واکاوی نقش تعدیلی مشغولیت تحصیلی در تاثیر آموزش مبتنی بر بازی‌های معلم ساخته بر انگیزش، اشتیاق و هیجان تحصیلی دانش‌آموزان
محورهای موضوعی :
1 - کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد تایباد، دانشگاه آزاد اسلامی، تایباد، ایران
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تایباد، گروه علوم تربیتی، تایباد، ایران
کلید واژه: بازی¬های معلم ساخته, انگیزش تحصیلی, اشتیاق تحصیلی, هیجان تحصیلی, مشغولیت تحصیلی,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش واکاوی نقش تعدیلی مشغولیت تحصیلی در تاثیر آموزش مبتنی بر بازی‌های معلم ساخته بر انگیزش، اشتیاق و هیجان تحصیلی دانش‌آموزان بود و با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری تمامی دانش‌آموزان دختر پایه دوم ابتدایی شهرستان تایباد در سال¬تحصیلی 1402- 1401 به تعداد 1052 نفر بودند که از بین آنها 284 نفر برای شرکت در پژوهش اعلام همکاری نمودند و پرسشنامه مشغولیت تحصیلی را دریافت نمودند. از کل پرسشنامه‌های توزیع شده ۲۰۵ پرسشنامه برگشت داده شد که از بین آنها ۱۹۲ پرسشنامه کامل و قابل قبول بود. از بین این 192 نفری که پرسشنامه¬هایشان نمره¬گذاری گردیده بود تعداد 60 نفر بر اساس بالاترين نمرات اخذ شده در سه مولفه مشغولیت رفتاری، مشغولیت هیجانی و مشغولیت شناختی انتخاب شدند و به صورت تصادفي افراد انتخاب شده در هر مولفه در دو گروه آزمایش و کنترل به شیوه تصادفی جایگزین شدند. قبل از شرع آموزش¬ها پیش آزمون اجرا گردید سپس برای آزمودنی¬های گروه آزمایش برنامه آموزش مبتنی بر بازی¬های معلم ساخته در 8 جلسه 45 دقیقه¬ای ارائه گردید و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات، از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه¬های مشغولیت تحصیلی تینیو (2009)، انگیزش تحصیلی هارتر (1981)، اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران (2002) و هیجان تحصیلی پکران و همکاران (2005) بود. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از تحلیل واریانس، کوواریانس و آزمون¬ تعقیبی بونفرونی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده¬ها با نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت. نتایج نشان داد که آموزش مبتنی بر بازی‌های معلم ساخته بر انگیزش، اشتیاق و هیجان تحصیلی دانش‌آموزان تاثیر دارد و مشغولیت تحصیلی اثر آموزش مبتنی بر بازی‌های معلم ساخته را بر انگیزش، اشتیاق و هیجان تحصیلی دانش‌آموزان دختر تعدیل می¬کند
This study aimed to investigate the moderating role of academic engagement in the effect of teacher-made games-based education on students' academic motivation, enthusiasm, and excitement. It was conducted with a pre-test-post-test design and a control group. The statistical population included 1052 female students in the second grade of primary school in Taibad in the academic year of 2022-2023, out of which 284 people agreed to participate in the research. Of all distributed questionnaires, 205 were returned, of which 192 were complete and acceptable. Among 192 people whose questionnaires were scored, 60 people were selected based on the highest scores obtained in the three components of behavioral engagement, emotional engagement, and cognitive engagement, and randomly divided into two experimental and control groups. Before the start of the training, a pre-test was conducted to the subjects of the experimental group, the training program based on teacher-made games was presented in 8 sessions of 45 minutes, and the control group did not receive any training. After the sessions, a post-test was given to both groups. The data collection tools were Tinio's (2009) academic engagement questionnaires, Harter's (1981) academic motivation, Shafli et al.'s academic enthusiasm (2002), and Pakran et al.'s (2005) academic excitement questionnaires.
افروز، غلامعلی؛ علوی¬نژاد، ثریا؛ سجادی، سعید؛ و مهدوی، مجتبی. (1401). مبانی روان شناختی و تربیتی بازی¬های خانواده-محور. تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
انصاری اردلی، سجاد؛ و رئیسی اردلی، رضا. (1400). نقش بازی¬های آموزشی در افزایش یادگیری دانش¬آموزان. دستاوردهای نوین در علوم انسانی، 4 (38)، 82-75.
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ و حبیبی کلیبر، رامین. (1398). رابطه سبك¬هاي هويت و انگيزش پيشرفت تحصيلي با مشغوليت تحصيلي در دانشجويان. مجله توسعه آموزش جندی¬شاپور، 10 (1)، 81-71.
حکیمی فریمانی، محمود؛ حمیدی، فریده؛ و اکبری امرغان، حسین. (1401). اثربخشی بازی‌های آموزشی مبتنی بر یادگیری هیجانی- اجتماعی بر خودتنظیمی، مسئولیت‌پذیری و هیجان تحصیلی در کودکان. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، 8 (4)، 38-29.
راحت دهمرده، معصومه؛ مهدی¬نژاد، ولی؛ و کربلایی هرفته، فاطمه صغری. (1401). تأثیر آموزش از طریق بازی در هیجان تحصیلی و روابط اجتماعی دانش‌آموزان. مجله علمی پژوهان، 20 (4)، 285-277.
رجبیان ده¬ زیره، مریم؛ درتاج، فریبا؛ مقامی، حمیدرضا؛ و نامور، کلثوم. (1400). تأثیر شبیه‌سازی‌های آموزشی مبتنی بر رایانه بر هدف‌گرایی تحصیلی و عملکرد یادگیری دانش‌آموزان. فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 10 (1)، 87-72.
ریو، جان مارشال. (1401). انگیزش و هیجان. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر ویرایش.
زارع خورمیزی، الهه. (۱۳۹۹). اثربخشی آموزش بازی مبتنی بر خلاقیت بر خودباوری و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی امام جواد.
شفیع¬آبادی، عبدالله. (1398). روش¬ها و فنون مشاوره (مصاحبه بالینی). تهران: انتشارات فکر نو.
ظاهری، آزیتا.، و اسحاقی، سیده زینب.، و خیری، سلیمان.، و وش قادری، حوری. (1400). بررسی ارتباط هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی و انگیزش تحصیلی در دانشجویان دانشکده پیراپزشکی شهرکرد در سال1398-1397. افق توسعه آموزش علوم پزشکی, 12(2 ), 21-32.
ظهیری ناو، بیژن؛ رجبی، سوران. (1388). بررسي ارتباط گروهي از متغيرها با كاهش انگيزش تحصيلي دانشجويان رشته زبان و ادبيات فارسي، مجله دانشور رفتار، 16 (36)، 117-92.
عابدی، نگین. (1399). اثربخشی آموزش ریاضی به روش بازی و قصه گویی بر اضطراب ریاضی انگیزش پیشرفت تحصیلی و خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه ششم شهر اراک. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اراک.
فولادوند، خدیجه؛ سلطانی، مهری؛ فتحی آشتیانی، علی و شعاعی، زهرا. (1396). ویژگی های روان‌سنجی پرسشنامه مشغولیت تحصیلی تینیو، فصلنامه اندازه گیری تربیتی، 8(3): 155-182.
قاسمی ارگنه، محمد.، و پورروستایی اردکانی، سعید.، و محسنی اژیه، علیرضا.، و فتح آبادی، روح‌الله.(1400). اثربخشی آموزش مبتنی بر بازیگونه سازی (گیمیفیکیشن) در انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان با نارسایی ذهنی. فناوری آموزش (فناوری و آموزش), 15(3 (پیاپی 59) ), 429-438.
قائمی¬نیک، محمد مهدی؛ و سعیدی، علی. (1400). بررسی میزان و عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی طلاب سطح یک حوزه علمیه مشهد. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 6 (3) ، 80-61.
قدم¬پور، عزت اله؛فرهادی، علی؛ نقی بیرانوند، فاطمه. (1396). تعیین رابطه بین فرسودگی تحصیلی با اشتیاق و عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشكي، 5۸ (۲)،۶۰-۶۸.
کرد، علی. (1402). بررسی تاثیر بازی¬های آموزشی کامپیوتری بر خلاقیت و اشتیاق تحصیلی دانش¬آموزان. چهاردهمین همایش ملی پژوهش¬های مدیریت و علوم انسانی در ایران.
کشاورز، آ.، و یوسفی، ف. (1400). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر هیجان¬های تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهرستان مشهد. سلامت جامعه، 15(3 ), 11-21.
گوهری، مهرناز. (1398). طراحی و تولید بازی بار سازی آموزشی و تاثیر آن بر انگیزش تحصیلی و یادگیری کودکان اوتیسم ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدزاده، م.، و افتخارصعادی، ز.، و بختیارپور، س.، و جوهری فرد، ر. (1400). تدوین مدل مشغولیت تحصیلی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش‌آموزان در مدرسه با میانجی گری کنترل آگاهانه تحصیلی در دانش‌آموزان اهمال کار. تازه های علوم شناختی, 23(1 ), 85-94.
مرادی، خدیجه؛ اسدزاده، حسن؛ کرمی، ابوالفضل؛ و نجفی، محمود. (1398). مدل¬یابی پیشرفت تحصیلی بر اساس هیجان¬های تحصیلی و اشتیاق تحصیلی: نقش میانجی تحول مثبت نوجوانی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15 (51)، 173-141.
موسوی، روژین. (1401). رابطه انگیزش تحصیلی، مسئولیت¬پذیری و سبک یادگیری با عملکرد تحصیلی دانش¬آموزان. مجله پیشرفت¬های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 5 (54)، 40-28.
موسوی، فرانک؛ و محبی، شهلا. (1398). تأثیر بازی‌های آموزش تخیلی در انگیزش تحصیلی و میزان پیشرفت درسی دانش-آموزان دختر در درس ریاضی پایه چهارم ابتدائی ناحیه سه شهر کرمانشاه. فصلنامه علمی- ترویجی آموزش¬پژوهی، 5 (17)، 56-27.
میری، مهوش. (1401). بررسی تاثیر بازی¬های آموزشی در انگیزش تحصیلی، خلاقیت و پیشرفت درسی دانش¬آموزان ابتدایی. پانزدهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی.
وارسته¬نیا، مهدي؛ و اوجی¬نژاد، احمدرضا. (1401). پیش¬بینی انگیزة پیشرفت تحصیلی از طریق سازگاري تحصیلی، فرسودگی تحصیلی و اضطراب امتحان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 1: 535-505.
Appleton, L. (2020). Academic libraries and student engagement: A literature review. New Review of Academic Librarianship, 26(2-4), 189-213.
Cerra , P.P., Álvarez, H. F., and Cordera , P.I.(2022). Effects of Using Game-Based Learning to Improve the Academic Performance and Motivation in Engineering Studies, Journal of Educational Computing Research,60(7).
Chang, Y., & Hyeyoung, H. (2020). College students’ academic motivation profiles and their class engagement, academic misbehavior, and academic dishonesty. Korean Journal of Teacher Education, 36(1), 221-250.
Eltahir, M.E., Alsalhi, N.R., Al-Qatawneh, S. (2021). The impact of game-based learning (GBL) on students’ motivation, engagement, and academic performance in an Arabic language grammar course in higher education. Educ Inf Technol 26,3251–3278.
Fredricks, J. A. (2015). Academic engagement. In J. D. Wright (Ed.), International encyclopedia of the social & behavioral sciences (2nd ed., Vol. 1, pp. 31-36).
Han, Y., & Hyland, F. (2019). Academic emotions in written corrective feedback situations. Journal of English for Academic Purposes, 38, 1-13.
Hayat, A. A., Salehi, A., & Kojuri, J. (2018). Medical student’s academic performance: The role of academic emotions and motivation. Journal of Advances in Medical Education & Professionalism, 6(4), 168-175. [In Persian]
Johnson, S. R., & Stage, F. K. (2018). Academic engagement and student success: Do high-impact practices mean higher graduation rates? Journal of Higher Education, 89(5), 753-781.
Lei H, Cui Y, Chiu MM. (2018). The relationship between teacher support and students’ academic emotions: a meta-analysis. Front Psychol; 8: 2288.
Li, W., Gao, W., & Sha, J. (2020). Perceived Teacher Autonomy Support and School Engagement of Tibetan Students in Elementary and Middle Schools: Mediating Effect of Self-Efficacy and Academic Emotions. Frontiers in Psychology, 11, 50.
Mihalec- Adkins, B. P., & Cooley, M. E. (2020). Examining individual level academic risk and protective factors for foster youth: School engagement, behaviors, self-esteem, and social skills. Child & Family Social Work, 25(2), 256-266.
Morris, A. (2017).The role of the family Morris, context in the development of emotion regulation. Social Development, 02, 420-477.
Mubaslat, M. M. & Jordan, A. (2019). The effect of using Educational games on the student's achievement in the English language for the primary stage.www.scholar google.com
Ouweneel, E. Blanc, PM. & Schaufeli, WB.(2018). “On being grateful and kind: Results of two randomized controlled trials on study-related emotions and academic engagement”. The Journal of Psychology; 148 (1): 37-60.
Pekrun R, Lichtenfeld S, Marsh HW, Murayama K, Goetz T. (2017). Achievement emotions and academic performance: longitudinal models of reciprocal effects. Child Dev; 88(5): 1653–1670.
Pekrun. R., Elliot, AJ & Maier, M.A. (2006). Achievement goals and discrete achievement emotions: a theoretical model and prospective test. Journal of educational psychology, 98,583-597.
Putwain, D. W., Becker, S., Symes, W., & Pekrun, R. (2017). Reciprocal relations between students’ academic enjoyment, boredom, and achievement over time. Learning and Instruction, 54, 73–81.
Schlak, T. (2018). Academic libraries and engagement: A critical contextualization of the library discourse on engagement. The Journal of Academic Librarianship, 44(1),133-139.
Seif, M. H., Talebi, S., & Darvishi, M. (2020). Presenting a causal model of students’ academic burnout based on perfectionism with the mediating role of academic procrastination and academic engagement. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4), 7913-7924.
Tinio, M.F.O. (2009). Academic Engagement Scale for Grade School Students. The Assessment Handbook.Vol, 2, 64-75. [In Persian]
Tuuzun, H., Yilmaz-Soyla, M., Karakus, T., Inal, Y., & Kizilkaya, G. (2018). The effect of computer games on primary school achievement and motivation in geography learning. Computers & Education, 52, 68-77.