بررسی نقش رفتار شهروندی سازمانی بر ارتقاء فرهنگِ کارآفرینی سازمانی با طرح یک مطالعه تجربی

محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی

حسین صمدی میارکلائی ¹ , حمزه صمدی میارکلائی ²

1 - کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران (نویسنده مسئول).
2 - دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/12/17 تاریخ پذیرش : 1399/11/05 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: فرهنگ کارآفرینی سازمانی, رفتار شهروندی سازمانی, منابع انسانی, مدل معادلات ساختاری,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه اهمیت کارآفرینی برای جامعه‌ای که به سمت بهبود بهره‌وری سازمانی و فردی حرکت می‌کند، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. در پژوهش‌های روبه رشدی که در حوزه کارآفرینی صورت پذیرفته است، تأکید بیشتر بر ایجاد و توسعه فرهنگ کارآفرینی در زیرساخت‌های سازمان و تطابق سازمان با محیط کسب و کار می‌باشد. از طرفی رفتار شهروندی سازمانی به عنوان یک رفتاری که در سیستم رسمی پاداش‌دهی، هیچ پاداشی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود، اما ترکیب آن با همین نوع رفتارها در گروه، منجر به اثربخشی و بهره‌وری می‌شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش رفتار شهروندی سازمانی بر اتقاء فرهنگ کارآفرینی سازمانی می‌باشد. روش: روش پژوهش ازنظر نحوه‌ی گردآوری داده‌ها، توصیفی- پیمایشی و ازنظر مقاصد پژوهش، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، 238نفر از کارکنان بنیاد مسکن استان مازندران می‌باشند، که 147نفر به ‌عنوان نمونه انتخاب، برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد استفاده شد، که روایی آن به روش روایی صوری و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از آلفای کرونباخ تائید و تجزیه‌ و تحلیل داده ها به ‌وسیله نرم‌افزارهای SPSS و لیزرل انجام‌شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد، همه ابعاد رفتار شهروندی سازمانی با فرهنگ کارآفرینی سازمانی ارتباط مثبت و معنی‌‌داری دارند (001/0P<). در رابطه با فرضیه اصلی پژوهش، آزمون مدل معادلات ساختاری نشان داد، رفتار شهروندی سازمانی بر فرهنگ کارآفرینی تأثیرگذار است (68/0=β). نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از این است که بهبود رفتار شهروندی سازمانی می‌تواند بر توسعه فرهنگ کارآفرینی مؤثر باشد، و در نتیجه کارکنان بیشتر درگیر رفتارهای نوآور و مخاطره‌آمیز می‌شوند. از طرفی نتایج این پژوهش، مدیران سازمان را در بهره‌گیری از رفتار شهروندی سازمانی برای توسعه فرهنگ کارآفرینی جهت بهبود بهره‌وری مصمم‌تر خواهد نمود.

چکیده انگلیسی:

Introduction & Objective: Today, the importance of entrepreneurship for a society that is moving towards improving organizational and individual productivity is not hidden from anyone. In the growing research that has been done in the field of entrepreneurship, more emphasis is placed on creating and developing an entrepreneurial culture in the organization's infrastructure and the organization's adaptation to the business environment. On the other hand, organizational citizenship behavior is a behavior for which in the formal reward system, no reward is considered, but combining it with the same type of behavior in the group, leads to effectiveness and productivity. The purpose of this study is to investigate the role of organizational citizenship behavior in promoting organizational entrepreneurial culture.Method: The research method is descriptive-survey in terms of data collection and applied in terms of research purposes. The statistical population of the study is 238 employees of the Housing Foundation of Mazandaran province. 147 people were selected as a sample. Standard questionnaires were used to collect data. This is done by SPSS and LISREL software.Results: The results showed that all dimensions of organizational citizenship behavior have a positive and significant relationship with organizational entrepreneurship culture (P0.001). Regarding the main hypothesis of the research, the structural equation model test showed that organizational citizenship behavior has an effect on entrepreneurial culture (β = 0.68).Conclusion: The results indicate that improving organizational citizenship behavior can affect the development of entrepreneurial culture, and as a result, employees are more involved in innovative and risky behaviors. On the other hand, the results of this study will make the managers of the organization more determined in using organizational citizenship behavior to develop entrepreneurial culture to improve productivity.

منابع و مأخذ:

آقاجانی، حسن‌علی؛ صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1392). ارتباط رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی روانشناختی کارکنان، نشریه مدیریت دولتی.

آقاجانی، حسن‌علی؛ صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1392). تبیین و بررسی اثربخشی دوره‌های آموزشی کارآفرینی طرح‌های زود بازده بر کارآفرینان زن، نشریه علمی و پژوهشی جامعه شناسی زنان دانشگاه آزاد واحد مرودشت.

آقاجانی، حسن‌علی؛ صمدی میارکلائی، حسین؛ خدابخشی، حسن و صمدی میارکلائی، حمزه (1392). تبیین و ارزیابیِ اثربخشی دوره‌های آموزشی کارآفرینی طرح‌های زود بازده بر کارآفرینان استان مازندران، نشریه علمی و پژوهشی پژوهشگر (مدیریت) دانشگاه آزاد واحد فیروزکوه.

آقاجانی، حسن‌علی؛ صمدی میارکلائی و حسین، صمدی میارکلائی، حمزه (1394). بررسی رابطه میان کارآفرینی سازمانی و ویژگی‌های سازمان یادگیرنده، فصلنامه علمی و پژوهشی فراسوی مدیریت (مدیریت بهره‌وری) دانشگاه ازاد واحد تبریز.

احمدی، فریدون؛ محمدی، اسفندیار و فرجی، بهیه (1391). بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی، مدیریت کیفیت جامع و عملکرد شرکت‌های صنعتی استان تهران، پژوهش‌های مدیریت عمومی.

زارعی متین، حسن؛ مقیمی، سیدمحمد و غفوریان، هادی (1392). تحلیل رابطه فرهنگ سازمانی کارآفرینانه و هوش عاطفی، مدیریت فرهنگ سازمانی.

زالی، محمدرضا، رضوی؛ مصطفی و محمدزاده، ناحید (1392). تبیین نقش فرهنگ کارآفرینی سازمانی بر کارآفرینی دانشگاهی در دانشگاه تهران، مدیریت بازرگانی.

صمدی میارکلائی، حسین؛ آقاجانی، حسنعلی و صمدی میارکلائی، حمزه (1394). تبیین نقش عدالت سازمانی و مؤلفه‌های آن بر توسعه رفتار شهروندی سازمانی کارکنان از طریق سیستم استنتاج علّی، نشریه علمی و پژوهشی پژوهش‌های مدیریت عمومی.

صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1394). تبیین عوامل رفتاری مؤثر بر نوآوری و کارآفرینی در جهت پیشبرد اهداف اقتصادی شیلات (مطالعه‌ای در شیلات استان مازندران)، فصلنامه بهره‌برداری و پرورش آبزیان.

صمدی میارکلائی، حسین؛ صمدی میارکلائی و حمزه، آقاجانی، حسن‌علی (1395). تبیین نقش سبک رهبری تحول آفرین بر فرهنگ سازمانی، نشریه علمی و پژوهشی مدیریت فرهنگ سازمانی دانشگاه تهران.

صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1395). بررسی اثرات استرس (تنیدگی) شغلی بر بروز رفتار شهروندی سازمانی کارکنان در یک موسسه مالی اعتباری در استان مازندران، نشریه علمی و پژوهشی ارگونومی.

صمدی میارکلائی، حسین، صمدی میارکلائی، حمزه (1397). ارائه مدل شاخص‌های مؤثر بر توسعة دانشگاه کارآفرین با کاربرد روش‌های مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی، مجله آموزش مهندسی ایران.

قناتی، سمیرا، کردنائیج؛ اسدا....، و یزدانی، حمیدرضا (1389). بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی کارآفرینانه در دانشگاه تهران، نشریه توسعه کارآفرینیو

قلی‌پور، رحمت‌ا...؛ صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1394). مدل‌سازی ساختاریِ ارتباط میان رفتار شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان، پژوهش‌های روانشناختی در مدیریت.

کردنائیج، اسدا...؛ مقیمی، سید محمد؛ قناتی، سوسن و یزدانی، حمیدرضا (1388). بررسی رابطه بین عناصر ساختار سازمانی و فرهنگ کارآفرینانه در دانشگاه تهران، نشریه علمی و پژوهشی مدیریت دولتی.

یعقوبی، نورمحمد؛ مقدمی، مجید و کیخا، عالمه (1389). بررسی رابطه بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان، نشریه مدیریت تحول.

مقیمی، سیدمحمد (1385). بررسی ارتباط رفتار شهروندی سازمانی و فرهنگ کارآفرینی در سازمان‌های دولتی، مدیریت فرهنگ سازمانی.

Ackfeldt, A L & Coote, L. V (2005). A study of organizational citizenship behaviors in a retail setting. Journal of Business Research.

Antončič, B & Hisrich, R D (2001). Intrapreneurship: Construct Refinement and Cross-Cultural Validation, Journal of Business Venturing.

Antončič, B & Zorn, O (2004). The Mediating Role of Corporate Entrepreneurship in the Organizational Support–Performance Relationship: An Empirical Examination. Managing Global Transitions.

Bhardwaj, BR & Sushil & Momaya, K (2005). Corporate Entrepreneurship: Application of Moderator Method. Singapore Management Review.

Balthazard, P.A & Cooke, R.A & Potter, R.E (2006). Dysfunctional culture, dysfunctional organization: Capturing the behavioral norms that form organizational culture and drive performance. Journal of Managerial Psychology.

Bogler, R & Somech, A (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching and Teacher Education.

Baumgartner, H & Homburg, C (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: a review. Int. J. Res. Mark.

Dipaola, M.F & Hoy W.K (2005). Organizational Citizenship of Faculty and Achievement of High School Student. The High School.

Ensher, E. A & Grant-Vallone, E. J & Donaldson, S. I (2001). Effects of perceived discrimination on job satisfaction, .organizational commitment, organizational citizenship behavior, and grievances. Human Resource Development.

Graham, J.W (1991). An Essay on Organizational Citizenship Behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal.

Goffee, R & Jones, G (1996). What holds a modern company together? Harvard Business Review.

Hair, J.F & Anderson, R.E & Tatham, R.L & Black, W.C (1998). Multivariate data analysis. Prentice Hall. Upper Saddle River, NJ.

Jöreskog, K. G & Sörbom, D (1993). LISREL 8: User’s guide. Chicago: Scientific Software.

LePine, J.A & Van Dyne, L (1998). Predicting Voice Behavior in Work Groups. Journal of Applied Psychology.

Markoczy, L & Xin, K (2004). The Virtues of Omission In Organizational Citizenship Behavior, University of California.

McGuire, S. J. J (2003). Entrepreneurial Organizational Culture: Construct Definition and Instrument Development and Validation. Dissertation. George Washington University.

Moorman, RH (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship? Journal of Applied Psychology.

MacIntosh, E & Doherty, A (2005). Leader intentions and employee perceptions of organizational culture in a private fitness corporation, European Sport Management Quarterly.

Niehoff, B.P & Moorman, R.H (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring organization citizenship behavior, academy of management jornal.

Obino Mokaya, S (2012). Corporate Entrepreneurship and Organizational Performance: Theoretical Perspectives, Approaches and Outcomes. Journal of Arts and Commerce.

Organ, D.W (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington Books, Lexington, MA.

Organ, D. W & Konovsky, M (1989). Cognitive versus affective determinants of organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology.

Organ, D.W (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior. In B.M. Staw, & L.L. Cummings (Eds.), Research in organizational behavior.

Peterson, R. A (1994). A meta-analysis of chronbach, s coefficient alpha, Journal of consumer research.

Peverelli, P.J & Song, J (2012). Chinese Entrepreneurship: A Social Capital Approach.  Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.

Podsakoff, P.M & MacKenzie, S.B & Paine, J.B & Bachrach, D.G (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research, Journal of Management.

Philip, P.J & Kumar, R & Choudhary, N (2012). Relationship between Organizational Citizenship Behavior and Organizational Justice at Work Place, Proceeding Ninth AIMS International Conference on Management.

Smith, C. A & Organ, D. W & Near, J. P (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents, Journal of Applied Psychology.

Stamper, C.L & Van Dyne, L (1999). Diversity at work: Do men and women differ in their organizational citizenship behavior? Performance Improvement Quarterly.

Sheridan, J.E (1992). Organizational Culture and Employee Retention, Academy of Management Journal.

Turnipseed. D (2001). Are good soldiers good? Exploring the link between organization citizenship behavior and personal ethics, Journal of Business Research.

Van Dyne, L & Graham, J.W & Dienesch, R.M (1994). Organizational citizenship behavior: Construct redefinition, measurement validation, Academy of Management Journal.

Van Dyne, L & Cummings, L.L & Parks, J.M (1995). Extra-role behaviors: In pursuit of construct and definitional clarity (A bridge over muddied waters). In L.L. Cummings & B.M. Staw (Eds.), Research in Organizational Behavior.

Van de ven, A & Ferry, D (1979). Measuring and assessing organizations. John Wiley, New York.

Vieira, A L (2011). Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS Approach. University of Aveiro, Springer