تأثیر مؤلفه‌های پنج‌گانه شخصیت حسابرسان بر مدیریت سود

محورهای موضوعی : حسابداری و مالی

زهرا کریمی ¹ , احمد یعقوب نژاد ² , محمود صمدی لرگانی ³ , محمدرضا پورعلی ⁴

1 - گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
4 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاداسلامی، چالوس، ایران

تاریخ دریافت : 1402/01/19 تاریخ پذیرش : 1402/03/22 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: مدیریت سود, واژه‌های کلیدی: ابعاد شخصیتی حسابرسان, پنج عامل نئو,

چکیده مقاله :

چکیدهویژگی‌های روانشناختی تأثیر قابل توجهی بر ادراک حسابرسان از اخلاقیات دارد، رفتار غیر اخلاقی مدیریت سود با غیر واقعی نشان دادن وضعیت مالی شرکتها به اعتبار آنها خدشه وارد می‌کند. گزارش حسابرسی به عنوان نتیجه فرایند اطمینان‌بخشی به صورت‌های مالی بوده که می‌تواند تحت تأثیر ویژگی‌های شخصیتی حسابرسان قرار گیرد. مقاله حاضر تأثیر ابعاد شخصیتی حسابرسان بر مدیریت سود را مورد بررسی قرار داده است. داده‌های مربوط به متغیر ابعاد شخصیتی حسابرس با استفاده از آزمون پنج مؤلفه‌های اصلی شخصیت، شامل برونگرایی، روانرنجوری، انعطاف‌پذیری، توافق‌پذیری و مسئولیت‌پذیری از طریق پرسشنامۀ پنج عاملی نئو مک کری و کاستا، اندازه‌گیری گردیده است. برای اندازه‌گیری متغیر مدیریت سود از مدل جونز تعدیل شده استفاده شده است. جامعه آﻣﺎری ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ حسابرسان (مدیر/ شریک) مؤسسه‌های حسابرسی معتمد بورس و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد که توسط این مؤسسات، حسابرسی شده‌اند. اطلاعات صورت‌های مالی این شرکت‌ها بصورت مقطعی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می دهد بعد شخصیتی روانرنجوری، انعطاف‌پذیری و توافق‌پذیری اثر معناداری بر مدیریت سود ندارند، حسابرسان مسئولیت‌پذیر، بهترین نوع حسابرسان برای کاهش مدیریت سود می‌باشند و حسابرسان برونگرا، مدیریت سود را افزایش می‌دهند

چکیده انگلیسی:

AbstractPsychological traits have a significant effect on auditors' perception of ethics, the unethical behavior of earnings management harms their credibility by showing the financial status of companies unreal.The audit report is the result of the assurance process for the financial statements, which can be influenced by the auditors' personality traits. This article has investigated the effect of auditors' personality dimensions on earnings management. Data related to the variable of personality dimensions using the test of five main personality components, including extroversion , neuroticism, openness, agreeableness and conscientiousness has been measured through the five-factor questionnaire of Neo McCree & Costa. Adjusted Jones model has been used to measure earnings management variable. The statistical population of the study consisted of the auditors (directors/partners) in the trusted audit agencies of the stocks market, besides the listed companies on the stock exchange which were audited by the said audit agencies. The information of the financial statements of these companies for 1397 has been cross-sectionally examined. The findings show that the personality dimensions of neuroticism, openness and agreeableness do not have a significant effect on earnings management. conscientious auditors are the best type of auditors to reduce earnings management and extroverted auditors increase earnings management.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• ایزدی نیا، ناصر، مصطفی دُری سده و مسعود نرگسی، (1394)، "بررسی مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود در دوره‌های قبل و بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار ایران"،مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری ، 6(21)، صص 57-85


• توکل نیا، نجف پور کردی، (1401)، "بررسی نقش اثر هاله‌ای در تصمیم‌گیری حسابرسان، با تأکید بر فرایند خودتوضیحی"،تحقیقات حسابداری و حسابرسی ، 14(53)، صص 117-134.


• جعفری، کرامت، کیهان آزادی هیر و مهدی فدائی، (1400)، "ارائه الگویی برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت حسابرسی با بکارگیری روش دلفی و منطق فازی"،دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10(38) ، صص 269-284.


• دیانتی دیلمی، زهرا، محمدحسین عبداللهی و عطیه پاکزاد، (1398)، "اثر سوگیری شناختی دانشجویان کارشناسی ارشد حسابدارای بر دقت قضاوت آنها با توجه به رفتار هزینه و نحوه ارائه اطلاعات"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، سال هشتم، شماره، 32، صص 269 – 247


• رجب دری، حسین، حمیدرضا وکیلی فرد، حجت‌اله سالاری و علی امیری، (1401)، "رابطه نظریه‌های اخلاقی و رفتار اخلاقی در قضاوت حسابرسان"، قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(1)، صص 113-142


• رمضانی، حسین رضا، کاوه آذین فر، حمیدرضا غلام نیا روشن و رضا فلاح، (1401)، "نقش فرهنگ اسلامی و تجربه حسابرس در رابطه بین انصاف متقابل و کیفیت حسابرسی در شرایط محیطی ایران"،قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری و حسابرسی 1(2)، صص 143-163


• ستایش، محمدحسین و عیسی کریمی‌پور، (1399)، "بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی مدیریت و خط‌مشی تقسیم سود"،مجله دانش حسابداری، 11(4)، صص 149-170.


• سعیدی گراغانی، مسلیم، (1396)، "تفاوت‌های فردی و قضاوت حرفه‌ای حسابرس"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال نهم، شماره 36.


• سیف اللهی، ناصر، (1397)، "شناسایی مکانیزیم اثرگذاری مدیریت هموارسازی سود بر هزینه بدهی مالی در شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه اقتصاد مالی، 12(42)، صص 181-199


• شاه مرادی، نسیم و زهره طباطبایی نسب، (1400). بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر رابطۀ نااطمینانی اقتصادی و مدیریت سود ناشی از اقلام تعهدی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های حسابداری مالی ، 13(1)، 67-86


• صادقی, سارا, اسماعیل زاده, علی. (1400). بررسی تاثیر قدرت مدیرعامل بر خطر سقوط قیمت سهام با نقش تعدیلگر کیفیت اقلام تعهدی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، . اقتصاد مالی 15(56)، 197-216 


• علوی, معصومه, یعقوب نژاد, احمد, & محمدی نوده, فاضل. (1398). ویژگی‌های مؤسسه حسابرسی و مدیریت سود تعهدی و واقعی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی, 11(44)، 23-58


• فتاحی نافچی, حسن, فاضل دهکردی, عاطفه. (1400). بررسی تاثیر کیفیت حسابرسی بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت سود واقعی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. چشم انداز حسابداری و مدیریت 1(2)، 68-82.


• قلی پور, مهدی, جعفرپور, هومن, صارمی نیا, مهسا. (1400). ارتباط کیفیت حسابرسی و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت, 10(40), 379-390.


• کردستانی, غلامرضا، جعفری سوق, سیده آمنه. (1401). عملکرد شرکتهای همتا و مدیریت سود: تأثیر فشار بازار سرمایه. قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری و حسابرسی ، 1(3)، 71-99.


• ﮐﯿﻬﺎن آزادی، ﭘﻄﺮو ﺳﭙﻬﺮی، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺖ، ﺑﻬﻤﻦ اﮐﺒﺮی ، (1399)، نشریه  ﻋﻠﻤـﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ،ﺳﺎل ﺳﯿﺰدﻫﻢ/  ﺷﻤﺎره ﭼﻬﻞ وﭼﻬﺎرم


• نیک کار, جواد, نیلچی, مسلم, استوارنژاد, فرهاد. (1401). تاثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران بر کیفیت حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 14(53)، 47-66


• نیکومرام، هاشم؛ رهنمای رودپشتی، فریدون؛ طلوعی اشلقی، عباس؛ تقیپوریان، یوسف(1393) ارزیابی تاثیر اخلاق حرفه ای حسابداران مدیریت بر ویژگیهای کیفی اطاعات حسابداری مدیریت ، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، 7(20 ،)صص .66-49

• Abbaszadeh H. (2011). Ethics in organizations with an emphasis on Islamic perspective. Tadbir Journal; 177: 101-110. (In Persian)


• Ahmadian, N. (2013). “The Relationship between Personality Characteristics and Control Source with Test Anxiety of High School Students in Birjand”, Journal of Educational Psychology Studies, Vol. 10, No. 18, pp. 1-20. [In Persian]


• Babaian, A.; Samani, Y.; and Z. Karami (2014). “Investigating the Relationship between Personality Characteristics and the Job Performance of the Staff of the NAJA Fields”, Journal of Human Resources Quarterly of the NAJA, Vol. 9, No. 37, pp. 9-28. [In Persian]


• Barr‐Pulliam, D., Brown‐Liburd, H. L., & Munoko, I.( 2022) The effects of person‐specific, task, and environmental factors on digital transformation and innovation in auditing: A review of the literature. Journal of International Financial Management & Accounting.


• Cameran, M., Campa, D., & Francis, J. R. (2020). The relative importance of auditor characteristics versus client factors in explaining audit quality. Journal of Accounting, Auditing & Finance,


• Dayanandan, A., Donker, H. and Lin, K-Y. (2012). Ethical perceptions on earnings
  management, Int. J. Behavioural Accounting and Finance, Vol. 3, pp.163-187


• Ejaz, M., Jalal, R. N. U. D., & Fayyaz, U. E. R. (2022). Directors' reports cosmetic treatment: impact of earnings management on financial report readability. Global Business and Economics Review, 26(1), 20-36.


• Etemadi H, Farzani HA, Gholami Hosseinabad R, Nazemi Ardakani M. (2010). Investigate the impact of corporate ethical values on perceptions of earnings management. Journal of Ethics in Science and Technology; 5(3, 4): 35-46. (In Persian).


• Karimi, D. (2009). “Investigating the Relationship between Personality Characteristics and Job Performance of Police Forcesˮ, Police Human Development, Vol. 6, No. 24, pp. 24-39. [In Persian]


• P, Munro.L and T. Gambling, (2006), “Psychological Characteristics Contributing to Expertise in Audit Judgment”, International Journal of Auditing.No. 10, PP. 125-141.


• Khakpour, A.; Yamani, M.; and M. H. Pardakhtchi (2008).The Relationship between Charactristics of Five-Factor Model of Pesonality with Contextual Performance and Task Performance of Secondary Schools Principles”, Journal of Applied Psychology, Vol. 2, Nos. 2 and 3, pp. 564-579. [In Persian]


• Landers, R. N., & Behrend, T. S. (2022). Auditing the AI auditors: A framework for evaluating fairness and bias in high stakes AI predictive models.American Psychologist. Advance online publication.


• Neal, T., Lienert, P., Denne, E., & Singh, J. P. (2022). A general model of cognitive bias in human judgment and systematic review specific to forensic mental health. Law and human behavior, 46(2), 99.


• Samagaio, A., & Felício, T. (2022). The influence of the auditor’s personality in audit quality. Journal of Business Research, 141, 794-807.


• Shahrabi, Sh. (2014). “Impact of Gender on Professional Judgment of Internal Auditors”, Auditing: Practice and Theory, Vol. 1, No. 2, pp. 117-132. [In Persian]