data analysis processing were done using AMOS software. The results showed that pattern has proper fit with research data. These paths: Need for affiliation with citizenship behavior (β=0.51), and with individul accountability (β=0.46), and with informal accountability (β=0.53), Need for power with citizenship behavior (β=0.54), and with individual accountability (β=0.43), and with informal accountability (β=0.35), Need for Achievement with citizenship behavior (β=0.46), and individual accountability (β=0.467), and with informal accountability (β=0.61) in P<0.05 are significant. Also the mediating role of individual accountability in relation between three needs with informal accountability and citizenship behavior was confirmed. The most important conclusion of this research was that with reinforcement of the individual accountability of staff through responding McClelland Needs can promote informal accountability and organizational citizenship

منابع و مأخذ:

 

آرغده، فاروقه؛ قاسم زاده، ابوالفضل و زوار، تقی( 1399). نقش اخلاق حرفه ای  و هویت سازمانی اعضای هیئت علمی بر میزان پاسخگویی آنان. مجله اخلاق در علوم و فناوری، 15(3)،83-90.

 اردلان،  محمدرضا ؛ بهشتی راد،  رقیه  وسلطانزاده،  وحید .( 1395).  امکان استقرار سازمانهای پاسخگویی سریع براساس مؤلفه های یادگیری سازمانی.مجله پژوهشنامه مدیریت اجرایی.  8 (15)،13-31.

اویسی، غلامرضا وحسنی ،محمد.(1394). بررسی نقش میانجی پاسخگویی فردی در رابطه بین نیازهای سه گانه مک کللند با رفتار شهروندی سازمانی وپاسخگویی فردی،پایان نامه کارشناسی ارشد،رشته مدیریت دولتی،دانشکده علوم پایه،دانشگاه آزاد ارومیه.

بهشتی زاد، مریم؛ کردی، مراد؛ بهشتی زاد،روشنک ونسرین محمدی.(1395). نقش هوش سازمانی در توانمند سازی اجتماعی وارتقا هوش فردی وگروهی بر اساس الگوی آلبرشت، فصلنامه روانشناسی کاربردی،10(2)،:209-224

حسنی،  محمد. (1393). نقش یادگیری سازمانی بر پاسخگویی و عملکرد شغلی کارکنان درمانی.  ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 12( 11)،996-988.

حسنی، محمد و  تیما، پریسا. ) 1392.(  بررسی نقش تعاملی پاسخگویی و خودکارآمدی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی و رفتار سیاسی در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه. مجله مدیریت دولتی. دانشکده مدیریت ،دانشگاه تهران. 5 ( 1)، 110-89

حیدری زاده، زهرا؛ زارع زاده، پریسا  وقاسم زاده علیشاهی، ابوالفضل. (1395).  نقش اخلاق کار اسلامی وفرهنگ خدمتگزاری بر رفتار شهروندی ،پاسخگویی ومسئولیت اجتماعی،مجله پژوهشهای اخلاقی، 23،23-45

شاهین مهر، بهار  و حسنی، محمد. (1394).  مدل یابی روابط بین اخلاق حرفه ای و مسئولیت اجتماعی با پاسخگویی سازمانی، فصلنا مه اخلاق در علوم و فناوری . 10 ( 1)..

قلعه‌ای‌، علیرضا ؛ مهاجران،  ،بهناز و  دیوبند ، افشین(1396). بررسی تأثیر جو سازمانی بر رفتارشهروندی سازمانی با نقش میانجی پاسخگویی فردی. دو فصلنامه مدیریت مدرسه،5(2)،87- 107.

قاسم زاده علیشاهی، ابوالفضل. )1392(. نقش تعامل پاسخگویی فردی و ویژگی شخصتی باوجدان بودن بر رفتار شهروندی سازمانی و رفتار سیاسی معلمان مقطع ابتدایی شهر تبریز. طرح پژوهشی.

مصطفی نژاد، چیمن. (1391).  بررسی رابطه بین پاسخگویی با رضایت شغلی و درک از سیاستهای سازمانی در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه ارومیه.

محمدلو، هادی؛ قربانیان، الهام و خانبانی، مهدی. (1394). اثر بخشی آموزشی مهارتهای شناختی-اجتماعی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای دانش آموزان. فصلنامه روانشناسی کاربردی،9(3)،99-113.

Chynoweth,S., Zwi, A., Whelan.A.(2018). Socializing accountability in  humanitarian setting: A proposed framework.World Development,19,149-162.

Dawson,J.,Ikyanyon,D., and Jonson,p.(2020).Institutional context and human  resource  management in Nigeria. Employee Relations,42(1),1-16.

Easton, L., (2016).strategic accountability is key to making PLCs effective. SAGE journals (phi Delta kappan).

Febrivani,L.(2019).The  effect motivation  and  job satisfaction on organizational  citizenship behavior.Journal of business management and economic research,3(7),17-32.

Ferris, G. R., Mitchell, T. R., Canavan, P. J., Frink, D. D, & Hopper, H. (1995). Accountability in human resource system. In G. R. Ferris, S. D. Rosen, & D. T Bamam (Eds). Handbook of human resource management: 175-196.

Greenhaus, J. H., Callahan, G. A., & Godshalk, V. M. (2000). Career management (3rd ed.). Fort Worth,TX:Dryden   press.

 Gilbert M. Talaue, DBA(2016). Motivational Needs among College Students:  An Assessment Using Thematic Apperception Test (TAT). International Journal of Scientific  Research and Innovative Technology ISSN: 3) 9( , 2313-3759   

Hall A.T and  Ferris G.R., (2010). Accountability and Extra-Role Behavior Employ Response  Rights J, DoI 10.1007/s 10672-010-948-9

Hochwarter, W. A., Perrewe, P. L., Hall, A. T and  Ferris, G. R. (2005). Negative affectivity as a moderator of the relationship between felt accountability and job tension. Journal of organizational Behavior.) 26( 517-534.

Inadi, Y and  Buyukozkan  A. s. (2013) .The Effect of organizational Citizenship Behaviours of primary school Teachers on Their Burnou. Educational consultancy and Research center .Dol:10. 12738/estp.

Ikyanyon, D.,& Johnson,p.(2020).Institutional context  and human resource management in Nigeria,Employee ralations.30,(1),5-33.

Kentab, M. Y. (2016). Barriers to Accountability Implementation in the Education                                                                                                   Directorates in the Kingdom of Saudi Arabia. Journal of Education and practice. 7 )4(,129-152

Katz, D., & Kahn, R. L. (1966). The social psychology of organizations. New York: Wiley

Lanivich, S. E., Ferris, G. R., Bress, J. R and  Hoch warter W. A. (2010). P-E fit asmoderate of the accountability employee reactions relationship: convergent results across two samples. Journal of Vocatinal Behavior.

Lerner, J. S and  Tet lock, P.E. (1999). Accounting for the effects of accountability. Psychological Bulletin. 125, 255-275.

LeRoux,K., Romzek,B and Black mar,J. ( 2012). A preliminary Theory of Informal Accountability among Network Organizational Actors. public Administration Review. 72.) 3),442-453.

McClelland, D. C. (1985). Human motivation. Glenview, IL: Scott, Foresman.

 

Nagar, J and Sharma,S(2016).Relevance of theories of motivation  in retail      business.Research  journal  of Management Sciences.5(4),7-11

Pavalache- llie, M. (2014). organizational citizenship Behaviour, work satisfaction and                  Employee’s personality. procedia- social and Behavioral sciences. 22, 489-493.

Ravikumar, R.K., &  Raya , R.P.(2019). Impact of performance  appraisal on organizational  and citizenship  behaviour  and  intention to stay  through   affective  commitment . International  journal of scientific  research and  management, 7(10),1344-1358.

Rybicek.R ,Bergner. S  & Gustschelhofer.A.,(2019). How individual needs  influence  motivation effects: a neuroscientific  study  on McClelland ‘s need theory. Rev manag  sci.13,443-482.

Romzek,B., Leroux, J., kempf, R and  schede piatak, J. ( 2013). Informal Accountability             in Multisector service Delivery Collabrations. Journal of public Administration Research and Theory Advance Access.

Royle, M. T., Hochwarter, W. A., & Hall, A. T. (2008). The mediating effect of informal          accountability for others. International Journal of Management and Marketing Research, 1, 1-22.

Royle,M.T & Hall. T. ( 2012). The Relationship Between McCLELLAND’S Theory of Needs’ Feeling Individually Accountable, And Informal Accountability For others. International journal of Management and marketing research. 5 ( 1).

Skinner, L. R., Autry, C.W and  Lamb, C.W. (2009). some measures of interorganizational citizenship behaviors. The International journal of logistic Management. 20 (2),228-242.

Tanjun,B.,Rahman,Y.,Budiyanto,C.,Suryanae,A.,Sumarf,W.,Mufidg,A.,Purwantoh,w.(2020).The influence of transformational leadership, job satisfaction and  organizational citizenship  behavior  on the performance of Islamic school  teachers.Sys  Rev Pharm,11(7),539-546

 

Veroff, J. (1992). Power motivation. In C. Smith (Ed.). Motivation and personality: Handbook thematic content analysis: 278-285.

Yang,Q., & Wei,h.(2018).The  impact  of ethical leadership on organizational  citizenship  behavior .Leadership & organization Development Journal,39(1),100-113.

Yu- shan Lin. (2013). The Correlation between work motives and organization behavior for hospitals employees. Iowa state university. Graduate Theses and Dissertations.